Sprawozdania OCHRONA ZDROWIA LUDNOŚCI POZNANIA (XVIII Sesja Miejskiej Rady Narodowej) W dniu 30 wrzesnla 1977 r. w Sali Wielkiej Pałacu Kultury pod przewodnictwem sekretarza Komitetu "Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i przewodniczącego Miejskiej Rady N arodowej Józefa Świtają obradowała Miejska Rada Narodowa. W sesji uczestniczyło dwustu siedemdziesięciu sześciu radnych oraz wicewojewoda Zofia Dąbrowska, prezydent miasta Władysław Sleboda. wiceprezydenci Andrzej Wituski, Łucjan Majewski, Zbigniew Kmieciak, dyrektorzy wydziałów i jednostek organizacyjnych Urzędów Miejskiego i Wojewódzkiego. Obecny był poseł na Sejm Edward Sieradzki. Porządek obrad obejmował m.in. ocenę funkcjonowania zespołów opieki zdrowotnej oraz nakreślenie programu ochrony zdrowia ludności Poznania na lata 1976 -1980; sprawy dalszego rozwoju produkcji ogrodniczej; kierunki działania w dziedzinie ochrony środowiska. Przed rozpoczęciem obrad nad głównym punktem porządku dziennego, radny Władysław Litewka zgłosił wnioski w sprawie: ułożenia chodnika na ul. Szczepankowo: usprawnienia komunikacji Szczepankowo-Sródmieście; przeprowadzenie remontu kapitalnego ul. Glebowej. Powołano także komisję redakcyjną uchwały. Podstawą do dyskusji była, doręczona radnym przed sesją ocena funkcjonowania Zespołów Opieki Zdrowotnej m. Poznania oraz program ochrony zdrowia ludności na lata 1976 -1980 opracowane przez zespół specjalistów pod kierownictwem lekarza wojewódzkiego Waleriana Skorupskiego. .,Ochrona zdrowia ludności - czytamy w materiałach - zajmuje poczesne miejsce w polityce socjalnej naszego państwa. U chwalony na VII Zjeździe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej program rozwoju kraju hakfeślił również zadania w dziedzinie poprawy ochrony zdrowia społeczeństwa. W marcu 1974 r. Egzekutywa Komitetu Wojewódzkiego przyjęła .. Program rozwoju służby zdrowia w województwie poznańskim na lata 1974 -1990" obejmujący główne zadania inwestycyjne i sprawy rozwoju kadr medycznych. Na sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w październiku 1976 r. dokonano oceny działania służby zdrowia i uchwalono "Program rozwoju służby zdrowia i opieki społecznej województwa poznańskiego do roku 1990" . "Służba zdrowia otrzymywała i nadal otrzymuje stałą pomoc ze strony Urzędu Miejskiego umożliwiającą rozwiązywanie niełatwych problemów, zwłaszcza lokalowych, finansowych oraz organizacyjnych. Komisja Zdrowia Miejskiej Rady Narodowej zajmowała się węzłowymi zagadnieniami służby zdrowia. kontrolowała stopień wykonania uchwał, wniosków oraz postulatów własnych i społeczeństwa, inicjowała szereg działań zmierzających do polepszenia dostępności i jakości świadczeń profilaktyczno-leczniczych. Ten korzystny klimat pozwolił poznańskiej służbie zdrowia na osiągnięcie wyników dodatnich" . J ak podkreślono w materiałach sesyjnych, nie notuje się w mieście zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome, zarejestrowano tylko jeden przypadek czerwonki. Nadal natomiast rejestruje się dużą liczbę zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby. Niższe wskaźniki niż przeciętne krajowe zanotowano w grupie chorób wenerycznych. Dzięki coraz lepszej opiece nad kobietą ciężarną i małym dzieckiem wskaźnik umieralności niemowląt spadł z 20.1»> w 1975 r. do 1 »)() w 1976 r. (odpowiednie średnie krajowe 25,1"» i 249"00). W ostatnich latach poznańska służba zdrowia, przy pomocy pracowników naukowych Akademii Medycznej, przeprowadziła szereg badań zmierzających do szczegółowego rozpoznania potrzeb zdrowotnych mieszkańców. M.in. przeprowadzono wielospecjalistyczne badania wszystkich dzieci ze szkół podstawo Sprawozdania wych. Badania - łącznie z określeniem stężenia czynników szkodliwych występujących w toku produkcji - wykonano w Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" oraz w Zakładach Metalurgicznych "Pomet". Opracowano epidemiologię zawału serca. Opiekę zdrowotną ludności Poznania zapewniają Zespoły Opieki Zdrowotnej: Grunwald; Jeżyce; Nowe Miasto; Stare Miasto; Wilda. Własnymi bazami szpitalnymi dysponują jedynie Zespoły Opieki Zdrowotnej Stare Miasto oraz Jeżyce. Na mocy porozumienia z Akademią Medyczną uczelnia ta udostępniła Szpital Kliniczny im. Pawłowa dla Zespołu Opieki zdrowotnej N owe Miasto oraz Szpital Kliniczny im. Święcickiego dla Zespołu Opieki Zdrowotnej Grunwald. Zespół Opieki Zdrowotnej Wilda korzysta ze szpitala Polskich Kolei Państwowych w Puszczykowie. Ponadto zorganizowano dwa przemysłowe zespoły opieki zdrowotnej oraz zespół opieki zdrowotnej dla szkół wyższych. Podstawową opiekę zdrowotną w miejscu zamieszkania sprawują poradnie rejonowe. Miasto podzielone jest aktualnie na sto pięćdziesiąt rejonów ogólnych, dziewięćdziesiąt dwa pediatryczne, dwadzieścia dwa dla kobiet. Przeciętnie na jeden rejon ogólny przypada 3760 mieszkańców. Najkorzystniejsza sytuacja istnieje na J eżycach, gdzie na jeden rejon przypada 3CXX) mieszkańców. Natomiast na N owym Mieście rejony ogólne są nadal zbyt duże - ok. 4500 mieszkańców. W celu polepszenia dostępności świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej wydłużono czas pracy poradni. Ponadto we wszystkich zespołach opieki zdrowotnej działają przychodnie mlędzyrejonowe udzielające pomocy pielęgniarsko-lekarskiej w godzinach wieczornych i w dni świąteczne. Opiekę stomatologiczną podstawową zapewnia siedemdziesiąt sześć rejonowych poradni stomatologicznych, z których znaczna część pracuje na dwie zmiany. Zagwarantowanie opieki stomatologicznej jest obecnie wystarczające, zwłaszcza że od około dwóch lat rejonowe poradnie stomatologiczne zapewniają również usługi protetyczne. Świadczenia rejonowych poradni stomatologicznych są uzupełniane działalnością pięćdziesięciu dwóch poradni stomatologicznych przemysłowej służby zdrowia. Opiekę stomatologiczną specjalistyczną zapewnia pięć poradni chirurgii stomatologicznej, cztery poradnie paradontologiczne oraz cztery poradnie protetyki stomatologicznej. Z dziewięćdziesięciu dwóch rejonów dziecięcych siedemdziesiąt sześć stanowią tzw. rejony pediatryczno-szkolne, które integrują całość świadczeń profilaktyczno-leczniczych nad dziećmi i młodzieżą w środowisku zamieszkania i nauczania (szkoły podstawowe). W opiece nad małym dzieckiem szczególną uwagę zwrócono na zagadnienia profilaktyki. Istotną poprawę osiągnięto w opiece nad kobietą. W poradniach dla kobiet wprowadzono .. Kartę zdrowia ciężarnej". W 1976 r. iftworzono Poradnię Rodzinną oraz Poradnię Genetyczną. W ostatnim okresie w poradniach dla kobiet rozszerzono także zakres działań profilaktycznych mających na celu zapobieganie chorobie nowotworowej narządu rodnego. Podjęto także masowe badania zmierzające do wczesnego wykrywania nowotworów gruczołu piersiowego. Brak specjalistów nie pozwala jednak na rozwiązanie wszystkich problemów związanych z opieką położniczo - ginekologiczną. Stopień zagwarantowania świadczeń specjalistycznych (podstawowych) generalnie uznać należy jako dobry. Jednakże w niektórych specjalnościach dostępność usług jest jeszcze niewystarczająca. Dotyczy to przede wszystkim kardiologii, reumatologii, ortopedii oraz onkologii, głównie z braku lekarzy-specjalistów. Do najistotniejszych problemów w zakresie opieki specjalistycznej wymagających kompleksowego rozwiązania należą: choroby układu krążenia, choroby psychiczne i układu nerwowego, choroby układu oddechowego oraz choroby nowotworowe, a także urazy. Zjawiskiem szczególnie niepokojącym jest wzrost zapadalności na chorobę nadciśnieniową, chorobę wieńcową i zawał serca. Opiekę specjalistyczną w tej grupie schorzeń zapewniają trzy oddziały specjalistyczne (Klinika Kardiologii Akademii Medycznej oddział kardiologii Zespołu Opieki Zdrowotnej Stare Miasto, oddział kardiologii Poznańskiego Ośrodka Kardiologii-Pulmonologii) oraz poradnie kardiologiczne (dwie przyszpitalne i pięć rejonowych) . Świadczeń specjalistycznych w zakresie psychiatrii udzielają poradnie istniejące w każdym Zespole Opieki Zdrowotnej oraz Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie, a także Klinika Psychiatryczna Akademii Medycznej. Istotną sprawą dla właściwego sprawowania opieki psychiatrycznej jest prowadzenie centralnego rejestru, który umożliwia stały nadzór i aktywną opiekę leczniczo-rehabilitacyjną. Leczenie odwykowe alkoholików prowadzi się w oparciu o zorganizowane w każdym zespole opieki zdrowotnej poradnie odwykowe oraz Zakład Leczenia Odwykowego w Charcicach i oddział Wojewódzkiego Szpitala dla N erwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie. W leczeniu stałym pozostaje ok. 6:XX) alkoholików, w tym 3W podlegających leczeniu przymusowemu. Przy każdym zespole opieki zdrowotnej działa komisja społeczno-lekarska do spraw przymusowego leczenia alkoholików. Wałka z gruźlicą i chorobami płuc prowadzona jest głównie w ramach działalności profilaktycznej. W celu koordynacji i ujednolicenia metod leczenia pulmonologicznego dokonano pełnej integracji lecznictwa w Wojewódzkim Zespole Specjalistycznym Chorób Płuc i Gruźlicy. Działalność Zespołu oparta jest o kompleksowy program uwzględniający szeroko rozwiniętą profilaktykę. W ramach tego programu powiązano działalność pracowni radiofotograficznych z lecznictwem rejonowym i zakładowym. Nadal przeprowadza się systematyczne badania radiofotograficzne ludzi najbardziej narażonych na zachorowania (wiek, zawód). Ponadto wykorzystano pracownie badań radiofotograficznych do wykrywania innych pozapłucnycb schorzeń tj. choroby serca, choroby nadciśnieniowej i raka sutka u kobiet po trzydziestym roku życia. Jest to osiągnięcie o znaczeniu krajowym. Prowadzone badania epidemiologiczne wykazują narastającą zachorowalność na nowotwory złośliwe, głównie narządu rodnego, przewodu pokarmowego, układu oddechowego oraz skóry. Koordynatorem walki z chorobami nowotworowymi jest Specjalistyczny Onkologiczny Zespół Opieki Zdrowotnej. Jego działanie zmierza do wczesnego rozpoznawania nowotworów i leczenia przy zastosowaniu naj nowszych osiągnięć wiedzy medycznej. Zespół dysponuje dwoma bombami kobaltowymi, a obecnie przygotowuje się do zainstalowania najnowocześniejszego urządzenia - przyśpieszacza liniowego. Odczuwalny niedobór łóżek w lecznictwie onkologicznym uległ pewnemu złagodzeniu po uruchomieniu w czerwcu 1976 r. Kliniki Onkologii Akademii Medycznej w szpitalu przy ul. Łąkowej. Pomoc doraźną gwarantuje Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego poprzez zespoły wyjazdowe - ogólne i specjalistyczne oraz ambulatoria czynne całą dobę. Stacja posiada specjalistyczne zespoły wyjazdowe: pediatryczne, ginekologiczno-położniczy, kardiologiczny i reanimacyjne. W zespołach tych pracują lekarze odpowiednich specjalności, dysponujący dobrym sprzętem ratowniczym. Podstawą prawidłowej działalności opieki społecznej jest dobrze przeprowadzone rozeznanie potrzeb społecznych mieszkańców Poznania. Rozeznania tego dokonują tak zwane "zespoły opieki środowiskowej" w składzie: lekarz rejonowy, pielęgniarka środowiskowa pracownik socjalny oraz opiekun społeczny. N a obszarze miasta działa dziewięć domów pomocy społecznej z ogólną liczbą dziewięćset dziesięciu miejsc. W ramach zawodowej rehabilitacji inwalidów dąży się konsekwentnie do zwiększenia zatrudnienia inwalidów poprzez czynne pośrednictwo pracy. Szczegółowej oceny stanu bazy lokalowej służby zdrowia i opieki społecznej dokonano w trakcie powszechnego przeglądu zakładów społecznych służby zdrowia i zakładów pomocy społecznej. Stwierdzono, że znaczna część obiektów, szczególnie szpitali i domów pomocy społecznej znajduje się w złym stanie technicznym. W mieście istnieją jedynie cztery nowe obiekty szpitalne, które odpowiadają wymogom. Pozostałe szpitale mieszczą się w budynkach starych (ok. stu lat). N ajgorsze warunki lokalowe mają Szpital Położniczo-Ginekologiczny Zespołu Opieki Zdrowotnej Grunwald oraz Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy. Niekorzystna jest także sytuacja Szpitala im. Strusia Zespołu Opieki Zdrowotnej Stare Miasto. Prowadzone od wielu lat remonty i modernizacje szpitali w niewielkim stopniu poprawiły funkcjonalność obiektów i warunki pobytu chorych. Poważnym mankamentem jest także brak odpowiednich lokali dla poradni w nowo budowanych osiedlach. Budowa obiektów służby zdrowia nie nadąża za rozwojem budownictwa mieszkaniowego. Ze względu na brak lokali nie wystarczająca jest również sieć aptek, szczególnie w centrum miasta. W dziedzinie wykorzystania fachowej kadry w zakładach podległych Wydziałowi Zdrowia i Opieki Społecznej podjęto szereg przedsięwzięć, jak wprowadzenie dzielonego czasu pracy lekarzy (między poradnie i oddziały), planowa wymiana lekarzy między oddziałami i poradniami oraz pełniejsze niż dotychczas wykorzystanie pielęgniarek do prac "wymagających fachowych umiejętności. Umożliwiło to wydłużenie czasu pracy poradni, a także wpłynęło na podniesienie poziomu świadczeń. Opracowany został i jest realizowany program specjalizacji lekarzy, zwłaszcza w specjalnościach deficytowych. Mimo stosunkowo wysokiego wskaźnika zatrudnienia pielęgniarek występuje jeszcze ich niedobór. Duże braki istnieją w grupie pracowników gospodarczych i obsługi (głównie salowych). Rotacja w tej grupie pracowników jest wysoka i wynosi niekiedy 25%. Szkolenie średniej kadry medycznej prowadzone jest "w siedmiu zespołach szkół medycznych. Szkoły te kształcą w dwunastu zawodach (pielęgniarki, położne, dietetyczki, opiekunki dziecięce, technicy: dentystyczni, analityki medycznej, elektroradiologii, fizjoterapii, farmacji, higienistki szkolne pracownicy socjalni i instruktorzy higieny). Każdego roku szkoły te opuszcza około tysiąca trzystu absolwentek (w tym pięćset trzydzieści pielęgniarek i osiemdziesiąt położnych). Niezależnie od kształcenia podstawowego (przeddyplomowego ) prowadzone są szkolenia doskonalące personel fachowy w Wojewódzkim Ośrodku Doskonalenia Kadr Medycznych przy współpracy z Akademią Medyczną. Obejmuje ono zarówno personel wyższy j ak i średni medyczny i ma na celu stałe podnoszenie kwalifikacji i zapoznanie z osiągnięciami współczesnej wiedzy medycznej. Sprawozdania W dyskusji jako pierwszy zabrał głos radny Mieczysław Wojtowicz, przewodniczący Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska, który przedstawił opinię Komisji o funkcjonowaniu zespołów opieki zdrowotnej oraz o programie ochrony zdrowia ludności Poznania na lata 1976 -1980. Zdaniem Komisji, program ochrony zdrowia ludności miasta uwzględnia wszystkie aspekty zagadnienia. Wnioski Komisji zmierzają w tym kierunku, aby stale dążyć do wygospodarowania dodatkowych pomieszczeń dla placówek służby zdrowia oraz stale doskonalić rozkład pracy gabinetów lekarskich, dostosowując je do potrzeb ludności. Dokonany ostatnio przegląd placówek służby zdrowia ujawnił, iż istnieją możliwości przesunięcia pewnej liczby pielęgniarek do pracy w szpitalach. Niepokojącym zjawiskiem jest pewne opóźnienie inwestycji i remontów placówek służby zdrowia. Sprawą naczelną służby zdrowia jest wzmocnienie pozycji lekarza rejonowego, lekarza przemysłowego i lekarza pomocy doraźnej. Komisja z zadowoleniem stwierdza dużą i stałą pomoc Urzędu Miejskiego, a zwłaszcza prezydenta Poznania, w rozwiązywaniu trudnych problemów lokalowych, finansowych i organizacyjnych. Z zadowoleniem należy stwierdzić, że zagadnienie właściwego funkcjonowania złożonego organizmu służby zdrowia jest przedmiotem troski kierownictwa "wojewódzkiej służby zdrowia. Z inicjatywy lekarza wojewódzkiego Akademia Medyczna udostępniła Zespołowi Opieki Zdrowotnej N owe Miasto - Szpital Kliniczny im. Pawłowa, a Zespołowi Opieki Zdrowotnej Grunwald - Szpital Kliniczny im. Święcickiego. Model integracji Akademii Medycznej z systemem ochrony zdrowia województwa poznańskiego jest realizowany w Poznaniu od wielu łat. Dzięki wspólnym wysiłkom można było podejmować szereg działań zmierzających do szczegółowego rozpoznania potrzeb zdrowotnych określonych populacji i grup społecznych. Komisja wysoko ocenia stopień zaangażowania pracowników służby zdrowia oraz stwierdza dobrą opiekę nad chorymi, tym bardziej że dzieje się to często w ciasnych i wysłużonych już obiektach szpitalnych. Komisja z zadowoleniem stwierdza, że w ostatnich latach rola i kwalifikacje lekarza rejonowego znacznie wzrosły. Radny Kazimierz Mielec - przewodniczący Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury stwierdził, że problemy zdrowia społeczeństwa były rozpatrywane przez Komisję Wychowania. Oświaty i Kultury pod kątem zdrowia dzieci i młodzieży. Komisja pozytywnie ocenia przedłożone materiały, z pewnymi jednak uwagami. Zgodnie z Zarządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 4 marca 1955 r. obowiązują następujące normy: w przedszkolach - na jednego łel#arza tysiąc dzieci, a na higienistkę pięćset; w szkołach - na jednego lekarza - dwa tysiące dzieci, a na higienistkę tysiąc; w państwowych pogotowiach opiekuńczych i w państwowych domach dziecka - na jednego lekarza przypada tysiąc dzieci, a na higienistkę pięćset. Komisja wystąpiła do prezydenta Poznania z wnioskiem o podjęcie kroków w kierunku zmiany tego zarządzenia, gdyż - zdaniem Komisji - liczba dzieci przypadających na jednego lekarza jest za duża. Kłopotliwy jest także brak pomieszczeń dla lekarzy, zwłaszcza w przedszkolach, znajdujących się w budynkach adaptowanych. Problem ten w miarę możliwości winien być łagodzony, natomiast bezwzględnie należy przestrzegać zasady, aby nowo powstające przedszkola były wyposażone kompleksowo, łącznie z gabinetami lekarskimi i pomieszczeniami dla higienistek. Szkolna służba zdrowia powinna większą uwagę zwracać na higienę żywienia w przedszkolach i szkołach, bowiem kontrole przeprowadzone przez członków Komisji wykazały w tym zakresie pewne zaniedbania. W celu wyeliminowania ewentualności zakażania dzieci przez personel przyjmowany do pracy i zatrudniony w przedszkolach i szkołach, kierownictwa tych instytucji oraz placówek służby zdrowia winny w każdym przypadku przestrzegać obowiązku przeprowadzania badań lekarskich personelu nowo przyjętego, j ak również badań okresowych. Radna Eliza Garncarczyk - członek Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska, przedstawiła kilka uwag o "warunkach pracy Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego oraz podległych tej stacji placówek. 1. W budynku przy ul. Chełmońskiego 20, gdzie mieści się Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego, zespół reanimacyjny znajduje się w pokoju o powierzchni 7 m!. Sterylizatornia pracuje w jednym pomieszczeniu, a czynności sterylizacyjne winny być dokonywane w dwóch pomieszczeniach, nie mówiąc już o tym, że personel zatrudniony w sterylizatorni winien posiadać oddzielne pomieszczenie. Tymczasem pięć mieszkań zajmują lokatorzy nie związani z pracą w Stacji Pogotowia. Dyrekcja Stacji od 196) r. czyni bezskuteczne starania o wykwaterowanie lokatorów z tych mieszkań. Zwolnione pomieszczenia mają być przeznaczone na poszerzenie gabinetów Stacji. 2. Podstacja Pogotowia Ratunkowego w Swarzędzu oraz Zespół Lotnictwa Sanitarnego pracują w bardzo trudnych warunkach lokalowych. Budynek w Swarzędzu zajmowany przez Podstację Pogotowia Ratunkowego znajduje się w złym stanie technicznym i właściwie nadaje się do rozbiórki. Poza tym radna Eliza Garncarczyk mówiła o niewłaściwie wykonywąnych usługach pralniczych Spółdzielni "Swit". Usługi świadczone przez spółdzielnię powodują przedwczesne niszczenie bielizny. Antoni Dmochowski, przedstawiciel Wojewódzkiego Zespołu Medycyny Pracy stwierdził, że przemysłowa służba zdrowia, w skład której wchodzi pięćdziesiąt dziewięć przychodni i pięć poradni medycyny pracy obejmuje ponad 9)% ogółu zatrudnionych w Poznaniu. W zdecydowanej większości placówek lekarze znają środowisko pracy i mają opracowaną charakterystykę zakładu oraz stanowisk pracy. Terminowe prowadzenie badań profilaktycznych gwarantuj e wczesne wykrywanie wpływu szkodliwych warunków pracy na stan zdrowia oraz kontrolę przebiegu chorób przewlekłych. Niestety, wiele zakładów pracy nie przestrzega opracowanych i uzgodnionych wspólnie ze służbą zdrowia harmonogramów badań okresowych. W wyniku tego badania okresowe są wykonywane zaledwie w 80%, a w niektórych zakładach poniżej 50%. Niedostateczny jest zakres opieki profilaktycznej nad kobietami, co wynika z braku lekarzy-ginekologów. Radna Eugenia Ryglewicz - członek Komisji Zdrowia. Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska proponowała, aby, biorąc pod nwagę bardzo liczne zgłoszenia osób pragnących korzystać z porad przedmałżeńskich, powiększyć liczbę poradni Towarzystwa Planowania Rodziny. N a tym lista dyskutantów została wyczerpana. Dalszy rozwój produkcji ogrodniczej na obszarze Poznania z uwzględnieniem pracowniczych ogrodów działkowych był rozpatrywany w następnym punkcie porządku dziennego obrad. Materiały w tej sprawie dostarczone zostały radnym przed sesją. Powierzchnia użytków rolnych w mleSCle ulega corocznie zmniejszeniu z uwagi na stopniowe przejmowanie ziemi uprawnej na cele rozbudowy miasta. W latach 1971 -1975 ubyło 1063 ha gruntów rolnych, a w roku 1976 i pierwszym półroczu 1977 dalszych 265 ha. Mimo ograniczeń odpowiednimi zarządzeniami podobnie kształtować się będzie ubytek gruntów z produkcji rolno-ogrodniczej także w następnych latach. Nakłada to na użytkowników ziemi obowiązek intensyfikacji produkcji na pozostałych użytkach rolnych zwłaszcza w dziedzinie uprawy warzyw gruntowych, sadów, a także w pracowniczych ogrodach działkowych. W 1977 r. warzywa gruntowe uprawiane były na powierzchni 1668 ha, co stanowiło 24,5% obszaru zasiewanego. Produkcja warzyw gruntowych skupia się głównie w gospodarstwach indywidualnych. Państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej (Kombinat Ogrodniczy N aramowice) prowadzą uprawę warzyw na 168 ha; większość uzyskiwanych plonów 7 Kronika Miasta Poznaniaprzeznaczana jest na zaopatrzenie własnych sklepów detalicznych oraz suszarni warzyw. Zakładany wzrost produkcji ogrodniczej na lata 1976 -1980 przewiduje równocześnie ze wzrostem areału upraw warzywnych poważne zwiększenie plonów z jednostki powierzchni. Wzrost ten zamierza się osiągnąć przede wszystkim drogą intensyfikacji i specjalizacji produkcji oraz tworzenia zespołów ogrodników. Zarejestrowano już dziewięć specjalistycznych gospodarstw ogrodniczych, a dalsze dwadzieścia trzy dopiero się specjalizuje. Dużą rolę w zwiększaniu produkcji ogrodniczej odgrywa kontraktacja, gwarantująca zbyt całej wyprodukowanej masy towarowej. W 1975 r. zakontraktowano 2231 ton warzyw gruntowych, a w 1980 r. planuje się zwiększyć kontraktację do 3300 ton. Powiększanie się produkcji ogrodniczej na obszarze miasta i wzrost kontraktacji warzyw nakładają odpowiednie zadania na spółdzielczość ogrodniczą. W produkcji warzyw są jeszcze rezerwy. Uwarunkowane są one jednakże koniecznością zainstalowania w gospodarstwach ogrodniczych urządzeń wodociągowych, melioracjami niektórych gruntów, dostawami specjalistycznych maszyn do sprzętu i pielęgnacji oraz dostawami materiałów budowlanych na budowę przechowalni. Produkcja warzyw pod szkłem od wielu lat cieszy się dużym zainteresowaniem producentów. Powierzchnia szklarni wysokich wynosząca w 1975 r. 288 756 m= wzrośnie do 478 (XX) m' w roku 1980, z czego 320 (XX) mznajdować się będzie w Kombinacie Ogrodniczym N aramowice. W ostatnich latach nastąpił również znaczny rozwój upraw warzyw w tunelach pod folią. Dalszy właściwy rozwój produkcji szklarniowej (zwiększenie uprawy warzyw kosztem kwiatów) uzależniony jest od prawidłowej działalności aparatu kontraktacyjnego Wojewódzkiej Spółdzielni Ogrodniczo- Pszczelarskiej. Zarządzenie prezesa Rady Ministrów uzależniające przydział opału dla gospodarstw szklarniowych od zawarcia umowy kontraktacyjne] na dostawy płodów ogrodniczych winno wydatnie przyczynić się do ogólnego wzrostu kontraktacji, a także do wzrostu produkcji warzyw szklarniowych kosztem kwiatów. Według danych spisu rolniczego, posiadano w mieście SJ) 497 drzew owocowych, większość z nich w ogrodach działkowych i przydomowych. Powierzchnia sadów wynosi 700 ha. Przeważają w nich stare drzewa owocowe odmian niskopIennych, w dodatku nieodpowiednio pielęgnowana. Z aktualnych danych wynika, że na obszarze Poznania istnieją osiemdziesiąt trzy Pracownicze Ogrody Działkowe z liczbą 13 747 użytkowników, gospodarujących na powierzchni ok. (ID ha. Użytkownicy działek posiadają średnio piętnaście drzew oraz trzydzieści sześć Sprawozdania krzewów owocowych. Łącznie w pracowniczych ogrodach działkowych znajduje się 245 65) szt. drzew owocowych (w tym 112 327 jabłoni), 53 ha upraw jagodowych oraz 387 ha warzyw. Na wielu działkach zakładane są małe szklarnie i tunele foliowe. Nadwyżki plonów warzyw i owoców z działek odsprzedawane są bądź Wojewódzkiej Spółdzielni Ogrodniczo- Pszczelarskiej lub Poznańskiej Chłodni (np. w 1976 r. sprzedano 10 (XX) kg agrestu i porzeczek). Mimo nie najkorzystniejszych warunków klimatycznych działkowicze poznańscy uzyskują dobre wyniki w amatorskiej uprawie winorośli, borówki wysokiej, czarnej maliny "Żukinia" oraz niektórych rzadkich warzyw. Dla dalszego rozwoju pracowniczych ogrodów działkowych dużą rolę odgrywają różne formy szkolenia, instruktażu oraz pokazy pielęgnacji. W tej dziedzinie samorządy, przy wydatnej pomocy Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu organizują szkolenie dla kandydatów na działkowiczów oraz masowe szkolenia dla posiadaczy działek, szczególnie w zakresie prawidłowego cięcia, szczepienia, pielęgnacji oraz ochrony upraw przed szkodnikami i chorobami. Na specjalnych corocznie organizowanych kiermaszach ułatwia się działkowiczom nabywanie odpowiedniego materiału do nasadzeń oraz nasion, a także innych niezbędnych środków produkcji (np. nawozów ogrodniczych i środków ochrony roślin) . W latach 1976 -1980 nastąpi dalszy wzrost areału pracowniczych ogrodów działkowych, aczkolwiek nie zaspokoi on w pełni potrzeb mieszkańców Poznania, gdyż obecnie około 9:XX) kandydatów oczekuje na przydział działek. Zarząd Zieleni Miejskiej zaplanował organizację i budowę nowych ogrodów działkowych: wSypniewie (40 ha); przy ul. Złotowskiej (59 ha); w Piotrowie (11 ha); w Złotnikach (40 ha); w Miłostowie (6 ha). Na lata 1978 -1980 Zarząd Zieleni Miejskiej uzgodnił wstępnie z Biurem Planowania Przestrzennego lokalizację terenów pod ogrody działkowe w Kiekrzu - Hogierówku (ok. 200 ha) i w Janikowie-Koziegłowach (ok. 15) ha). Równolegle z wprowadzaniem nowych kandydatów na działki, powstają liczne problemy, których rozwiązanie zależne jest od okazanej samorządom pomocy, m.in. w budowie ujęć wodnych, dróg wewnętrznych, niezbędnych budynków administracyjno-gospodarczych, urządzeń sanitarnych, ogrodzeń, w przydziałach materiałów do budowy altan, w dostawach niezbędnych do nasadzeń drzew i krzewów owocowych. Wszystko to wymagać będzie pełnej mobilizacji i aktywności służb U rzędu Miejskiego oraz instytucji gospodarczych związanych z działalnością pracowniczych ogrodów działkowych. "W celu szybkiego zaktywizowania produkcji ogrodniczej i osiągnięcia planowanych wyników - czytamy w materiałach przygotowanych na sesję - przyjmuje się następujące kierunki działania: tworzenie zespołowych form gospodarowania oraz dążenie do intensyfikacji i specjalizacji gospodarstw; propagandę postępu i nowych osiągnięć nauki przez prowadzenie poletek demonstracyjnych, pokazy, instruktaż oraz organizowanie szkolenia producentów; dążenie do zwiększenia dostaw potrzebnych środków produkcji, materiałów budowlanych oraz maszyn i sprzętu w ilościach i asortymentach umożliwiających wzrost produkcji ogrodniczej; eksploatację torfu w Głuszynie na potrzeby produkcji ogrodniczej; mogłaby się tym zająć Spółdzielnia Kółek Rolniczych przy współudziale Kombinatu Ogrodniczego w N aramowicach. W dyskusji głos zabrał radny Stefan Ratajczak - przewodniczący Zespołu Rolnictwa Komisji Zaopatrzenia Ludności, Usług i Rolnictwa, który przypomniał, że Zespół aktywnie zajmował się problemami rozwoju upraw ogrodniczych warzywnych, sadowniczych, a program dalszego rozwoju produkcji ogrodniczej zawiera szereg zaleceń przezeń proponowanych. N a marginesie tego programu warto pamiętać, że poprawienia wymaga struktura produkcji, szczególnie w zakresie produkcji towarowej . Jest wielu producentów owoców i warzyw, którzy wprawdzie kontraktują plony w Wojewódzkiej Spółdzielni Ogrodniczo-Pszczelarskiej i korzystfją z tego tytułu z przywilejów, jednakże nie wywiązują się z umów kontraktacyjnych. "Pod adresem urbanistów - mówił dalej radny Stefan Ratajczak - nasuwa się jeszcze postulat, aby odstąpić od likwidacji ogrodów działkowych położonych w mieście. Argumenty urbanistów, że ogrody znajdiną się na terenach komunalni e uzbrojonych i ze tereny takie bardzo potrzebne są budownictwu nowych domów, nie mają już dziś uzasadnienia. Ogrody działkowe zmieniły swój charakter i spełniają ważne funkcje jako tereny rekreacyjne". Radny Stefan Ratajczak w imieniu Komisji Zaopatrzenia Ludności, Usług i Rolnictwa wyraził podziękowanie organizatorom wystawy płodów rolnych, warzyw i owoców urządzonej z okazji sesji Rady w Pałacu Kultury. Zbigniew Ostrowski, dyrektor Wojewódzkiej Spółdzielni Ogrodniczo- Pszczelarskiej podkreślił, iż kłopotliwa jest sytuacja w kontraktacji warzyw szklarniowych, gdyż brak jest opału. Istnieją też trudności w zaopatrzeniu miasta we wczesne ziemniaki. Od wielu lat nie ma w pobliżu Poznania znaczniejszych upraw wczesnego ziemniaka, toteż sprowadza się je z innych województw. Spółdzielnia zamierza urządzać jak najwięcej kiermaszy detalicznej sprzedaży owoców i warzyw, przede wszystkim w nowych osiedlach mieszkaniowych, gdzie sieć sklepów owocowo-warzywniczych nie jest dostatecznie rozbudowana. Czyni się usilne starania o wybudowanie w Poznaniu przechowalni ziemniaków, co pozwoli na uniknięcie strat, jakie wynikają na skutek przechowywania ich w kopcach. Czesław Molski - przewodniczący Wojewódzkiego Zarządu Pracowniczych Ogrodów Działkowych zapewnił, że Zarząd nadal będzie rozszerzał system szkolenia działkowiczów, a także doskonalił współpracę ze spółdzielczością ogrodniczą; będzie też znacznie śmielej wprowadzał zapoczątkowaną wspólnie z Wydziałem Handlu i Usług Urzędu Miejskiego sprzeiaż nadwyżek owoców, warzyw i kwiatów. Radny Bogusław Bubicz przypomniał, że rozmiary produkcji owoców i warzyw ocenia się według stopnia nasycenia rynku. Od lat notuje się w Poznaniu chroniczny niedobór owoców i warzyw, chociaż zaopatrzenie mieszkańców w warzywa i owoce w poważnym stopniu uzupełniają pracownicze ogrody działkowe. Przyczyna leży m. in. w tym, że produkcję warzyw i owoców niechętnie rozwijają rolnicze spółdzielnie produkcyjne i niektóre państwowe gospodarstwa rolne. Dostawy na rynek mogłyby przyczynić się do stabilności cen i podaży. Rozwój produkcji ogrodniczej i zaopatrzenie miasta we wszystkich porach roku szczególnie utrudnia rażąca różnica cen występująca w skupie i sprzedaży warzyw i owoców oraz brak zapasów zimowych w pełnym asortymencie. W celu uniknięcia strat w przypadku urodzaju owoców, czego przykładem był obfity zbiór jabłek w 1976 r., konieczną rzeczą jest zorganizowanie suszarni jabłek i śliwek oraz tłoczni moszczu. Radny Zdzisław Filipiak - członek Komisji Zaopatrzenia Ludności, Usług i Rolnictwa powiedział, że w oparciu o przeprowadzone z aktywem społeczno-gospodarczym Zakładów "Cegielskiego" konsultacje materiałów, w szczególności dotyczących produkcji ogrodniczej na obszarze Poznania, realizowanej również przez pracownicze ogrody działkowe nasuwają się następujące uwagi: z zadowoleniem należy stwierdzić, iż załoga Zakładów "Cegielskiego" pozytywnie ocenia realizację uchwały nr 83 Rady Ministrów z czerwca 1977 r" z której wynika, że w odniesieniu do stanu z grudnia 1975 r. powinno na terenie naszego miasta nastąpić zwiększenie o J)% powierzchni ogrodów działkowych. Postanowienia tej uchwały są systematycznie realizowane. Pozytywnie została również oceniona sprawa pomocy świadczonej ze strony Wojewódzkiego Zarządu Pracowniczych Ogrodów Działkowych oraz Urzędu Miejskiego w Poznaniu, szczególnie w takich zagadnieniach, jak: budowa ujęć wodnych, dróg wewnętrznych, budowa budyn 7»ków administracyjno-organizacyjnych, które są niezbędne dla prawidłowej działalności zarządów pracowniczych ogrodów działkowych, budowa sanitariatów, przydział materiałów budowlanych itp. Użytkownicy pracowniczych ogrodów działkowych korzystają również z pomocy Zakładów "Cegielskiego", które dostarczają im za niewielką odpłatnością materiały budowlane pochodzące z odpadów. Radny Filipiak mówił także o trudnościach komunikacyjnych użytkowników ogrodów działkowych, w szczególności posiadających działki położone daleko na peryferiach miasta. Zaproponował więc, aby przyspieszyć zakończenie przedłużającego się remontu torów tramwajowych na odcinku od ul. Hetmańskiej do Starołęki; usprawnić komunikację autobusową w kierunku Piotrowa przez zwiększenie liczby kursów w godzinach popołudniowych zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim; podjąć prace zmierzające do rozwiązania przewozów środkami komunikacji miejskiej przyszłych użytkowników ogrodów działkowych w rejonie Miłostowa i Złotnik. N a tym dyskusję w tym punkcie porządku obrad zakończono. W następnym punkcie porządku dziennego rozpatrywano informację o realizacji uchwały Rady Narodowej m. Poznania z dnia 6 października 1972 r. w sprawie kierunków działania w dziedzinie ochrony środowiska. W tej sprawie, z upoważnienia Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska przemawiał radny Edmund Szymański. "U chwała ta - stwierdził mówca - postawiła przed administracją i gospodarką narodową ogromne zadania. Były to konkretne zadania gospodarcze, ale były też problemy, które w ochronie środowiska pozostaną długo jeszcze głównymi zagadnieniami. N ależą do nich: rozbudowa wodociągów i ujęć wody; rozbudowa kanalizacji i oczyszczalni ścieków; ochrony powierza atmosferycznego; zagadnienie zieleni miejskiej; walka z hałasem. "Za realizację tej uchwały, skonkretyzowanej w pięćdziesięciu dziewięciu tematach, były odpowiedzialne poza organami administracji państwowej niektóre instytucje i przedsiębiorstwa. Zadania te w ciągu minionych pięciu lat, na skutek reorganizacji przejmowały na siebie inne instytucje, które wykonywały je z pewnym poślizgiem czasowym. " U chwała, o której mowa, w swej pierwotnej wersji bardzo optymistyczna, wyznaczała w odniesieniu do dużych przedsięwzięć inwestycyjnych krótkie t&rminy realizacji w ciągu roku lub dwóch lat t podczas gdy mogły one być wykonane dopiero po kilku latach, na przykład budowa kolektora, oczyszczalni ścieków itp. "W okresie tych pięciu lat zmieniły sią Sprawozdania także formy l sposoby realizacji zadań ujętych w Uchwale. Na przykład w części dotyczącej walki z zapylaniem i skażeniem dwutlenkiem siarki i dwutlenkiem węgla uchwała zakładała zmiany w kotłowniach przez zastosowanie lepszego jakościowo węgla, ogrzewania elektrycznego, ogrzewania akumulacyjnego, wyższych kominów itp. Życie i technika dały inne rozwiązania - elektrociepłownie i nitki cieplika. Ogrzewa się w ten sposób nie tylko osiedla, ąle całe dzielnice, zakłady przemysłowe oraz 5Jló mieszkań poznańskich. Budowa elektrociepłowni i połączenie całych zespołów budynków zlikwidowały zadymienie, zapylanie i skażenie atmosfery przez małe kotłownie. Zlikwidowały źródła zapyleń wtórnych ze składowisk węgla, koksu, żużlu znajdujących się na terenach między budynkami, a na miejscach tych powstały zieleńce i ogrody. Dlatego odstąpienie od modernizacji i inwestowania niektórych kotłowni wydaje się być w pełni uzasadnione. "Nie brakuj e zagadnień w dziedzinie ochrony środowiska, które wymagają rozwiązania. Powstają nowe problemy, ujawniają się dotychczas nie zauważone uciążliwości. Z tych też względów istnieje konieczność prowadzenia długoterminowej polityki w zakresie ochrony środowiska. "Mając to na uwadze Komisja proponuje aby w oparciu o złożoną informację oraz przedstawioną opinię uznać za "wykonaną U chwałę z dnia 6 października 1972 r. w sprawie kierunków działania w dziedzinie ochrony środowiska za wykonaną, natomiast wynikające z tej informacji wnioski ujęte w rozdziale trzecim, w punktach od a do d zaliczyć do stałych i podstawowych kierunków polityki dotyczącej ochrony środowiska" . W wyniku przeprowadzonego głosowania Rada jednomyślnie przyjęła informację o stanie realizacji U chwały Rady Narodowej Miasta Poznania z dnia 6 października 1972 r. w sprawie kierunków działania w dziedzinie ochrony oraz zatwierdziła propozycje wysunięte przez Komisję Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska. Rada jednomyś lnie zatwierdziła informacje Prezydenta Miasta o zmianach w działach jednostkowego budżetu miasta dokonanych w okresje od dnia l stycznia do 30 czerwca 1977 r. oraz informację o pracach Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w trzecim kwartale 1977 r. W imieniu Komisji redakcyjnej radny Zygmunt Sokołowski zaproponował przyjęcie bez zmian proj ektu uchwały w sprawie oceny funkcjonowania zespołów opieki zdrowotnej oraz programu dalszego zabezpieczenia ochrony zdrowia ludności miasta Poznania w latach 1976 - 1980. Dodatkowych uwag względnie innych propozycji nie zgłoszono. W wyniku przeprowadzonego głosowania Rada jednomyślnie podjęła uchwałę. N astępnie radny Stefan Ratajczak z upoważnienia komisji redakcyjnej zreferował wniosek o przyjęcie w zaproponowanym brzmieniu przedłożonego projektu uchwały w sprawie rozwoju produkcji ogrodniczej i pracowniczych ogrodów działkowych na obszarze Poznania. Rada podjęła taką uchwałę. N a wnioski zgłoszone przez radnego Władysława Litewkę wyjaśnień udzielił prezydent Poznania Władysław Sleboda, stwierdzając: Sprawa ułożenia chodnika dla pieszych na ul. Szczepankowo - część prac została już wykonana, natomiast pozostałe prace zostaną wykonane do końca października 1977; Sprawa komunikacji miejskiej na trasie Szczepankowo- Śródmieście ze względu na nie wystarczającą do potrzeb ilość taboru autobusowego wniosek będzie uwzględniony w przypadku uzyskania dodatkowej liczby autobusów; Sprawa remontu odcinka ul. Glebowej - częściowe rozwiązanie sprawy odwodnienia tej ulicy nie jest możliwe, ponieważ rów, o którym wspomniał radny Władysław Litewka, jest niedrożny. Stąd też zachodzi konieczność wykonania sieci kanalizacji deszczowej długości ok. 3 km. Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego opracowuje odpowiedni projekt w tym zakresie, a przebudowa ul. Glebowej nastąpi w 1978 roku. N a tym obrady Sesji zostały zamknięte. Marian Genowefiak. ANEKS PROGRAM OCHRONY ZDROWIA LUDNOŚCI POZNANIA DO ROKU 1980 (fragmenty) I n we s t y c je. N a zadania inwestycyjne, wykonywane w Poznaniu w ramach Planu Pięcioletniego 1976 - 1980 przeznacza się nakłady w wysokości 120,7 min zł, w tym na roboty budowlano-montażowe - 81,8 min zł. Z nakładów tych, a także z funduszu partycypacji zakładów pracy, zbudowanych zostanie m. in.: dziesięć żłobków o łącznej liczbie siedemset pięćdziesiąt miejsc: w 1977 r. - na Osiedlu Przyjaźni; przy ul. Galla i przy ul. Prądzyńskiego. W 1978 r. - w Osiedlu Kraju Rad (ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia). W 1979 r. - przy ul. Łukaszewicza; przy ul. Lazurowej; w Osiedlach Kosmonautów i Oświecenia. W 1980 r. - w Osiedlach Winiary I i "Klin Dębiecki". Ponadto: dwie przychodnie obwodowe (pięćdziesiąt pięć specjalistycznych gabinetów lekarskich) przy ul. Opolskiej (ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia) w 1978 i na Osiedlu Bohaterów II Wojny Światowej (1980); dwie przychodnie rejonowe o łącznej liczbie trzydzieści dziewięć gabinetów lekarskich; na osiedlach Kosmonautów (1978) i Kraju Rad (1979); pawilon dla pielęgniarek na sto miejsc przy Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym przy ul. Spornej (1978); pawilon dla przyspieszacza liniowego w Specjalistycznym Onkologicznym Zespole Opieki Zdrowotnej przy ul. Garbary (1978). Z adaptacji w wykupionych obiektach przewiduje się uzyskanie dwóch domów dziennego pobytu; na Osiedlu Kosmonautów na sześćdziesiąt miejsc (1977) i przy ul. Saperskiej na pięćdziesiąt miejsc (1978); pięćdziesiąt miejsc w Państwowym Domu Pomocy Społecznej przy ul. Wawrzyniaka (1977); trzydzieści miejsc dla pielęgniarek przy ul. Roosevelta 1 (1978); trzydzieści miejsc dla przewlekle chorych przy ul. Winogrady 144 (1979). Przygotowuje się dokumentację techniczną na budowę Szpitala Zespołu Opieki Zdrowotnej N owe Miasto przy ul. Majakowskiego na sześćset dziesięć łóżek ogólnych i sto dwadzieścia łóżek psychiatrycznych wraz z domem dla pielęgniarek oraz budynkiem szkolnym i internatem. Budowa jest przewidziana w latach 1979 - 1983. O p i e k a z d r o w o t n a. Podstawową opiekę zdrowotną będą nadal sprawowały poradnie rejonowe. Zakłada się zmniejszenie rejonu ogólnego do docelowej liczby 3200 mieszkańców. Udzielanie świadczeń przez zespoły opieki środowiskowej opierać się będzie na rejonizacji. Zamierza się wprowadzić tzw. wolny wybór lekarza w ramach jednej przychodni rejonowej-osiedlowej, składającej się z poradni dla dorosłych, dzieci i kobiet oraz stomatologicznej. Lekarz rejonowy współpracować będzie ze specjalistami, szpitalem, pomocą doraźną, pionem sanitarno-epidemiologicznym i instytucjami pomocy społecznej. Powinien on być lekarzem zaufania, odpowiedzialnym za całokształt problemów zdrowotnych swoich podopiecznych. Obok czynnego poradnictwa w zwalczaniu niektórych schorzeń społecznych, w miarę przyrostu kadr prowadzone będą na szeroką skalę szczegółowe badania epidemio1ogiczne ludności. Coraz szerszą dostępność społeczeństwa do świadczeń profilaktyczno-leczniczych osiągnie się z jednej strony przez zmniejszenie wielkości rejonu, z drugiej zaś przez wprowadzenie pracy zmianowej lub dzielonej, kontynuowanie działalności tzw. jrejonów bliźniaczych, rozbudowę różnych form pomocy wieczorowej oraz w dni wolne od pracy. Nowe rejony ogólne zostaną zlokalizowane głównie w przychodniach rejonowych, budowanych w osiedlach mieszkaniowych. Sprawozdania o p i e k a n a d m a t k ą i d z i e c k i e m rozwijana będzie kompleksowo w środowiskach zamieszkania, pracy oraz nauki. Nastąpi dalszy rozwój świadczeń poprzez: tworzenie rejonów pediatryczno-szkolnych; rozszerzanie badań tzw. bilansu zdrowia dzieci i młodzieży; pełniejszą opiekę leczniczą i rehabilitacyjną dzieci i młodzieży w tzw. grupach dyspanseryjnych; zwiększenie liczby łóżek położniczych drogą przeprofilowania oddziałów szpitalnych; dalsze zwiększenie liczby lekarzy pediatrów i ginekologów głównie w lecznictwie podstawowym w nowych osiedlach, zwiększenie liczby miejsc w żłobkach zgodnie z planem inwestycyjnym oraz drogą adaptacji; rozszerzenie działań w zakresie planowania rodziny; zwiększenie profilaktyki w odniesieniu do schorzeń nowotworowych u kobiet. Pełne zaspokojenie potrzeb poznańskiej bazy szpitalnej, przy zakładanych planach inwestycyjnych, nastąpi w roku 1990. Do 1980 r. we wszystkich szpitalach nastąpi uruchomienie i rozwój oddziałów intensywnej terapii, powiązanych funkcjonalnie z izbami przyjęć, pomocą doraźną oraz działami diagnostycznymi. Rozwinie się również rehabilitację leczniczą. Dalszą poprawę warunków pobytu chorego w szpitalu uzyska się w drodze "rozgęszczenia" sal chorych, uruchamiania pokoi dziennego pobytu i świetlic, rozwoju form działalności kulturalno-oświatowej. W oparciu o badania epidemiologiczne ustalono kompleksowy program profilaktyki i terapii onkologicznej. Koordynatorem działalności w tym zakresie jest Wojewódzki Zespól Onkologiczny. Potrzeby w zakresie zwalczania chorób układu krążenia zaspokajane będą poprzez poprawę dostępności świadczeń poradni kardiologicznych. Wzrost liczby karetek kardiologicznych i reanimacyjnych oraz pełne powiązanie ich z oddziałami intensywnej terapii pozwoli na poprawę opieki nad chorym, znajdującym się w stanie bezpośredniego zagrożenia życia. Wobec narastania przewlekle nieswoistych chorób płuc oraz nowotworów płuc wprowadzi się zmodyfikowaną metodę badań profilaktycznych wie10profilowych. W zakresie zapobiegania i leczenia alkoholizmu przewiduje się rozszerzenie działalności poradni odwykowych, zwiększenie liczby miejsc w zakładach odwykowych oraz pełniejszą współpracę służby zdrowia z innymi instytucjami i organizacjami społecznymi. Przemysłowa służba zdrowia. Do 1980 r. powstanie sześć nowych przychodni zakładowych i jeden przemysłowy zespół opieki zdrowotnej na bazie Międzyzakładowej Przychodni dla Budownictwa. Działalność przemysłowej służby zdrowia ukierunkowana będzie na wczesne ustalanie zagrożeń zawodowych. Usprawnienie organizacji przemysłowej służby zdrowia nastąpi poprzez obejmowanie dalszych zakładów pracy opieką zdrowotną przez przychodnie przyzakładowe oraz łączenie małych przychodni przyzakładowych w duże przychodnie międzyzakładowe wie10rejonowe. O p i e k a s p o ł e c z n a. Rozwój opieki społecznej nastąpi poprzez pełne rozeznanie potrzeb zdrowotnych i socjalnych u osób w wieku emerytalnym, inwalidów pierwszej i drugiej grupy wymagających pomocy, rodzin wielodzietnych i rodzin alkoholików; szerszą pomoc w sprawach alimentacyjnych i rodzinnych; organizowanie domów dziennego pobytu i klubów seniora; sukcesywne zwiększanie liczby zatrudnionych pracowników socjalnych w poszczególnych Zespołach Opieki Zdrowotnej, tak by co najmniej jeden pracownik socjalny przypadał na jedną poradnię rejonową; zwiększenie liczby miejsc w zakładach pracy chronionej o dalsze sześćset pięćdziesiąt nowych stanowisk pracy, zwiększenie liczby miejsc w domach pomocy społecznej przez adaptację posiadanych budynków; utworzenie Wojewódzkiej Poradni Geriatrycznej jako placówki wiodącej w leczeniu ludzi w wieku podeszłym. OSTATNIA SESJA MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ W KADENCJI 1975 - 1977 Nadzwyczajna sesja Miejskiej Rady N arodowej w kadencji 1975 -1977 r. odbyła się w sali Wielkiej Pałacu Kultury w dniu 28 listopada 1977 r. Przybyło na nią dwustu siedemdziesięciu ośmiu radnych oraz przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, wojewoda poznański Stanisław Cozaś, prezydent miasta Władysław Śleboda, wiceprezydenci Andrzej Wituski, Zbigniew Kmieciak i Łucjan Majewski, poseł na Sejm Józef Drzewiecki, sekretarz Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Jan Nemoudry, dyrektorzy wydziałów i innych jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego. Otwarcia sesji dokonał i przewodniczył obradom sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Jozef Świtaj. Porządek dzienny sesji przewidywał: sprawozdanie z działalności Miejskiej Rady N arodowej i jej organów za okres od l czerwca 1975 r. do 28 listopada 1977 r. oraz informację prezydenta Poznania o działalności społeczno-gospodarczej w kadencji Rady 1975 - 1977. Przed przystąpieniem do obrad Józef Świtaj poinformował, iż Prezydium Rady postanowiło nadać zastępcy przewodniczącego Jozefowi Cichowlasowi oraz trzydziestu pięciu radnym Odznaki Honorowe Miasta Poznania za pełne zaangażowanie w pracach Rady, jej komisjach oraz w działalności społecznej dla dobra miasta i dla dalszej poprawy warunków bytowych i socjalnych mieszkańców. Odznakami Honorowymi udekorowani zostali radni: Władysław Anioła, Mieczysław Bar, Teodor Bergandy, Józef Bitner, Barbara Brzezińska, Norbert Celiński, Tadeusz Czajka, Eliza Garncarczyk, Józef Gut, Andrzej Jakubowski, Czesław Kabaciński, Gabriela Konieczna, Bronisława Lefik, Roman Lewandowski, Stanisław Lisiecki, Janina Łyczkowska-Goetz, Kazimierz Masłowski, Aleksander Musiał, Barbara Muszyńska, Franciszek N owak, Jan Pańczak, Emilia Parnasowska, Leszek Perz, Henryk Piechota, Marianna Polcyn - Kempara, Czesław Radominski, Krystyna Siudowska, Hanna Skalisz, Halina Smól-Bor, Hieronim Stawicki, Henryk Suwalski, Edmund Szymański, Zbigniew Slosasczyk, Barbara Tuliszka. Aktu dekoracji dokonali: przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, wojewoda poznański Stanisław Cozaś, przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Józef Świtaj oraz prezydent Poznania Władysław Śleboda. Po złożeniu odznaczonym radnym gratulacji, Józef Świtaj wygłosił sprawozdanie z działalności Rady i jej organów w okresie od l czerwca 1975 do 28 listopada 1977 r. "Podstawowym instrumentem stwierdził na wstępie Józef Świtaj - za pomocą którego Miejska Rada Narodowa realizowała nakreślone w uchwałach VI i VII Zjazdów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zadania i funkcje koordynacyjne, były uchwalone przez Radę plany społeczno-gospodarczego rozwoju miasta, stanowiące zbiór zadań własnych oraz głównych kierunków działania gospodarczego, społecznego i kulturalnego wszystkich jednostek państwowych, spółdzielczych i społecznych. "Dla uwzględnienia w tych planach najistotniejszych potrzeb rozwoju miasta oraz poprawy warunków socjalno-bytowych mieszkańców, Rada przyjęła zasadę konsultacji projektów planów ze społeczeństwem Poznania, co w praktyce wyrażało się w prezentowaniu założeń projektów na spotkaniach radnych z wyborcami, na posiedzeniach zakładowych zespołów radnych oraz zebraniach aktywu samorządu mieszkańców. Zebrane w drodze konsultacji postulaty i wnioski oraz opinie komisji Rady stanowiły podstawę do ostatecznego ukształtowania projektów planów. Dzięki postulatom wyborców m. in. ujęto dodatkowo w planie społeczno-gospodarczego rozwoju miasta na rok 1977 budowę wodociągu na Podolanach. Na jednej z sesji, w związku z postulatami wyborców w sprawie sieci handlowej na peryferiach miasta, Komisja Zaopatrzenia Ludności, U sług i Rolnictwa wystąpiła do wojewody poznańskiego o pomoc w przydzieleniu miastu dziesięciu pawilonów handlowych. Postulat ten został zaplanowany do realizacji w roku 1977. "Rada podjęła w latach 1976 - 1977 równIe z szereg uchwał o charakterze problemowym, których realizacja przyczyni się do dalszych osiągnięć w dziedzinie: rozwoju oświaty, zapewnienia ładu i porządku publicznego, rozwoju usług; produkcji ogrodniczej, poprawy ochrony zdrowia ludności"'. "Nie wymieniam w sprawozdaniu - mówił dalej Józef Świtaj wszystkich osiągnięć społeczno-gospodarczych w kadencji naszej Sprawozdania Rady. Nie sposób jednak pominąć odczuwalnych przez mieszkańców efektów będących rezultatem realizacji zadań wytyczonych planami społeczno-gospodarczymi. I tak: nastąpił dalszy rozwój spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego, zwłaszcza na wielkich osiedlach: Rataje, Winogrady oraz Winiary i Kopernika. Szczególnie korzystny dla budownictwa mieszkaniowego był rok 1976, w którym oddano do użytku ponad 5300 mieszkań. Miasto wzbogaciło się o kilkadziesiąt nowoczesnych placówek handlowych, gastronomicznych i punktów usługowych, usytuowanych w pawilonach, które powstały na nowych osiedlach mieszkaniowych oraz na peryferiach. Wiele starych lokali handlowych i gastronomicznych poddano rekonstrukcji i modernizacji. Poznaniowi przybyły dwa nowoczesne obiekty służby zdrowia, cztery szkoły podstawowe i jedenaście przedszkoli. Adaptowano na przedszkola szereg innych obiektów, co pozwoliło na zagwarantowanie wychowania przedszkolnego -wszystkim dzieciom do lat sześciu. Poważnym przeobrażeniom uległ układ komunikacyjny miasta. Przebudowano i zmodernizowano Obornicką. Niebagatelne znaczenie dla ochrony środowiska, jak również dla stworzenia mieszkańcom odpowiednich warunków dla odpoczynku i rekreacji miał znaczny przyrost obszarów zielonych. Podejmowane w tej dziedzinie inicjatywy przyczyniły się do urządzenia w wielu punktach miasta skwerów i zieleńców. Dla rozszerzenia terenów rekreacyjnych rozpoczęto prace przy zagospodarowaniu gruntów pod pracownicze ogrody działkowe w Krzesinach, Sypniewie, przy ul. Słupskiej i Gorajskiej" . Część sprawozdania poświęcił Józef Świtaj działalności Prezydium Rady i Komisji. "W swojej działalności - podkreślił mówca, Prezydium przywiązywało duże znaczenie do zacieśniania więzi z mieszkańcami naszego miasta. W tym celu organizowane były przez Prezydium przy współudziale Wojewódzkiego i Dzielnicowych Komitetów Frontu Jedności N arodu spotkania radnych z wyborcami oraz dyżury radnych pełnione wspólnie z przedstawicielami samorządu mieszkańców; wysłuchiwano skarg, wniosków oraz uwag obywateli. W latach 1975 -1977 odbyło się dwieście osiem takich spotkań. Ich plonem było skierowanie do realizacji ośmiuset osiemdziesięciu jeden wniosków. W przeważającej większości zawarte w tych wnioskach propozycje dotyczyły usprawnienia komunikacji miejskiej, poprawy funkcjonowania i zaopatrzenia placówek handlowych, gastronomicznych i usługowych, remontów budynków mieszkalnych, naprawy i modernizacji dróg, ulic itp. Podkreślenia wymaga, że spotkania te były autentycznym dialogiem pomiędzy przedstawicielami władzy terenowej a społeczeństwem. "Prezydium na swoich posiedzeniach obok problematyki sesyjnej, dokonywało również, w oparciu o opinie i wnioski branżowych komisji, opracowane w wyniku przeprowadzonych kontroli społecznych, analiz i ocen problemów wzmożenia dyscypliny inwestycyjnej, usprawnienia działalności U rzędu Miejskiego, prawidłowego funkcjonowania i zaopatrzenia placówek handlowych i gastronomicznych, realizacji planów remontów kapitalnych budynków mieszkalnych oraz wykonania zadań produkcyjnych przez poznańskie zakłady pracy. W wyniku rozpatrywania tych zagadnień Prezydium ustaliło konkretne zadania oraz wyznaczyło kierunki zmierzające do pełnej ich realizacji. "Rada na swej pierwszej sesji powołała sześć stałych komisji. Ze względu na specyficzną sytuację, wynikającą z dużej liczby członków, szczególnie istotną rzeczą było właściwe zorganizowanie pracy komisji. J edną z jej form stały się specjalistyczne zespoły robocze. Komisje na stu osiemdziesięciu dwóch posiedzenia podjęły około dwieście dwadzieścia ważnych dla rozwoju miasta tematów; wypracowały dwieście trzydzieści jeden wniosków, wydały osiemdziesiąt sześć opinii wyrażających społeczny punkt widzenia na sprawy rozpatrywane przez Radę i Prezydium; przeprowadziły ponad siedemdziesiąt kontroli". Józef Świtaj przypomniał, że udział w pracach związanych z przygotowaniem sesji oraz w opracowywaniu projektów uchwał należy do stałych zadań komisji. W tym wyrażał się ich wpływ na uchwały podejmowane przez Radę. Podejmując różne problemy wynikające z sytuacji w życiu miasta i jego potrzeb rozwojowych, komisje nie ograniczały się tylko do zapoznania z informacjami przedstawianymi przez jednostki Urzędu Miejskiego lub kierownictwa instytucji, lecz starały się każdorazowo wyrobić sobie własny pogląd i opinię na sprawy mające być przedmiotem posiedzeń, czemu służyły m.in. przeprowadzane przez komisje kontrole społeczne. Ilość wniosków oraz częstotliwość i zasięg kontroli dowodzą dużej skuteczności działania komisji. Również w dziedzinie zacieśniania więzi z ludnością, komisje rozwinęły szeroką działalność w środowiskach organizując posiedzenia wyjazdowe, konsultacje w gronie osób najbardziej zainteresowanych danym problemem. Przedstawiciele samorządu mieszkańców brali również udział w kontrolach organizowanych przez komisje. Objęto wspólnymi kontrolami funkcjonowanie i zaopatrzenie placówek handlowych i usługowych, stan sanitarno-porządkowy oraz przebieg kapitalnych remontów budynków mieszkalnych. Takie formy działalności umożliwiły konfrontację poczynań Rady z postulatami wyborców. W latach 1976 - 1977 radni zgłosili na sesjach Rady i w okresie między sesjami sto czterdzieści osiem wniosków oraz czterdzieści pięć interpelacji, w przeważającej części o charakterze ogólnospołecznym. N a uwagę zasługuje także aktywność zakładowych zespołów radnych, które utrzymywały stałą więź z podstawowymi organizacjami partyjnymi Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, samorządami robotniczymi i innymi organizacjami społecznymi w macierzystych zakładach pracy. Działało siedemnaście zakładowych zespołów radnych, skupiających stu ośmiu radnych. Wielu radnych czynnie uczestniczyło w pracach ogniw Frontu J edności Narodu, piastując funkcje przewodniczących i sekretarzy dzielnicowych komitetów Frontu. Stały kontakt z samorządem mieszkańców utrzymywało stu czterdziestu dziewięciu radnych. Dziesięciu radnych pełniło funkcje przewodniczących komitetów osiedlowych i obwodowych. W nowych warunkach działania władzy i administracji państwowej kontakt radnych z samorządem mieszkańców przyczynił się do wypracowania form i metod współdziałania jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego z samorządem mieszkańców. "Z podsumowania działalności Rady wynika - powiedział na zakończenie Józef Świtaj - że kierując się wytycznymi Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Rada i jej organy podejmowały kroki zmierzające do jak najlepszego wypełniania swoich koordynacyjnych, inspiratorskich i kontrolnych uprawnień w interesie rozwoju miasta oraz zaspokojenia potrzeb socjalno-bytowych ludzi pracy. Osiągnięcia obecnej kadencji były możliwe dzięki wszechstronnej pomocy udzielanej Radzie przez Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przy osobistym poparciu I sekretarza Jerzego Zasady, przy szczególnej trosce o dalszy rozwój Poznania ze strony wojewody poznańskiego Stanisława Cozasia, jak również dzięki dużemu zaangażowaniu w realizację uchwał Rady prezydenta miasta Poznania Władysława Slebody oraz jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego. Poważny udział w uzyskaniu tych rezultatów mają załogi poznańskich zakładów pracy, a szczególnie Konferencje Samorządu Robotniczego. "W imieniu Prezydium pragnę także wyrazić obywatelom radnym gorące podziękowanie za aktywną i twórczą działalność nad pomnażaniem potencjału materialnego i kulturalnego naszego miasta, za rzeczowe opinie i wnioski, które pozwoliły jeszcze lepiej rozwiązywać wiele spraw z korzyścią dla dalszego rozwoju Poznania oraz podniesienia poziomu życia jego mieszkańców, życzę obywatelom radnym dalszych osiągnięć w pracy zawodowej i pomyślności w życiu osobistym. Słowa serdecznego podziękowania kieruj ętakże pod adresem działaczy samorządu mieszkańców, organizacji społecznych, młodzieżowych i spółdzielczych za utrzymywanie ścisłej współpracy z Radą oraz wysiłki włożone w realizację zadań wytyczonych przez Miejską Radę Narodową". N astępnie informację o działalności społeczno-gospodarczej Urzędu Miejskiego w latach 1975 -177 złożył prezydent miasta Władysław Sleboda, po czym wybrano komisję redakcyjną projektu uchwały i rozpoczęła się dyskusja. Mówcy reprezentowali kluby partyjne Rady. Jako pierwszy w imieniu Zespołu Radnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wystąpił radny Antoni Pietrzykowski. Podkreślił on, iż mijająca kadencja Rady należała do trudnych, a jednocześnie posiadała doniosłe znaczenie dla miasta. Była to pierwsza kadencja Miejskiej Rady N arodowej w nowym układzie organizacyjnym miasta; wymagała czasu na konsolidację radnych zespolonych w jedną Radę z pięciu dzielnic; zmian w ich sposobie pojmowania zadań; przypadała w okresie licznych napięć i trudności w gospodarce miasta. Radny Pietrzykowski przedstawił kilka uwag do sprawozdania z działalności Rady, podkreślając, iż Rada i jej organy starały się wywierać maksymalny wpływ na usuwanie napięć w życiu gospodarczym miasta. Robiono to różnymi sposobami: poprzez kontrole społeczne; wpływanie na poprawę rytmiki realizacji inwestycji; rozmowy z kierownictwami przedsiębiorstw nie wykonujących zadań planowych, czy wreszcie w dziedzinie działalności budżetowej poprzez efektywne i skuteczne współdziałanie z Urzędem Wojewódzkim w rozwiązywaniu wielu problemów finansowych gospodarki miejskiej. "Pragnę w tym miejscu - powiedział radny Pietrzykowski - wyrazić podziękowanie wojewodzie poznańskiemu Stanisławowi Cozasiowi za pełne zrozumienie potrzeb miasta oraz wspólne ich rozwiązywanie. Prawdą jest bowiem, że pomoc Urzędu Wojewódzkiego w tej kadencji była owocna i w samych dodatkowych środkach wyraziła się ona kwotą 591 min zł. Dzięki temu przeznaczono dodatkowo m.in. na remonty kapitalne urządzeń komunalnych 414 min zł. W polityce finansowej kierowano się hierarchią potrzeb społecznych i gospodarczych, wykorzystując przy tym funkcje redystrybucji budżetu poprzez angażowanie środków pieniężnych pochodzących z nadwyżek budżetowych i ustalanych corocznie rezerw na nieprzewidziane wydatki. W mijającej kadencji wygospodarowano dodatkową kwotę 92 min zł" . "W dziedzinie urbanistycznego rozwoju miasta został opracowany dokument o znaczeniu wykraczającym poza kadencję 1975-1977. Jest nim Plan Zagospodarowania Prze Sprawozdaniastrzennego Poznania do 199) r. W dziedzinie rozwoju gospodarczego istnieje gwarancja aktualności wszystkich planów rozwoju miasta uchwalonych w poprzednich latach. Więcej nawet, bowiem dzięki staraniom i osobistemu zaangażowaniu I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady został zlokalizowany w Poznaniu wielki zakład pracy, mianowicie Fabryka Pomp Paliwowo- Wtryskowych. Powstanie również kilka innych obiektów gwarantujących wzrost zatrudnienia, a tym samym dalszy rozwój miasta. Został lozwiązany w znacznym stopniu problem dróg i tras komunikacyjnych miasta. Nie bez znaczenia dla rozwoju gospodarczego są również środki uzyskane na modernizację m.in. Zakładów Przemysłu Metalowego «H. Cegielski»" . Na zakończenie radny Pietrzykowski z upoważnienia Zespołu Radnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przekazał prezydentowi miasta i pracownikom U rzędu Miejskiego słowa podziękowania za przyjmowane ze zrozumieniem liczne wnioski, postulaty i żądania radnych oraz wzorową współpracę z Miejską Radą Narodową. W imieniu Zespołu Radnych Stronnictwa Demokratycznego przemawiał! radny Józef Kordys, który stwierdził, że obserwując rozwój miasta w latach 1975 - 1977 dochodzi się do przekonania, iż Rada w pełni wykorzystała swoje możliwości, środki i uprawnienia. Radni, działając w bardzo korzystnym klimacie, podwajali wysiłki w celu osiągnięcia jak najlepszych efektów dla miasta i jego mieszkańców, a jednocześnie z dobrze spełnionych obowiązków odnosili osobistą satysfakcję. Radny Kordys podziękował władzom za ich inspiratorską działalność, a szczególnie I sekretarzowi Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzemu Zasadzie, Prezydium Rady za wykorzystanie wszelkich sił dla zapewnienia rozwoju miasta i systematyczne stwarzanie coraz lepszych warunków życia dla obywateli, a także władzom administracyjnym Poznania za konsekwentne wcielanie uchwał Rady. Radny Stefan Ratajczak, przewodniczący Zespołu Radnych Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego podkreślił, że ponad dwuletni okres działalności Rady charakteryzował się wytężoną pracą i znacznym dorobkiem w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym. Uzyskanie tak poważnych osiągnięć było możliwe m.in. dlatego, że wszyscy radni wykazywali się zaangażowaniem w pracy społecznej oraz aktywnie reagowali na sygnały potrzeb społecznych. Radni - członkowie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w pracy Rady najwięcej miejsca poświęcali problematyce rolnictwa. Zanotowano duży dorobek w tej dziedzinie. Rolnictwo miasta, pomimo zmniejszania każdego roku powierzchni użytków rolnych, nie obniżyło wyników produkcji. Dzięki przychylności wojewody poznańskiego przywrócona została miastu wyodrębniona Stacja Ochrony i Kwarantanny Roślin. Opracowany został również program pełnego zagospodarowania wszystkich gruntów i użytków rolnych na obszarze Poznania oraz rozpoczęto rekultywację gruntów ornych. Uregulowano sprawę zaopatrzenia rolników w opał oraz materiały budowlane. Po zamknięciu dyskusji przewodniczący Komisji Redakcyjnej radny Antoni Pietrzykowski przedstawił wniosek o przyjęcie projektu uchwały w sprawie działalności Rady i jej organów w latach 1975 -1977 oraz ustalenia głównych kierunków działania Rady w nowej kadencji. Dodatkowych uwag ani też innych propozycji do projektu uchwały nie zgłoszono. W wyniku jednomyślnego głosowania Rada podjęła uchwałę. Przewodniczący poinformował Radę, że jej kadencja zgodnie z Ustawą o Radach Narodowych i ordynacją wyborczą kończy się z dniem 8 grudnia 1977 r. Do czasu wybrania nowej Rady w wyborach zarządzonych na dzień 5 lutego 1978 r. swoje funkcje pełni jedynie przewodniczący Rady i jego zastępcy. Przed zakończeniem obrad sesji głos zabrał przewodniczący Wojewódzkiej Rady N arodowej, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej J erzy Zasada, który stwierdził, iż dokonany na sesji bilans działalności Rady jest powodem do satysfakcji. W imieniu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Zespołu Poselskiego i Egzekutywy Komitetu wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Jerzy Zasada wyraził przekonanie, że zamiłowanie do społecznikowskiej działalności nie opuści radnych. Dobra robota, jeśli jest tak oceniana przez społeczeństwo, daje szczególny powód do zadowolenia. Lista spraw załatwionych przez Radę jest obszerna, ale i lista potrzeb miasta jest duża. Stąd nowa Rada będzie musiała tak operować całym organizmem miejskim, państwowym i gospodarczym, by nic nie uronić z postulatów i wniosków zgłaszanych przez mieszkańców podczas kampanii wyborczej. "Ze spraw, które dokonaliśmy - podkreślił Jerzy Zasada - i które mamy zamiar dokonać, najważniejsze jest to, aby nie zawieść zaufania naszej społeczności. Będą to lata oszczędności i dobrego gospodarowania. Nie będziemy tolerowali brakoróbstwa, nieróbstwa, byle jakiego traktowania spraw. Prawdą jest bowiem, że ludzie chcą porządnej roboty. Społeczeństwo liczy na Radę, chce, aby Radni - radząc - działali. Zawsze działaliśmy po gospodarsku, z polotem i wyobraźnią, o czym dowodzą przeobrażenia dokonane w naszym regionie. Można powiedzieć z całą satysfakeją, że to, co zostało zaplanowane i to co planujemy, z pełną konsekwencją zrealizujemy" Za dodatnią ocenę działalności Miejskiej Rady Narodowej wyrazy podziękowania w imieniu radnych przekazał Jerzemu Zasadzie Józef Świtaj. Na tym porządek dzienny sesji został wyczerpany. Po zamknięciu obrad - koncertował dla radnych Poznański Chór Chłopięcy pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego. Alarian Genowefiak ANEKS INFORMACJA PREZYDENTA POZNANIA O DZIAŁALNOŚCI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ (fragmenty) Dokonując podsumowania społeczno-ekonomicznych osiągnięć zarządu miasta w kadencji 1975 -1977 Miejskiej Rady Narodowej i jej organów - wspomnę o niektórych problemach naszego miasta. Większość bowiem spraw znana jest obywatelom radnym z ocen realizacji planów społeczno-gospodarczych i informacji składanych na posiedzeniach Rady, jej Prezydium i komisji. Otóż przyjęty w wyniku reformy administracji terenowej model dla Poznania okazał się słuszny i odpowiadający warunkom naszego miasta oraz województwa. Krytyczne uwagi dotyczące modelu poznańskiego - nie znalazły w praktyce potwierdzenia. Poznań - stolica województwa, nie tylko nie zmniejszył tempa rozwoju, lecz w znacznym stopniu przyspieszył swój inwestycyjny rozwój. Jest to odpowiedź tym wszystkim, którzy z dozą sceptyzmu przyjęli nowy model układu administracyjnego Poznania. To wszystko, czego dokonaliśmy w ciągu dwóch i pół lat, mogło zostać zrealizowane tylko w sprzyjającym klimacie, wytworzonym przez wojewódzką instancję partyjną, komitety dzielnicowe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczj, a w szczególności dzięki bezpośredniemu zaangażowaniu w problemy Poznania i udzielaniu pomocy w ich rozwiązywaniu przez I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasadę oraz osobistej pomocy wojewody poznańskiego Stanisława Cozasia. Za tę troskę i serdeczność, jak również za przychylność w ocenie naszych poczynań, wyrażam w imieniu waszym - obywatele radni i własnym, szczere podziękowanie I sekretarzowi oraz wojewodzie. Główną wytyczną działalności Urzędu Miejskiego stanowiły ustalenia VI i VII Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i uchwały Wysokiej Rady i jej Prezydium. Wiele cennych, pozytywnych elementów do działalności Urzędu wprowadzały wnioski i postulaty obywateli radnych, aktywne angażowanie się samorządu mieszkańców w sprawy miasta. Serdecznie za te konstruktywne wnioski i uwagi obywatelom radnym, działaczom samorządów dziękuję. To właśnie z waszej inicjatywy, wynikającej ze społecznego zaangażowania i troski o rozwój Poznania, mogliśmy podjąć szereg spraw, których realizacja przyczyniła się do poprawy warunków bytowania ludzi pracy naszego miasta. Realizując wytyczne Rady, zawarte w zatwierdzonych planach społeczno-gospodarczych - w waszych wnioskach i propozycjach szukaliśmy nowych metod rozwiązań, które ostatecznie decydowały o wzroście rezultatów gospodarowania. Doskonaliła się również w tym okresie działalność administracji. Z całą odpowiedzialnością mogę zapewnić I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, wojewodę poznańskiego i Wysoką Radę, że wydziały Urzędu Miejskiego, że cały jego aparat przygotowane są do wykonywania skomplikowanych zadań, że poprawiamy obsługę obywateli, a zarazem widzimy słabości i niedociągnięcia w naszej pracy, których usuwanie znajduje się w centrum zainteresowania kierownictwa i organizacji partyjnej Urzędu. Nastąpił wydatny rozwój handlu i usług, dalsza poprawa warunków mieszkaniowych, oświaty, kultury fizycznej oraz zaplecza socjalnego młodzieży akademickiej. Pewna poprawa warunków obsługi klientów nastąpiła głównie poprzez rozwój sieci placówek handlowo-usługowych. Oddano w Poznaniu do użytku kilkadziesiąt nowych sklepów i zakładów gastronomicznych. Ulepszenie sieci handlowej uzyskano częściowo także poprzez modernizację, Sprawozdaniazwłaszcza przez generalne unowocześnienie placówek gastronomicznych dla dostosowania ich do obsługi ruchu turystycznego, głównie na Starym Rynku. Świadomi jednak jesteśmy, że w zakresie usług w najbliższych latach musimy pod względem jakości jak też i ilości dokonać istotnych zmian - i odpowiednie działania podejmujemy. Stałą troską wojewódzkiej instancji partyjnej, komitetów dzielnicowych, Urzędów Wojewódzkiego i Miejskiego - jest budownictwo mieszkaniowe. W latach 1975 -1977 ponad 15 (XX) rodzin otrzymało nowe mieszkania, z których prawie 1300 zamieszkało w domkach jednorodzinnych. Przyrost liczby mieszkań spowodował poprawę wskaźnika zagęszczenia z 1,17 osób na izbę w roku 1974 do 1,00 osób na izbę w 1977 r. Dążąc do zapewnienia wykonania planów budownictwa mieszkaniowego, z inicjatywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej skierowano szereg grup budowlanych zakładów pracy do prac wykończeniowych, stwarzając tym samym dodatkowe możliwości dla realizacji planów budownictwa mieszkaniowego. Jesteśmy świadomi społecznego znaczenia problemu mieszkaniowego. Robimy więc dużo, by zadania roku bieżącego w stopniu maksymalnym wykonać, przyczyniając się do stopniowego rozwiązywania potrzeb mieszkaniowych poznaniaków. Jednocześnie zwiększamy pomoc dla tych obywateli, którzy podjęli wysiłek budowy domków jednorodzinnych. W latach 1976 - 1977 przydzielono mieszkańcom Poznania 1(ill działek. Przydziały te z każdym rokiem będziemy zwiększać. Ostatnio usprawniono znacznie formalności, związane z otrzymaniem działki, lokalizacją i przydziałem materiałów budowlanych. W dużych zakładach pracy przedstawiciele Urzędu Miejskiego wszystkie te sprawy załatwiają na miejscu. Znaczna poprawa nastąpiła w jakości remontów kapitalnych budynków mieszkalnych. Dążymy do tego, by standard w budownictwie starym przybliżyć do warunków budownictwa nowego. Coraz szerzej stosujemy zasadę wyprowadzania wszystkich lokatorów z budynków przeznaczonych do kapitalnego remontu. Tę formę w przyszłości stosować będziemy generainie. Konsekwentnie realizowano - aczkolwiek jeszcze nie w takim stopniu, jak tego chcemy - wprowadzoną w Poznaniu w roku 1974 po raz pierwszy w kraju zasadę kompleksowego przekazywania do użytku budynków mieszkalnych i lokali handlowo-socjalnych. Równolegle z rozwojem budownictwa mieszkaniowego i zmianami w infrastrukturze komunalnej, realizowano program rozbudowy bazy oświaty i urządzeń socjalno-kulturalnych. W latach 1976 - 1977 oddano do użytku dziesięć przedszkoli, zaś w ramach działalności pozainwestycyjnej - dalszych trzynaście. Znaczna - choć jeszcze nie wystarczająca - poprawa nastąpiła w zakresie bazy szpitalnej. Rezultaty te uzyskano dzięki inwestycjom oraz remontom kapitalnym. Poprawiono znacznie warunki mieszkaniowe pielęgniarek, zwiększono liczbę przydzielonych mieszkań, adaptowano pomieszczenia biurowe na cele internatowe oraz - drogą inwestycyjną - oddano do użytku średniego personelu medycznego nowe internaty. Rozpoczęto również adaptację budynków na cele lecznicze dla przewlekle chorych. Przekazano także do użytku kolejne obiekty dla potrzeb kultury fizycznej. Między innymi kryty basen Klubu Sportowego "Posnania" przy ul. N aramowickiej oraz pawilon wielofunkcyjny "Arena" przy al. Reymonta; Ośrodek Sportowy przy ul. Chwiałkowskiego powiększył się o halę sportową i pawilon wielofunkcyjny. Zaplecze turystyczno-wypoczynkowe poszerzyło się o wybudowany Wf roku 1975 nowotel przy Trasie E-8. Polepszono znacznie warunki socjalne młodzieży akademickiej poprzez wybudowanie sześciu domów studenckich na łączną liczbę 3800 miejsc. Realizacja programu poprawy warunków materialno-bytowych społeczeństwa szła w parze z dodatnimi wynikami w sferze produkcji materialnej. W przemyśle plany zostały wykonane z nadwyżką i przy generalnie korzystnie kształtujących się relacjach ekonomicznych. Przyrost produkcji osiągany jest wyłącznie przez wzrost wydajności pracy. Do uzyskanych "wyników przyczyniła się też rozbudowa i modernizacja bazy techniczno-produkcyjnej przemysłu - zwłaszcza w Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", Fabryce Obrabiarek Specjalnych "Ponar- Wiepofama", Zjednoczonych Zakładach Elektrochemicznych "Centra", Wielkopolskich Zakładach Teleelektrycznych "Teletra", Zakładach Rowerowych "Romet" i Poznańskiej Fabryce Maszyn Żniwnych. Podstawą społeczno-gospodarczego rozwoju naszego miasta oraz modernizacji jego gospodarki była dynamiczna polityka inwestycyjna. Łączne nakłady inwestycyjne w latach 1975- 1977 wyniosły dla Poznania ok. 27 mld zł, tj. o ponad 17% więcej niż przewidywano. Uzyskane w latach 1975 - 1977 wyniki naszej działalności społeczno-gospodarczej są dla wszystkich, obiektywnie oceniających sytuację, odczuwalne i widoczne i nie mogą ich pomniejszyć niedomagania, dające o sobie jeszcze znać w niektórych działach gospodarki. UCHWAŁA MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ Z DNIA 28 LISTOPADA 1977 R. IW SPRAWIE DZIAŁALNOŚCI RADY I JEJ ORGANÓW W LATACH 1975 - 1977 ORAZ USTALENIA GŁÓWNYCH KIERUNKÓW DZIAŁANIA TEJ RADY NA OKRES NOWEJ KADENCJI (fragmenty) Miejska Rada Narodowa uchwala, co następuje: Przyjmuje się do wiadomości sprawozdanie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej z działalności Rady i jej organów za okres od l czerwca 1975 r. do 28 listopada 1977 r. Na podstawie przedstawionego sprawozdania oraz dyskusji stwierdza się co następuje: Rada odbyła jedenaście sesji, rozpatrzyła sześćdziesiąt pięć spraw oraz podjęła czterdzieści cztery uchwały; Prezydium Rady odbyło trzydzieści sześć posiedzeń, rozpatrzyło osiemdziesiąt cztery sprawy oraz podjęło siedemdziesiąt osiem postanowień; Komisje Rady odbyły sto osiemdziesiąt dwa posiedzenia, podjęły dwieście dwadzieścia problemów oraz wypracowały dwieście trzydzieści jeden "wniosków. Rada i jej organy, wypełniając swoje funkcje koordynacyjne, inspiratorskie i kontrolne, działały w oparciu o corocznie sporządzane plany pracy. Działalność Rady i jej organów przebiegała zgodnie z kierunkami wytyczonymi uchwałami VI i VII zjazdów, kolejnych posiedzeń plenarnych Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i zapewniała realizację zadań zawartych w uchwalanych każdego roku planach społeczno-gospodarczego rozwoju miasta Poznania przy uwzględnieniu potrzeb mających zasadnicze znaczenie dla poprawy warunków bytowych i socjalnych mieszkańców naszego miasta. Rada i jej organy dążyły w swej działalności do jak najpełniejszego wcielania w życie idei demokracji socjalistycznej w systemie zarządzania państwem, co znalazło swój wyraz w utrzymywaniu stałej więzi oraz współdziałaniu z ogniwami Frontu Jedności Narodu, związkami zawodowymi, organami samorządu mieszkańców, organizacjami społecznymi, młodzieżowymi i spółdzielczymi. I Zarówno Rada jak i jej organy przywiązywały dużą wagę do właściwego wypełniania funkcji o charakterze kontrolnym, które polegały na ocenie przez Radę i Prezydium sprawozdań z realizacji uchwał Rady na kontrolach społecznych przeprowadzonych przez komisje w terenie. Radni Miejskiej Rady Narodowej, wypełniając obowiązki wynikające z piastowanego mandatu radnego, nie tylko uczestniczyli w sesjach Rady oraz w pracach komisji, których byli członkami, ale wykazywali także pełne zaangażowanie i aktywność w działalności ogniw Frontu Jedności Narodu, zakładowych zespołów radnych, organów samorządu mieszkańców oraz w bezpośrednich kontaktach ze społeczeństwem w ramach organizowanych spotkań z wyborcami i w czasie pełnionych dyżurów, co pozwoliło im na przenoszenie na forum Rady i komisji zebranych postulatów i uwag orajj wykorzystania ich w składanych interpelacjach i wnioskach. Rozwijając w okresie swojej kadencji działalność Rady i jej organów na rzecz dalszego dynamicznego społeczno-gospodarczego rozwoju miasta Poznania i podnoszenia na coraz wyższy poziom życia ludności oraz w celu doskonalenia metod i form działania zgodnego z uchwałami V i IX Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Miejska Rada Narodowa winna przyjąć następujące kierunki działania: Jako naczelne zadanie należy traktować działalność zmierzającą do konsekwentnej realizacji planu społeczno-gospodarczego rozwoju Poznania uchwalonego na lata 1976 -1980, ze szczególnym uwzględnieniem zabezpieczenia pełnej realizacji programu budownictwa mieszkaniowego, inwestycji posiadających istotne znaczenie dla poprawy gospodarki żywnościowej oraz zaopatrzenia rynku wewnętrznego, likwidacji zaległości w zakresie inwestycji towarzyszących. Dla pełnego wykonania zadań objętych planem społeczno-gospodarczego rozwoju miasta niezbędne będzie inspirowanie organu administracji państwowej, przedsiębiorstw, urzędów i instytucji do wzmożenia dyscypliny procesów inwestycyjnych, stosowania właściwej polityki zatrudnienia poprzez zabezpieczenie kadry pracowniczej dla budownictwa i realizacji programu usług dla ludności oraz zapewnienia stanowisk pracy dla absolwentów szkół średnich* i wyższych zgodnie z kierunkami nauczania a także podjęcie działań zmierzających do poprawy jakości pracy, pełnego wykorzystania rezerw i możliwości zwiększenia produkcji Sprawozdaniana eksport i wyrobów przeznaczonych na rynek wewnętrzny, tworzenia lepszych warunków pracy i wzrostu dyscypliny pracy. W wyższym stopniu objąć należy działalnością kontrolną jednostki nie podporządkowane Radzie oraz jednostki organizacyjne Urzędu Miejskiego dla poprawy efektywności ich pracy, wzbogacając formy i metody o współdziałanie w tym zakresie z organami samorządu mieszkańców i z organami kontroli państwowej. Ukierunkować należy działalność zakładowych zespołów radnych na sprawy związane ze zwiększeniem ich wpływu na produkcję wykonywaną przez zakład, organizację pracy oraz zabezpieczenia właściwych warunków socjalno-bytowych załogi. Dla realizacji tego zadania należałoby wprowadzić nowe formy ich działania, a w szczególności odbywania wspólnych posiedzeń zakładowych zespołów radnych działających w zakładach pracy o zbliżonym profilu produkcyjnym w celu dokonywania wymiany doświadczeń. Doprowadzić należy do przekazania komisjom Rady w drodze uchwały następujących spraw: rozpatrywania okresowych informacji właściwych organów i jednostek o stanie realizacji planów społeczno-gospodarczego rozwoju miasta Poznania i jego budżetu; dokonywania kontroli i oceny realizacji wszystkich uchwał podejmowanych przez Radę oraz realizacji postulatów i wniosków wyborców; rozpatrywania wniosków kierowanych do Rady przez organy samorządu mieszkańców i władze organizacji społecznych. Zapewnić należy przekazanie organom samorządu mieszkańców spraw dotyczących: rozwoju i prawidłowego funkcjonowania na terenie osiedla urządzeń komunalnych; rozmieszczenia i funkcjonowania placówek gastronomicznych, handlowych i usługowych; rozwoju placówek oświatowych, socjalnych i kulturalnych; zapewnienia warunków rozwoju i wychowania młodzieży; przestrzegania zasad współżycia społecznego oraz ładu i porządku publicznego.