USYTUOWANIE CENTRUM
NA OBSZARZE MIASTA
-SRANICE ADMINISTRACYJNE MIASTA r WODY -atOWNE TRASY KOMUNIKACJI KOK>WO
«-+-+. KOLEJc Z 3 O B S Z A R "INWESTOWANIA-PERSPEKTYWA - 1 <? S 5 R
ISTNIEJĄCY
« .» CENTRUM
· · I KIERUNKI ROZWOJU MMSfA W OKRESIE PERSPEKIlWY KIERUNKI ROZWOJU MIASTA PO OKRESIE PERSPEKTYWYf) -)
W UKłADZIE ROZPROSZONYM W UKtABZIE ZWARTYj* s B TO o A'
&ł
Cipierały przestarzałe budynKi mieszkalne. Tylko nieliczne budynki mieszkalne są przewidziane do zaadaptowania zgodnie z ich dotychczasowym przeznaczeniem. Są to obiekty nowo zbudowane wraz z niezbędnymi usługami podstawowymi (jak np, zabudowa ul. Artyleryjskiej i Ogrodowej). Zasada minimalizacji obszaru centrum znajduje wyraz w rugowaniu z niego obiektów o tzw. lokalizacji swobodnej. Istnieje na terenie miasta szereg zakładów usługowych o zasięgu ogólnomiejskim czy nawet szerszym, których związek z centrum czy nawet śródmieściem nie jest konieczny, a nawet niepożądany ze względu na znaczną powierzchnię, jaką te placówki zajmują. Ich lokalizacja stałaby w jaskrawej sprzeczności z zasadą minimalizacji obszaru centrum. Do usług lokalizacji swobodnej zaliczono szpitale, wyższe uczelnie, licea ogólnokształcące lub zawodowe. Zgodnie z tym Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Akademia Medyczna opuszczą stopniowo obszar centrum, przenosząc się do dzielnicy Grunwald. Dla pełniejszego wprowadzenia w życie tej zasady Plan przewiduje znaczną intensywność zabudowy obszaru centrum, uzyskaną poprzez budownictwo wysokie. Z a s a d a m i n i m a l i z a c j i o b s z a r u centrum pozostaje w ścisłym związku z innymi zasadami, a w szczególności z ekspozycją centrum w układzie urbanistycznym miasta, obsługą obszaru centrum bezkolizyjnym ruchem pieszym, dostępnością komunikacyjną oraz z tworzeniem zespołów wielofunkcyjnych. Minimalizowanie obszaru centrum w drodze intensyfikacji zabudowy poprzez wznoszenie budynków wysokich pozwala na lepsze eksponowanie centrum w panoramie miasta, a także na architektoniczne zróżnicowanie zabudowy w stosunku do pozostałych dzielnic naiasta. Minimalizacja obszaru centrum jest łatwiejsza do osiągnięcia równlez poprzez kojarzenie usług w zespołach wielofunkcyjnych. Kontrastowanie zespołów budynków wysokich z niską zabudową pawilonową umożliwia uzyskanie w ramach jednego zespołu znacznych efektów funkcjonalnych, ekonomicznych i plastycznych. Efekty funkcjonalne wynikające z kojarzenia różnych funkcji pozwalają zaspokoić pieszo, na niewielkim obszarze, większość potrzeb użytkowników centrum. Efekty funkcjonalne uzyskuje się również w drodze odpowiedniego powiązania różnych sposobów zabudowy z jej przeznaczeniem Na przykład handel i gastronomia wymagają z wielu względów zabudowy niskiej, lekkiej i przestrzennej. Powiązanie jej z zabudową wysoką pozwala na znaczną intensyfikację wykorzystania tego samego terenu centrum również dla celów administracji. Obie te formy użytkowania terenu mogą mieć wiele wspólnych urządzeń eksploatowanych maksymalnie w różnych porach dnia. Ten sam parking może służyć np. usługom administracji, w godzinach późniejszych handlowi i gastronomii, a wieczorem obiektom kulturalnym. Taka eksploatacja terenu zapewnia całodzienną rotację i pełne wykorzystanie wielu bardzo kosztownych urządzeń, przyczynia się również do utrzymania całodobowego ruchu na obszarze centrum. Obszar centrum winien ustawicznie pulsować życiem, a na takim obszarze musi obowiązywać z a s a d a s e g r e g a cj i ru c h u. Ruch pieszy nie może mieć punktów kolizyjnie stycznych z ruchem kołowym. Ruch pieszy, uprzywilejowany na tym obszarze, stawia określone wymagania w zakresie komponowania przestrzeni i architektury tych zespołów. Ciągi piesze, integralnie związane z punktami zainteresowań użytkowników centrum, winny być prowadzone układem wzajemnie przenikających się wnętrz o skali urbanistycznej określonej wymogami pieszego człowieka. Tym wymogom służyć winna również mała architektura, rzeźba i zieleń.
6* 
Tadeusz Gałecki i Swiętosław Tatarkiewicz
MODEL SIECI OŚRODKÓW USŁUGOWYCH MIASTA DUŻEGO
5CLlLll,J7T IAtóMKJ KOM1jYnnC7! ZBIQRO\iSEJ KO£OWCT KIASY,f KLASY,"
DZIELNICE MIE5ZIWNIOWE OŚROMK ustuaowt r _e__e-r _e_ IIł* * E". CENTRUM" UStUat OaÓLNOMIEJSKIE WYMAGAJĄCE POWI ANIA Z CENTRUM - - o SWOBODNO LOKAUZAC7(
Ta ostatnia stanowi niezwykle cenny element kompozycji przestrzennej. Winna ona przenikać wszędzie jednak na zdecydowanie innych zasadach niż na pozostałych obszarach miejskich. Na obszarze centrum nie ma po prostu miejsca na duże wyodrębnione kompleksy zieleni miejskiej, co tym bardziej skłania do wprowadzenia jej jako równorzędne a nawet uprzywilejowane uzupełnienie większości urządzeń. Całość rozwiązana podobnie jak jego każdy detal, winny służyć wszystkim użytkownikom centrum zarówno w sensie określonych zadań funkcjonalnych jak i zaspokajania wymogów estetycznych. Wszelkie urządzenia na obszarze centrum mają w naszym zrozumieniu służyć nie tylko celom utylitarnym, lecz także spełniać ważną rolę społeczno-wychowawczą. Każdy przechodzień winien znajdować na tym terenie najlepsze przykłady rozwiązań technicznych, funkcjonalnych i plastycznych, narzucających właściwe formy współżycia społecznego. Zrozumienie takiej roli centrum uzasadnia w pełni osiągnięcie na tym obszarze najwyższego standardu budownictwa i urządzeń.   o' o
Widok ogólny Centrum Poznania. Projekt zespołu autorów Planu Szczególowego Zagospodarowana Przestrzennego Śródmieścia Poznania: Hubert Bureta, Tadeusz Gałecki (kierowmk zespołu), Zygmunt Nowak Róża Pudelewlcz i Swi.tosław Tatarkiewicz. Wykonawcy mTLtyMariusz Alkiewicz, Urszula Bąk, Henryk Nagórski i Janusz Paulus 6 Ul  ON e. ra e
05,
SI*
Projekt Centrum Poznania widziany z miejsca, gdzie zbiegają się aleje Marcinkowskiego z ulicą Czerwonej Armii. Opracowanie zespołu autorów Planu Szczegółowego Zagospodarowania Przestrzennego Śródmieścia Poznania: Hubert Bureta, Tadeusz Gałecki (kierownik zespołu), Zygmunt Nowak, Róża Pudelewicz i Swiętosław Tatarkiewicz. Wykonawcy makiety: Mariusz Alkiewicz, Urszula Bąk, Henryk Nagórski"! Janusz Paulus