AR TY BOHDAN GRUCHMAN AKADEMIA EKONOMICZNA GOSPODARCE NARODOWEJ W LATACH 1971-1976 AKADEMIA Ekonomiczna jest uczelnią średniej wielkości zarówno w stosunku do innych placówek akademickich miasta, jak również do innych uczelni ekonomicznych w kraju. Zatrudniała pod koniec 1976 r. 885 pracowników, z czego 326 nauczycieli akademickich. W uczelni czynnych było siedem instytutów oraz pięć jednostek międzywydziałowych. Wszystkie te placówki uczestniczyły w pracy dydaktyczno-wychowawczej i badawczej w ramach dwóch wydziałów: Ekonomiki Produkcji i Handlowo-Towaroznawczego oraz Studium dla Pracujących. W tych ramach organizacyjnych Akademia realizowała w latach 1971 - 1976 ambitne plany zwiększenia ponad przeciętny poziom swego wkładu w rozwój gospodarki narodowej. Plany te obejmowały zarówno działalność dydaktyczną, jak i badawczą oraz niektóre inne dziedziny pracy uczelni. Na czoło wybija się ze zrozumiałych względów działalność dydaktyczno-wychowawcza. Jej rezultatem są coroczne zastępy absolwentów podejmujących pracę w różnych działach gospodarki narodowej. W latach 1971 -1975 studia dzienne ukończyło łącznie 1886 osób, tj. o 50% więcej niż w poprzednim okresie pięcioletnim. Równocześnie w tym samym czasie zdobyło wykształcenie wyższe 1465 osób pracujących już na różnych stanowiskach w gospodarce narodowej, co stanowiło przyrost o 19% w stosunku do okresu 1966 - 1970. Najwięcej absolwentów ukończyło następujące kierunki studiów: ekonomikę przemysłu, ekonomikę handlu wewnętrznego oraz towaroznawstwo. Pozostałe osoby uzyskały wykształcenie specjalistyczne w zakresie statystyki i ekonometrii, cybernetyki ekonomicznej i informatyki, finansów, ekonomiki budownictwa oraz handlu zagranicznego. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu społecznemu, uruchomiono w latach 1971 - 1975 obok tradycyjnych kierunków studiów również nowe: już w 1977 r. uzyskali absolutorium studenci kierunku społeczno-ekonomicznego. organizacji i zarządzania oraz specjalizacji w zakresie planowania gospodarki narodowej. Ostatnio podjęto decyzję uruchomienia -dalszych specjalności odpowiadających potrzebom regionu i kraju: ekonomiki rolnictwa, gospodarki miejskiej, turystyki oraz kierunku ekonomiki i organizacji transportu. Równolegle z powiększeniem liczby kierunków studiów rozszerzyła się ostatnio również sieć punktów konsultacyjnych Akademii poza jej siedzibą. Punkty takie, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne dla pracujących, znajdują się w Bydgoszczy, Koninie, Lesznie, Pile, Zielonej Górze. Prowadzenie zająć w terenowych punktach konsultacyjnych stanowi dogodne rozwiązanie dla studiujących; jest ono również korzystne dla miejscowych władz, które też wydatnie pomagają w pracy punktów konsultacyjnych. J ak wynika z badań nad losami absolwentów Akademii, podejmują oni pracę Bohdan Gruchmanwe wszystkich zakątkach kraju. Jednakże najwięcej ekonomistów i towaroznawców zasila gospodarkę Poznania i makroregionu srodkowo-zachodniego. Prawie jedna trzecia wszystkich absolwentów Akademii pracuje w Poznaniu, a drugie tyle w makroregionie obejmującym województwa: bydgoskie, kaliskie, konińskie, pilskie, toruńskie i włocławskie. Sporo absolwentów osiedla się również w województwach: gorzowskim, leszczyńskim i zielonogórskimI. Jak widać, obszar wzmożonego zasilania przez Akademię gospodarki kadrami wysoko kwalifikowanymi jest rozległy. Będzie się on nadal rozszerzał w miarę rozwoju nowych kierunków i specjalności i okrzepnięcia nowych punktów konsultacyjnych. Bardzo ważną z punktu widzenia potrzeb gospodarki narodowej działalnością dydaktyczną Akademii są studia podyplomowe. Pozwalają one ich uczestnikom na odświeżenie i rozszerzenie zasobu wiedzy zdobytej podczas studiów. O ile jeszcze w 1971 r. na studiach podyplomowych znajdowało się 156 osób, to już w pięć lat później było ich 374. Osoby te pogłębiały swoją wiedzę w takich dziedzinach jak ekonomika przemysłu (studium dla inżynierów), ekonomika handlu, organizacja przetwarzania danych, ekonomika budownictwa i inwestycji, finanse i rachunkowość, statystyka, nauka o pracy i polityka społeczna, gospodarka magazynowa oraz ekonomika turystyki. W najbliższym czasie, zgodnie z występującymi potrzebami, przewiduje się poszerzenie wachlarza oferowanych praktykom studiów podyplomowych. Ostatnim, najwyższym szczeblem działalności dydaktycznej wyższych uczelni - stanowiącym równocześnie istotny odcinek pracy naukowo-badawczej, są studia doktoranckie. I tu notujemy znaczny postęp w pracy Akademii. W latach 1971-1975 wypromowano dziewięćdziesięciu sześciu doktorów, tj. ponad dwukrotnie więcej niż w pięcioleciu poprzednim. Istotny wpływ na ten rezultat miało uruchomienie formalnych trzyletnich studiów doktoranckich na studiach dziennych oraz czteroletnich dla pracujących. W roku akademickim 1975/1976 studiowało na nich łącznie siedemdziesiąt osiem osób, w tym na studiach dla pracujących pięćdziesiąt osób. Tematyka prac doktorskich tych ostatnich z reguły jest ściśle związana z potrzebami badawczymi instytucji, z których pochodzą uczestnicy. Jak wykazały prace doktorskie dotychczas obronione, rozwiązują one szereg istotnych problemów życia gospodarczego i stanowią poważną pomoc naukową dla praktyki. Uczelnia czyni wysiłki, ażeby studia doktoranckie poszerzyć, usprawnić i uczynić jeszcze bardziej efektywnymi. W dziedzinie badań naukowych Akademia Ekonomiczna osiągnęła w latach 1971 - -1975 poważne rezultaty. Wartość wszystkich prac w tym zakresie przekroczyła 50 min zł, z czego prace wykonane na bezpośredni użytek gospodarki narodowej wyniosły trzy czwarte ogólnej sumy. Za ujęciem wartościowym kryje się duża liczba opracowań naukowych i naukowo-usługowych o zróżnicowanej -tematyce, wykonanych przez wszystkie jednostki badawcze Uczelni. Przy całej różnorodności tematycznej można wszakże wyróżnić kilka kierunków badawczych, w ramach których wykonano szczególnie dużo prac. Na czoło wysuwają się niewątpliwie badania nad przedsiębiorstwami socjalistycznymi, zwłaszcza przemysłowymi, i nad kierunkami doskonalenia ich funkcjonowania. Ta dziedzina należy do głównych specjalizacji badawczych Akademii. Wykonane dla praktyki gospodarczej prace badawcze dotyczyły m. in. doskonalenia struktury organizacyjnej przedsiębiorstw, ulepszania systemu dokumentacji działalności produkcyjnej, usprawnienia gospodarki materiałowej, ewidencji i obniżki 1 Por. M. C h r o fi i ń s k a, Sytuacja zawodowa i osobista absolwentów uczelni, Praca zbiorowa pod redakcją Zbigniewa Zakrzewskiego. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu 1926- 1976, Warszawa- Poznań 1976, s. 284 - 286. kosztów oraz efektywności wdrażania projektów racjonalizatorskich i postępu technicznego w przedsiębiorstwach. Drugi kierunek badawczy, w ramach którego wykonano wiele prac o dużym znaczeniu dla gospodarki narodowej, obejmował problemy funkcjonowania handlu. W tym zakresie badano zarówno drogi poprawy zaopatrzenia rynku, jak również zagadnienia usprawnienia działalności aparatu handlowego na szczeblu hurtu i detalu. Sporo prac dotyczyło wzmocnienia roli handlu wiejskiego w obsłudze produkcyjnej i konsumpcyjnej rolnictwa. Kolejny kompleks badań na rzecz gospodarki narodowej dotyczył procesów i planowania rozwoju. W tym zakresie wykonano m. in. badania przeszłych procesów ludnościowych i sporządzono szereg prognoz demograficznych. Zajmowano się także zapotrzebowaniem gospodarki na kadry wykwalifikowane. Równocześnie analizowano szczegółowo i wyciągano wnioski na przyszłość w dziedzinie zjawisk socjologicznych, warunkujących i towarzyszących rozwojowi gospodarczemu. Wreszcie przeprowadzono szereg rachunków planistycznych wdrażając do planowania regionalnego nowoczesne metody ilościowe. Osobną grupę prac badawczych na bezpośredni użytek gospodarki narodowej stanowiły badania z zakresu towaroznawstwa. Większość z nich odnosiła się do aspektów jakościowych produkcji przemysłowej oraz do racjonalnego przechowalnictwa towarów spożywczych. Kilka prac dotyczyło wdrożenia produkcji antyimportowej. Oprócz badań o charakterze wdrożeniowym, wykonanych przeważnie na zlecenie poszczególnych przedsiębiorstw lub instytucji, w Akademii zrealizowano sporą liczbę prac o charakterze ogólniejszym, posiadających znaczne walory teoretyczne. Wśród nich było dużo takich, które przy znacznym stopniu abstrakcji, mają równocześnie doniosłe praktyczne znaczenie dla gospodarki narodowej. Przykładem tego typu badań są studia nad funkcjami i systemem cen w Polsce, nad metodami rachunku efektywności ekonomicznej, nad metodami matematycznymi przydatnymi w przedsiębiorstwie, lub też nad istotą i ogólnym systemem regionów ekonomicznych. Największa część prac badawczych Akademii była wykonywana na konkretne zapotrzebowanie określonych przedsiębiorstw i instytucji gospodarczych i administracyjnych. Były one rozmieszczone we wszystkich częściach kraju, co dowodzi znaczącej pozycji Akademii w pracach środowiska naukowego na rzecz praktyki. Ze zrozumiałych względów najwięcej odbiorców swych prac badawczych uczelnia posiadała w Poznaniu. Były wśród nich zarówno najbardziej znane przedsiębiorstwa miasta, takie jak Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", Zakłady Metalurgiczne "Pomet" , Fabryka Obrabiarek Specjalnych "Ponar- Wiepofama", Zakłady Przemysłu Gumowego "Stomil", jak również jednostki gospodarcze mniej popularne, które wszakże odgrywają ważną rolę w gospodarce miasta. Szczególną grupę badań wykonała Akademia na rzecz rozwoju miasta jako całości i jego przedsiębiorstw komunalnych. Należą do nich m. in. studia nad optymalnym wyborem terenów rozwojowych miasta, nad dojazdami do pracy w Poznaniu oraz nad optymalizacją układu sieci tramwajowej w mieście. Akademia Ekonomiczna przeprowadzała także szereg ekspertyz na rzecz innych uczelni miasta (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Akademia Medyczna i Politechnika Poznańska). Znaczną grupę prac wykonała uczelnia na rzecz otaczającego Poznań regionu wielkopolskiego i sąsiednich obszarów, wchodzących w skład makroregionu środkowo-zachodniego Polski. Dla tego obszaru opracowano szczegółowe prognozy demograficzne, które stanowią podstawę wyjściową każdego planowania rozwoju regionalnego oraz skonstruowano tablicę nakładów i wyników dla koordynowania rozwoju wszystkich gałęzi gospodarki regionu. Analizowano procesy urbanizacyj Bohdan Gruchmanne na całym obszarze Wielkopolski i badano przemiany socjologiczne towarzyszące rozwojowi Konińskiego Okręgu Przemysłowego. Wreszcie wykonano szereg prac na rzecz przedsiębiorstw przemysłowych, budowlanych i handlowych regionu. Ogólnokrajową rangę Uczelni wyznaczają prace wykonane na rzecz centralnych instytucji i jednostek gospodarczych. Wśród nich znaczną część stanowią badania zrealizowane w ramach problemów węzłowych, tj. dziedzin szczególnie ważnych dla całej gospodarki narodowej. W latach 1971 -1975 najwięcej tematów badawczych zrealizowano w Akademii na rzecz następujących problemów węzłowych: handel wewnętrzny; planowanie centralne gospodarki narodowej oraz podstawy przestrzennego zagospodarowania kraju. W tym ostatnim problemie rektor Akademii prof. dr hab. Ryszard Domański spełniał odpowiedzialną funkcję ogólnokrajowego koordynatora II stopnia w stosunku do prac badawczych prowadzonych w wielu placówkach naukowych w kraju. Poza badaniami w ramach problemów węzłowych wykonano w Akademii równlez sporo innych prac o znaczeniu ogólnokrajowym. Ich przykładem mogą być takie tematy badawcze jak: metody analizy w zakresie marketingu, prognozowanie popytu na meble i samochody lub określenie przyszłego zapotrzebowania na kadry w polskim szkolnictwie wyższym. Do tej grupy zaliczyć można również badania i ekspertyzy wykonane dla potrzeb polskiego handlu zagranicznego i studia z zakresu międzynarodowych problemów gospodarczych. Wśród nich na szczególną wzmiankę zasługują badania nad programowaniem kierunków międzynarodowej specjalizacji produkcji oraz nad metodyką ustalania cen międzynarodowych w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Ta ostatnia praca wykonana została przy współpracy Zjednoczenia Taboru i Sprzętu Kolejowego "Tasko" w Poznaniu. Działalność badawcza uczelni na rzecz praktyki opiera się w szeregu przypadkach na długofalowych porozumieniach o współpracy. Porozumienia te są korzystne dla obu stron. Akademia może na ich podstawie w sposób długofalowy planować rozwój badań w określonych dziedzinach, a równocześnie wykorzystywać umowne kontakty dla celów dydaktycznych. Partnerzy uczelni natomiast mają zapewnione stałe kontakty badawcze z pracownikami naukowymi uwzględniające nie tylko określone badania, ale również doraźne ekspertyzy oraz zapewniające wpływ na tematykę seminariów dyplomowych i magisterskich. W przeszłości generalne porozumienia o współpracy kształtowały kontakty z władzami terenowymi województw bydgoskiego, konińskiego, leszczyńskiego, pilskiego, poznańskiego i zielonogórskiego oraz z kilkunastu przedsiębiorstwami takimi jak Zakłady Metalurgiczne "Pomet" w Poznaniu, Fabryka Maszyn i Urządzeń Mechanizacji Budownictwa Przemysłu Spożywczego "Spomasz" we Wronkach lub Zjednoczenie "Zremb" w Warszawie. Ostatnio podobne ramowe umowy o współpracy Akademia podpisała z Głównym Urzędem Statystycznym w Warszawie i Dowództwem Wojsk Lotniczych. Obok umownej współpracy badawczej polegającej na rozwiązaniu określonego problemu dla praktyki gospodarczej wymienić trzeba współpracę Uczelni o charakterze bardziej operatywnym i ciągłym. Do niej zalicza się wydawanie dla potrzeb organizacji handlowych Poznania i regionu miesięcznych i kwartalnych opracowań, bieżąco analizujących sytuację rynkową i czynniki wpływające na popyt i podaż towarów. Również uczelniany Ośrodek Przetwarzania Informacji znaczną część swego potencjału obliczeniowego, pozostałego po zaspokojeniu potrzeb dydaktycznych i badawczych Akademii, przeznacza na obsługę przedsiębiorstw Poznania i Wielkopolski. W samym tylko roku 1976 Ośrodek Obliczeniowy wykonał na rzecz praktyki prace o łącznej wartości 6 min zł. Wreszcie należy wspomnieć o członkostwie pracowników Akademii w zespołach doradczych i organach nadzorujących ważne odcinki życia społecznego-gospodarczego: od doradczych zespołów dzia 9? łających przy wojewodach poprzez resortowe ciała opiniodawcze do takich centralnych 'organów jdk Komisja Makroregionu Srodkowo-Zachodniego działająca przy Komisji Planowania iprzy Radzie Ministrów lub Naczelna Rada Gospodarki Przestrzennej, organ opiniodawczy Prezesa Rady Ministrów. W 1976 r. Akademia Ekonomiczna wkroczyła w nowy pięcioletni etap badań na rzecz gospodarki narodowej. Zapowiada się on jako okres znacznie zwiększonegowkładu Uczelni w tym zakresie, czego dobrym zadatkiem jest wykonanie w tymroku prac na rzecz gospodarki narodowej o łącznej wartości ponad 23 min zł. Podstawową cechą planu badawczego uczelni na lata 1976 - 1980, potwierdzoną już w wykonaniu zadań 1976 r., jest poważny wzrost badań na potrzeby całej gospodarki kraju w ramach umów koordynowanych centralnie. W sześciu grupach tematycznych wchodzących w skład czterech problemów węzłowych i jednego międzyresortowego Akademia została wyznaczona na ogólnokrajowego koordynatora II stopnia nadzorującego prace badawcze w danej dziedzinie na terenie całej Polski. Są tonastępujące grupy tematyczne; Modele i techniki rachunków międzyregionalnych proporcji w zakresie planowania pięcioletniego i perspektywicznego oraz Funkcjonowanie procesów bieżących (obie grupy w ramach problemu węzłowego: Doskonalenie metod centralnego planowania i zasad funkcjonowania gospodarki); Polityka rynkowa centralnych organów gospodarczych (problem węzłowy: Rynek dóbr konsumpcyjnych i usług w procesie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski): Badania demograficzne nad rodziną (problem węzłowy: Optymalizacja struktur i procesów demograficznych w Polsce Ludowej); Metody sterowania podziałem pracy między Radą Wzajemnej Pomocy Gospodarczej i Europejską Wspólnotą Gospodarczą w przemyśle (problem węzłowy: Procesy międzynarodowej ekonomicznej integracji oraz współpracy krajów socjalistycznych); Finansowe instrumenty zarządzania gospodarką terenową (problem międzyresortowy: Teoria funkcjonowania gospodarki narodowej w socjalizmie). Powierzenie Akademii roli ogólnokrajowego koordynatora badań w tych dziedzinach jest wyrazem uznania dla jej pozycji naukowej w kraju. Jednocześnie jest to złożenie na barki pracowników uczelni odpowiedzialności za losy badań o kluczowym dla gospodarki narodowej znaczeniu. Niezależnie od tego w Akademii realizuje się szereg tematów należących do innych problemów węzłowych, międzyresortowych i resortowych. Dotyczy to również towaroznawstwa, w ramach którego» w Uczelni wykonuje się także badania na rzecz programu rządowego nr l pt. "Kompleksowe przetwórstwo węgla". Duży wzrost prac U czelni na rzecz problemów centralnie koordynowanych spowodował skierowanie do ich realizacji znacznego potencjału badawczego instytutów. W rezultacie tego możliwości realizacji badań bezpośrednio na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej zostały ograniczone. Mimo to Akademia zamierza utrzymać dotychczasowy wysoki poziom świadczeń badawczych w tym zakresie, a nawet go przekroczyć. Równocześnie Uczelnia stara się oddziaływać w sposób konsekwentny na kierunki badań realizowanych w ramach tych prac doktorskich i habilitacyjnych, które przygotowuje się poza badaniami umownymi. Spośród realizowanych w Akademii prac na stopnie naukowe wybrano jako priorytetowe te, które związane są z następującymi uczelnianymi grupami tematycznymi: usprawnianie działalności przedsiębiorstwa socjalistycznego, analityczno-prognostyczne badania regionalne, doskonalenie metod analizy zjawisk ekonomicznych, badania nad przemianami społeczno-politycznymi oraz rozwojem szkolnictwa wyższego w Polsce, studia nad międzynarodowymi stosunkami gospodarczymi i międzynarodowym podziałem pracy oraz: określenie kryteriów jakości produktów spożywczych i artykułów przemysłowych.. Bohdan Gruchman ANEK S WYDZIAŁY, INSTYTUTY I ZAKŁADY AKADEMII EKONOMICZNEJ (stan na dzień 31 V 1977 r.) WYDZIAŁ EKONOMIKI PRODUKCJI Instytut Ekonomii Politycznej dyrektor: prof. dr hab. Wacław Wilczyński Zakład Ekonomii Politycznej Kapitalizmu kierownik: prof. dr hab. Zygmunt Kowalczyk Zakład Ekonomii Politycznej Socjalizmu kierownik: doc. dr Florian Wiśniewski Zakład Historii Myśli Ekonomicznej kierownik: prof. dr hab. Wacław Wilczyński Zakład Historii Gospodarczej kierownik: prof. dr hab. Władysław Rusiński Instytut Ekonomiki Produkcji dyrektor: prof. dr Stanisław Smoliński Zakład Ekonomiki Przemysłu: kierownik: prof. dr Stanisław Smoliński Zakład Ekonomiki Budownictwa kierownik: prof. dr hab. Kazimierz Wandelt Zakład Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw kierownik: prof. dr hab. Józef Boroń Zakład Analizy Ekonomicznej kierownik: doc. dr Edmund Kurtys Zakład Ekonomiki Pracy kierownik: prof. dr hab. Mieczysław Przedpełski Zakład Socjologii kierownik: doc. dr hab. Franciszek Krzykała Instytut Finansów i Rachunkowości dyrektor: prof. dr Janusz Wierzbicki Zakład Finansów Publicznych i Polityki Pieniężnej kierownik: prof. dr Janusz Wierzbi c ki Zakład Finansów Przedsiębiorstw kierownik: doc. dr hab. Elżbieta Czerwińska Zakład Bankowości kierownik: doc. dr Stefan Ochociński Zakład Rachunkowości Przedsiębiorstw kierownik: doc. dr Zdzisław Kołaczyk Zakład Teorii Rachunkowości kurator: doc. dr Zdzisław Kołaczyk Instytut Statystyki i Ekonometrii dyrektor: prof. dr Tadeusz Puchaiski Zakład Statystyki Ogólnej kierownik: prof. dr Tadeusz Puchaiski Zakład Statystyki Ekonomicznej i Demografii kierownik: prof. dr hab. Stanisław Borowski Zakład Ekonometrii kierownik: prof. dr hab. Zbigniew Czerwiński Zakład Matematyki kierownik: doc. dr hab. Jerzy Albrych t Zakład Systemów Informatycznych kierownik: doc. dr Stefan Abt Instytut Planowania i Ekonomiki Regionu dyrektor: prof. dr Seweryn Kruszczyń - ski Zakład Planowania 1 Polityki Ekonomicznej kierownik: prof. dr Seweryn Kruszczyński Zakład Planowania Regionalnego kierownik: doc. dr hab. Bohdan Gruchman WYDZIAŁ HANDLOWO-TOWAROZNAWCZY Instytut Ekonomiki Obrotu Towarowego dyrektor: prof. dr Zbigniew Zakrzewski Zakład Ekonomiki Handlu Wewnętrznego kierownik: prof. dr Zbigniew Zakrzewski Zakład Ekonomiki Konsumpcji i Analizy Rynku kierownik: doc. dr hab. Zdzisław Krasiński Zakład Ekonomiki i Organizacji Handlu Zagranicznego kierownik: doc. dr hab. Zygmunt Foltyński Zakład Ekonomiki Transportu kierownik: doc. dr hab. Zbigniew Gługiewicz Zakład Ekonomiki Turystyki kierownik: doc. dr Ryszard Gałecki Zakład Geografii Ekonomicznej i Kształtowania Środowiska kierownik: prof. dr hab. Ryszar Domański Zakład Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych kierownik: prof. dr Ludwik Jankowiak Zakład Organizacji Przedsiębiorstw Handlowych doc. dr hab. Zbigniew Gługiewicz Zakład Prawa Gospodarczego kierownik: doc. dr Wojciech Siuda Zakład Prawa Obrotu Międzynarodowego kierownik: prof. dr hab. Jan Hołowiński Zakład Ubezpieczeń p.o. kierownika dr Tadeusz Sangowski Instytut Towaroznawstwa dyrektor: prof. dr Aleksander Lempka Zakład Towaroznawstwa Artykułów Spożywczych kierownik: prof. dr Aleksander Lempka Zakład Towaroznawstwa Artykułów Przemysłowych kierownik: doc. dr Jerzy Kwiatkowski Zakład Technologii kierownik: doc. dr Przemysław Baranowski Zakład Mikrobiologii i Biochemii kierownik: doc. dr Jerzy Krauze Zakład Chemii Ogólnej i Analitycznej kierownik: prof. dr Aleksandra Smoczkiewicz Zakład Chemii Organicznej kierownik: doc. dr Witold Meissner Zdjęcie Dany Matuszewskiej