11 I 1931 3 IV 1934 9 IV 1938 9 IV 1938 Z dziejów baletu poznańskiego nikówna, Henryka Eitnerówna, Jad-wiga G6hs6wna-Szukalska, Antonina Grzegorzewska, Celina Gulczyńska, Irena J edyńska, Wanda Jędrzejak, Małgorzata Kassówna, Bożena Kwaśniewska, Helena Kwaśniewska, Walerian Madejski, Maria Martówna, Bronisław Mikołajczak, Janina Napierałówna. Halina Niedzielska, Maria Nowakówna, Halina Orpelówna, Irena Paetz, Lidia Paetz, Helena Plucińska Stanisława Przewłocka, Helena Przymusińska, Klaudia Radtke, Czesława Ratajczak, Monika Rosikówna, Ruth Rożnowska, Mieczysław Sawicki, Zofia Soberówna. Czesława Sowińska, Maria Sibilska. Klara Steinkówna, Walerian Szajewski, Bronisława Tomicka, Lucyna Wojtyniak. RAPSODIA WĘGIERSKA II Ferenca Liszta Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Józef Ciesielski, scenografia - Leon Dołżycki. Obsada: Zofia Beimówna, Józef Ciesielski, Aniela Chmielewska, Bożena Dziennikówna, Henryka Eitnerówna, Jadwiga Gohsowna- Szukaiska. Antonina Grzegorzewska, Celina Gulczyńska, Irena J edyńska, Wanda Jędrzejak, Małgorzata Kassówna, Bożena Kwaśniewska, Helena Kwaśniewska, Walerian Madejski, Maria Martówna. Bronisław Mikołajczak, Janina Napierałówna, Halina Niedzielska, Maria Nowakówna, Halina Orpelówna, Irena Paetz, Lidia Paetz, Helena Plucińska. Stanisława Przewłocka, Helena Przymusińska, Kludia Radtke, Czesława Ratajczak, Monika Rosikówna, Ruth Rożnowska, Mieczysław Sawicki, Zofia Soberówna, Czesława Stroińska, Maria Sibilska, Klara Steinkówna, Walerian Szajewski, Bronisława Tomicka, Lucyna Wojtyniak. KAPRYS WŁOSKI Piotra Czajkowskiego Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Latoszewski, choreografia - Maksymilian Statkiewicz. Obsada: Zofia Beimówna, Henryka Eitnerówna, Jadwiga Gohsowna-Szukalska, Zofia Grabowska, Antonina Grzegorzewska, Małgorzata Kassówna, Helena Kwaśniewska, Bronisława Mikołajczak, Halina Niedzielska, Mieczysław Sawicki, Zofia Soberówna, Maksymilian Statkiewicz. Wanda Wojciechowska. Wacław Zwoliński. HARNASIE Karola Szymanowskiego [premiera polska] Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Latoszewski, choreografia - Maksymilian Statkiewicz, scenografia i kostiumy - Zygmunt Szpingier. Obsada: Jerzy Kapliński (Wódz harnasiów), Zofia Grabowska (Narzeczona góralka), Mieczysław Sawicki (Narzeczony góral), Maksymilian Statkiewicz (Ojciec), Leokadia Klichowska (Matka), Klaudia Radtke (Starościna weselna), Bronisław Mikołajczak (Starosta weselny), Zofia Beimówna, Antonina Grzegorzewska. Małgorzata Kassówna, Helena Kwaśniewska, Irena Paetzówna, Lidia Paetzówna. Halina Niedzielska, Zofia Soberówna, Bronisława Tomicka. Wanda Wojciechowska (Druhny), Łucjan Chrzanowski, Henryk Kudła, Jerzy Łozowski, Walerian Madejski. Maksymilian Maksymczuk, Jerzy Matiaszczyk, Władysław Werner, Wacław Zwoliński (Harnasie), Maria Altmanówna, Halina Bergandowna. Hanna Dobrzanka, Jadwiga Gohsowna-Szukalska, Zofia Janaszkówna-Mikulin, Bożena Kwaśniewska, Lucyna Łakomówna, Sonia Manthey. Janina MatyAiakownn, Barbara N alaskowska, Władysława Nowicka, Helena Orpelówna. Helena Plucińska, Helena Przymusińska, Czesława Ratajczak, Barbara Stawicka, Urszula Wojtkowiak, Henryka Zalewska, Janina Zalewska. Adam Raczkowski (Głos tenorowy). OGNISTY PTAK (Płomienny ptak) Igora Strawińskiego Kierownictwo muzyczne Zygmunt Latoszewski, choreografia Maksymilian Statkiewicz, scenografia i kostiumy - Zygmunt Szpingier. Obsada: Zofia Grabowska (Płomienny ptak), Małgorzata Kassówna (Księżniczka Wasiliewna), Jerzy Kapliński (Iwan Carewicz), Maksymilian Statkiewicz (Kościej, czarnoksiężnik) Maria Altmanówna, Zofia Beimówna. Sonia Manthey, Halina Niedzielska, Władysława Nowicka, Helena Orpelówna, Irena Paetzówna, Lidia Paetzówna Klaudia Radtke, Barbara Stawiska, Bronisława Tomicka, Genowefa Zarzycka (Księżniczki), Antonina Grzegorzewska, Helena Kwaśniewska, Zofia Soberówna, Wanda Wojciechowska (Kikimory), Henryk Kudła, Maksymilian Maksymczuk, Bronisław Mikołajczak, Mieczysław Sawicki, Władysław Wegner (Rycerze), Łucjan Chrzanowski, Jerzy Łozowski, Walerian Madejski, Wacław Zwoliński (Trzygłowcy), Halina Bergandowna, Hanna Dobrzanka, Jadwiga Gohsowna- Szukaiska, Zofia Janaszkówna-Mikulin, Bożena Kwaśniewska, Lucyna Łakomówna, Janina Mat ysiakówna, Helena Plucińska, Helena Przymusińska, Czesława Ratajczak, Urszula Alicja Bańkowska Wojtkowiak, Henryka Zalewska, Janina Zalewska (Biliboszki; Złe karły; Stwory przyziemne) . 22 XII 1938 WIESZCZKA LALEK Josepha Bayera Kierownictwo muzyczne - Wiktor Buchwald, choreografia - Maksymilian Statkiewicz, scenografia i kostiumy - Zygmunt Szpingier, Obsada: Zofia Grabowska (Wieszczka lalek), Jerzy Kapliński (Pierrot), Zofia Soberówna (Colomblna), Bronisław Mikołajczak (Pajac), Leon Feist (Dworak), Helena Kwaśniewska (Japonka), Lidia Paetzówna (Hiszpanka), Mieczysław Sawicki (Trubadur), Władysław Werner (Chińczyk), Zofia Kałkówna (Chinka), Małgorzata Kassowna (Tyrolka), Henryk Kudła (Murzynek) oraz szkoła baletowa. Zebrał: Tadeusz Świtała ZYCIE KULTURALNE FILHARMONIA POZNAŃSKA W SEZONIE 1969/1970 DZIAŁALNOŚĆ Filharmonii Poznańskiej w sezonie artystycznym 1969/1970 zapisała się trwale w pamięci miłośników muzyki szeregiem fascynujących wydarzeń. Eecital fenomenalnej pianistki Giny Bachauer, jubileuszowy koncert Stefana Stuligrosza, wysoce atrakcyjne wykonania Requiem Mozarta i Requiem Verdiego, koncert symfoniczny pod batutą Henryka Czyża z udziałem Malcolma Fragera, występ słynnego Drezdeńskiego Chóru Chłopięcego - oto niektóre z tych wielkich wydarzeń. Ale trzeba tu z naciskiem podkreślić, że o randze instytucji typu filharmomcznego w większym stopniu stanowi codzienna, często nieefektowna praca nad krzewieniem kultury muzycznej, aniżeli sporadyczne, wspaniałe "święta muzyki". Wychodząc z takiego punktu widzenia, działalność i osiągnięcia Filharmonii Poznańskiej w sezonie 1969/1970 ocenić należy dodatnio. Na podkreślenie zasługuje różnorodność form popularyzacji muzyki i konsekwentne ich stosowanie. Specjalna troska towarzyszyła poczynaniom upowszechnieniowym Filharmonii wśród młodzieży. Z satysfakcją należy odnotować, że osiągnięcia poznańskie na tym odcinku wzbudziła zainteresowanie i uznanie w innych ośrodkach krajowych. Szczególnie działalność dwudziestu dwóch klubów "Pro Sinfonica" w szkołach ogólnokształcących i zawodowych zasługuje na wysoką ocenę. Filharmonia zorganizowała dla klubów tych (zrzeszających ponad dwa tysiące członków) dwa cykle koncertowe ze starannie dobranymi programami, uzależnionymi od stopnia muzycznego zaawansowania słuchaczy. Zarówno repertuar tych koncertów (m. in. Requiem. Verdiego, Koncerty e-moll i f-moll Chopina, program monograficzny utworów Tadeusza Bairda) jak i poziom wykonawczy (z występami tak wybitnych artystów, jak: Henryk Czyż, Stefan Stuligrosz, Halina Czerny- Stefańska, Malcolm Frager, Bernard Eingeissen), gwarantowały pełny sukces. Młodzież, zrzeszona w klubach "Pro Sinfonica", nie ograniczała się do wysłuchania koncertów filharmonicznych; inną bowiem formą działalności były odbywające się w szkołach spotkania klubowe z przygotowanymi przez młodzież programami (w niektórych uczestniczyli znakomici artyści, np. Lutosławski, Baird, Frager). Odrębny cykl koncertowy przeznaczyła Filharmonia dla młodzieży szkół artystycznych. Również i te koncerty, przygotowywane pieczołowicie, wzbudziły żywy oddźwięk w środowisku młodych adeptów sztuki. Dowodziła tego frekwencja i panująca w sali koncertowej atmosfera, świadcząca o dużym zaangażowaniu młodzieży i odczuwanej przez nią potrzebie kontaktowania się z wielką sztuką. Program tych koncertów zawierał m. in. Requiem Mozarta i Requiem Verdiego, I Koncert skrzypcowy Szymanowskiego, Koncert F-dur na trzY fortepiany Mozarta, II Symfonią i Muzyką żałobną Lutosławskiego, a wykonawcami byli wybitni artyści polscy i obcy. Ponadto w koncertach uczestniczyli jako soliści najlepsi uczniowie poznańskich szkół muzycznych I i II stopnia. Odbyło się także siedem koncertów z cyklu "Musica viva" - dla młodzieży studenckiej. Bogdan Ciszewski Anna Malewicz- Madey. Śpiewała czterokrotnie: 16 i 17 stycznia 1970 roku (pieśni Tadeusza Bairda) oraz 10 i 11 kwietnia 1970 r. (pieśni Witolda Lutosławskiego) Maria Andrzejewska podsumowała wyniki pracy klubów "Pro Sinfonica" na łamach "Ruchu Muzycznego" (R. 1970, nr 12) w następujących słowach: "Efekty tej znakomitej i pomysłowej roboty można było zaobserwować na koncercie «Pro Sinfonica» II stopnia, który odbył się przy zapełnionej sali Filharmonii [...] Jakże cialeka była atmosfera tego koncertu od aury panującej na ogół w czasie «odfajkowywania» przez niektóre filharmonie szkolnych koncertów symfonicznych. Uroczysty nastrój i skupienie przy odbiorze trudnej muzyki budziły optymizm, że praca z młodzieżą w tej dziedzinie nie jest przysłowiową walką z wiatrakami!" Odrębnym rozdziałem w popularyzacji muzyki są "Koncerty Poznańskie". Organizowane przez Filharmonię Poznańską od 1963 r. przy współudziale i poparciu Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych oraz Redakcji "Expreasu Poznańskiego", stanowią frapujące zjawisko. Wielkie powodzenie tej imprezy dowodzi, iż inicjatywa Filharmonii trafiła na podatny grunt, zaspokajając rzeczywiste zapotrzebowanie społeczne. Szczególnie cennym aspektem tej inicjatywy jest wysoki poziom wykonawczy i rezygnacja z anachronicznej koncepcji "koncertów popularnych". Odbyło się dziesięć "Koncertów Poznańskich'. Dwa z nich wypełniły występy rumuńskiej orkiestry symfonicznej z Timosoara, z tak atrakcyjnymi pozycjami repertuarowymi, jak I Symfonia Brahmsa, Koncert fortepionowy A-dur Liszta, MUzYka żałobna Lutosławskiego, II Suita z Dafnisa i Ch/oe Ravela. Dwukrotnie program "Koncertów" wypełniły dzieła Beethovena (IX Symfonia pod dyrekcją Stefana Stuligrosza, IV Symfonia pod batutą Antoniego AVita). Inny z "Koncertów Poznańskich" zawierał utwory Gershwina. Wystąpiła też Poznańska Orkiestra Kameralna z programem muzyki dawnej. Kontynuowana była w cyklu dwunastu koncertów z udziałem dwudziestu dwóch solistów działalność "Estrady Kameralnej". Biuro Koncertowe organizowało audycje ekip filharmonicznych w szkołach i zakładach pracy nie tylko Poznania, ale także w województwach poznańskim i zielonogórskim (ogółem 1450 audycji dla 424 000 słuchaczy) . Zespoły Filharmonii Poznańskiej koncertowały kilkakrotnie poza granicami kraju. Chór Chłopięcy i Męski pod kierownictwem Stefana Stuligrosza występował z wiel Poznańskakimi sukcesami w Japonii (30 IX - 19 X 1969 r.) przedstawiając na estradach tego odległego kraju opartą na wspaniałych tradycjach polską twórczość chóralną, obok dzieł Palestriny, Orlanda di Lasso i innych. Chór wystąpił też w Czechosłowacji (16-25 V 1970 r.), uczestnicząc m. in. w festiwalu .,Praska Wiosna". Orkiestra symfoniczna odbyła tournee po Rumunii i Bułgarii (20 V - 5 VI 1970 r.). Koncerty odbyły się w miastach: Timisoara i Resita (Rumunia) oraz Plovdiv, Kriczim, Stara Zagora i Sofia (Bułgaria). W programach dziewięciu koncertów symfonicznych znalazły się utwory: Koncert na orkiestrę Lutosławskiego, I Koncert skrzypcowy Szymanowskiego, Symfonia Es-dur k.v. 543 Mozarta, Koncert skrzypcowy Beethovena, aria Mia speranza adorata i arie z Czarodziejskiego fletu Mozarta, II Suita Z Dafnisa i Ch/oe Ravela, V Symfonia Szostakowicza. Wystąoiły też zespoły kameralne: "Kameraliści poznańscy" (instrumenty dęte) i Poznański Zespół Perkusyjny. Muzykom poznańskim zgotowano zarówno w Rumunii, jak i Bułgarii bardzo serdeczne przyjęcie. Przedstawiciele miejscowych środowisk muzycznych i krytycy nie szczędzili słów uznania. Rumuński publicysta Doru Murgu pisał w dzienniku . , Drapelul Rosu" : "Z różnorodności tego programu wyróżniliśmy z prawem pierwszeństwa polską literaturę muzyczną: Koncert na orkiestę Witolda Lutosławskiego i Koncert na skrzYpce Karola Szymanowskiego, dwa wyśmienicie wykonane arey Kaja Danczowska, laureatka V Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, koncertowała 2 i 3 maja 1970 roku (Koncert skrzypcowy e-moll Mendelssohna) Bogdan Ciszewski Skrzypaczka włoska Pina Carrainelll wykonała na recitalu 27 stycznia 1970 r. utwory Bacha, Beethovena i Schuberta dzieła tych dziedzin muzyki. Podbił nas również sposób interpretacji słynnej DaJnis i Ch/oe Ravela. Dyrygent Zdzisław Szostak [...] osiągnął tu wyjątkowe szczyty dźwiękowe [...] Zespół na bardzo wysokim poziomie [...] Imponujące koncerty potwierdziły przekonywająco wysoką klasę zespołu". Sopranistka Opery Poznańskiej Zdzisława Donat i laureat Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego Krzysztof Jakowicz występowali na estradach rumuńskich i bułgarskich jako soliści. Występy artystów uwieńczone zostały również pełnym sukcesem. Pobyt poznańskich filharmoników w Rumunii miał charakter rewizyty; we wrześniu 1969 r. orkiestra symfoniczna "Banatul" z Timisoara gościła bowiem w Polsce, występując trzykrotnie w Poznaniu i raz w Kaliszu. Wymiana zespołów symfonicznych była częścią realizacji porozumienia, które zawarły Filharmonie w Poznaniu i Timisoara w listopadzie 1968 r. Przewidywało ono ponadto wymianę dyrygentów i niektórych instrumentalistów (koncertmistrzów, kierowników grup instrumentalnych). Tak pomyślana współpraca stwarzała szeroką możliwość doświadczeń i przyniosła niewątpliwie obustronne korzyści. gia). Dyrygował orkiestrą Filharmonii Poznańskiej 17 i 18 maja 1970 roku Profesor Rudolf Mauersberger, kierownik drezdeńskiego Kreuzchor, dyrygował chórem w Poznaniu, w Pile i Wrześni w dniach od 13 do 1S października 1%9 roku Filharmonia Poznańska Bogdan Ciszewski Występy orkiestry z Timisaara należały do atrakcyjnych wydarzeń sezonu muzycznego, w równej mierze dzięki interesującemu repertuarowi, jak i niemałym walorom wykonawczym zespołu. I Symfonia Brahmsa w wykonaniu rumuńskich gości była monumentalna i refleksyjna. Z Muzyki żałobnej Lutosławskiego emanowała powaga i skupienie. Brawurowo wirtuozowskie wykonanie U Suity z Dafnisa i Chloe Ravela było pięknym uwieńczeniem występów Filharmonii z Timisoara. Z orkiestrą wystąpili soliści: utalentowana młoda skrzypaczka Gabriela Ijac (w Koncercie skrzypcowym Paganiniego) i pianista starszej generacji Alexandru Demetriad (finezyjny i subtelny wykonawca Koncertu A-dur Liszta). W repertuarze sezonu 1969/1970 znalazły się liczne, cenne i ciekawe pozycje. Z utworów wykonanych na estradzie poznańskiej po raz pierwszy wymienić trzeba Koncert na 3 fortepiany F-dur k. v. 242 oraz Vesperae solennes do confessore Mozarta. Innym wydarzeniem było wykonanie fi Symfonii Lutosławskiego. Tradycyjnie już Filharmonia uczestniczyła w "Poznańskiej Wiośnie Muzycznej". Z dzieł cennych, a niezbyt często wykonywanych, pojawiły się w programie: Msza koronacyjna Mozarta, Requiem Verdiego, 5 Pieśni i Koncert na orkiestrą Lutosławskiego. Niemało zainteresowania wzbudziły koncerty monograficzne utworów Tadeusza Bairda i Witolda Lutosławskiego (z Kompozytorem w roli dyrygenta). HU Irene Oliver (sopran). Na recitalu śpiewała m. in. utwory B arb era, Belliniego, Debussy' ego i Purcella (5 mąja 1970 roku) Poznańska T7 Chór Londyńskich Studentów pod dyrekcją Boya Walesa koncertował w Poznaniu w dniu 8 kwietnia 1970 roku Podstawą programów koncertowych były jednak utwory tzw. "żelaznego repertuaru" . Słuchacze koncertów Filharmonii Poznańskiej usłyszeli więc m. in. Symfonie Beethovena (II, IV, V, VII, IX), Symfonię "Liturgiczną' Honeggera, Koncerty fortepianowe Beethovena (Es-dur), Chopina (e-moll, f-moll) Schumanna, Liszta, Suitę z Ognistego ptaka Strawińskiego, Obrazki Z wystawy Musorgskiego- Ravela, Requiem Mozarta, Koncerty skrzypcowe Mendelssohna, Szymanowskiego (I, II), Chaczaturiana, Suitę z baletu Trójkątny kapelusz de Palli, Symfonię "Patetyczną" Czajkowskiego, Symfonię "Z Nowego Świata" Dworzaka. Można więc stwierdzić, że polityka repertuarowa Filharmonii Poznańskiej była właściwa, uwzględniająca należycie muzykę różnych epok - a w pierwszym rzędzie dzieła o uznanych, ponadczasowych wartościach. Poziom wykonawczy orkiestry symfoniczne] odpowiadał na ogół temu, czego można oczekiwać od zespołu o randze Filharmonii Poznańskiej. Obok znakomitych koncertów były też słabsze, co przy stosunkowo dużej częstotliwości występów jest nieuniknione. Niekiedy jednak można było odnieść wrażenie, że me wszystkie możliwości orkiestry są wykorzystane, że stać ją na znacznie większy wysiłek. Do znakomitych osiągnięć filharmoników poznańskich zaliczyć trzeba wykonania Koncertu na orkiestrę Lutosławskiego, VI Symfonii Czajkowskiego, VII Symfonii Beethovena i Requiem Verdiego (pod batutą kierownika artystycznego Zdzisława Szostaka) oraz IV Symfonii Beethovena, Suity z Trójkątnego kapelusza de Falli (pod dyrekcją Antoniego Wita). Z gościnnych występów dyrygenckich niezapomniane wrażenia pozostawił koncert Henryka Czyża (Ognisty ptak Strawińskiego, Symfonia "Liturgiczna" Honeggera). Atrakcyjność koncertów zwiększał udział wybitnych solistów. Wystarczy wymienić takie nazwiska jak, Halina Czerny-Stefańska, Malcolm Frager, Wanda Wił Bogdan Ciszewskikomirska, Stefania Woytowicz, Sidney Harth, Gina Bachauer, Bernard Ringeissen, Tadeusz Żmudziński, Igor Politkowski, Krystyna Szczepańska, Krzysztof Jakowicz. Na estradzie lilharmomcznej występowały też znakomite zespoły, m. in. Akademicki Chór Moskiewski, Poznański Chór Chłopięcy pod kierownictwem Jerzego Kurczewskiego, Warszawski Kwintet Fortepianowy, Zespół Kameralny przy Muzeum Narodowym w Poznaniu, Chór Filharmonii Narodowej. Bogdan Ciszewski