PÓŁ WIEKU W SŁUŻBIE MIASTA DZIEJE naszego pisma biorą swój początek od dnia 31 stycznia 1923 f., kiedy ukazał się pierwszy, niepokaźny zeszyt "Kroniki" poświęconej, jak chcieli tego wydawcy, "sprawom kulturalnym stołecznego m. Poznania". Pismo powołane zostało jako organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania i miało ukazywać się raz w miesiącu. W 1927 r. "Kronika" stała się kwartalnikiem i jest nim, nie licząc przerwy okupacyjnej (1939 - 1945) oraz w latach 1951 - 1956 po dzień dzisiejszy. Cele pisma określone zostały w słowie wstępnym. "Wydawnictwo nasze czytamy w nim - ma gromadzić rozprawy historyczne o mieście Poznaniu, a równocześnie ma zawierać przegląd ważniejszych wydarzeń bieżących z uwzględnieniem spraw samorządowo-administracyjnych oraz - w miarę potrzeby -> zasadnicze rozprawy o pracy i polityce gminnej". Wytyczając pismu dwa zasadnicze kierunki, utworzono dwa odpowiadające im działy: historyczny i sprawozdawczy. Pierwszy wynikał z zamierzeń miłośników miasta, drugi z potrzeb władz miejskich, które wydawanie "Kroniki" finansowały. Taki profil i układ pisma utrzymywany był do ostatniego zeszytu w roku 1939, z niewielkimi zmianami po likwidacji miesięcznika (1926) na niekorzyść działu sprawozdawczego; respektowany był także przez kierownictwo redakcji reaktywowanego w 1945 r. kwartalnika aż do czasu zamknięcia pisma pod koniec 1950 r. Wznowienie "Kroniki" w roku 1956 było początkiem zasadniczych zmian w charakterze pisma. Redakcja pod kierownictwem Janusza Ziółkowskiego określiła, iż celem pisma jest koncentrowanie uwagi na problemach w s pół - c z e s n e g o Poznania przy pomocy artykułów i studiów o charakterze badawczym oraz sprawozdawczym. Pismo przestało też być organem Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. Zamiar regularnego wydawania kwartalnika powiódł się jednak dopiero w 1958 r. Do tego czasu "Kronika" ukazała się trzykrotnie, w tym dwa razy w roku 1957. Profil pisma kształtowany przez Janusza Ziółkowskiego, doskonalony w latach 1960 - 1963, wykrystalizował się zupełnie w ostatnim dziesięcioleciu nadając "Kronice" charakter uniwersalnego periodyka miejskiego, wyposażonego w aparat nowoczesnego dziejopisarstwa. W 1923 r. kierownictwo pisma objęła redakcja złożona początkowo z trzech Pół wieku w służbie miasta osób. Byli to: Zygmunt Zaleski - podówczas dyrektor Miejskiego Urzędu Statystycznego, Kazimierz Ruciński - architekt i radca miejski, Andrzej Wojtkowski - dyrektor Biblioteki Raczyńskich, autor prac historycznych o Poznaniu i Wielkopolsce. Z końcem roku, w miejsce Wojtkowskiego, do redakcji wszedł Kazimierz Kaczmarczyk - dyrektor Archiwum Państwowego. Redakcja w tym składzie pracowała do końca 1926 f. W roku 1927 redaktorem kwartalnika zastał Zygmunt Zaleski, pod którego kierunkiem pismo wychodziło do zeszytu drugiego w 1939 f. Trzeci zeszyt nie ukazał się. Do Poznania wkroczyły zaborcze oddziały hitlerowskich sił zbrojnych. Po wyzwoleniu w roku 1945 redaktorem "Kroniki" był najpierw popularny w Poznaniu Stanisław Strugarek, a w latach 1947 - 1948 archiwista Marian Mika i literat Stanisław Krokowski (1949 -1950). To pięciolecie było okresem poszukiwań nowego stylu pisma, zagubionego w nie dających się zastosować wzorach przedwojennego kwartalnika do nowych stosunków ekonomiczno-społecznych i politycznych. Wydawanie "Kroniki" wznowił Janusz Ziółkowski (1956 -1958). Po jego odejściu, Prezydium Rady Narodowej m. Poznania powołało specjalną uchwałą Komitet Redakcyjny, na czele którego stawał każdorazowy przewodniczący Prezydium: Franciszek Frąckowiak (1959 - 1961), Jerzy Kusiak (1961 - 1970), Stanisław Cozaś (od 1970). Od tej pory Komitet powołuje Kolegium Redakcyjne, którego pracami kierowali: Adela Sitkowska (1959 -1960) , Janusz Przewoźny (1960-1963), Janusz Dembski (1964-1972), Andrzej Goćwiński (od 1972). Sekretarzem redakcji jest od 1959 f. Tadeusz Świtała. Przekształciwszy "Kronikę" w roku 1927 w czasopismo o zabarwieniu naukowo-historycznym, Zygmunt Zaleski czynił wiele, aby zajmowało się ono możliwie wszechstronną problematyką naukową z dziedziny badań nad dziejami miasta. Wynikało to z pilnych wówczas potrzeb społecznych. Chciano znać historię miasta, a nie można było mieć zaufania do tego, co o przeszłości Poznania napisali historycy niemieccy. Zaleski przyciągał do współpracy młodych, początkujących autorów. Duży wysiłek wkładał w unowocześnienie szaty graficznej pisma. Pojawiały się pogłębione rozprawy i przyczynki o tematyce historycznej, gospodarczej, społecznej oraz kulturalnej. Narastały stale nowe cegiełki do przyszłej syntezy dziejowej Poznania. Wcześnie udało się redakcji pozyskać historyków tej miary, jak: Leon Białkowski, Kazimierz Kaczmarczyk, Henryk Kaletka, Feliks Pohorecki i Andrzej Wojtkowski. Do grona autorów zajmujących się starym Poznaniem należeli: Mariali Gumowski, Kamil Kantak oraz Teodor Tyc. Do zespołu historyków należał również sam redaktor "Kroniki" -. Zygmunt Zaleski, którego główną domeną zainteresowań była historia dawnych cechów poznańskich. Do ważniejszych współpracowników okresu międzywojennego zaliczyć można: Alfreda Brosiga, Aleksandrę Karpińską, Leona Koczego, Pawła Grotha i Tadeusza Nożyńskiego, Mariana Mikę - trudniącego się przeszłością patrycjatu poznańskiego, Zdzisława Kaczmarczyka - badającego czasy Kazimierza Okładka pierwszego zeszytu miesięcznika ..Kronika Miasta Pozn a n i a " (1923) KRONIKA m\mmmmTOk 'XtadrmI S U t t «mm HASTA POZNANIA M1KS!Ę< y.w 1923. Wielkiego, Witolda Hensla (znanego archeologa), dwóch ucznlOW Szczęsnego Dettloffa: Irenę Głębocką- Piotrowską i Kazimierza Malinowskiego, zajmujących się dawnym malarstwem i architekturą Poznania. Plon współpracy "Kroniki" z historykami okazał się obfity. Wiele zagadnień, dotąd nie znanych lub nie wyjaśnionych, zostało zbadanych. Z problematyki gospodarczej przedstawiono historię przemysłu skórzanego, dzieje kilku cechów poznańskich, działalność budowniczych w średniowieczu i w czasach późniejszych, rozwój handlu, rozszerzono znajomość problemów finansowych. W sumie znajomość dziejów gospodarczych Poznania została znacznie posunięta naprzód. »«<»«* iitmj3m m &mi»H tm r>mz Okładka zeszytu "Kroniki" wydanego na dziesięciolecie pisma (1932) MIASTA POZNANIA , , s«&, mm & mmmm, REDAKTOR* SfOR U» EAss«. Ctfse»«*«?*!« tjjM «<<, &«!«*; W»P<»*i} * »««( <<»iiA !«*(1s!*gl * mm . 5; X mmxm wmmxt $mtsm&ą@ mmm mmmm Znacznym dorobkiem pochwalić się może "Kronika" w opisywaniu dziejów poznańskiej nauki, oświaty i kultury. Dziejom nauki, poza Andrzejem Wojtkowskim, poświęcili swoje pióra przyrodnicy. O historii Ogrodu Zoologicznego pisali Stanisław Runge i Wiesław Rakowski. W 1938 r. ukazała się monografia Gabriela Brzęka, praca o wyjątkowym znaczeniu i jedna z najcenniejszych pozycji w całym naukowym dorobku "Kroniki" - Historia polskiego ruchu naukowo-przYrodniczego ze szczególnym uwzględnieniem zoologii w Wielkopolsce, a zwłaszcza w Poznaniu. O Bibliotece Raczyńskich pisał wielokrotnie Wojtkowski, o wydawcach - Stanisław Wasylewski i Stanisław Waszak. Zagadnieniom teatrów poświęcił dłuższą rozprawę Zdzisław Grot. Zainteresowania architekturą i zabytkami miasta dotyczyły przede wszystkimkościołów, świecka architektura Poznania pozostała jakby na uboczu. Kilku autorów interesowało się dziejami malarstwa poznańskiego w dobie zaborów i dwudziestolecia. Dzieje sztuki litograficznej w Poznaniu Alfreda Brosiga stanowiły dość długo podstawową pozycję w tej dziedzinie. Badania Brosiga kontynuował Hilary Majkowski. Ukazała się także nowatorska rozprawa Mieczysława Suchockiego pL Problematyka kultury wielkopolskiej (1939). Poważne miejsce w "Kronice" lat 1923 - 1939 zajmowały biografie. Daleko skromniej kształtowały się do roku 1939 na łamach "Kroniki" losy działu bieżącego. Dział ten zawierać miał z jednej strony informacje o bieżących wydarzeniach w Poznaniu, z drugiej zaś artykuły o zasadniczych problemach gospodarki i rozwoju miasta. Zadaniom tym czynił on zadość w latach 1923 -1928. Nasilenie problematyki aktualnej zmalało w latach 1928 -1937 i wzrosło w latach 1938 - 1939. Sumiennie prowadzono stałą kronikę ważniej Okiadka pierwszego zeszytu "Kraniki" wydanego przez red. Stanisława Strugarka w sierpniu 191-5 r. Rysunek przedstawia arJ a z wieży Ratusza poznańskiego Wf D AWCA WYDZIAŁ OŚWIATY, KULTURY t SZTUKI ZA*ZĄ1>U MIEJSKIEGO STÓŁ M. POZNANIAtacammmfOZHAk, mtmtH 1*45 KRt Pół wieku w służbie miasta Wznowienie pisma w roku 1956. Okładka pierwszego zeszytu I - , I. W: , . , . s i I ix X szych wydarzeń w mieście, bibliografię poznańską i dział wspomnień pośmiertnych. Wybuch II wojny światowej (1939) przerwał rozwój pisma. Ofiarą hitlerowskiego terroru padł redaktor Zygmunt Zaleski. W ciągu szesnastu lat działalności pisma pod jego kierownictwem ukazało się drukiem 87 zeszytów "Kroniki", obejmujących ok. 6600 stronic druku, co równa się 416 arkuszom wydawniczym. Ogółem zamieszczono 399 artykułów i rozpraw oraz ponad 300 notatek kronikarskich, napisanych przez 105 autorów. Ale skoro tylko okupant wypędzony został z Poznania, "Kronika" powróciła \\do życia. Zasługa to grona zaprzysiężonych miłośników Poznania, do których należeli: Franciszek Jaśkowiak, Marian Mika, Jerzy Młodziejowski, Tomasz Nowicki, Stanisław Strugarek i Kazimierz Ulatowski. Przed "Kroniką" w Polsce Ludowej stanęły jednak zupełnie inne zadania. Poznań był zawsze miastem szczerego patriotyzmu, głębokiego umiłowania ojczyzny, wielkiej ofiarności, ośrodkiem wielu niezwykle cennych inicjatyw gospodarczych i kulturalnych. Wiele z nich nie mogło być w okresie międzywojennym zrealizowanych z tej prostej przyczyny, iż nie pozwalały na to ówczesne stosunki ekonomicznojspołeczne, a zwłaszcza prywatna własność środków produkcji. W latach powojennych, gdy cały naród pod przewodem rewolucyjnej partii robotniczej stał się wyłącznym właścicielem bogactw i sił wytwórczych kraju, kiedy w ślad za uspołecznieniem środków produkcji następowała wielka rewolucja kulturalna, pismo udostępniło swe łamy najpierw tematyce odbudowy gospodarczej i kulturalnej miasta. Odbudową Ratusza zajmowali się Kazimierz Ulatowski i Bożena Stelmachowska. Problematyką odbudowy zabytków zajął się szczególnie Witold Maisel, pisząc na ten temat kilka artykułów i notatek (1949 - 1950). Dzięki wysiłkom i entuzjazmowi, jaki ogarnął społeczeństwo wielkopolskie w dziele budowy nowego życia, niebawem rozpoczął się okres pełnego rozkwitu Poznania. Codziennie wznoszono nowe rusztowania. "Kronika" w miarę swych możliwości wędrowała z budowy na budowę i odnotowywała sukcesy poznańskich robotników. Dużo miejsca poświęcano sprawom kultury, działalności poznańskich placówek naukowych i artystycznych. W latach 1949 - 1950 "Kronika" była czasopismem poświęconym sprawom kultury Poznania. Tematykę teatralną, zapoczątkowaną w 1931 r. przez Zdzisława Grota, kontynuowali: Stanisław Dąbrowski, Stanisław Hebanowski, Halina Kowalenko i Jerzy Zegalski, kreśląc w specjalnym zeszycie "Kroniki", poświęconym dziejom sceny poznańskiej, historię Teatru Polskiego w latach 1870 - 1950. Ponowne odrodzenie pisma w roku 1956 przyniosło zarazem radykalną zmianę charakteru "Kroniki". Zarzucono problematykę historyczną, zainicjowano współczesną. Janusz Ziółkowski, ekonomista i socjolog, w myśl oczywistej tezy, iż "czasopism historycznych w Poznaniu jest dosyć, gdy tymczasem periodyku poświęconego problemom bieżącym - brak", stworzył koncepcję kwartalnika spełniającego zadania kronikarsko-sprawozdawcze i stanowiącego bazę dokumentacyjną dla badaczy. W rozległych dziedzinach problematyki współczesnego miasta przewidywał organizatorską rolę pisma oraz inicjowanie prac badawczo-naukowych. Podkreślał też konieczność objęcia badaniami "tych wszystkich zjawisk i procesów, które mogą mieć wpływ na kształtowanie się przestrzeni miejskiej i oblicza gospodarczego, społecznego i kulturalnego tego skupiska ludzkiego, które nazywamy miastem". W oparciu o tak sformułowany program utworzono podstawowe działy pisma: współczesny, problemowo-studyjny i sprawozdawczo- kronikarski. Wierny swoim założeniom, Ziółkowski skupił wokół pisma ekonomistów, demografów, socjologów, urbanistów. Zapełniali oni artykułami dział problemo Mdmm um mmcmmpommik MIASTA POZNANIA IOmM 40- ŁBCM DZIAłAINOSCI umua Kwotom w rnmmt Kxwmuc* POSLCMÓW -MIASTA 1«5* Fotokopia dyplomu do Odznaki Honorowej Miasta Poznania nadanej "Kronice" z okazji jubileuszu czterdziestolecia (1%3)wy, a często i dział sprawozdawczy. Zamieszczano zarysy historyczne różnych dziedzin gospodarki miejskiej, niektórych instytucji poznańskich, zwłaszcza z okazji ich jubileuszów. Wobec pięcioletniej przerwy w latach 1951 - 1955, redakcja zmuszona była wybrane zagadnienia miejskie podsumować w kilku opracowaniach zawartych w roczniku 1956. Rocznik 1957 ukazał się w dwóch zeszytach, jednak w roku 1958 pismo wróciło do formy kwartalnika. Powołanie w 1959 r. Kolegium Redakcyjnego "Kroniki" wprowadziło elementy planowania bieżącego, a następnie długofalowego. Serio potraktowano formułę zredagowaną przez Ziółkowskiego, iż "Kronika" jest "pismem poświęconym problemom współczesnego Poznania". Formuła ta doczekała się definicji głoszącej, iż do problemów współczesnego Poznania zalicza się wszystkie sprawy związane z miastem od wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Wyjątek miały stanowić monografie zakładów przemysłowych. Opracowania monograficzne przemysłu poznańskiego stały się też początkiem cyklu studiów zamieszczonych w "Kronice" w latach 1959 - 1972. Problemy przemysłu przedstawiali: Stanisław Dolny, Witold Engel, Henryk Kalwaryjski, Maksymilian Kranz, Wiesław Maik, Zbigniew Pogorzelski, Antoni Przestalski, Franciszek Schmidt, Jerzy Tetzlaw, Lucyna Wojtaszewicz, Lech Zimowski, Bogumił Ziółek. Ukazały się monografie fabryk: przemysłu cukierniczego "Goplana", koncentratów spożywczych "Amino", Wytwórni Wyrobów Tytoniowych, Poznańskich Zakładów Elektrotechnicznych "Alco" , Zakładów Metalurgicznych "Pomet", Poznańskich Fabryk Mebli, wielu drukarni i przedsiębiorstw spółdzielczych. Koncepcje budownictwa i architektury w Poznaniu przedstawiali: Dyonizy Balasiewicz, Tadeusz Gałecki, Witold Maisel, Józef Modrzejewski, Zygmunt Paszek i Swiętosław Tatarkiewicz. Historycznemu zadaniu zbudowania drugiego Poznania na Ratajach i Winogradach "Kronika" poświęcała od samego początku należytą uwagę. Po przedstawieniu projektów osiedli (Regina Pawulanka, Zdzisław Piwowarczyk, Edmund Pawłowicz, Jerzy Schmidt, Jan Steca, Jan Wellenger i Stefan Wieczorkiewicz), od 1968 r. drukowane są systematycznie roczne sprawozdania z budowy N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" i Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady". Są one jedyną w swoim rodzaju kroniką dwóch największych w Poznaniu placów budowy. Wysiłek załóg poznańskich przedsiębiorstw budowlanych poddany zostanie niebawem obiektywnej ocenie historyków. W tym celu należało wpierw zbadać organizacyjne dzieje całej gałęzi budownictwa od 1945 r. Trudnej tej pracy podjął się Kazimierz Bierła, ukazując w sposób przejrzysty kolejne fazy rozwoju strukturalnego Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa. Dla łatwiejszego odnalezienia występujących w tym studium nazw, dołączono specjalny słowniczek. Gospodarka komunalna miasta doczekała się szeregu poważnych opracowań ogólnych i szczegółowych w takich dziedzinach, jak: wodociągi, komunikacja, oświetlenie, remonty mieszkań i ulic. Służba zdrowia, jej historia w latach 1945 - 1965 napisana została przez Hen Pół wieku w służbie miasta Jubileusz czterdziestolecia "Kroniki" obchodzony był w diniu 2 listopada 1963 r. w Sali Białej Prezydium Rady Narodowej m. Poznania. N a zdjęciu: Fragment uroczystego posiedzenia Kolegium Redakcyjnego. Od lewej: Dionizy Balasiewicz - zastępca przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej, Stefan Olszowski - kierownik Biura Prasy Komitetu Centralnego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej, Jerzy Kusiak - przewodniczący Prezydium Rady Narodowej, Tadeusz Świtała - sekretarz redakcji rykę i Zbigniewa Namysłowskich, natomiast jej aktualne problemy zreferowali: Maciej Sikorski, Walerian Skorupski i Andrzej Pietraszkiewicz. Osiągnięcia szkolnictwa przedstawili: Hubert Kien, Władysława Klawiter i Hipolit Marciniak. Z dziedziny handlu i usług warto wymienić studium Jerzego Thamma o strukturze handlu detalicznego Poznania w latach 1929 - 1939 i aktualne opracowania: Witolda Engla, Jerzego Tetzlawa i Jana Walkowiaka. Nigdy też nie traciła "Kronika" z pola widzenia roli i znaczenia Międzynarodowych Targów Poznańskich, poświęcając im w latach 1957 -1972 aż dwadzieścia jeden opracowań siedemnastu autorów. W dziedzinie nauki i kultury najpełniej prowadzonej dokumentacji doczekało się życie muzyczne, zwłaszcza osiągnięcia Opery Poznańskiej i Państwowej Filharmonii, a także pełna dokumentacja Międzynarodowych Konkursów Skrzypcowych im. Henryka Wieniawskiego i festiwali współczesnej muzyki polskiej pn. "Poznańska wiosna muzyczna". Z inicjatywy "Kroniki" przystąpiono do spisywania dziejów plastyki poznańskiej i teatrów dramatycznych od 1945 r. Co pięć lat zamieszczana jest lista wyjazdów zagranicznych zespołów artystycznych, co kilka lat pełna dokumentacja osiągnięć konserwatorskich. Aczkolwiek w niepełnych rozmiarach - ukazało się wiele opracowań obejmujących osiągnięcia wyższych uczelni i instytutów naukowych. Ostatnim osiągnięciem w tej dziedzinie są materiały opublikowane w związku z powstaniem w Poznaniu oddziału Polskiej Akademii Nauk. W obszernych notach biograficznych prezentowani są rektorzy wyższych uczelni. Zasługą "Kroniki" jest opublikowanie cyklu artykułów Zenona Szymankiewicza o wrześniowych dniach Poznania w 1939 r. Od dziesięciu lat "Kronika" zamieszcza szczegółowe sprawozdania z sesji Rady Narodowej, ukazujące dorobek Rady, mechanizm powstawania wielu istotnych dla miasta i jego mieszkańców inicjatyw i ich realizacji. Tadeusz Świtała w cyklu reportaży historycznych pod wspólnym tytułem "Mottyniana" ocalił od zapomnienia wiele istotnych faktów z przeszłości miasta, zakładów pracy, historii zasiedziałych rodzin robotniczych, życiorysów działaczy ruchu robotniczego, wybitnych artystów-śpiewaków. Znacznie rozszerzono działy biografii, artykułów jubileuszowych i wspomnień pośmiertnych. Zwłaszcza nie szczędzono miejsca na prezentowanie laureatów Nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. Plakat wystawy ,,40 lat w służbie miasta" urządzonej z okazji jubileuszu "Kroniki" w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Edwarda Kaczyńskiego (1%3) Nadbitki szeregu opracowań monograficznych, m. in. z okazji 100-lecia wodociągów miejskich, 50-lecia założenia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, wydano jako oddzielne broszury. Ogółem w latach 1945-1972 w 79 zeszytach "Kroniki" obejmujących 11380 stronic druku (929 arkuszy wydawniczych) opublikowano 645 artykułów i rozpraw oraz 1160 notatek kronikarskich. Około 440 autorów zamieściło więc w sumie ponad 1800 pozycji. Pół wieku w służbie miasta Kwartalnik nasz redagowany jest aktualnie przez Kolegium Redakcyjne w składzie: Andrzej Goćwiński, Stanisław Kubiak, Jerzy Łangowski i Tadeusz Świtała. "Biblioteka Kroniki Miasta Poznania" jest to w dobie obecnej wydawnictwo zajmujące się edycją książek, których tematyka związana jest z Poznaniem. Zapoczątkowana została ona w 1925 r. na zasadzie sporządzania nadbitek niektórych poważniejszych artykułów zamieszczonych w "Kronice" w latach 1923 - 1939. W tym okresie ukazało się jedenaście pozycji książkowych. W Polsce Ludowej "Bibliotekę" wznowiono w 1948 r. pozycją Stanisława Krokowskiego Stanislaw Staszic - syn Ziem OdzYskanych. Do końca 1950 r. ukazały się trzy pozycje, m. in. cenna monografia Zdzisława Grota Dzieje sceny polskiej w Poznaniu 1782 - 1865. Pod koniec 1961 r. przy "Kronice" powołano Kolegium Redakcyjne "Biblioteki Kroniki Miasta Poznania" w składzie: Władysław Markiewicz, Adam Łopatka, Janusz Przewoźny i Jerzy Ziółek. Sekretarzem redakcji "Biblioteki" został Henryk Kondziela. Od tego czasu nastąpiła długofalowo planowana działalność edytorska. W dziesięcioleciu 1962 - 1972 dzięki "Bibliotece" ukazały się na rynku wydawniczym dwadzieścia trzy tytuły (w tym dwukrotnie przewodnik po Poznaniu). Na wyróżnienie zasługują prace Andrzeja Komara o finansach i budżetach miasta (1962 -1969), przewodnik Poznań pod redakcją Henryka Kondzieli i Teresy Ruszczyńskiej (1965, 1968 oraz wersja angielska - 1969), Edmunda Krzymienia Gospodarka i działalność Zarządu Miejskiego miasta Poznania w latach 1919 - 1939 (1967), teka Franciszka Łozowskiego i Zygmunta Paterczyka Wyzwolenie Poznania w 1945 r. (1967), monografia Tadeusza Świtały MiędzYnarodowe Konkursy im. Henryka Wieniawskiego 1935 -1966 (1967), kalendarium Stanisława Kubiaka i Mariana Olszewskiego Kronika wydarzeń w Poznaniu. Rok 1945 (1969), praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Waldorffa Opera Poznańska 1919 - 1969 (1970), Adama Cichego Filharmonia Poznańska 1947 - 1969 (1970), Teresy Jakimowicz Pałac Górków (1971), praca zbiorowa pod redakcją Józefa Krzywani i Stanisława Sierpowskiego Związek Walki Młodych w Wielkopolsce (1971). Aktualnie pracami redakcji "Biblioteki" kieruje Kolegium Redakcyjne w składzie: Andrzej Goćwiński, Władysława Klawiter, Marian Olszewski" Henryk Kondziela i Jerzy Ziółek. W latach 1923-1972, w ciągu pięćdziesięciu lat działalności, "Kronika" wyszła 186 razy obejmując około 18 000 stronic druku, co stanowi prawie 1345 arkuszy wydawniczych. Ponad 550 autorów zamieściło na łamach pisma przeszło 2500 artykułów, rozpraw, przyczynków do badań, notatek kronikarskich, biografii, sprawozdań i recenzji. Tak przedstawia się wkład "Kroniki" w pisane dzieje Poznania. Doniosłość tego dorobku pomnożona jest pracą ofiarnych zespołów Wydawnictwa Poznańskiego i Drukarni U niwersytetu im. Adama Mickiewicza, którym na tym miejscu składamy serdeczne podziękowania. Ciesząc się z dorobku półwiekowej służby dla miasta, mamy niezłomną wolę wzbogacania go i kontynuowania pracy dla dobra Poznania 1 jego mieszkańców. Kolegium Redakcyjne ANEKS REDAKTORZY NACZELNI I PRZEWODNICZĄCY KOLEGIUM REDAKCYJNEGO "KRONIKI MIASTA POZNANIA" OD 1923 R. ZYGMUNT ZALESKI (1 I 1923 - 31 VIII 1939) Zygmunt Zaleski urodził się dnia 15 stycznia 1894 r. w Gozdaninie koło Mogilna, w rodzinie mistrza kowalskiego Stanisława Zaleskiego i jego żony, Marii z domu Polackiej. Do gimnazjum uczęszczał w latach 1906 - 1914 w Gnieźnie i tam uzyskał świadectwo dojrzałości. Już na ławie gimnazjalnej zdradzał nieprzeciętne zdolności organizacyjne. W latach 1914 -1918 studiował ekonomię polityczną i prawo na uniwersytetach w Kolonii, Wrocławiu i Berlinie. Brał czynny udział w życiu akademickim polskich studentów. W czasie przygotowania do doktoratu na wydziale prawno-ekonomicznym w Berlinie, dobiegła go wieść o wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Zaleski przerwał studia i przeniósł się do Poznania. Po wypędzeniu Prusaków z miasta zorganizował Związek Akademików - Polaków i rozpoczął wydawanie pisma akademickiego "Brzask". Jako członek Rady Pracy i Komisji Płac przy Ministerstwie b. Dzielnicy Pruskiej brał udział w rozstrzyganiu najważniejszych problemów socjalnych owego czasu. W dniu 1 grudnia 1920 r. objął kierownictwo Urzędu Statystycznego m. Poznania, redagował miesięcznik źródłowy "Wiadomości statystyczne m. Poznania" oraz zorganizował wydawnictwo pL "Rocznik Statystyczny m. Poznania" (1921). Poza tym Zaleski redagował roczne sprawozdania z działalności Zarządu Miejskiego, które wydawano od 1931 r. oraz "Orędownik Zarządu Miejskiego". Brał czynny udział w zjazdach statystyków miejskich i prowadził pionierską akcję (poprzez swoje referaty) na rzecz statystyki mieszkaniowej i ruchu ludności. Był członkiem Państwowej Rady Statystycznej przy Głównym Urzędzie Statystycznym. W latach 1934 -1936 pracował w Polskim Towarzystwie Statystycznym w Warszawie. 3 Kronika Miasta Poznania Pół wieku w służbie miasta Wszechstronna i szczegółowa znajomość życia zbiorowego miasta pozwalała mu z łatwością obejmować coraz szerszy zakres zadań i obowiązków na stanowisku działacza samorządowego, a także wnikliwego badacza przeszłości Poznania. Obok pracy w Urzędzie Statystycznym kierował działem prasowym, sprawami przemysłu, a przede wszystkim Wydziałem Kultury i Sztuki oraz Wydziałem Szkolnym. Zygmunt Zaleski był także organizatorem Muzeum Miejskiego, do którego przeniesiono z poronińskiej Harendy pracownię Kasprowiczowską. W 1935 r. z inicjatywy Zaleskiego i pod jego kierownictwem powołano do życia Towarzystwo Literackie i rozpoczęto wydawanie "Rocznika Kasprowiczowskiego" jedynego tego rodzaju wydawnictwa w Polsce. Zaleski przyczynił się walnie do powstania w pałacu Działyńskich siedziby Zrzeszenia Związków Artystycznych 1 Kulturalnych. Zainaugurował tam "Czwartki literackie". Wybrany w 1931 r. radcą miejskim, przewodniczył w komisjach: Teatralnej, Majątku i Długu, w Radzie Szpitalnej, w Komisji dla Nagród Literacko-Artystycznych im. Jana Kasprowicza, w Komisji Oświatowej i in. Był decernentem Targów Poznańskich, wiceprezesem zarządu Ogrodu Zoologicznego, członkiem Komisji Historycznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, długoletnim prezesem Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. Ogłosił w "Kronice" około dziewięćdziesięciu rozpraw i esejów, opracował w oddzielnych publikacjach wiele zagadnień związanych z historią i życiem miasta Poznania, jak np. Dzieje Banku UbezPieczeń "Vesta" (1923); Przewodnik po Ratuszu poznańskim (1924); Rzeźnia miejska i targowica zwierzęca (1925); Nazwy ulic w Poznaniu (1926); Zbiór statutów miejskich (1926); Wolny Cech Krawiecki w Poznaniu (1827); Bractwo Krawieckie Chwaliszewskie (1927); Walka Z pożarami w Poznaniu 1877 - 7927 (1928); Przewodnik po Poznaniu (1927 i 1929); Biblioteka Radziecka (1929); Biblioteka Jana Kasprowicza w Muzeum, Miejskim (1930); Cech Szewski w Poznaniu (1932); i wiele innych. Z okazji Powszechnej Wystawy Krajowej (1929) przygotował Księgę Pamiątkową. W listopadzie 1937 r. minister Spraw Wewnętrznych mianował Zygmunta Zaleskiego tymczasowym wiceprezydentem miasta Poznania. Stanowisko to objął w dniu 30 grudnia 1937 r. i piastował je do czasu wyjazdu z Poznania w sierpniu 1939 r. Zygmunt Zaleski umarł na tułaczce w 1939 r. lub na początku 1940 r. Miejsca jego śmierci nie ustalono. STANISŁAW STRUGAREK (6 VI 1945 - 31 XII 1946) Urodził się w Poznaniu dnia 21 marca 1911 r. i wychował w rodzinie robotnika portu rzecznego, Walentego Strugarka i jego żony, Elżbiety z domu Maciejewskiej. Po ukończeniu szkoły ludowej przy ul. Marii Magdaleny i gimnazjum w 1930 r., ukończył Seminarium Nauczycielskie im. Ewarysta Estkowskiego w Poznaniu i objął posadę nauczyciela w Szkole Przygotowawczej im. Adama Mickiewicza. Zainteresowany folklorem wielkopolskim występował już przed 1939 r. wraz z Julianem Benschem i Jerzym Młodziejowskim w cyklu regionalnych audycji przed mikrofonami poznańskiej rozgłośni Polskiego Radia. Folklorem interesował się Strugarek także w oflagu w Dobiegniewie (Woldenberg), gdzie został osadzony jako jeniec po klęsce wrześniowej 1939 r. Tam właśnie opowiadał kolegom-jeńcom ludowe opowieści i zdarzenia w poznańskiej gwarze. Po wyzwoleniu w 1945 r. Stanisław Strugarek występował z doskonałymi monologami w klubie literackim "Kukułka poznańska". W latach 1945 - 1947 pracował w Wydziale Kultury i Sztuki Zarządu Miejskiego, a z dniem 1 lutego 1948 r. rozpoczął działalność w poznańskiej rozgłośni Polskiego Radia. Wkrótce stał się ulubionym autorem i wykonawcą gawęd regionalnych i słuchowisk słowno-muzycznych, audycji z dziedziny historii obyczajów pt. "Kawiarnia pod uśmiechem", stanowiących dziś jedyne w swoim rodzaju archiwum anegdoty poznańskiej. Aktywnie uczestniczył w ruchu współpracy Poznania z Koszalinem, był członkiem Prezydium Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, popularyzatorem folkloru Ziemi Złotowskiej, Słupskiej, a przede wszystkim autorem popularnych "Listów z Poznania", nadawanych przez rozgłośnię koszalińską. Przez osiem lat pełnił obowiązki przewodniczącego Komisji Oświaty Dzielnicowej Rady Narodowej Grunwald. Był laureatem Nagrody Miasta Poznania za rok 1960, przyznanej za całokształt działalności artystycznej i publicystycznej w dziedzinie twórczości radiowej. Za krzewienie wielkopolskiej kultury muzycznej Zjednoczenie Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych odznaczyło go Srebrną Odznaką. Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej Stanisław Strugarek odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi i Medalem X-lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zmarł dnia 25 listopada 1965 r. 2* Pół wieku w służbie miasta MARIAN J. MIKA (1 I 1947 - 31 XII 1948) Urodził się dnia 25 lutego 1907 r. w Kamionnej pow. Międzychód, w rodzinie urzędnika samorządowego Edmunda Miki i jego żony Stanisławy z domu Wieczorek. Pierwsze nauki w szkole powszechnej pobierał w Niemczech, dokąd przenieśli się rodzice w 1914 r. i tam również zaczął uczęszczać do gimnazjum. Po przeniesieniu się rodziców w 1920 r. do Poznania, uczył się w Gimnazjum im. Marii Magdaleny, które ukończył w roku 1927. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył uzyskując dyplom magistra filozofii. Jego praca dyplomowa Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich, ogłoszona została drukiem jako tom VII Biblioteki "Kroniki Miasta Poznania" (1937). Po ukończeniu studiów Marian Mika otrzymał stypendium pracownika naukowego Archiwum Państwowego m. Poznania i poświęcił się zbieraniu materiałów źródłowych. W sierpniu 1939 r. powołany został do wojska. W czasie bitwy w Puszczy Kampinoskiej został wzięty do niewoli i przebywał w obozie w Dobiegniewie (Woldenberg) do czasu wyzwolenia obozu przez Armię Radziecką w styczniu 1945 r. Po powrocie do Poznania Marian Mika objął w dniu 6 marca 1945 r. stanowisko zastępcy kierownika Archiwum Miejskiego, a następnie kierownika. Od momentu przejęcia przez państwową służbę archiwalną Archiwum Miejskiego, pracuje jako kustosz i kierownik Oddziału Akt Miejskich w Archiwum Państwowym Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. Brał czynny udział w reaktywowaniu "Kroniki Miasta Poznania". Od 6 czerwca 1945 r. był członkiem Kolegium Redakcyjnego. Brał żywy udział w pracach nad odbudową zniszczonego w czasie wojny Starego Miasta. Na podstawie odkrytych przez niego materiałów źródłowych zrekonstruowano domy mieszczańskie przy Starym Rynku. N aukowa działalność Mariana Miki wyraża się sześćdziesięcioma publikacjami ogłoszonymi drukim (były to większe i drobne przyczynki oraz biografie). W badaniach nad dziejami Poznania na plan pierwszy wysuwał problematykę dziejów społecznych i gospodarczych miasta oraz wydawnictwa źródłowe. Od 1946 r. Marian Mika jest współpracownikiem redakcji Polskiego Słownika Biograficznego, członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Odznaką Honorową Miasta Poznania. STANISŁAW KROKOWSKI Ci I 1949-31 XII 1950) Urodził się w Poznaniu w dniu 1 października 1910 r. w rodzinie cukiernika Antoniego Krokowskiego i Mieczysławy z domu Fischbach. Ukończył Gimnazjum im. Marii Magdaleny, a następnie zapisał się na studia filozoficzne na Uniwersytecie Poznańskim. Ukończył je w dziedzinie filologii polskiej pod kierunkiem prof. dra Tadeusza Grabowskiego (1936). Studia uzupełniał we Francji i Włoszech. W ciągu kilku lat był asystentem przy Katedrze Literatury, równocześnie przygotowywał się do zawodu publicysty. Interesował się teatrem i krytyką teatralną, pełnił funkcje recenzenta teatralnego w kilku dziennikach poznańskich. Do wybuchu II wojny światowej (1939) pełnił funkcje redaktora w wydawnictwach Księgarni i Drukarni św. Wojciecha w Poznaniu. Wydał kilka swoich prac: Z życia polskich studentów we Francji (1937), Polonica włoskie (1937) 1 tom wierszy pt. Wschodzący dzień (1938). Lata okupacji (1939-1945) spędził na wysiedleniu w Ostrowcu Świętokrzyskim 1 Radomiu Po wyzwoleniu w 1945 r. objął stanowisko kierownika literackiego Polskiego Radia w Poznaniu i piastował je do końca 1948 r. Funkcję kierownika biura prasowego w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu pełnił w latach 1950 -1951. W latach 1951 -1953 był współpracownikiem "Głosu Wielkopolskiego". W latach 1948 - 1950 wydał dwie książki: Stanisław Staszic - syn Ziem OdzYskanych (1948) i dłuższe opowiadanie dla dzieci (1950). W roku 1954 nadwyrężone zdrowie nie pozwoliło mu dalej pracować, Stanisław Krokowski'przeszedł na emeryturę. Zmarł w dniu 17 października 1969 r. JANUSZ ZIÓŁKOWSKI (1 I 1956-31 VIII 1958) Urodził się dnia 6 kwietnia 1924 r. w Sosnowcu, w rodzinie urzędnika przemysłu metalowego Aleksandra Ziółkowskiego i jego żony Antoniny z domu Macugowskiej. Tam w 1945 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Studia odbył na Uniwersytecie Po Pół wieku w służbie miastaznańskim w latach 1945 - 1950, uzyskując stopień magistra nauk ekonomiczno-politycznych (1949) i doktora filozofii w zakresie socjologii (1950) na podstawie pracy pL Rozwój demograficzny Katowic i Sosnowca na tle warunków gospodarczo-społecznych. W latach 1949 - 1956 pracował w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu, zrazu jako kierownik Biura Studiów w Wydziale Planowania Ekonomicznego, później jako zastępca przewodniczącego Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego. W latach 1949 - 1951 i 1955 - 1958 pełnił ponadto funkcje konsultanta ekonomicznego Międzynarodowych Targów Poznańskich. W 1957 r. Janusz Ziółkowski przeszedł do Katedry Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza na stanowisko adiunkta. Habilitował się w zakresie socjologii na Wydziale Filozoficzno- Historycznym na podstawie pracy pL Sosnowiec. Drogi i czynniki rozwoju miasta przemysłowego (1960). Od maja 1961 r. jest docentem w Katedrze Socjologii, specjalizuje się zwłaszcza w dziedzinie socjologii miasta. W marcu 1972 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym. W roku akademickim 1958/1959 i ponownie od marca do maja 1960 r. przebywał jako stypendysta British Council w Londynie i Liverpoolu, studiując zagadnienia socjologii miasta i przemysłu. Był jednym z trzech głównych referentów na XXVI Światowym Kongresie Międzynarodowych Federacji Zagadnień Mieszkaniowych, Urbanistyki i Planowania Regionalnego, który odbył się w Paryżu na początku września 1962 r. Kongres był poświęcony problemom: "Środowisko mieszkalne człowieka a cywilizacja". Janusz Ziółkowski był również oficjalnym przedstawicielem Federacji na Seminarium Organizacji Narodów Zjednoczonych w.Warszawie (koniec września 1962), poświęconym problemom polityki urbanistycznej w Europie i wygłosił tam referat pL Socjologiczne aspekty urbanizacji Europy. Od miesiąca listopada 1965 r. do końca 1966 r. przebywał w Delhi jako dyrektor Ośrodka Badań, a w miesiącach od stycznia do sierpnia 1967 r. w Paryżu jako specjalista do spraw programowania społecznego w UNESCO. W latach 1969 - 1971 był konsultantem Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawach planowania regionalnego oraz ochrony środowiska. N a zjeździe Międzynarodowego Towarzystwa Socjologicznego w Warnie (1969) był przewodniczącym grupy roboczej. Jest przewodniczącym komitetu badawczego rozwoju regionalnego i miejskiego tegoż Towarzystwa. Od miesiąca marca 1972 r. jest z ramienia UNESCO ponownie konsultantem przy rządzie Indii do spraw funkcjonalnej alfabetyzacji. W 1965 r. ukazała się jego praca Urbanizacja, Miasto, Osiedle a w 1972 r Socjologia i planowanie społeczne. Opublikował szereg artykułów w "Przeglądzie Zachodnim", w "Przeglądzie Socjologicznym" i "Kulturze i Społeczeństwie". Jest członkiem Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju oraz Komitetu Architektury, Urbanistyki i Budownictwa Polskiej Akademii Nauk, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, członkiem Instytutu Zachodniego w Poznaniu (gdzie redaguje pismo "Polis h Western Affairs"), członkiem Rady N aukowo- Ekonomicznej Międzynarodowych Targów Poznańskich, członkiem Kolegium Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego w Poznaniu oraz konsultantem Pracowni Urbanistycznej Prezydium Rady Narodowej m. Poznania. JANUSZ PRZEWOŹNY (1 X 1960 - 31 XII 1963) Urodził się 31 lipca 1929 roku w Poznaniu, w rodzinie kierowcy samochodowego Mariana Przewoźnego i jego żony Marii z domu Skrzypczak. Do dnia wybuchu wojny w 1939 r. ukończył cztery klasy szkoły podstawowej. Lata okupacji (1939 - 1945) spędził w Poznaniu, pracując przymusowo jako robotnik pocztowy. W lutym 1945 r., jeszcze podczas walk o Poznań, rozpoczął pracę w Urzędzie Pocztowym, a po otwarciu szkół średnich, zapisał się do Gimnazjum im. Jana Kantego. N aukę ukończył w 1949 r. uzyskując świadectwo dojrzałości oraz dyplom nauczycielski w Liceum Pedagogicznym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Poznaniu. J esienią 1949 r. rozpoczął pracę pedagogiczną jako wykładowca na Uniwersytecie Ludowym w Bojadłach woj. zielonogórskie. W 1951 r. zapisał się na studia historii sztuki na Uniwersytecie Poznańskim. Studia ukończył w 1955 r. Już od 1953 r. pracował zawodowo jako kustosz Muzeum Narodowego w Poznaniu i pełnił obowiązki kierownika oddziałów w Rogalinie i Gołuchowie. Jest autorem i współautorem licznych ekspozycji muzealnych i wystaw artystycznych. Propagował sztukę plastyczną w środowiskach robotniczych i studenckich. Z dniem 1 października 1960 r. Janusz Przewoźny powołany został na stanowisko kierownika Wydziału Kultury Prezydium Rady Narodowej m. Poznania. Był współzałożycielem i pierwszym wiceprezesem Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego, współorganizatorem I Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego, I Festiwalu Oper i Baletów Polskich, członkiem różnych komitetów i komisji kulturalnych. W roku 1963 Janusz Przewoźny został laureatem N agrody Miasta Poznania Pół wieku w służbie miastai Województwa Poznańskiego za rok 1962 w dziedzinie upowszechnienia kultury. Pod koniec 1963 r. Janusz Przewoźny powrócił do pracy naukowej i zawodowej w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Z dniem 1 września 1964 r. objął stanowisko dyrektora Muzeum Okręgowego w Słupsku, a od dnia 1 stycznia 1970 r. jest zastępcą dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie. Za działalność społeczną odznaczony został Srebrnym (1956) i Złotym Krzyżem Zasługi (1962) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969). JANUSZ DEMBSKI (1 I 1964 - 1 V 1972) U rodził się dnia 22 września 1929 r. w Gołańczy pow. Wągrowiec, w rodzinie rzemieślnika Franciszka Dembskiego i jego żony Matyldy z domu Graclik. Po śmierci matki wychowywał się u ciotki w Janowcu, gdzie ukończył trzy klasy szkoły podstawowej. W latach okupacji 1939 - 1945 przebywał w Gołańczy pracując jako robotnik rolny i robotnik w przedsiębiorstwie handlu zbożem. Po wyzwoleniu w 1945 r. uczył się w Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich w Wągrowcu, które ukończył maturą w 1950 r. W tym samym roku zapisał się na studia na Wydziale Historii U niwersytetu Poznańskiego. Po ukończeniu I stopnia (1953) udał się na studia magisterskie na Uniwersytecie Warszawskim, które odbył w latach 1953 -1955. N apisał pracę magisterską pt. Pokój, brzeski. W latach 1955 - 1956 pracował w Katedrze Podstaw Marksizmu U niwersytetu im. Adama Mickiewicza jako asystent. Z dniem 1 grudnia 1956 r. przystąpił do pracy w Bibliotece Głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, gdzie przeszedł wszystkie szczeble drabiny zawodowej do kierownika działu zbiorów włącznie. Z dniem 1 listopada 1962 r. Janusz Dembski powołany został na stanowisko dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Edwarda Raczyńskiego, a z dniem 1 stycznia 1964 r. na stanowisko kierownika Wydziału Kultury Prezydium Rady N arodowej m. Poznania. N a stanowisko dyrektora Biblioteki im. Raczyńskiego powrócił z dniem 1 maja 1972 r. Wiele pracował społecznie. W roku 1946 wstąpił w szeregi Związku Walki Młodych. Na studiach w Warszawie był wiceprezesem zarządu uczelnianego Akademickiego Związku Sportowego. Tam też przyjęty został do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W Bibliotece Głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza był sekretarzem oddziałowej organizacji partyjnej. W latach 1960 - 1962 był członkiem Egzekutywy Komitetu Uczelnianego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Pełnił funkcje lektora Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu-Leninizmu. Opublikował wspólnie ze Stanisławem Kubiakiem monografie: Biblioteki miasta Poznania i Bibliografię kultury w Poznaniu 1945 -1969. Opracował bibliografię strajków wrzesińskich. Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Srebrnym Krzyżem Zasługi (1969). Posiada Odznakę Honorową Miasta Poznania, Srebrną Odznakę im. Janka Krasickiego, Odznakę Tysiąclecia, Złotą Odznakę Zjednoczenia Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych, medal brązowy "Za zasługi dla obronności kraju". SPIS CZŁONKOW KOMITETOW REDAKCYJNYCH "KRONIKI" 1923-1972 Imię i nazwisko Funkcja Kadencja Lp. od do 4 Aleksander Anholcer członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 1 IX 1972 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 1 IX 1972 2 Stanisław Cozaś przewodniczący Komitetu Redakcyjnego 2 VII 1971 3 Janusz Dembski przewodniczący Kolegium Redakcyjnego 1 I 1964 1 V 1972 przewodniczący Kolegium Redakcyjnego "Biblioteki" 1 I 1965 1 V 1972 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 1 V 1972 4 Tadeusz Filipiak członek Komitetu Redakcyjnego 1 IX 1972 5 Franciszek Frąckowiak członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 III 1961 6 Antoni Gąsiorowski sekretarz redakcji "Kroniki" 1956 31 I 1959 7 Andrzej Goćwiński przewodniczący Kolegium Redakcyjnego 1972 przewodniczący Kolegium Redakcyjnego "Biblioteki" 1972 członek Komitetu Redakcyjnego 1972 8 Franciszek J aśkowiak członek Komitetu Redakcyjnego 6 VI 1945 31 XII 1946 9 ICazinaierz ICacznaarczyk redaktor 1 1 1924 31 XII 1926 10 Ignacy Kaczmarek członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 VI 1961 11 Grażyna Kalkstein sekretarz redakcji "Kroniki" 6 VI 1945 31 XII 1947 12 Władysława Klawiter członek Komitetu Redakcyjnego 1 IX 1972 członek Kolegium Redakcyjnego "Biblioteki" 1 IX 1972 13 Henryk Kondziela sekretarz redakcji "Biblioteki" 1 X 1961 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 14 Roman Kozak członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 VI 1961 15 Stanisław Krokowski redaktor naczelny 1 I 1949 31 XII 1950 16 Stanisław Kubiak członek Kolegium Redakcyjego 1 VII 1961 31 XII 1964 1 II 1969 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 17 Jerzy Kusiak członek Kolegium Redakcyjnego 1 VII 1961 1 I 1965 przewodniczący Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 1 VII 1971 18 Józef Kwiatek członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 IX 1960 19 Irena Lubojańska członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 IX 1960 20 Jerzy Łangowski członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 21 Adam Łopatka członek Kolegium Redakcyjnego 1 VII 1961 1 I 1965 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 1 IX 1972 członek Kolegium Redakcyjnego "Biblioteki" 1 I 1965 1 IX 1972 22 Władysław Markiewicz członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 1 I 1965 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 1 IX 1972 członek Kolegium Redakcyjnego "Biblioteki" 1 I 1965 1 IX 1972 23 Aleksandra Markwitz sekretarz redakcji 1 I 1948 31 XII 1950 24 Marian Mika członek Komitetu Redakcyjnego 6 VI 1945 31 XII 1946 redaktor naczelny 1 I 1947 31 XII 1948 25 Jerzy Młodziejowski członek Komitetu Redakcyjnego 6 VI 1945 31 XII 1.946 26 Eugeniusz Morski członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 VI 1961 27 Cezary Murawski członek Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 IX 1960 28 Tomasz Nowicki członek Komitetu Redakcyjnego 6 VI 1945 31 XII 1946 29 Marian Olszewski członek Komitetu Redakcyjnego 1 IX 1972 członek Kolegium Redakcyjnego "Biblioteki" 1 IX 1972 30 Stefan Olszowski członek Kolegium Redakcyjnego 1 X i960 1 III 1964 31 Jan Pawlak członek Komitetu Redakcyjnego 1 IX 1972 32 Janusz Przewoźny przewodniczący Kolegium Redakcyjnego 1 X 1960 1 X 1963 członek Kolegium Redakcyjnego 1 X 1963 31 XII 1964 33 Kazimierz Ruciński redaktor 1 I 1923 31 XII 1924 34 Adela Sitkowska przewodnicząca Kolegium Redakcyjnego 1 II 1959 30 IX 1960 35 Starcisłavv Strugarek redaktor naczelny 6 VI 1945 31 XII 1946 36 Tadeusz Świtała sekretarz redakcji 1 II 1959 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 37 Józef Tułasiewicz członek Kolegium Redakcyjnego 1 X 1960 1 III 1964 38 lCazinaierz lJlatovvski członek Kolegium Redakcyjnego 6 VI 1945 31 XII 1946 39 Stanisław Waszak członek Komitetu Redakcyjnego 1 II 1959 30 VI 1961 40 Bronisław Wietrzychowski redaktor odpowiedzialny 1 I 1936 31 VIII 1939 41 Andrzej Wojtkowski redaktor 1 I 1923 31 XII 1924 42 Zygmunt Zaleski redaktor naczelny 1 I 1923 31 VIII 1939 43 Edward Zimmer członek Kolegium Redakcyjnego 1 III 1964 31 XII 1964 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 1 IX 1972 44 Jerzy Ziółek członek Kolegium Redakcyjnego 1 X 1960 31 XII 1964 członek Komitetu Redakcyjnego 1 I 1965 członek Kolegium Redakcyjnego " Biblioteki" 1 I 1965 45 Janusz Ziółkowski redaktor naczelny 1 I 1956 31 VIII 1958 s SPIS AUTORÓW ;:KRONIKI MIASTA POZNANIA" W latach 1923 - 1972 w "Kronice' pisali: Adamski Czesław, Aleksandrowicz Maria, Alkiewicz Halina, Andrzejewska Zofia, Askanas Stefan. Balasiewicz Dyonizy, Bar Adam, Baranowski Jerzy, Barciński Florian, Barmińska Roma, Bartkowiak Tadeusz, Basiński Apoloniusz, Bączyk Stefan, Bąk Wojciech, Becela Tadeusz, Bederski Antoni, Berger Jan, Białkowski Leon, Bielewicz Karol, Bierła Kazimierz, Błaszczak Alfons, Błaszczak Władysław, Błażewicz Olgierd, Bobiński Krzysztof, Bodniak Stanisław, Boesler Paweł, Bogacki Bogdan, Boiński Edmund, Bońkowska Alicja, Brosig Alfred, Bross Kazimierz, Brygier Jan, Brzęk Gabriel, Budnik Feliks, Bugowski Jan, Bugowski Tadeusz, Bulzacki Zygmunt, Burdziński Czesław, Buszówna Elżbieta, Bykowski Jan, Bystrzowska Anna. Cerski Roman. Chłopacka Helena, Chociej Teresa, Chybiński Adolf, Chybiński Aleksander, Chyczewska Alina, Ciszewski Bogdan, Cofta Eugeniusz, Cwojdziński Jerzy, Czamański Roman, Czarnecki Władysław, Czasz Stanisław, Czerski Artur, Czubiński Antoni, Czubiński Zygmunt, Cyfrowicz Lech, Cyprian Tadeusz. Danecki Adam, Danielewicz Bogdan, Dąbrowski Florian, Dąbrowski Kazimierz, Dąbrowski Stanisław, Dembski Janusz, Deresiewicz Janusz, Dettloff Szczęsny, Dewor Władysław, Dietz de Arma Leon, Dobrzycka Anna, Dobrzyńska-Rybicka Ludwika, Dolny Stanisław, Dorożała Witalis, Drabowicz Antoni, Drozdowicz Augustyn, Drzewiecki Alojzy, Drzewiński Jan, Dubowski Adam, Dworecki Zbigniew, Dybczyński Rajmund, Dybowski J. Teodor, Dydowicz Janina, Dyliński Ryszard, Dziamski Seweryn, Dzięczkowski Andrzej, Dzięczkowski Zbigniew. Eckard Joanna, Engel Witold, Erdmann Lech, Erzepki Róża, Esman Tadeusz. Feliczak Kazimierz, Felt Mieczysław, Fidler Wacław, Filipiak Tadeusz, Flotyńska Janina, Flotyński Jan, Flotyński Stanisław, Fornalczyk Feliks, Francuziak Witold, Frąckowiak Franciszek, Frieske Józef. Gabrysz Jan, Galiński Tadeusz, Gałecki Tadeusz, Gąsiorowski Antoni, Gąssowski Szczepan, Genowefiak Marian, Gleba Andrzej, Gluck Leopold, Gładysz Bronisław, Głębocka-Piotrowska Irena, Głowacki W. Kazimierz, Głowacki Zygmunt, Głowinkowska Alina, Głuszak Józef, Goebel Wanda, Gołębiowski S. Zbigniew, Gomolec Ludwik, Górska Barbara, Górski Józef, Grabkowski Edmund, Graczyk Ryszard, Graj Ludwik, Gronik Maryna, Grot Zdzisław, Groth Paweł, Gruchman Bohdan, Grunwald Kazimierz, Gumowski Marian. Hahn Wiktor, Haluch Tadeusz, Hanclik Roman, Hebanowski Stanisław, Hejnowicz Cezary, Hemmerling Zygmunt, Hensel Witold, Herman Daria, Hoffman Karol, Hoffmann Urszula, Horn-Maciejewska Maria, Hozakowski Władysław, Hryniewicz Franciszek, H ubicki Władysław. Iwanoyko Eugeniusz. J akimowiczówna Teresa, J akóbczyk Witold, J akubowicz Marian, Jakubowski Ignacy, Janicki Sylwester, Jankowiak Józef, Jankowski Tadeusz, Janowicz Tadeusz, Jantos Henryk, Januszefwski Ludwik, Jaroszyk Gerard, Jasiński Kazimierz, Jasnosz Stanisław, Jaśkowiak Franciszek, Jeszka Lech, Józefowiczówna Krystyna, Juszczyk Jacek. ' < Kaczmarczyk Kazimierz, Kaczmarczyk Zdzisław, Kaczmarek Czesław, Kaczmarek Ignacy, Kaja Zbigniew, Kaletka Adam, Kalinowski Konstanty, Kalwaryjski Henryk, Kamińska Ewa, Kamiński Sylwester, Kamiński Włodzimierz, Kanduiski Witold, Kantak Kamil, Kapitańczyk Kazimierz, Karaśkiewicz Norbert, Karczewska Wanda, Karnowski Jerzy Maria, Karpińska Aleksandra, Karpiński Zenon, Karwacki Antoni, Pół wieku w służbie miasta Karwowski Stanisław, Kasprzycka-Strauchowa Zofia, Kawecka Zofia, Kien Hubert, Kirkin Stanisław, Kirschbaum Arnold, Klafkowski Alfons, Klawiter Władysława, Kluczyński Józef, Knapowska Wiesława, Knoll Czesław, Koczy Leon, Koehler Aniela, Kolanowski Kajetan, Kolny Eugeniusz, Kołaczkowski Józef, Kołaczkowski Stanisław, Kołodziejczak Czesław, Komar Andrzej, Komorowski Tadeusz, Kondziela Henryk, Konopiński Stefan, Kończai Czesław, Kopaczyk Franciszek, Kostrzewski Bogdan, Kostrzewski Józef, Kostyrko Krzysztof, Kostyrko Teresa, Kotowicz Antoni, Kowalenko Halina, Kozak Roman, Kozłowska Danuta, Krajewska Cecylia, Krakowiecka Ludmiła, Kranz Maksymilian, Krasiński Zdzisław, Kraszewski Tadeusz, Krawczyk Zbigniew, Krokowski Stanisław, Kroll Feliks, Kronthal Artur, Krzymień Edmund, Krzymiński Aleksander, Kubalik Czesław, Kubczak Jerzy, Kubiak Marian, Kubiak Stanisław, Kubiak Stanisław (red.), Kucner Alfred, Kucza Hanna, Kudzinowski Czesław, Kultys Władysław, Kołtuniak Jerzy, Kunze Olga, Kurzawa Zbigniew, Kusiak Jerzy, Kwissa Benedykt. Laboga Alfred, Langner Franciszek, Labuda Gerard, Leitgeber Jarosław , Lempe Zygmunt, Leśniewski Antoni, Lewenda Henryk, Łezki Kamil, Linette Eugeniusz, Lisiecki Kazimierz, Lisowski Zbigniew, Lotyczewska Danuta, Lutomski Jerzy. Łangowski Jerzy, Łopatka Adam, Łozowski Franciszek, Łubieński Krzysztof, Łuczak Helena, Łukomski Stanisław, Łyszyk Janusz. Machowina Zdzisław, Maciejewski Henryk, Maciejewski Jarosław , Magacz Tadeusz, Maik Wiesław, Maisel Witold, Majewski Łucjan, Majkowski Edmund, Majkowski Hilary, Makowski Edmund, Malinowska Maria, Malinowski Kazimierz, Malinowski Tadeusz, Małecki Marian, Mańkowski Jerzy, Marchwicki Jerzy, Marciniak Hipolit, Marcinkowska Urszula, Markiewicz Władysław, Markwitzówna Aleksandra, Maroszek Bolesław, Mazurek (Róg) Feliks, Meyer Wacław, Mężyński Andrzej, Michalak Jan, Michałowski Kornel, Michałowski Przemysław, Michniak Czesław, Miedziński Florian, Mika J. Marian, Mika Zbigniew, Mikulski Mieczysław, Młodziejowski Jerzy, Młynarz Kazimierz, Modrzejewski Józef, Molski Roman, Morski Eugeniusz, Mrowiński Jan, Muth Tadeusz, Miinch Henryk, Myśliński Kazimierz, Myśliński Zygmunt. N adoiski Bronisław, Namysłowska Henryka, Namysłowski Zbigniew, Nawrocki Stanisław, N oryśkiewicz J. Kanty, Nowaczyński Henryk, N owak Aleksander, N owak Cyryl, Nowak H. Tadeusz, Nowakowski Bolesław, Nowicki Tomasz, Nowicki Zdzisław, Nowosad Zbigniew, Nowowiejski Kazimierz, Nowowiejski F. Maria, Nożyński Tadeusz. Obrąpalski Zygmunt, Ochędowski Eugeniusz, Ochmański Władysław, Okęcki Stanisław, Olachowski Edmund, Olejniczak Bernard, Olszewska Gertruda, Olszewski Bolesław, Olszewski Marian, Olszowski Stefan, Opieński Henryk, Orlik Tadeusz, Osiński Zbigniew, Oszkinis Władysław. Patsel Maria, Pacanowski Stefan, Pajowa Katarzyna, Pajzderski Nikodem, Paluszkiewicz Marian, Paprocki Franciszek, Pasikowski Tadeusz, Paszek Zygmunt, Pater - czyk Zygmunt, Paukszta Eugeniusz, Paulówna Urszula, Pawelczyk Ewaryst, Pawlak Janusz, Pawlikowski Witold, Pawłowski Józef, Pawłowicz Edmund, Pawulanka Regina, Perzyna J edwiga, Pęcherska- Szczepska Janina, Pędziński Zbigniew, Pietraszkiewicz Andrzej, Pilichowski Czesław, Piwowarczyk Zdzisław, Płocki Henryk, Płończak Tadeusz, Podbielski Henryk, Pogorzelski Zbigniew, Pogórski Stanisław, Pohorecki Feliks, Pollak Roman, Porzycki Wiesław, Popowska Jadwiga, Powel Witold, Powidzki Janusz, Prawdzie Jan, Prędki Jan, Prorok Leszek, Przedpełski Mieczysław, Przestacka Urszula, Przestalski Antoni, Przyrembal Stanisław, Puchaiski Tadeusz. Radkiewicz Wacław, Rakowski Wiesław, Rankowski Leon, Ratajczak Józef, Ratajski Cyryl, Rataj ski Tadeusz, Reślińska- Kwilecka Irena, Robakowski Kazimierz, Rogalewski Wacław, Rogalski Aleksander, Romanowski Zdzisław, Romińska Barbara, Romiński Czesław, Rosochowicz Alfred, Różycki Stefan, Ruciński Kazimierz, Rudkowska Krystyna, Rudnicki Zbigniew, Rudzka Maria, Runge Stanisław, Rydlewicz Janusz, Ryffertówna Halina, Rymarzewski Józef, Rzeczyński Bernard. Saturna Andrzej, Saturna Krystyna, Sawaszkiewicz Janusz, Schmidt Bolesław, Schmidt Franciszek, Schmidt Jerzy, Schmitowa Jadwiga, Sczaniecki Michał, Semrau Zofia, Serwański Edward, Siekierska Anna, Sikorski Czesław, Sikorski Maciej, . Siuchciński Leon, Siwicki Tadeusz, Skałkowski M. Adam, Skąpski Mieczysław, Skopowski Czesław, Skorupski Walerian, Skowroński Antoni, Skubiszewski Krzysztof, Skurski Józef, Słabęcka Ewa, Sławska Aniela, Słowiński Stefan, Sokolnicki Witold, Sokołowski Leopold, Soliński Ireneusz, Sosnowski E. Marian, Sośnicki Jan, Spaleniak Wojciech, Sroka Stanisław, Staszewski Janusz, Steca Jan, Stefański Franciszek, Stelmachowska Barbara, Stępniewicz Mirosława, Stoiński Eligiusz, Straszewska Łucja, Strause Edward, Strugarek Stanisław, Stuligrosz Stefan, Suchocki Mieczysław, Susz Maria, Szafran Helena, Szajbel Jan, Szantruczek Tadeusz, Szarota Marceli, Szczygielski Wacław, Szłapczyński Józef, Szpak Stefan, Szpunar Janusz, Szpytko Stanisław, Szulc Stanisław, Szulc Tadeusz, Szulc Witold, Szulc Zdzisław, Szulczewski W. Jan, Szumowski Zbigniew, Szweminówna Janina, Szymanowski Konrad, Szymankiewicz Zenon, Szymańska Maria, Szymańska Romana, Szymczak Zygmunt, Szymił Kazimierz. Śląski Bronisław, Smiełowski Teodor, Śmigaj Bronisław, Śmigielski Wojciech, Swidziński Jan, Świechowski Zygmunt, Świtała Tadeusz. Talarkowska Ludgarda, Tatarkiewicz Władysław, Tatarkiewicz Swiętosław, Taylor Edward, Teclaw Jerzy, Terlecki Tymon, Terlecki Zenon, Thamm Jerzy, Tiałowski Paweł, Tomiakowa Irena, Topolski Jerzy, Trzeciakowski Lech, Tuchołka Zbyszko, Tułodziecka Aniela, Turski Stanisław, Tyc Teodor, Tyrakowski Nikodem. Ulatowski Kazimierz, U rbaniak Stefan, Urbanowicz Bolesław , Urbanowicz Jarosław, Urbanowicz Karol, Urbański Kazimierz. Walczak Maria, Walentynowicz Maria, Walkowiak Jan, Wandelt Kazimierz, Waschko Stanisław, Wasylewski Stanisław, Waszak Stanisław, Wąsicki Jan, Weigt Marian, Wellenger Jan, Wiatr Zenon, Wieczorkiewicz Stefan, Wieliczko Stanisław, Wietrzychowski Bronisław, Willaume Juliusz, Wisłocki Jerzy, Witkowski Michał, Wituska Zofia, Wodiczko Adam, Wojciechowska Maria, Wojciechowski Henryk, Wojciechowski Jan, Wojtasiewicz Lucyna, Wojtkowski Andrzej, Wójciak Wacław, Wolniewicz Zygmunt, Woźniak Tadeusz, Wroniak Zdzisław, Wróblewski Tadeusz, Wyrwicka Wanda, Wyrwiński Stefan, Wysocki Kazimierz, Wysocki Tadeusz, Wyszogrodzki Michał. Zabielska Anna, Zakrzewski Bogdan, Zakrzewski Zbigniew, Zaleski Antoni, Zaleski Zygmunt, Załubski Jan, Zaus Jan, Zegalski Jerzy, Zieleśkiewicz Stefan, Zieliński Zbigniew, Ziętek Henryk, Zimowski Lech, Ziółek Jerzy, Ziółek Bogumił, Ziółkowska Hanna, Ziółkowska Teresa, Ziółkowski Janusz. Żak Jan, Żechowski Zbigniew, Żelisławski Jerzy, Żywieniowa Zenobia. Pół wieku w służbie miasta ZESTAWIENIE TYTUŁÓW WYDANYCH NAKŁADEM "BIBLIOTEKI KRONIKI MIASTA POZNANIA" W LATACH 1925-1972 Tom Autor Tytuł Rok l 2 3 4 l Zygmunt Zaleski Rzeźnia miejska i targowisko zwierzęce w Poznaniu 1900 - 1925 1925 2 Zygmunt Zaleski Nazwy ulic w Poznaniu z planem wielkiego Poznania 1926 3 Zygmunt Zaleski Walka z pożarami w Poznaniu 1928 4 Helena Szafran Przyczynki do historii badań flory poznańskiej 1933 5 Tymon Terlecki Rodowód poetycki Ryszarda Berwińskiego 1932 6 Edmund Majkowski Fryderyk Wilhelm Below pieczętarz i me da - lier poznański, patriota polski 1822 - 1895 1936 7 Marian J. Mika Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich 1937 8 Zenon Kosidowski Z okresu złotego kultury polskiej Poznania 1938 9 Maria Frelkiewicz Julia Molińska-Woykowska. Próba monografii 1938 10 Franciszek Stachowski Jan Rymarkiewicz, znakomity pedagog i uczony poznański (1811 - 1889) 1939 11 Stanisław Krokowski Stanisław Staszic - syn Ziem Odzyskanych 1948 12 Bogdan Zakrzewski Mickiewicz w Wielkopolsce 1949 13-14 Zdzisław Grot Dzieje sceny polskiej w Poznaniu 1782 - 1869 1950 15 Andrzej Komar Budżet miasta Poznania w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. (Lata 1945 - 1960) 1962 16 Janusz Deresiewicz Poznań. Zarys historii 1963 i Hanna Ziółkowska 17 Praca zbiorowa pod reda- Poznań. Przewodnik 1965 kcją Henryka Kondzieli i Teresy Ruszczyńskiej 18 Praca zbiorowa pod re- Poznański Chór Chłopięcy 1965 dakcją Adama Cichego 19 Teresa Chociej Poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego (1885-1965) 1963 20 Franciszek Łozowski Wyzwolenie miasta Poznania w 1945 r. (teka) 1967 i Zygmunt Paterczyk 21 Edmund Krzymień Gospodarka i działalność Zarządu Miejskiego miasta Poznania w latach 1919 - 1939 1967 22 Janusz Dembski Biblioteki miasta Poznania. Informator 1968 i Stanisław Kubiak 23 T adeusz Świtała Międzynarodowe Konkursy im. Henryka Wieniawskiego 1935 - 1966 1967 24 Henryk Kondziela Pomnik Tadeusza Kościuszki w Poznaniu 1967 i Marian Olszewski 25 Henryk Kondziela Poznań. A quide book to the city and environs 1969 i Teresa Ruszczyńska 26 Tadeusz Wolnikowski Rozwój i organizacja czynów społecznych i Jerzy Goździk w Poznaniu 1968 33 Stanislaw Kubiak i Marian Olszewski Andrzej Komar Andrzej Komar Praca zbiorowa pod redakcją Jerzego Waldorffa Adam Cichy Teresa J akimowicz Henryk Stawicki Andrzej Saturna i Stefan Stuligrosz Praca zbiorowa pod redakcją Andrzeja Górnego Wybór i opracowanie Józefa Krzywani i Stanisława Sierpowskiego Janusz Dembski i Stanisław Kubiak Pol wieku w służbie miasta Rok 1945. Rok pierwszy w Poznaniu. Kronika wydarzeń Gospodarka budżetowa miasta Poznania w latach 1961 - 1965 Finanse miasta Poznania na tle finansów Warszawy, Krakowa, Łodzi i Wrocławia Opera Poznańska 1919 - 1969 Filharmonia Poznańska. Zarys działalności w latach 1947 - 1969 Pałac Górkóww Poznaniu Rola i pozycja Prezydium Rady Narodowej miasta wydzielonego z województwa w systemie organów państwowych Chór Chłopięcy i Męski Państwowej Filharmonii w Poznaniu Teatr Lalki i Aktora w Poznaniu 1945 - 1970 Związek Walki Młodych w Wielkopolsce. Wspomnienia Bibliografia kultury miasta Poznania 1945-1968 1970 1971 1971