JANUSZ DEMBSKI MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA IM. EDWARDA RACZYŃSKIEGO W LATACH 1960-1973 Wypożyczalnia płyt w Filii Nr 39 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda Raczyńskiego przy pi. Wolności 19 **» S lEC bibliotek Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda Raczyńskiego rozwijała nI h vwT am CharakterAczn y A Ó b, w jaki rozwija sie sieć placówek kulturalnych w kraju: nie na miarę możliwości, lecz na miarę potrzeb. Potrzeby były duże i coraz większe, toteż zapał władz i działaczy był ogromny, nie czekano na idealne Janusz Dembski lub choćby przeciętne warunki, ale rozwijano sieć bibliotek lokując je w tymczosuwych pomieszczeniach. Nie można było czekać np. na zbudowanie przestronnych pomieszczeń w tej czy innej części miasta, kiedy ludzie już dziś, zaraz chcieli czytać, uczyć się, studiować. Ten stan "tymczasowy" trwał jednakże w wielu przypadkach za długo. Inną niekorzystną cechą żywiołowego rozwoju sieci bibliotek była ich przypadkowa lokalizacja. Powstawały one często nie tam, gdzie były najbardziej potrzebne, lecz gdzie znajdowały się wolne lokale. W rezultacie w niektórych rejonach miasta istnieje kilka filii obok siebie. N p. w dzielnicy Grunwald istnieją cztery placówki przy ulicach: Arciszewskiego, Hetmańskiej, Palacza i Rynarzewskiej W 1960 I. czynne były dwadzieścia dwie filie oraz sześćdziesiąt punktów bibliotecznych. Tylko niektóre filie odpowiadały minimalnym wymogom; można było zaliczyć do nich następujące placówki: przy Krańcowej 1 (trzy pokoje); Starołęckiej 38 (trzy pokoje); Kraszewskiego 5 (cztery pokoje); Głogowskiej 81/83 (pięć pokoi); Dzierżyńskiego 94 (siedem pokoi); Limbowej 7 (cztery pokoje); Wronieckiej 6 (cztery pokoje) i przy alei Hetmańskiej 41 (trzy pokoje). Trudna sytuacja lokalowa istniała w budynku głównym Biblioteki przy pi. Wolności 19, w którym znajdowała się także Wojewódzka Biblioteka Publiczna; natomiast budynek przy Czerwonej Armii 65 - zajmowała również szkoła podstawowa. Władze oświatowe zabiegały o przejęcie całego budynku. Biblioteka natomiast czyniła bezskuteczne zabiegi o wykwaterowanie lokali na zapleczu przy Al. Marcinkowskiego - aby tam uzyskać miejsce na magazyny. Podejmowano też energiczne starania o rozbudowę Biblioteki na zapleczu zabytkowego obiektu. W roku 1965 sieć bibliotek powiększyła się do trzydziestu dwóch filii (w tym jeden bibliobus) i osiemdziesięciu sześciu punktów bibliotecznych. Wśród dwunastu nowych dobre warunki posiadały filie przy ulicach: Tomickiego 14 (trzy pokoje); Chwalisz ewo 11 (siedem pokoi); Słowackiego 28 (dwa pokoje). Do lepszych pomieszczeń przy ul. Lodowej przeniosła się też Filia Nr 4. Według stanu na dzień 31 grudnia 1973 I. Miejska Biblioteka Publiczna posiadała czterdzieści siedem filii i sto trzydzieści punktów bibliotecznych. Kilka z piętnastu nowo otwartych filii odznaczało się dobrymi warunkami lokalowymi; były to filie przy ulicach: Arciszewskiego 27 (siedem pokoi); Opolskiej 81 (duża sala o powierzchni 99 m 2 ) i Konopnickiej 15 (trzy pokoje). We wrześniu 1973 I. Biblioteka uzyskała nowy obiekt na Osiedlu Wielkiego Października w Zespole Spółdzielni Mieszkaniowych "Winogrady". Dzięki życzliwości zarządu Spółdzielni, na cele biblioteczne oddany został cały budynek o powierzchni około 600 m 2 , który pomyślany był pierwotnie jako dom kultury. Mieszczą się tam wypożyczalnie i czytelnie dla dzieci i dla dorosłych, sala imprezowa na około 150 miejsc oraz bar kawowy na około 40 miejsc. Z uwagi na to, że Biblioteka zobowiązała się prowadzić w Osiedlu działalność upowszechnieniową, obiekt nosi nazwę Osiedlowego Domu Kultury "Pod Lipami". Najwyraźniejsza poprawa nastąpiła jednak w gmachu głównym. W 1966 I. oddano Bibliotece do dyspozycji cały budynek przy ul. Czerwonej Armii 65, a gmach główny opuściła Wojewódzka Biblioteka Publiczna. Dzięki temu, po przeniesieniu na ul. Czerwonej Armii działów opracowania i gromadzenia oraz kompletów ruchomych, można było zabytkowy obiekt przy pi. Wolności zgodnie z przeznaczeniem przywrócić bibliotece, uruchamiając w nim duże filie. Sytuację lokalową Biblioteki poprawiono także znacznie poprzez remonty, adaptację i modernizację. Generalnemu remontowi poddano budynek przy ul. Czerwonej Armii 65. Środki na ten cel uzyskano z Poznańskiej Gry Liczbowej "Koziołki". Jan Gerhard w czasie spotkania z czytelnikami w Filii Nr 12 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda Raczyńskiego (1971) Przeprowadzono remonty w wielu filiach, przystosowując je do metody wypożyczania z wolnym dostępem do półek. Tam, gdzie tylko to było możliwe, zakładano akumulacyjne ogrzewanie elektryczne, poprawiono oświetlenie. Mimo niewątpliwych osiągnięć, stan bibliotek nie przedstawiał się zadowalająco. N a ogólną liczbę czterdziestu siedmiu placówek, tylko dziesięć odpowiadało w pełni wymogom nowoczesnego bibliotekarstwa, a dostatecznie dobre warunki posiadało dziesięć filii. Bernard Olejniczak, opierając się na danych Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego, podał, iż pod koniec 1970 I. winno było działać w Poznaniu trzydzieści filii bibliotecznych». Plan ten został znacznie przekroczony, bowiem na dzień 31 grudnia 1970 I. działały w mieście czterdzieści trzy filie. Inna rzecz, że w pogoni za ilością, niepotrzebnie uruchomiono kilka małych jednostek, które traktować należałoby jako punkty biblioteczne, a nie filie. KSIĘGOZBIÓR W ciągu trzynastu lat (1960 - 1973) księgozbiór Biblioteki powiększył się z 363 507 do 814 020 woluminów. Wzrósł więc przeszło dwukrotnie (Tabela 1). Różnica między liczbą księgozbioru ogółem, a sumą pozostałych wynika z faktu, że część księgo · Bernard O l e j n i c z ak: Stan aktualny i perspektywiczne problemy_ rozwoju Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda Raczyńskiego w Poznanzu. "Kromka Miasta Poznania", R. 1960, nr 4, s. 26 - 34. O Tabela 1 KSIĘGOZBIÓR BIBLIOTEKI W LATACH 1960-1973 Sieć Depozyt Rok Ogółem Księgozbiór kompletów Zbiory W Bibliotece Przybyło Ubytki naukowy ruchomych specjalne Kórnickiej 1960 363 507 80 032 207 500 27 845 - 26 941 12 743 1965 522 114 101 352 320 781 30 000 11 267 36 926 15 438 1970 725 050 125 641 509 015 31 500 11267 67 023 24 012 1973 814 020 142 215 587 883 37 204 11267 74 912 54 105 Tabela 2 UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW BIBLIOTECZNYCH W LATACH 1960-1973w tym w tym w tym w tym w tym w tym Rok Czytelnicy dzieci biblioteka Odwiedziny dzieci biblioteka Wypoży- dzieci biblioteka do lat 14 główna do lat 14 główna czenia do lat 14 główna 1960 41 473 13 245 2 389 656 426 216 096 56 148 847 753 333 663 48 379 1965 62 975 20 752 2 285 953 004 305 815 66 605 l 484 659 530 139 49 274 1970 95 684 21 204 2 693 l 290141 395 704 63 109 2 630 711 762 144 144 838 1973 98 203 17 802 2 854 l 445 226 40 l 172 69 812 3 092 279 815 428 192 560 Filia nr 28 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda Raczyńskiego przy pi. Wolności 19zbioru nie jest opracowana (dublety, księgozbiór zapasowy). Jak wynika z Tabeli 1, dynamicznie rósł przede wszystkim księgozbiór sieci, w mniejszym stopniu księgozbiór naukowy, a już bardzo nieznacznie zbiór specjalny. Taka struktura księgozbioru była rezultatem kierunku, jaki nadano działalności Biblioteki. Miała też być i była - biblioteką publiczną w naj szerszym znaczeniu tego słowa, służącą szerokim rzeszom czytelników. W ostatnich latach wzrosła znacznie liczba ubytkowanych książek. Wynikało to z jednej strony z bardziej elastycznych przepisów, pozwalających pozbywać się książek bezwartościowych, jak też i z niekorzystnych i trudnych warunków lokalowych. Ilościowo księgozbiór odpowiadał planom, jakie zakładano na rok 1960. Księgozbiór Biblioteki ma charakter uniwersalny. Księgozbiór naukowy uprofi10wany jest raczej w kierunku humanistyki. Bardzo wartościowe są zbiory dotyczące regionu, oparte na gromadzonych z tytułu ustawy egzemplarzach obowiązkowych. Księgozbiór sieci to przede wszystkim beletrystyka (ok. 65%». Księgozbiory filii przeznaczone na zaspokojenie potrzeb szerokiego odbiorcy muszą przecież mieć taki 6 Kronika Miasta Poznania Janusz Dembski Czytelnia dla dzieci w Filii Nr 20 przy ul. Słowackiego 28 W wypożyczalni płyt Filii Nr 39 można nie tylko wybrać ale i posłuchaćwłaśnie profil. W 1972 I. uruchomiono pierwszą specjalistyczną filię biblioteczną, która gromadzi i udostępnia książki z zakresu sztuki (plastyka, teatr, film, muzyka). Filia wypożycza płyty oraz upowszechnia muzykę. Ponieważ eksperyment ten zdał egzamin, w przyszłości będą uruchamiane dalsze placówki specjalistyczne. Biblioteka posiada cenny zbiór czasopism (około 23 000 roczników). Szczególną wartość posiadają czasopisma związane z Wielkopolską. Bardzo szeroki jest również zestaw bieżąco abonowanych czasopism - 469 tytułów. Najcenniejszą grupę zbiorów Biblioteki stanowią ocalałe z dawnej Biblioteki Raczyńskich rękopisy, starodruki i kartografia. Zgodnie z podstawowymi zadaniami instytucji, w polityce gromadzenia zbiorów specjalnych uwzględniono przede wszystkim materiały regionalne. W tym celu zakupiono np. w roku 1962 spuściznę (65 rękopisów) po archiwiście Wacławie Nawrockim z Leszna oraz szereg luźnych materiałów z XIX i początków XX wieku dotyczących Wielkopolski, m. in. fragmenty papierów po Hipolicie Cegielskim. Nabyto Botanikę z XVIII wieku, poemat Cypriana Norwida, trzy dokumenty z dziejów Komuny Paryskiej z autografami Jarosława Dąbrowskiego i Walerego Wróblewskiego, księgę protokółów Bractwa Rybackiego w Poznaniu. Odzyskano IX t. Archiwum Raczyńskiego. Zbiór starodruków uzupełniono głównie drukami wielkopolskimi; nabyto ich w latach 1960 -1972 łącznie 131 tomów. Ponadto wpłynęło dwadzieścia jeden inkunabułów oraz wiele druków polskich z XVI i XVII wieku, m. in. dwa wydania Dworzanina Łukasza Górnickiego z lat 1556 i 1639. Materiały regionalne stanowią również przeważającą część nabytków z dziedziny kartografii. Poza tym nabyto siedem atlasów z XVII i XVIII wieku oraz Mapę Polski Chrzanowskiego z 1859 r. W 1973 I. Biblioteka przejęła w depozyt od Teatru Polskiego zbiór teatraliów liczący 3400 jednostek. Zawiera on m. in. cenny zbiór sztuk teatralnych, w którym znalazło się wiele rękopisów pochodzących z XIX wieku. Warto wspomnieć, iż według wskaźników Ministerstwa Kultury i Sztuki za lata 1971 - 1972 w Poznaniu na stu mieszkańców przypadało 165 książek. W tym czasie w Warszawie - 202, we Wrocławiu - 186, Łodzi - 179, a w Krakowie - 142. UDOSTĘPNIANIE ZBIORÓW Z danych Tabeli 2 wynika rzeczywisty obraz działalności Biblioteki. Mówią one najwyraźniej o roli, jaką spełnia Biblioteka w mieście, mówią o tym, że Biblioteka jest placówką kulturalno-oświatowa powszechnego użytku. Liczba czytelników i odwiedzin, podobnie jak wszystkie podstawowe wskaźniki, wzrosła więcej niż dwukrotnie, natomiast wypożyczanie książek wzrosło prawie czterokrotnie. Jest to dowodem aktywności bibliotekarzy. Przeciętnie każda książka wypożyczana była pięciokrotnie w roku. Wskaźnik ten jest jeszcze wyższy dla książek znajdujących się w filiach i wynosi prawie siedem. Dla porównania można tu podać w ślad za wskaźnikami podanymi przez Ministerstwo Kultury i Sztuki, że w 1972 I. W Poznaniu na stu mieszkańców 20,1 było czytelnikami, w Krakowie - 15,6; w Warszawie - 19,6; w Łodzi - 21,1. W 1972 I. W Poznaniu na stu mieszkańców wypożyczano 495,8 woluminów, w Krakowie - 414,5, w Łodzi - 478,5 a w Warszawie - 498,1. Dobre wyniki w udostępnianiu zbiorów są rezultatem rzetelnej pracy bibliotek. Nie bez znaczenia jest fakt, że w większości filii (tam gdzie pozwalały na to warunki lokalowe) wprowadzono wolny dostęp do półek. Duże znaczenie miało także podniesienie estetyki 6« Janusz Dembski placówek bibliotecznych i księgozbioru. Od 1972 I. w Bibliotece przystąpiono powszechnie do owijania książek w folię zamiast papieru szarego. Od 1963 I. w czterech filiach bibliotecznych opłaca się ze środków Kół Przyjacół Bibliotek księgonoszy , którzy dostarczają książki do mieszkań osób chorych, starych lub tych, które same nie mogą korzystać z biblioteki. BUDŻET I KADRY Prawie trzykrotnie wzrósł w latach 1960 - 1973 budżet Biblioteki (Tabela 3). N ajwiększy, aż czterokrotny wzrost wydatków nastąpił w pozycji "zakup książek". W jednej tylko pozycji - "bezosobowy fundusz płac" - nie zanotowano większego Tabela 3 BUDŻET BIBLIOTEKI W LATACH 1960-1973 Rok Ogółem Fundus z płac Bezosobowy fundus z płac Z aku p książek 1960 3 849 546 2 131 949 82 863 469 237 1965 6 029 320 2 943 663 60 000 684 889 1970 8 826 700 4 095 773 70 000 1 487 284 1973 13 081 000 5 454 000 100 000 2 307 000 wzrostu, nastąpiło nawet prZejSCl0We zmnIejszenie wydatków. Tym bardziej na podkreślenie zasługuje fakt, że w tym okresie Biblioteka zwiększyła zakres działalności oświatowej. Było to możliwe dzięki współpracy z referatami kultury prezydiów dzielnicowych rad narodowych oraz pomocy uzyskiwanej z kół przyjaciół bibliotek, których trzynaście działa przy filiach bibliotecznych. Zwraca uwagę również fakt, że mimo podwojenia liczby placówek nieznacznie wzrosło zatrudnienie (Tabela 4). Jeżeli niepełnozatrudnionych potraktujemy jako "półetaty" (w roku 1973 - 86 niepełnozatrudnionych) , to w stosunku do 1960 I. zatrudnienie wzrosło zaledwie o 88 etatów (ok. 76%). Jest to niewątpliwie zjawisko pozytywne, możliwe dzięki solidnej pracy i zastosowaniu licznych usprawnień w działalności bibliotekarskiej. Doprowadziło ono jednak do niebezpiecznego napięcia w pracy, grożącego np. w przypadku liczniejszych zachorowań komplikacjami w funkcjonowaniu sieci bibliotecznej. Płynność kadr była i jest w Bibliotece zjawiskiem niekorzystnym. Wyraża się ona następującymi cyframi: w 1960 I. - 33% przepływowości; w 1965 - 22,8%; w 1970 - 19,2%; w 1973 - 29,4%. Przyczyną były m. in. niskie zarobki, aczkolwiek w latach 1960 - 1973 podstawowe płace wzrosły o blisko 80%. Tylko dzięki wysiłkom ze strony dyrekcji, zmierzającym do stworzenia młodym pracownikom jak najlepszych warunków pracy, udało się pozyskać i zatrzymać wielu wartościowych pracowników. Trzeba jeszcze wziąć pod uwagę i ten fakt, że praca w Bibliotece odbywa się przeważnie w godzinach popołudniowych. Jest to szczególnie uciążliwe dla kobiet, a stanowią one większość zatrudnionych. W 1973 I. na ogólną liczbę 292 zatrudnionych (również w niepełnym wymiarze) pracowało tylko trzydziestu czterech mężczyzn. Pracownikom stawia się coraz wyższe wymagania. Biblioteka to nie tylko mIejSCe, gdzie wypożycza się książki; to placówka kulturalno-oświatowa prowadząca wszechstronną i różnorodną działalność. Serwis "Informatorów" wydawanych przez Miejską Bibliotekę Publiczną im. Edwarda Raczyńskiego Podstawową formą upowszechniania książki w filiach bibliotecznych były spotkania autorskie. Odbywało się ich rocznie przeciętnie około stu, z czego blisko 5JYo> stanowiły spotkania z pisarzami środowiska poznańskiego. Dla przykładu: w 1970 I. odbyły się 94 spotkania, a w 1972 - 86. Spoza środowiska poznańskiego częstymi gośćmi byli m. in.: Olgierd Budrewicz, Stanisław Ryszard Dobrowolski, Jan Gerhard, Leszek Prorok i inni. Spotkania te odbywały się w ciągu całego roku, ale ich nasilenie następowało zawsze w okresie "Dekady pisarzy poznańskich" i w "Dniach Oświaty, Książki i Prasy". Ostatnio coraz częściej stosowano zwyczaj prezentowania pisarza przez krytyka lub inną osobę znającą jego twórczość. Taka prezentacja, jeżeli zawierała jeszcze pewne elementy polemiki, bardzo ożywiała spotkanie i prowokowała zebranych do dyskusji. Poza spotkaniami autorskimi dużo uwagi poświęcano upowszechnieniu wiedzy i kultury poprzez odczyty i prelekcje. Takich odczytów, wygłaszanych przeważnie przez pracowników naukowych, odbywało się rocznie przeciętnie ok. 120. Z okazji "Roku plastyki" odbył się cykl wykładów pt. "Polska sztuka współczesna na tle sztuki europejskiej". Dekady Książki Społeczno- Politycznej "Człowiek- Swiat- Polityka" oraz rocznice ważniejszych wydarzeń politycznych i kulturalnych wywoływały zawsze zwiększenie aktywności oświatowej Biblioteki. W roku 1973, z okazji "Roku N auki Polskiej" dużo wysiłku poświęcono sprawie upowszechniania nauki, popularyzacji wybitnych ludzi nauki. Temu celowi służył między innymi cykl wykładów prezentujący sylwetki wybitnych naukowców- Wielkopolan. Odbyło się piętnaście takich prelekcji, np. o Józefie Strusiu, Karolu Libe1cie, Janie i Jędrzeju Śniadeckich, Józefie Kostrzewskim, Adolfie Chybińskim. Wykładowcami byli znani naukowcy poznańscy: Zdzisław Grot, Władysław Rusiński, Zbigniew Zakrzewski, Stefan Stuligrosz i in. Wykłady odbywały się w kilku wybranych filiach peryferyjnych. Ilustrowane były wystawami, które eksponowały sylwetki i dorobek naukowy zarówno prezentowanego naukowca, jak i osobę prelegenta. Otwarta w dniu 3 maja 1973 I. W gmachu przy pi. Wolności wystawa pt. "Polacy na szlakach świata" stała się interesującym wydarzeniem. Ukazała w przekonywający sposób udział Polaków w poznawaniu Ziemi; była głównym akcentem "Dni Janusz Dembski Tabela 4 ZATRUDNIENIE W tym: Rok Ogółem Dział Zatrudnienie podstawowy Administracja niepełne 1960 161 119 7 1965 147* 118 11 64 1970 175 130 12 64 1973 206 156 13 86 * Zmniejszenie zatrudnienia powstało na skutek zaliczenia niepełnozatrudnionych z pracowników etatowych do godzinowych. Oświaty, Książki i Prasy" w Poznaniu. Autorką scenariusza była prof. dr Maria Czekańska, a oprawę graficzną projektował artysta-plastyk Tadeusz Piskorski. Wystawę zwiedziło 17 000 osób, głównie młodzież. Towarzyszył jej cykl wykładów wybitnych naukowców-geografów i podróżników. Przez cały maj wyświetlano codziennie filmy oświatowe związane z tą problematyką. W 1973 I. Biblioteka uczestniczyła w najważnieszym wydarzeniu kultura1no-oświatowym roku, którym było I Biennale Sztuki dla Dziecka. W styczniu zorganizowano sesję literacko-naukową na temat "Poezja i dziecko". Wzięło w niej udział ok. stu uczestników z całego kraju. Przygotowano dwanaście referatów. Jeden z referatów pL "Niektóre problemy czytelnictwa dzieci w bibliotekach publicznych Poznania", przygotowany przez pracownicę Biblioteki, mgr Alicję Ziętek, oparty był na badaniach przeprowadzonych w kilku filiach dziecięcych. Sesja, według opinii uczestników i obserwatorów, była cennym przyczynkiem do dyskusji nad jedną z ważniejszych dziedzin sztuki dla dziecka, tzn. nad literaturą, a w szczególności poezją. Obok teatru i filmu - jedną z trzech dyscyplin prezentowanych na Biennale była literatura. Biblioteka uczestniczyła czynnie w pracach przygotowawczych, a potem w przeprowadzaniu samej imprezy. Stałą i sprawdzoną formą upowszechniania były wystawy. Większe organizowane były w głównym gmachu przy pi. Wolności. Oto niektóre z nich: "Pamięć ofiar hitleryzmu" (wspólnie z Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka - 1965); ,,1939 - 1945 - książki przypominają i ostrzegają"; "Lenin w sztuce słowa" (1970); "Film i literatura"; "Książka w świecie" (1972). W filiach urządzano małe okolicznościowe ekspozycje. Spełniały one swoją rolę i przynosiły zwiedzającym niejednokrotnie większe korzyści aniżeli duże wystawy, przygotowane znacznym nakładem sił i środków. W 1965 I. zorganizowano 246 takich wystaw, w 1970 - 627, a w 1973 - 977. Wieczory poezji, spotkania z aktorami, koncerty - to dalsze przejawy aktywności Biblioteki. Pewnym novum w pracy kulturalno-oświatowej jest działalność Osiedlowego Domu Kultury "Pod Lipami". Placówka ta, dzięki dobrym warunkom lokalowym oraz współdziałaniu z szeregiem instytucji, podjęła szeroko zakrojoną działalność. Pierwszym jej sojusznikiem i partnerem jest Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa, która zadeklarowała również znaczną pomoc finansową. Biuro Wystaw Artystycznych organizuje tematyczne wystawy, które - uzupełnione katalogiem i spotkaniem z artystą-plastykiem - upowszechniają plastykę w tym środowisku. Poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego organizuje koncerty na zlecenie Referatu Kultury Urzędu Dzielnicowego Stare Miasto, a Poznańska Spółdzielnia Spożywców kursy wiedzy prak Osiedlowy Dom Kultury "Pod, Lipami" -na Osiedlu Wielkiego Października w Zespole Osiedli Mieszkaniowych ;,Wiriogrady", odda'ny do użytku we wrześniu 1973 r. Wjpożyczalnia dla dorosłych w Filii Nr 42 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda RŁCzyńskiego w Osiedlowym Domu Kultury "Pod Lipami", na Osiedlu Wielkiego Października MpBńMpwli- Uifc -II Janusz Dembskitycznej. Do listy współpracowników dopisać należy jeszcze Klub Międzynarodowej Prasy i Książki, który prowadzi bar kawowy, organizuje comiesięczne przeglądy sytuacji międzynarodowej oraz wzbogaca czytelnie prasą zagraniczną. Szczególną aktywność wykazują biblioteki dziecięce. Dzieci garną się ido bibliotek, nie odstraszają ich nawet trudne warunki lokalowe. Praca z dziećmi odbywała się więc często w ciasnych pomieszczeniach, przy braku odpowiedniego sprzętu. Dzieci chętnie uczestniczyły w wieczorach głośnego czytania (w roku 1970 - 185 wieczorów; w 1973 - 193), w wieczorach opowiadania baśni (w roku 1970 -114; 1973 -. 106). Dla nich wyświetlano filmy i przeźrocza (w roku 1970 - 141 seansów; 1973 - 177), organizowano przedstawienia kukiełkowe (w roku 1970 - 38; w 1973 - - 28). Organizowano lekcje biblioteczne zapoznające dzieci z zasadami korzystania z bibliotek. Lekcje takie odbywają się w oparciu o program nauki szkolnej (w roku 1970 odbyło się 36 lekcji; w 1973 - 72). Główne kierunki pracy Biblioteki na najbliższe lata sprowadzić można do trzech podstawowych spraw: dalszego usprawnienia i uproszczenia w pracy wewnętrznej; podnoszenia na wyższy poziom działalności kulturalno-oświatowej; poprawy sytuacji lokalowej ze szczególnym uwzględnieniem sieci bibliotecznej.