trnONIkA MIASrrA POŹN'ANtAdom podle bramy kOlliwenckiej, zakupiwszy trochę gruntów. Ale po zniszc'zeniu klasztoru znalaz.ły się bez opieki duchownej, a w dodatku wystawione na przykrości z strony luteranów. Opuściły więc także Wschowę. Jedne przeniosły się do Głogowa, zapewne Niemki, inne do Kościana, nieliczne tylko pozostały na miejlscu, gdzie powoli powymierały. Zakonników wschowskich zwierzchność umieściła po rozmaitych konwentach. Orzeszkowskiego spotykamy jako spowiednika w Poznaniu 1564,16) później w Kaliszu bez określenia stanowiska. 17 ) Ostatnie lata życia swego spędził w Poznaniu jako wikary konwentu, z czem łączyły się wówczas obowiązk .w-istrza nowicjuszy. Tam po Jego zgonie 1575 w celi znaleziono zeszyt z wierszami niewątpliwie jego pióra/ 8 )
16) Zachodzi w dokumencie pod t" dat", przytoczonym w Kronice wschowskiej K. 385. 17) Zapiska na druku 4a. 1 Gregorius M. Liber Moralium 1511 Parisiis Calissy 1566 perpetue pignus beneuolencie Fabianus Orzeszkowski.
18) Rk. 67 Kap. Włoci. k. 54.

FURMANI POZNAf,JSCY W LUBLINIE PRZED KILKUSET LATY.
Ożywione były w dawnych wiekach stosunki 'kupieckie Poznania z innemi miastami polskiemi oraz obcemi. Pomiędzy Lublinem a Poznaniem istniał niemały ruch osobowo - towarowy, skoro w r. 1617 furmani po.znańscy, zwani "ko.czyszowie", ustalają wobec urzędu radzieckiiego w Lublinie za pomocą zeznań świadków, z których główny sięga pamięcią wstec'z conajmniej do poło.wy XVI wieku, szereg zwyczajów, obowiązujących woźniców poznańskich, udających się do głośnej naówczas siedziby try:bunalskiej i z powrotem. Przepisy owe, o.b)ęt.e narracją niezbyt długiego aktu, wyrosły na tle warunków lokomocji w dawnej Polsce, zawierają intere'suJące szczegóły, wo.bec czego słuszną rzec'zą cały ten akt przyto.czyć dosłownie. Feria secunda ante festum sanctorum Fabiani et Sebastiani martyrum proxima (a. 1617, 16. stycznia), Attestatio. vectorum Po.snaniensium. Ad offiClUm consuhtre Lublinense veniens personaI-iter famatus Stanislaus Domaszewski, civis Lublinensis vir provectae aetatis. et Mathias Małachowski vicinus eiusdem, ad instantiam providorum Mathiae Potrzeba, Alberti Wierzcho.wski seniorum, t Jacobi Głow:ka, Mathiae Lako.my, Io.annis Wędzonka, Alberh Szopa, Sebastiani Kręcioch et Alberti Szpoth iuniores vectores (s) civitatPs Posnaniensis, propter perhibendum veritatils testimonium, citah et de iuris forma examinati. sub onere conscientiarum suarum reco.gno.verunt fonnalibus verbis infra sequentibus. Primus testis supradictus famatus Stanislaus Domaszewski recognovit: Iż o.d lat siedmdziesiąt, jaka pomnieć mo.gę i wIadomość mam od ludzi starszych, tedy p 0'Z n a ń s c y k oc z y s z o w i e f o r m a n i, jakom tego. dobrze świadom, mają ten zwyczaj i do t e g Q C Z a s u g Q t r z y m aJ ą, że którykolwiek nowotny abo młody jeszcze niebywały forman 
KRONIKA MIAS1'A BOZNANIAto jest koczysz, z Poznania do Lublina przyjechawszy, tak ubogi jako i bogaty, i ci cO' ludzi wąsagami wożą, okupować się pawinien, aby gO' formani ciż poznańscy przepijać według moderatiej i umawy ich, tak starszych jako i młodych, u mnie w domu zwykli. ZeznaiWając też, IŻ formani takowi, któ:rzyby sobie przeS'kadzaIi w furze, najmowaniu da któregokDlwiek miasta, tedy takowy karany bywał kamieniem wosku, który wosk ma przepadać do kościoła świętego Marcina w Poznaniu, a Jeśliby też przeszkodził w Lubhnie, tedy do fary świętego Michała kamień wosku. Ten zwyczaj między niemi też jest zachowany, iż żaden z Poznania żadnegO' z nich uprzedzać nie ma do gościńca, tylko jako z Poznania którzy wyjeżdżają, jeden po drugiem ma mieć najpiJrwsze stanie w gospodzie, a drudzy za nim jeździć mają według kcIei, a który napirwej przyjedzie, ma hrać na swoje konie abrok iJ drudzy po nim także, jako za pirwszym jachaJii, a jeśHby na wszys.tkich nie dostarczyło, mają się W'szyscy podzielić na obraki. A j'eśliby s paślednich który wprzód z.abieg do gospody, tedy na takiego Isześć funtów wasku, tak do Lublina, jako z Lublina do Poznania jadąc, i należy ten wosrk jako się wyżej mianowało. A jeśliby też któremu koń zde'chł w dradze, mają się wszyscy złożyć, którzy w tej kalei jadą, na konia i podpamóc go, a on dojechawszy na miejsce odłożyć im ma bez żadnej trudności te pieniądze. Także jeśliby na którego z nich, taik na pana ja.ko i parabka, chorobę Pan BÓg albO' śmierć dopuścieł, tedy oni powinni co w kolei są staranie mieć i co wyłoią ma im ta być nagrodzono od żony albO' od pana za sługę albo przez przyjaciele za powinnego. Jeśliby się też cO' któremu zepsowało w drodze kołO' woza albo koni, to jest oś, koło, szle et id genus etc., PO'wimi się nie odjżdżać ai sobie ten da naprawić i jeden drugieg'Q ratować ma. I tem ten, którego przepijać będą powinien koMy funt wosku pięknegO' dO' fary dać tu w Lublinie, a panowie starsi i młodsi mają dawać pO' gr. jednemu każdy do puszki, odjeżdżając, pod przepatkiem (s) funta wosku, na świece grosze te należą do kO'ścioła farnegO' lubelskiego. Do tego Jeśliby też którykolwiek tak s parobków starszegO', to jest sąsiada, pana albo też sąsiad sąsiada zelżył i zesromocieł kędykolwiek nieprzystojnie, tedy ma być karany dziesięcią funtów wOlsku, które nale!Żą (jeśli tu da Lublina jadąc, albo w Lublinie zelży) do fary lubelskiej, jeśli też dO' Poznania jadąc albo w Poznaniu, do PO'znania ma należeć. A jeśli też kę