ZOFIA SEMRAU CZASOPISMA POZNAŃSKIE Zestawienie tytułów i krótka charakterystykac z ę Ś ć III (1870-1875)* PROMOTOR NABOŻEŃSTWA DO SW. JÓZEFA I PRZENAJŚWIĘTSZEJ RODZINY. Wiadomości miesięczne o nieustającym na jego cześć nabożeństwie bractw i stowarzyszeń i o łaskach otrzymanych przez jego przeważną przyczynę. Wydawany pod kier. W. O. Hugueta. Wychodzi od stycznia do września 1870 roku w Poznaniu, od r. 1 nr 9 w Niemieckich Piekarach, a od r. 4 (1873) - w Gnieźnie. Początkowo co 51 tygodni w 11 poszytach rocznie, zawierających 2-2,5 arkusza, a od r. 2 co dwa miesiące. Objętość jednego numeru: 51 stron. Wydawca i nakładca: Tytus Daszkiewicz, od r. 1 nr 9 Teodor Heneczek, od r. 4 (1873) - J. B. Lange w Gnieźnie. Druk N. Kamieńskiego i Sp., od r. 1 nr 9 - T. Heneczka, od r. 4 - J. B. Lange, 16°. Prenumerata roczna: 12 sgr., pojedynczy zeszyt - 2 sgr. Pismo jest przekładem francuskiego miesięcznika, wydawanego przez Hugueta. BIBLIOTEKA KAZNODZIEJSKA. Czasopismo poświęcone kaznodziejstwu. Dwumiesięcznik. Wychodzi od r. 1870 do 1894. Ukazało się 9 tomów. Wydawca: ks. J. Stagraczyński, pleban z Łekna. Nakład Księgarni Katolickiej. Druk Drukarni "Kuriera Poznańskiego", następnie E. Schmadickego, 8°. Cena rocznika: 8 mk, w r. 1894 - 10,60 mk. Pismo religijne, przeznaczone dla księży i ludności katolickiej, zamieszcza kazania kościelne przeznaczone na niedziele i święta, opracowane zapewne przez ks. Stagraczyńskiego. Wznowione w r. 1906 pod tytułem "Nowa Biblioteka Kaznodziejska" . GOPLANA. Rocznik teatralny. Rocznik 1870 ukazał się w roku 1871 nakładem dyrektora teatru Lecha Nowakowskiego w drukarni L. Merzbacha, 16°, str. 75. Cena: 10 sgr. Tomik wydany w związku z otwarciem sceny polskiej w Poznaniu. Zawiera skład Towarzystwa Sceny Polskiej, repertuar teatralny, wyjątek utworu scenicznego Władysława Bełzy, Pauliny Wilkońskiej Potęga sztuki i artykuł nieznanego autora Słowo o teatrze. O znaczeniu teatru pod względem moralnym i narodowym. * Część I (1794-1858) zobacz "Kronika Miasta Poznania" 1958, nr l, część II (1859-1870) - 1958, nr 4. Zofia Semrau TYGODNIK WIELKOPOLSKI. Od r. 1 (1871) nr 15: TYGODNIK WIELKOPOLSKI. Naukowy, literacki i artystyczny. Od r. 2 (1872): TYGODNIK WIELKOPOLSKI. Czasopismo naukowe, literackie i artystyczne. Ryc. 38. Wychodzi w Poznaniu od l stycznia 1871 do 26 września 1874 r. w 1,5-2 arkuszach tygodniowo. Ogółem wyszło 195 numerów + l numer próbny. Założycielem, wydawcą i nakładcą pisma był Edmund Callier, od r. 4 (1874) nr 27 nabył je Władysław Chotomski. Ileekenii WV1MnBe ftesUlsteryeiie, pum · NQ, &, 311IqMtI. #) itfI3III? focffh&im, h) 7hlrjJ$M ąfeslitf. i-, I * · w 1McbHń jteipi jBsepmj wrtr i W«4J« * to&n, m p> isiewii,' ji*f * łfewi :4f»wa. tai » )KB-IlI««* mm&m2A Mtrtwahsleti #h»B5IBM« B1aesl iwaffitrseiłi UB, B)KJ()JIBb i M M » Ryc. 38 Redaktor odpowiedzialny: E. Callier, od r. 3 (1873) red. kierujący - W. M. Olendzki, red. odp. - E. Callier, od r. 4 (1874) red kierujący - W. Chotomski, red. odp. - Franciszek Sadowski, od r. 4 nr 13 - red. odp. Franciszek Władysław Keler, od nru 14 - Wilhelm Pohl, od nru 27 - Wł. Chotomski. Druk Ludwika Merzbacha, 4°. Prenumerata kwartalna: 15 sgr., z przesyłką na prowincję - 18 sgr. 9 fen., od r. 1872 - l tal. Pismo prowadzi dział biografii wybitnych osobistości polskich i obcych, zamieszcza rozprawy poświęcone najnowszym zdobyczom różnych gałęzi wiedzyi informacje o ruchu umysłowym we wszystkich dzielnicach Polski. Drugi obszerny dział stanowi literatura piękna, zarówno oryginalna, jak i tłumaczenia. Tendencja liberalno-postępowa nie przysparza pismu popularności w kołach klerykalnych i zachowawczym obozie ziemiańskim, przesądzając w końcu o jego upadku, zwłaszcza gdy red. Chotomski naraził się elicie kulturalnej miasta artykułem na temat Teatru Polskiego w Poznaniu. W dziale rozpraw spotykamy artykuły: Karola Libelta, Klemensa Kanteckiego, Walerego Ejlasza, M. W. Olendzkiego, W. A. Maciejowskiego, E. Calliera, dra St. Karwowskiego, Alfreda Brandowskiego, Alfreda Szczepańskiego, Kazimierza Szulca, Władysława Chotomskiego i innych. W dziale literackim występują nazwiska Elizy Orzeszkowej, Pauliny Wilkońskiej, Wincentego Pola, W. Sabowskiego, Michała Bałuckiego, Józefa Narzymskiego, Władysława Ordona (Chamer), Własława Bełzy, Henryka Merzbacha, Kornela Ujejskiego, Adama Asnyka, Bronisława Komorowskiego, Włodzimierza Wolskiego, Wacława Pomiana, A. Kamieńskiego, H. B. Ładnowskiego. Przeglądy literackie drukowali: A. Brandowski, E. Callier, J. Grzegorzewski, St. Smolka, I. Kraszewski, A. Sozański, Wł. Sabowski, J. Ochorowicz, K. Kantecki, W. J. Wdowiszewski, A. Szczepański, FI. Bylicki, A. Bełcikowski, K. Szulc, P. Wilkońska. ROCZNIK TOWARZYSTW PRZEMYSŁOWYCH. Wydany staraniem Towarzystwa Przemysłowego w Poznaniu. Wyszedł tylko jeden rocznik w 1871 r., druk T. H. Daszkiewicza, 16°, s. 68. Towarzystwo Przemysłowe powstało w roku 1849 i jednoczyło poznańskie rzemiosło oraz przemysł. Rocznik zawiera artykuł Władysława Łebińskiego O towarzystwach, przemysłowych oraz informacje o działalności prowincjonalnych towarzystw przemysłowych. Z niego dowiadujemy się również o istnieniu Towarzystwa Młodych Przemysłowców, skupiającym młodszą generację przemysłowców i rzemieślników. Towarzystwo to kontynuuje wydawanie rocznika od r. 1884. ORĘDOWNIK. Pismo poświęcone sprawom politycznym i społecznym. Od I. 40 (1910) nr 209: ORĘDOWNIK. Gazeta narodowa. Głos polski. Najstarsze ludowe pismo narodowe i katolickie w Wielkopolsce. Od r. 61 (1931) nr 211: ORĘDOWNIK WIELKOPOLSKI. Ludowy dziennik narodowy 1 katolicki w Wielkopolsce. Od r. 64 (1934): ORĘDOWNIK. Ilustrowane pismo narodowe 1 katolickie. Ryc. 39. Wychodzi początkowo 3 razy tygodniowo, we wtorki, czwartki i soboty. Od r. 11 (1881) nr 109 - 4 razy w tygodniu, od r. 14 (1884) nr 174 - codziennie z wyjątkiem niedziel i świąt. Objętość jednego numeru przeciętnie 4 strony. Ukazuje się od l kwietnia 1871 do 2 września 1939 r. Wyszło 69 roczników. Początkowo 154, od 1882 - 202, a od 1885 - 299 numerów rocznie. Pismo założył Maksymilian Jackowski, który wpłacił wymaganą kaucję, a dopomógł mu w tym Stanisław Chłapowski. Oni też byli jego właścicielami. Od roku 1886 pismo przeszło na własność Romana Szymańskiego, od l października 1906 r. - Nowej Drukarni Polskiej Sp. z o. o., a od r. 1920 - Drukarni Polskiej T. A. Redaktor odpowiedzialny: Roman Szymański, od r. 2 (1873) nr 53 - Jan Kasprowicz. W r. 4 (1874) - Robert Finger, od nru 244 - Kajetan Andrzejewski, od r. 5 (1875) nr 63 - R. Szymański, od nru 76 - Wiktor Stawiński, od r. 10 (1880) nr 137 - Sebastian Podlaski, od nru 155 - W. Stawiński, od r. 11 (1881) nr 10*Ksawery Tuczyński, od r. 12 (1882) nr 37 - Stefan Bilich, od r. 15 (1885) nr 115 - Zofia Semrau Ryc. 39 R. Szymański, od nru 159 - St. Bilich, od nru 193 - R. Szymański, od nru 208 - S. Podlaski, od nru 254 - St. Bilich. W r. 21 (1891) nr 133 - Dionizy Kowalski, od nru 251 - Józef Siemianowski, od r. 29 (1899) nr 50 - Dionizy Królikowski, od r. 30 (1900) nr 76 - Jan Teska. W r. 33 (1903) - Sylwester Czarnecki, od nru 26 - Dominik Czyżewski, od nru 147 - Jan Strzyżewski, od nru 274 - Jan Dux, od r. 35 (1905) nr 101 - Julian Ziółkowski, od nru 186 - Stanisław Nowicki, od nru 197 - Kazimierz Ziółkowski, od r. 36 (1906) nr 200 - S. Nowicki, od nru 234 - K. Ziółkowski, od r. 40 (1910) nr 218 - Stanisław Jaworski, od nru 229 - K. Ziółkowski, od r. 43 (1913) nr 2 - St. Jaworski, od nru 149 - K. Ziółkowski, od nru 176 - Piotr Kordylewski, od nru 201 - St. Jaworski, od r. 44 (1914) nr 135 - P. Kordylewski, od nru 147 - St. Jaworski, od r. 46 (1916) nr 152 - P. Kordylewski, od nru 161 - St. Jaworski, od r. 51 (1921) nr l - Tadeusz Powidzki, od r. 52 (1922) nr 141 - Jerzy Herniczek, od nru 168 - T. Powidzki, od r. 56 (1926) nr 50 - J. Herniczek, od nru 186 - T. Powidzki, od r. 57 (1927) nr 147 - Marian Szydłowski, od nru 177 - T. Powidzki, od r. 58 (1928) nr 150 - Adam Piotrowski, od nru 177 - T, Powidzki, od r. 61 (1931) nr 211 - K. Ziółkowski, od r. 63 (1933) nr 142 - T. Powidzki, od nru 150 - Bohdan Danielewski, od nru 163 - Andrzej Trella, od r. 64 (1934) nr 102 - B. Piotrowski, od r. 65 <1935) nr 214 - B. Danielewski . Nakład: Roman Szymański, druk A. Schmadickego, od r. 5 (1875) - druk J. Leitgebra, od r. 11 (1881) nr 40 - druk F. Chocieszyńskiego, od r. 13 (1883) nr 152 - druk E. Schmadickego. W r. 21 (1891) - nakład i druk Drukarni Polskiej R. Szymańskiego, od r. 36 (1906) nr 224 - nakład i druk Nowa Drukarnia Polska; 4°, 2°. Prenumerata kwartalna: l mk 75 fen., od r. 1905 - 2 mk, w nrze 115 1924 r. - 2 450 000 mk, od nru 116 - 1,25 zł miesięcznie, od r. 1925 - 1,60 zł, od r. 1926 - 1,75 zł, od r. 1930 - 1,95 zł miesięcznie. poznańskie Zawiera następujące dodatki: 1. "Kłosy Niedzielne", od r. 1912 nr 36 - "Kłosy Polskie". Wychodzą od grudnia 1909 do końca marca 1935 r. Tygodnik. Redaktorzy: Waleria Szalay-Groele, Wiktor Ujma, Kazimierz Ziółkowski, Tadeusz Pilatowski, Maria Gosieniecka i inni. Od r. 1936 stają się działem w "Orędowniku". 2. "Wiedza i Życie". Bezpłatny tygodnik ilustrowany, dodatek do "Orędownika". Wychodzi od r. 1912 do 1915. Zamieszcza artykuły z dziedziny przyrody, wynalazków. 3. "Przyjaciel Dzieci". Ilustrowane pisemko dla dzieci. Dwutygodnik, wychodzący pod redakcją X. A. Ludwiczaka, od r. 1914 - Michała Majerskiego. Wychodzi od l października 1912 do 1915 r. 4. "Widnokrąg". Ilustrowany Kurier Tygodniowy. Dodatek do "Orędownika" i "Kuriera Poznańskiego"'. Wydawany pod redakcją Zdzisława Marynowskiego od 13 czerwca 1925 do końca 1926 roku. 5. "Ilustracja Poznańska i Nowiny Sportowe". Bezpłatny dodatek do "Orędownika" i "Kuriera Poznańskiego". Wychodzi od r. 1927 do 1930 pod redakcją Antoniego Kawczyńskiego. 6. "Życie". Bezpłatny naukowo-popularny ilustrowany dodatek niedzielny pod redakcją Mariana Borowskiego. Wychodzi od początku r. 1928 i prawdopodobnie w tym roku jeszcze zanika. 7. "Ruch Robotniczy". Tygodnik pOSWlęcony sprawom robotniczym, pod redakcją Józefa Siemianowskiego. Wychodzi od 14 października 1928 do 1931 roku. 8. "Mój Przyjaciel". Bezpłatny tygodniowy dodatek do "Orędownika" i "Kuriera Poznańskiego" dla dzieci pod redakcją "Wujka Czesia" [Czesława Kędzierskiego ]. Wychodzi od r. 1936 do 1939. Pismo powołane do życia przez Maksymiliana Jackowskiego, adresowane do warstw średnich, tj. inteligencji miejskiej, drobnej burżuazji i zamożnego chłopstwa za cel stawia sobie organizowanie drobnomieszczaństwa i przygotowanie go do przyjęcia kierowniczej roli politycznej w społeczeństwie polskim. Prócz organizacji ekonomiki i akcji uświadamiającej propaguje możliwość zdobycia przez drobnomieszczaństwo reprezentacji politycznej w sejmie pruskim. Stoi na gruncie legalizmu i światopoglądu katolickiego. Od roku 1907, po przejęciu redakcji przej M. Seydę (równocześnie redaktora "Kuriera Poznańskiego"), staje się coraz wyraźniej narzędziem propagandowym prądu mieszczańsko-nacjonalistycznego. Popularność "Orędownika" była duża, o czym świadczy nakład który w r. 1912 wynosił 10 000 egzemplarzy. Od l kwietnia 1886 r. wychodzi mutacja "Orędownika" pt. "Głos Polski". Pismo dla ludu katolickiego. Wychodzi dwa razy na tydzień. OSA. Kartki humorystyczno-satyryezne. W jedynym znalezionym numerze z l lipca 1871 r. jest zapowiedź, że "Osa" ukazywać się będzie jako pismo ulotne w nieokreślonych terminach, w Poznaniu. Redaktor odpowiedzialny: W. Małecki. Druk W. Deckera i Sp., 4°. Cena pojedynczego egzemplarza: 2,5 sgr. Tematami artykułów są wydarzenia polityczne, miejscowe życie artystyczno-literackie, teatralne itd. Ze szczególną predylekcją ostrze satyry mierzy w obóz konserwatywno-katolicki i jego organ "Tygodnik Katolicki". Zofia Semrau Ryc. 40 KOMAR. Kartka satyryczno-humorystyczna. Wydana 5 września 1871 r. pod redakcją Jana Raciborskiego, drukiem L. Merzbacha. Cena numeru. 2,5 sgr. Pismo satyryczne. W artykułach i wierszach piętnuje złe obyczaje, wiarę w zabobony i in. Krytykuje treść pism periodycznych. KURIER POZNAŃSKI. Wychodzi codziennie z wyjątkiem niedziel i świąt. Od r. 29 (1900) nr 224 do r. 31 (1902) nr 299 - 2 razy dziennie: wydanie południowe i wieczorne. Ukazuje się od 2 stycznia 1872 do 31 marca 1905 r. Wyszły 34 roczniki, przeciętnie 299 numerów rocznie; w roku 1901 - 594 numery. Ryc. 40. Pismo założył Ludwik Merzbach z inicjatywy Teodora Żychlińskiego, poprzednio redaktora "Dziennika Poznańskiego". Około roku 1874 pismo przeszło na własność grona osób ze sfer obszarniczych. Redaktor odpowiedzialny: Teodor Żychliński, od r. 3 (1874) nr 37 - Ludwik Gayzler, od r. 4 (1875) nr 68 - Józef Żórawski, od nru 105 - Nikazy Gruszczyński, od nru 255 - T. Żychliński, od nru 256 - Eulogiusz Zakrzewski, od r. 5 (1876) nr 75 - L. Gayzler. W r. 7 (1878) - J. Żórawski, od nru 252 - L. Gayzler, od r. 8 (1879) nr 32 - N. Gruszczyński, od r. 11 (1882) nr 275 - Antoni Kantecki, od r. 12 (1883) nr 7 - ' N . Gruszczyński, od nru 176 - A. Kantecki, od nru 230 - Józef Szmyt, od nru 191 - N. Gruszczyński, od r. 14 (1885) nr 6 - A. Kantecki, od nru 27 - N. Gruszczyński, od r. 15 (1886) nr 23 - A. Kantecki, od nru 128 - Stanisław Gryglewicz, od r. 16 (1887) nr 83 - N. Gruszczyński, od r. 17 (1888) nr 7 - Karol Maćkowski, od nru 67 - Michał Kolasiński, od r. 18 (1889) nr 202 - Maksymilian Kantecki, od nru 211 - Teofil Golski, od r. 19 (1890) nr 98 - Masław Zmorski, od r. 22 (1893) nr 147 - Antoni Fiedler, od r. 24 (1895) nr 135 - M. Kantecki, od nru 152 - Edmund Różnowicz, od nru 261 - Jan Smoliński, od r. 26 (1897) nr 26 - M. Kantecki, od nru 111 - Ludwik N eymann, od r. 27 (1898) nr 115 - M. Kantecki, od nru 165 - L. N eymann, od r. 29 (1900) nr 270 - A. Fiedler, od r. 30 (1901) nr 3 - L. N eymann, od nru 127 - Dionizy Królikowski, od r. 31 (1902) nr 127 - Jan Poleski, od r. 32 (1903) nr 198 - Józef Winiewicz, od nru 204 - J. Poleski, od r. 33 (1904) nr 142 - J. Winiewicz, od nru 145 - J. Poleski, od r. 34 (1905) nr 27 - Adam Marszałek, od nru 33 - J. Poleski. Wydawca i nakładca: Ludwik Merzbach, od r. 3 (1874) nr 146 - L. Gayzler, od r. 13 (1884) nr 149 - Drukarnia "Kuriera Poznańskiego", od r. 27 (1898) nr 14 - Drukarnia i Księgarnia Św. Wojciecha, od r. 31 (1902) nr 295 - nakład Towarzystwa Akcyjnego "Kuriera Poznańskiego". Druk -> Ludwik Merzbach, od r. 5 (1876) - Jarosław Leitgeber, od r. 13 (1884) nr 149 - Drukarnia "Kuriera Poznańskiego", od r. 27 (1898) nr 14 - Drukarnia i Księgarnia Św. Wojciecha, od r. 31 (1902) nr 295 - Drukarnia Nakładowa J. FI. Tomaszewskiego, od r. 33 (1904) nr 267 - Drukarnia i Księgarnia Św. Wojciecha, 2°. Prenumerata kwartalna: l tal. 15 sgr. Organ obozu konserwatywnokatolickiego Jana Koźmiana, wychodzący pod redakcją T. Żychlin - skiego, od r. 1876 do połowy 1887 r Antoniego Kanteckiego, od r. 188 r Maksymiliana Kanteckiego, brata Antoniego, wreszcie od grudnia 1899 r. Kazimierza Zimmermanna. Treść pisma przepojona światopoglądem religijnym i solidaryzmem klasowym. Opowiada się za szerokim programem oświaty ludowej kierowanej przez duchowieństwo i warstwę ziemiańską (odwrócenie uwagi mas od propagandy socjalistycznej). Demaskuje także działalność germanizacyjną części kleru katolickiego, co powoduje interwencję władz niemieckich w Kurii Arcybiskupiej i upadek pisma w r. 1905. (Nie należy go łączyć z "Kurierem Poznańskim", powołanym do życia w roku 1906 i ukazującym się z nową numeracją). N a treść przeciętnego numeru składają się zagadnienia polityczne (artykuł wstępny), wydarzenia kościelne, ff narodowe i państwowe, wiadomości lokalne, kronika kryminalna, wiadomości z literatury Ryc. 41 .....+ TM4.::h _ ™Ł: ,--dii _ ,SJr: AAA. , EIIIy totffc t k h * mKl« mIlI "III ..... VO PROMYKwane czasopismo dla mhI2U1;siiiqAffistSHSpmUJ. W ł a d a ł a. w a BeljKQ* Tomik I. * j 4 * Iwiłw i ttum tt. rtf 7ti«itbi . . » , . - i " Zofia Semrau Ryc. 42 i sztuki, ogłoszenia giełdowe i reklamy. Przeciętny nakład wynosił 1.(0) egzemplarzy. Do grona współpracowników należeli wybitniejsi publicyści poznańscy o poglądach konserwatywno- klerykalnych. PROMYK. Ilustrowane czasopismo dla młodzieży, redagowane przez Władysława Bełzę. Ukazuje się co 10 dni, od 10 stycznia 1872 r. wychodzi w Poznaniu, a od października 1873 we Lwowie. Objętość jednego numeru: 6 stron. Ryc. 41. N akładca, właściciel pisma i odpowiedzialny za redakcję: F. H. Richter. Główny współpracownik: W. Bełza. Drukarnia Narodowa W. Manieckiego, 8°. Prenumerata kwartalna: l tal., na prowincję - l tal. 4 sgr. Na treść pojedynczych numerów składają się: dzieje ojczyste, historia Kościoła, powieści, opowiadania, gawędy, wiersze. Do grona współpracowników należą: Paulina Wilkońska, Władysław Sabowski, Berlicz Sas (Kajetan Suffczyński), Ł. Tatomir , Jan Chęciński i inni. GAZETA WIELKOPOLSKA. Wychodzi codziennie prócz niedziel i dni poświątecznych od 3 kwietnia do 29 czerwca 1872 r. Numer okazowy wyszedł już 27 marca 1872 r. Ukazały się 72 numery. Objętość pojedynczego numeru: 4 stronice. Ryc. 42. Założycielami pisma byli. Stanisław Chłapowski, Franciszek Bażyński, Maksymilian Jackowski, Włodzimierz Wolniewicz, Józef Żychliński i Ludwik Rzepecki. Redaktor naczelny: Kazimierz Szulc. Redaktor odpowiedzialny: Edward Michałek. Wydawca: M. Jackowski. Nakładca: T. H. Daszkiewicz, od nru 15 -. J. Gintrowicz. Druk T. H. Daszkiewicza, 2°. Prenumerata kwartalna: l tal. 5 sgr., na pocztach - l tal. 12 sgr. 3 fen. Zofia Semrau Artykuły drukowali: J. Kusztelan, Rakowski, Fryderyk Skarbek, D. A. Rakowicz, J. I. Steczkowski, W. Niegolewski, T. Dembiński, St. Akaliński. · LANDWIRTSCHAFTLICHES CENTRALL-BLATT fur die Provinz Posen. [Centralna Gazeta Rolnicza dla Prowincji Poznańskiej]. Tygodnik wychodzący w soboty, później w piątki, od 4 stycznia 1873 do 1918 r. Objętość jednego numeru: 4 strony. Założycielem, redaktorem odpowiedzialnym i wydawcą był Peters. Druk i nakład W. Deckera u. Co. (własn. E. R6stela), w 1878 r. M. Marxa, 2 0 od r. 40 - 4 o. Prenumerata kwartalna: 22,5 sgr. Zawiera dodatki: 1. "Ostdeutsche Geflugel-Zeitung" [Wschodnioniemieckie Pismo o Hodowli Drobiu]. Miesięcznik wydawany pod redakcją Wagnera przy współpracy R. Schulza i E. Willa. Wychodzi od r. 1908 do 1912. Prenumerata: 2 mk rocznie: dla abonentów "Centrallblatt" bezpłatnie. 2. "Gartenbau-Ausstellung im Botanischen Garten zu Posen 14-19 Septem'" ber 1907" [Wystawa Ogrodnicza w Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu] . Wydany z okazji wystawy urządzonej w Poznaniu w tym roku. Organ niemieckiego Towarzystwa Rolniczego w Poznaniu. Dąży do podniesienia poziomu rolnictwa, podaje sposoby uprawy ziemi i informuje o najnowszej literaturze rolniczej oraz uprawia propagandę na rzecz kolonizowania ziem polskich. POSENER LANDWEHR-ZEITUNG [Pismo Poznańskiej Obrony Krajowej]. Tygodnik, wydawany od początku 1874 r. Numer okazowy wychodzi 30 grudnia 1873 r. Redaktor: dr Schuchard. Wydawca: Zarząd Prowincjonalnego Stowarzyszenia Obrony Kraju. Prenumerata kwartalna: 7,5 sgr. Ryc. 44 I\. ;nnj«* WARTA * . i5 _ jtygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu, IAoAłMiJfi, dnia H- IPużdsaArinkfi tAWHh. ctpNQ(> - M T K * 1\ 4,t*tlB4m. Killt* WIIfg- 1\ 1\ w,bl 1\ BKI\ 3M>K&fl fel\ % featt»**!, pufeaiaiKfsiffi,) - :1b 1H £ rl(I-Il&! bl 'ł'J1łf£ !J..I%W fe IRS*fIife 'B Scdfrnf B* 'IWifflf *8ąo.1 - tm? 43A* m'UH a*, 1\ ifajlgnfc* lal"te": Uwagi SiUilfejf w tstim Bwe PMW,$W M»tjMn irtuleiMtó, NQ « K VI s:I * «I i s ff i » « ( 10 p 111 s:I * t r w A j P j t a e * : w I n U n i % 1 KWM& i gr«.fam? WlOaea* twtja t u t a M» on NQ*!V1V1; ABs:I», »ł% rti» * » <* II1Be p *« leaajusaiia % m ttaaas j * . «w« www n ie u rhi s:I pr»*a03sies6 KM «Halo **f jem*« w »,lJ,aill*. I md panowaniem Mieczysława ligo, 4» «gai Łifl» i fe 3s/11T. Wfiawdna UJ,ML.J, rwaMH Ta$1 «bBa1A jkri r. JOStt UJ,BAw,VlHr* »WaaI\TBraww,s:lVle)l(, w*4«s:I. . pOT. '* "OVl * I i i i » b * 10 M 1« *« ;« * alljdlia r:fl3BSe« «We jjcjJb Ryc. 45 Pismo powołane do życia przez rząd pruski na osobistą interwencję Bismarcka. Drukowane w języku polskim i niemieckim, finansowane z tajnego funduszu. Ma za zadanie: l) Ożywiać i wzmacniać żyjącego w landwerzystach ducha koleżeńskiego i ducha spójności; 2) komentować wypadki codzienne bezstronnie i spokojnie. W gruncie rzeczy ma ono na celu osłabienie spoistości i patriotyzmu społeczeństwa polskiego. Przestaje wychodzić przypuszczalnie z chwilą ukazania się w I. 1883 "Gazety Poznańskiej" mającej te same zadania. OGNISKO. Pismo dla wszystkich. Od I. 1 (1874) nr 77 - OGNISKO. Pismo codzienne. Ryc. 44. Wychodzi 3 razy tygodniowo, w poniedziałki, środy i piątki. Od I. 1 nr 77 codziennie prócz niedziel i świąt. Ukazuje się od l kwietnia 1874 do 7 stycznia 1875 r. Wyszło ogółem 156 numerów, o objętości 4 stron każdy. Pismo założył Franciszek Krajewicz. Redaktor, właściciel i nakładca pisma: FI. Krajewicz, od I. 1 nr 77 - Stanisław Sczaniecki, ostatni numer zredagował FI. Krajewicz. Druk L. Merzbacha, 2°. Cena kwartalna: 18 sgr., od r. 1 nr 71 - l tal. 7,5 sgr. Treść pisma koncentruje się na sprawach praktycznych z dziedziny administracji, prawa i życia gospodarczego. Udziela ono w tym zakresie porad. Nie unika przy tym zagadnień politycznych (zajmuje się krytyką panslawizmu). Nie odgrywa jednak poważniejszej roli, nie cieszy się poczytnością, walczy z deficytem. Współpracownicy: Szymon Krzyżan, Bogdan Jarnatowski, J anota, Roman Fiałkowski" D. A. Rakowicz, Symforian Tomicki. WARTA. Tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu. Wychodzi w Poznaniu od 5 lipca 1874 do 29 czerwca 1890 I. Łącznie ukazało się 15 roczników o 830 numerach. Objętość pojedynczego numeru: 16 stron. Ryc. 45. 7 Kronika Miasta Poznania 4 Zofia Semrau 2YU( P lad. i -. 'ta « Soreota aie »i» aeaaobaofoi du dziata»ll Ryc. 46 Pismo założył Ludwik Rzepecki i sam był naczelnym redaktorem. Redaktor odpowiedzialny: Franciszek Ganowicz, od r. 2 (1875/76) nr 53 - Tytus Daszkiewicz, od r. 4 (1877/78) nr 172 - Jan N epomucen Białoszyński, od r. 6 (1879/80) nr 275 - Stefan Augustyn Drescher, od r. 7 (1880/81) nr 349 - .1. N. Białoszyński od r. 10 (1883) nr 471 - Wojciech Simon, od nru 475 - J. N. Jankowski od nr 11 (1884) nru 502 - J. Białoszyński, od nru 522 - Stefan Szyperski, od r. 12 (1884/85) nr 555 - J. N. Białoszyński, od r. 12 (1885/86) (pomyłka w numeracji roczników) nr 608 - Stefan Szyperski, od r. 14/15 (1888/89) nr 774 - A. Drescher, od nru 793 - St. Szyperski. Nakład i druk: Tytus Daszkiewicz, od r. 4 (1877/70) nr 171 - Władysław Simon, od r. 4 nr 224 - Wojciech Simon, 4°. Prenumerata kwartalna: l tal. Pismo o ideologii konserwatywno- batolickiej, przeznaczone dla inteligencji i przedstawicieli klas posiadających. Unika problematyki politycznej. Stawia sobie za cel zwalczanie marazmu kulturalnego ówczesnego społeczeństwa, przeciwdziałanie jego "letargowi umysłowemu". Treść pisma urozmaicona: artykuły aktualne, historyczne, obyczajowe, odcinki powieściowe i wiersze, biografie wybitnych osób, krytyki, recenzje i przeglądy kulturalne, informacje miejscowe, sprawozdania, korespondencje. Znajdujemy w nim artykuły: L. Rzepeckiego, J. I. Kraszewskiego, A. Kanteckiego, Z. Cełichowskiego, K. Brodzińskiego, T. Radońskiej, T. J eske - Choińskiego, J. Adamskiego, A. Brandowskiego, Łukowskiego, J. Kusztelana, E. Raczyńskiego, W. Niegolewskiego, J. Rymarkiewicza, i in. Poezje: W. Bełzy, J. B. Zaleskiego, A. Fredry, K. Antoniewicza, W. Pola, J .U. Niemcewicza, T. Lenartowicza, J. Słowackiego, S. Duchińskiej i wielu innych. DIABLIK POZNAŃSKI. Dwutygodnik. Wychodzi w Poznaniu od l października 1874 do l lutego 1875 r. Wyszło zaledwie 7 numerów. Objętość pojedynczego numeru: 8 stron. Ryc. 46. Zofia Semrauboszczem". Zawiera nauki katechizmowe, ewangelie, modlitwy, żywoty świętych oraz wiadomości kościelne. Ponadto ukazują się tu popularne opowiadania z historii Polski, umoralniające kroniki wydarzeń krajowych, porady gospodarskie. Rozchodzi się w liczbie 1000 egzemplarzy. Od stycznia 1885 r. zamienia się na pismo bardziej świeckie, ogólnoinformacyjne, z zamiarem zaspokojenia wszelkich potrzeb czytelniczych ludności wiejskiej na wzór tzw. pism ludowych (w okresie tym ukazuje się 2 razy w tygodniu). Piszą w nim przeważnie księża, jak St. Radziejowski, W. Jaskulski, Henryk Krzyżanowski, Jan Ostrzykosa, Heyducki, Melchior Katarzyński, Antoni Kantecki, Paweł Schaff, H. Koszutski i inni. ROCZNIK KÓŁEK ROLNICZYCH WŁOŚCIAŃSKICH. Od r. 3 tytuł: ROCZNIK KÓŁEK ROLNICZO-WŁOSCIANSKICH w Wielkiem Księstwie Poznańskiem. Wychodzi w latach 1875-1914. Ryc. 48. Redagowany przez tzw. Patronat Kółka. Wychodzi nakładem i drukiem J. I. Kraszewskiego, od r. 13 (1887) - w Drukarni "Dziennika Poznańskiego", 8°. Prenumerata jednego rocznika dla prowincjonalnych kółek rolniczych: 2,5-3 mk, poza prenumeratą - 4,5 mk. Pierwsze kółka rolnicze w Wielkopolsce powstały w r. 1866, jednak dopiero z momentem powierzenia patronatu nad nimi Maksymilianowi Jackowskiemu, tj. od roku 1873, następuje ich właściwy rozwój (przybywa wtedy 18 kółek). Jackowski organizuje wydawnictwo "Rocznik Kółek". Zamieszczane są w nim protokoły z dorocznego walnego zebrania, sprawozdania z pracy poszczególnych kółek, wykazy kółek, ogłoszenia, a także treść przemówień Jackowskiego na zebraniach. Od r. 1900 patronat nad kółkami przejął Józef Chłapowski. Współpracownikami byli: Konstanty Sczaniecki, Zygmunt Celichowski i inni. Ryc. 48 Ryc. 49 1I0rTK Ul IllllIllI! mm« II KO]o £A A JSI X )1(. Mi. f*W<<< J'-»oo*, 000tg <ł4zie młodz eż. . I? JPyt u dt pi!»»" #TIIMIO H )J( W J fiil,KOWdt KOK I Ryc. 51 RUCH SPOŁECZNO-EKONOMICZNY. Dwutygodnik wydawany przez R. W. J. Fiałkowskiego. Od r. 4 (1878 9) nr 5 - RUCH SPOŁECZNO-EKONOMICZNY. Organ Związku Spółek Zarobkowych, na mocy uchwały sejmiku Związku w dniu 26 listopada 1878 r. Wychodzi 5 i 20 każdego miesiąca, od l października 1875 do 30 września 1882 r. Objętość jednego numeru wynosi przeciętnie 15 stron. Ryc. 51. Redaktor i nakładca: Antoni Urbanowicz. Od r. 2 (1876) nr 10 - Tadeusz Kamieński. Druk H. Schmadickego, od r. 2 (1876) - N. Kamieńskiego i Sp., 8°. Prenumerata kwartalna: 3 marki, numer pojedynczy: 75 fen. Foczątkowo organ spółdzielczości kredytowej i towarzystw przemysłowych, od r. 1878 - Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych. Podaje informacje z życia Związku, towarzystw przemysłowych i rzemieślniczych, zamieszcza sprawozdania, odezwy, omawia ustawodawstwo finansowe i handlowe ZYCIE KULTURALNE KATARZYNA PA.IOWA POZNAŃ STOLICĄ WIELKOPOLSKIEGO FESTIWALU KULTURALNEGO INICJATYWA zorganizowania Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego zrodziła się na gruncie konkretnych potrzeb i problemów kulturalnych nurtujących społeczeństwo Wielkopolski. Indywidualne próby ożywienia życia kulturalnego miast, miasteczek i wsi nie mogły dać trwałych rezultatów. Idea wszechstronnego rozwoju kulturalnego skupiła najbardziej aktywne jednostki wokół zagadnień związanych z realizacją wszystkich wartościowych inicjatyw społeczno- kulturalnych regionu. Żywy i bogaty w treści ideowe przebieg festiwalu jest najlepszym udokumentowaniem twierdzenia, że festiwal wyrósł z realnych potrzeb społecznych i dał możność wcielenia w życie wielu cennych projektów, pomysłów i zamierzeń. Działacze kulturalno-oświatowi naszego regionu, którzy wystąpili z programem zorganizowania Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego sformułowali bardzo ambitne założenia. Dla ich realizacji powołano Komitet Organizacyjny, na czele którego stanęli: Franciszek Szczerbal - przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Stefan Olszowski - sekretarz KW PZPR. Apel Komitetu Organizacyjnego Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego do społeczeństwa zawierał cztery naczelne problemy określające cel festiwalu: wszechstronne pokazanie dorobku kulturalnego Wielkopolski; systematyczna praca ideowo-artystyczna, właściwy dobór repertuaru; szeroki zasięg oddziaływania; ścisłe powiązanie zawodowych placówek artystycznych i środowisk twórczych ze społeczeństwem. Wokół problematyki festiwalowej zgromadzili się działacze, którzy poprzez komitety organizacyjne propagowali i organizowali konkursy, popisy, koncerty .. . I Inne Imprezy. Szczególne znaczenie powiatowych i dzielnicowych komitetów organizacyjnych Festiwalu polega na tym, że w szeregach ich znaleźli się najbardziej aktywni działacze terenowi, że w nurt prac festiwalowych włączyli się "ojcowie" miast i dzielnic, władze partyjne, nauczycielstwo, organizacje społeczne i młodzieżowe. W przebiegu Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego do 1 września 1261 r. wyróżnić można dwa zasadnicze etapy: pierwszy etap, organizacyjno-propagandowy (I I - IV 1961), i drugi etap, realizacji konkursów i szerokiej akcji koncertowej (1 V - 31 VIII 1961). KatarzYna Pajowa Festiwal rozpoczął się organizowaniem powiatowych, dzielnicowych i mIeJskich komitetów organizacyjnych. W Poznaniu funkcje dzielnicowych komitetów organizacyjnych przejęły dzielnicowe komisje koordynacyjne do spraw kultury, działające pod kierunkiem Miejskiej Komisji Koordynacyjnej, która program Festiwalu przyjęła za swoją główną wytyczną działania. Prezydium Komitetu Organizacyjnego Festiwalu wydało drukiem w styczniu 1961 r. informator, który zawierał apel do działaczy społecznego ruchu kulturalnego, do instancji partyjnych i rad narodowych, do organizacji związkowych i młodzieżowych, do Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego, do organizacji i instytucji artystycznych - o powszechny udział w pracach przygotowawczych i w samym festiwalu. Informator zawierał ponadto regulaminy poszczególnych konkursów. Kolportażem broszury zajęły się natychmiast komitety organizacyjne festiwalu i zaproszone do współpracy organizacje społeczne i kulturalne. Rozpoczął się trudny, ale na pewno najbardziej pożyteczny etap pracy. Po ogłoszeniu całego szeregu konkursów dla twórców i dla ruchu amatorskiego ożywiło się wyraźnie środowisko kulturalne Poznania. Biuro Festiwalu, działające pod kierownictwem Jerzego Męczyńskiego, prowadziło zorganizowaną działalność propagandową i utrzymywało stałe kontakty z prasą, radiem i telewizją, a ponadto spełniało ważne funkcje organizacyjne, do których należało m. in. ustalanie składu sądów konkursowych i terminów oraz koordynacja pracy terenowej. Przygotowania festiwalowe wywarły duży wpływ na pobudzenie inicjatywy aktywu społecznego. W Poznaniu znaczną rolę w okresie wstępnej mobilizacji · festiwalowej odegrała prasa, a zwłaszcza grono publicystów kulturalnych. Artykuły Zdzisława Bery ta, Mariana Flejsierowicza, Czesława Michniaka, Bogusława Koguta, Stanisława Kozickiego, Eugeniusza Paukszty i Stanisława Strugarka stworzyły wokół festiwalu atmosferę wielkiego zainteresowanIa. Szczególną aktywność wykazało środowisko plastyczne. Konkurs na plakat festiwalowy przyniósł bogaty plon w postaci 41 projektów. Społeczeństwo Poznania z dużym zainteresowaniem oglądało wystawę projektów plakatów festiwalowych, zorganizowaną w N owym Ratuszu w dniach od 1 do 30 kwietnia 1961 r. Laureatami dwu równorzędnych pierwszych nagród w konkursie na plakat festiwalowy zostali artyści-plastycy Zbigniew Kaja i Antoni Rzyski, trzecią nagrodę otrzymał także projekt Zbigniewa Kaji. Wyróżnienie otrzymały projekty Ewy Pruskiej oraz praca zbiorowa Czesława Kowalskiego Okładkawydawnictwa wego festiwalo 1,-. e:e;e;e; III II IIb,IJ:' jM Pegaz Antoniego Rzyskiegopierwsza nagroda w konkursie na plakat festiwalowyi Jerzego Rybarczyka. Sekretarzem tego bardzo sprawnie zorganIzowanego konkursu był artysta-grafik Franciszek Burkiewicz. Środowiska twórcze naj silniej związane są z Poznaniem. Dlatego też ta część festiwalu, która łączy się z realizacją konkursów zamkniętych dla środowisk twórczych, odbyła się właściwie tylko w Poznaniu. Ale i ruch amatorski w Poznaniu nie pozostał w tyle. W dniu 29 marca 1961 r. odbył się w Teatrze Nowym w Poznaniu pierwszy przegląd festiwalowy. Był to konkurs żywego słowa najlepszych miejskich teatrów poezji. Dziewięć amatorskich zespołów ubiegało się o palmę pierwszeństwa. Z wielką satysfakcją jury konkursowe, któremu przewodniczył dyrektor Państwowych Teatrów Dramatycznych w Poznaniu, Jan Perz, stwierdziło, że przygotowanie zespołów do festiwalu było dobre, że zademonstrowano trafnie dobrane teksty poetyckie, że zadziwiała dojrzałość Inscenizacji. Pierwszą lokatę podzieliły pomiędzy sobą dwa teatry poezji: 1. Teatr Studencki, prezentujący montaż współczesnej poezji humanistycznej antywojennej i miłosnej pt. Ziemia będzie światłem; 2) Teatr Poezji Wojewódzkiego Domu Kultury, który przedstawił montaż współczesnej nowelistyki pt. Kwiatki dla Doroty. Inne zespoły przygotowały montaże poezji poetki cygańskiej Papuszy, Obło/c w spodniach Majakowskiego, Balladą o koniu i walącym się domu Kasprowicza, fragmenty Wiatru od morza Żeromskiego i in. Był to jeden z najbardziej interesujących przeglądów festiwalowych, jeśli się weźmie również pod uwagę rolę tego konkursu jako kierunkowskazu dla dalszej działalności amatorskiego ruchu artystycznego w mieście. KatarzYna Pajowa W Poznaniu, w związku z dostatecznie rozwiniętą SIeCIą placówek artystycznych zawodowych, nie ma potrzeby zastępowania ich ruchem amatorskim. Istnieje natomiast na pewno potrzeba rozbudzenia zainteresowań teatrem i literaturą, wyrabiania kultury żywego słowa, umiejętności pracy w zespole. Postulaty te spełnić może dobrze działający teatr poezji. Dlatego na koncie sukcesów Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego z taką dumą podkreśla się zadowalająco pod względem artystycznym i organizacyjnym przeprowadzony pierwszy w Poznaniu festiwal amatorskich teatrów poezji. Zwycięskie zespoły występowały kilkakrotnie w okresie Festiwalu. Ale nie na tym zakończyło się poruszenie festiwalowe w ruchu amatorskim. W czasie kiedy rzeźbiarze, poeci, plastycy i architekci wnętrz pracowali nad ogłoszonymi dla nich konkursami, ruch amatorski, skupiony wokół dwu placówek: Wojewódzkiego Domu Kultury i Młodzieżowego Domu Kultury, przygotowywał się do dalszych konkursów. Wieloletnią tradycję w Poznaniu ma Ogólnopolski Konkurs Recytatorski. W roku 1961 konkurs ten włączono do programu Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego, sugerując odpowiedni dobór repertuaru związany z Poznaniem. Konkurs recytatorski odbył się w Poznaniu w dniach 9 i 10 IV 1961 r. przy szczelnie wypełnionej sali Pałacu Dzialyńskich. Przyniósł on dobre rezultaty, zwłaszcza w kategorii amatorów. Młodzież studencka i szkolna wykazała niezłe przygotowanie, ale na ogół mniejszą odkrywczość w zakresie poszukiwań repertuarowych. Piątka poznańskich finalistów znalazła się na eliminacjach centralnych w Gdańsku, przywożąc stamtąd drugą nagrodę (Teresa Buchwald) i dwa wyróżnienia (Agnieszka Ujazdowska i Jerzy Mikołajczak). Koncert luareatów konkursu recytatorskiego, połączony z wręczeniem nagród, Ziemia będzie światłem - fragment montażu poetyckiego w wykonaniu zespołu studenckiego UAM. Pierwsza nagroda w konkursie teatrów poezji stał się niejako świętem całego poznańskiego aktywu kulturalnego. Wypełniony po brzegi Teatr Polski dowiódł wielkiego zainteresowania społeczeństwa i znacznych możliwości recytatorskich uczesników konkursu. Przez cały kwiecień 1961 r. trwały eliminacje, przeglądy i konkursy. Ruch artystyczny regionu przygotowywał się do uroczystej inauguracji Festiwalu. Odbyła się ona 2 maja 1661 r. w Kaliszu z okazji rozpoczęcia największej w cyklu wiosennym imprezy Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego - Kaliskich Spotkań Teatralnych. Poznań tylko z pozycji obserwatora może oceniać Kaliskie Spotkanie Teatralne. Masowy udział poznaniaków w imprezie nie był możliwy. Z całym zrozumieniem przyjęto decyzję organizowania tej imprezy festiwalowej w teatrze im. W. Bogusławskiego w Kaliszu. Teatry poznańskie wzięły udział w Kaliskich Spotkaniach Teatralnych, wystawiając Świętą Joannę Bernarda Shaw i Kordiana Słowackiego. Teatr Satyry zaprezentował Kupca Plauta. uzyskując wyróżnienie. Artyści poznańscy: Kazimiera N ogajówna za rolę Joanny i Andrzej N owakowski za rolę tytułową w Kordianie oraz reżyser Józef Gruda otrzymali indywidualne wyróżnienia. W okresie kiedy aktorzy i inscenizatorzy przeżywali swój wielki festiwalowy dzień, plastycy przygotowali rozstrzygnięcie drugiego konkursu Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego. Był to konkurs na rzeźbę parkową. Konkurs ten szczególnie zainteresował władze miejskie i wydziały kultury. Paw - projekt Anny Krzymańskiej. Jedna z trzech pierwszych nagród w konkursie na rzeźbę parkową KatarzYna Pajowa Koncert pieśni dożynkowych w Szczepankowie w wykonaniu orkiestry Zakładów Przemysłu Gumowego "Stomil" Rzeźby według nagrodzonych projektów znajdą się w parkach poznańskich i miejscach wypoczynkowych w Wielkopolsce. Na konkurs nadesłano 31 prac, z których 30 odpowiadało warunkom konkursu. Jury przyznało trzy równorzędne nagrody, uznając wyrównany poziom nadesłanych projektów. Komisja konkursowa pracowała pod kierunkiem Józefa Trenarowskiego delegata Rady Artystycznej Sekcji Rzeźby ZP AP, z udziałem Barbary Loeffel-Zbrożyny, Józefa Stasińskiego, Henryka Kondzieli, Jerzego Łomińskiego i Krzysztofa Kostyrki. Trzy równorzędne nagrody otrzymali: Marian Banasiewicz, Józef Kopczyński i Anna Krzymańska; wyróżnienia: Sławomir Mieles2ko, Czesław Woźniak, Józef Kopczyński, Benedykt Kasznia i Eugeniusz Maldzis. Wystawa projektów nadesłanych na konkurs rzeźby parkowej została zorganizowana w sali auli Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Kolejną imprezą festiwalową był poprzedzony wielomiesięczną pracą pokaz amatorskich zespołów estradowych. Szczególnymi osiągnięciami poszczycić się mogły zespoły rad zakładowych Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", Zakładów Przemysłu Gumowego "Stomil", Zakładów Przemysłu Metalowego "Pornet", Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, Domu Kolejarza i Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy. Przedstawiły one największą liczbę zespołów muzycznych, piosenkarzy i najbardziej interesujący repertuar. Scena Państwowej Operetki, która była miejscem przeglądu, miała przez cały czas jego trwania wypełnioną widownię, co świadczy o dużym zainteresowaniu imprezą, a także o dużej potrzebie organizowania imprez pogodnych, a przy tym nie pozbawionych ambicji artystycznych. W dniu 29 maja 1961 r. w sali Teatru Polskiego wystąpiły najlepsze poznańskie zespoły estradowe w części artystycznej akademii zorganizowanej z okazji Dnia Działacza Kulturalno-Oświatowego. Szczególnie dużo do powiedzenia w zakresie form estradowych ma amatorski ruch studencki. Tradycje "B'm - Bomu", "Pstrąga" zostały przeszczepione na grunt poznański przez studenckie kabarety "Ramzesik" i "Pegazik" oraz kabaret Związku Młodzieży Socjalistycznej "Krzesło", a także przez patronujący wszystkim inicjatywom studenckim klub "Od nowa", który pokusił się o stworzenie siłami młodych aktorów poznańskich własnego kabaretu. Ten żywy ruch studencki, śmiałość myśli i dojrzałość koncepcji inscenizacyjnej wiążą się z Wielkopolskim Festiwalem Kulturalnym. Apel Komitetu Organizacyjnego dotarł do prężnych środowisk studenckich, wrażliwych na atmosferę przyjaznego współdziałania. Atmosferę taką wytworzył Wielkopolski Festiwal Kulturalny. Poznań, w przeciwieństwie do Wielkopolski, nie zanotował większych osiągnięć w kategoriach konkursowych związanych z regionalną sztuką ludową. Jedynie kapela ludowa braci Wawrzyniaków, działająca przy Wojewódzkim Domu Kultury, pozwoliła Poznaniowi zaznaczyć swój udział w eliminacjach centralnych w Łodzi dnia 26 V 1961 r. i przynieść cenne wyróżnienie. Jednym z zasadniczych założeń Festiwalu było zachęcenie twórców wszystkich dziedzin kultury do podejmowania tematyki współczesnej. Znane są w całym kraju tradycje śpiewactwa wielkopolskiego. W Poznaniu działa prawie 20 zespołów chóralnych. Organizatorzy przeglądu chórów poznańskich w ramach Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego najsilniejszy nacisk położyli na wykorzystanie przez zespoły współczesnego polskiego repertuaru. Przegląd odbył się w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w dniu Chór "Arion" - laureat pierwszej nagrody w konkursie chórów amatorskich w PoznanIU KatarzYna Pajowa 23 V 1961 r. Wystąpiło 13 chórów, w tym 5 peryferyjnych. Pierwsze mIeJsce w kategorii chórów męskich zdobył chór "Arion" pod dyrekcją Witalisa Dorożały, drugie - chór Związku Zawodowego Kolejarzy "Hasło" pod dyrekcją Wiktora Buchwalda. Pierwsze miejsce w kategorii chórów mieszanych zdobył chór Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy pod dyrekcją Zdzisława Szostaka, a drugie - chór Studium Nauczycielskiego pod dyrekcją Mariana Nagórskiego. Sąd konkursowy działał pod kierownictwem Mariana Weigta · - dyrektora artystycznego Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego, przy udziale Karola Broniewskiego i Henryka Duczmala. Impreza przyniosła pożądane rezultaty. Chóry zmobilizowane zostały do dalszej pracy i rywalizacji, odmłodziły swój skład i przebyły wstępną próbę przed przygotowywanym na rok 1962 Światowym Festiwalem Chórów Polskich w Poznaniu. Była to na pewno jedna z najbardziej masowych imprez festiwalowych. Po dokonaniu przeglądu ruchu amatorskiego na tak dużą skalę wartopo raz wtóry zajrzeć do kopert nadsyłanych do Biura Komitetu Organizacyjnego, tym razem z dopiskiem "Konkurs na piosenkę" i "Konkurs aa kantatę" . Oddział Poznański Związku Literatów Polskich wspólnie z Komitetem Organizacyjnym Festiwalu ogłosił dwa konkursy zamknięte, dwustopniowe, które znajdą ostateczne rozwiązanie w jesiennym cyklu festiwalowym, kiedy to nagrodzone prace literackie przejdą na warsztat twórczy kompozytorów i dopiero jako pełne dzieła artystyczne staną się plonem Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego. Dnia 16 V 1961 r. obradowało jury nad piojektami nadesłanymi na kon Aula UAM w dniach festiwalowych koncertów szkół muzycznych Poznaniali] Letnia estrada nad Jeziorem Maltańskim. W ramach cyklu koncertów festiwalowych dla mieszkańców dzielnicy Nowe Miasto występuje chór "Dudziarz" ze Szczcpankowakurs na piosenkę. Przewodniczył Tadeusz Kraszewski - prezes poznańskiego Oddziału Literatów Polskich, przy udziale Feliksa Fornalczvka, Stanisława Kamińskiego, Krzysztofa Kostyrki i Edmunda Maćkowiaka. Na konkurs nadesłało prace 20 autorów. Mimo iż konkurs przewidywał możliwość nadsyłania tekstów poetyckich zarówno piosenek, jak i pieśni - na konkurs nadesłano prace wyłącznie o charakterze piosenkarskim. Jury nie przyznało pierwszej nagrody. Drugą nagrodę otrzymał Józef Baranowski, dwie trzecie - Włodzimierz Scisłowski, a wyróżnienia przypadły Tadeuszowi Giegierowi oraz spółce autorskiej Włodzimierz Scisłowski i Lech Konopiński. Dnia 6 VI 1961 r. jury w tym samym składzie rozpatrywało prace nadesłane na konkurs na kantatę. Nadesłano ogółem 14 prac. Komisja postanowiła nie przyznać pierwszej ani drugiej nagrody. Trzecią nagrodę otrzymał Józef Ratajczak za Kantatą o konińskim zagłębiu. Wyróżnienia otrzymali: pierwsze Włodzimierz Scisłowski i drugie - spółka autorska Włodzimierz Scisłowski i Lech Konopiński. Konkursy zamknięte dla literatów na utwory poetyckie o tematyce wielkopolskiej nie przyniosły, niestety, spodziewanych rezultatów. Związek Polskich Artystów Plastyków zakończył tymczasem interesujący konkurs na projekty wnętrz domów kultury, świetlic i klubów. Plastycy pracowali w oparciu o konkretny materiał, dostarczony przez Wydział Kultury Prezydium Rady Narodowej m. Poznania, Dom Kultury "Stomil", Młodzieżowy Dom Kultury i Dom Drukarza. Ogółem na konkurs nadesłano 11 prac. Pierwszą nagrodę otrzymał projekt urządzenia dla Domu Kultury w Lesznie i projekt urządzenia Domu Kultury "Stomil" w Poznaniu. Autorem nagrodzonego projektu poznańskiego okazał się Andrzej Jeziorkowski. KatarzYna Pajowa Przegląd dorobku szkól artystycznych w Poznaniu. Na estradzie ludowy zespół Państwowej Szkoły Muzycznej im. Karola Kurpińskiego Ponadto nagrody i wyroznIenia otrzymali: Zenon Bączyk za wnętrze Domu Kultury w Lesznie, Katarzyna Stasińska za wnętrze świetlicy w Umółtowie i Domu Kultury w Rawiczu. Jury konkursowe obradowało w składzie: Feliks Fornalczyk, Józef Flieger, Kazimierz Klimek, Zygmunt Skupniewicz, Józef Truszyński i Wacław Twarowski. Nagrodzone projekty przekazano do realizacji. Niewątpliwym sukcesem tego konkursu jest zainteresowanie plastyków poznańskich potrzebami ruchu kulturalno-oświatowego, zbliżenie ich do konkretnych potrzeb rozwijającego się nurtu działalności klubowo-świetlicowej. Efektem konkursu będzie kilka pomysłowych, estetycznych rozwiązań wnętrz domów kultury. Dopełnieniem imprez festiwalowych był cały szereg wystaw, jak wymienione już wystawy projektów konkursowych plakatów i rzeźby parkowej - aż do wystawy plastyków amatorów. Wystawa plastyków amatorów została otwarta 15 maja 1961 r. i udostępniona była zwiedzającym przez dwa tygodnie. W ramach wystawy eksponowało swe prace 50 plastyków poznańskich. Dziesięciu z nich otrzymało wyróżnienie, a wszyscy - pamiątkowe dyplomy. W maju 1961 r. w halu Nowego Ratusza wystawione były prace plastyczne dzieci, zgrupowanych w ogniskach plastycznych poznańskich szkół podstawowych i przy Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski". Istotnym i osobnym zagadnieniem wynikającym z Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego jest popularyzacja dorobku i osiągnięć festiwalowych. Temu celowi posłużyła szeroko akcja koncertowa: imprezy pierwszomajowe (30 IV - 2 V 1961), Dni Oświaty, Książki i Prasy (3 V - 21 V 1961), imprezy z okazji Międzynarodowych Targów Poznańskich (11 - 25 VI lS61), imprezy masowe z okazji 22 lipca. W przeddzień świąt 1 maja i 22 lipca odbyły się w Poznaniu dzielnicowe meetingi młodzieży, na których występowały najlepsze zespoły artystyczne dzielnicy. Najbardziej udane pod względem frekwencji i programu były meetingi organizowane przez dzielnicowe rady narodowe Poznań-Nowe Miasto na Malcie i Poznań - Wilda na Łęgach Dębińskich. Punktem kulminacyjnym całej akcji koncertowej Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego stał się w Poznaniu dzień 22 lipca. W cyklu imprez z okazji święta 22 lipca wystąpiły w Poznaniu zespoły amatorskie z Wielkopolski nagrodzone na eliminacjach powiatowych i wojewódzkich. Barwny korowód dudziarzy wielkopolskich pojawiał się kolejno we wszystkich punktach imprezowych Poznania, szamotulanie z kapelą Orlików występowali na placu Adama Mickiewicza, najlepsze zespoły estradowe województwa - z Rawicza, Jarocina i Gniezna - przedstawiły się mieszkańcom Poznania. Mimo urlopowego okresu z całą mocą zabrzmiała znów w mieście nuta festiwalowa. W programach koncertów festiwalowych dużą rolę odegrało szkolnictwo artystyczne. Od 10 do 17 V 1961 w auli Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej młodzież szkół artystycznych Poznania zademonstrowała swoje umiejętności. Na szczególną uwagę zasługuje duży wkład Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej im. K. Kurpińskiego oraz jej młodzieżowego zespołu pieśni i tańca w dzieło Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego. Interesującym pomysłem, rozwijającym dalej myśl festiwalową, było zorganizowanie z okazji zakończenia roku szkolnego koncertu tej placówki w muszli parku Kasprzaka. Oprócz Szkoły im. K. Kurpińskiego w koncertach wzięły udział: Państwowa Podstawowa Szkoła Muzyczna im. H. Wieniawskiego, Państwowa Średnia Szkoła im. F. Chopina, Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna i szereg szkół muzycznych z województwa. Ofensywa kulturalna, zapoczątkowana przez Wielkopolski Festiwal Kulturalny, ruszyła głównie na małe miasta, wsie i miasteczka Wielkopolski. Dla Poznania oznaczała ona ożywienie życia kulturalnego i dzielnic peryferyjnych, stworzenie możliwości kulturalnej rozrywki dla mieszkańców odległych dzielnic. W tym celu młodzież szkół artystycznych urządziła. cały szereg koncertów w zakładach pracy oraz na letnich estradach w ośrodkach niedzielnego wypoczynku. W chwili oddawania numeru do druku Wielkopolski Festiwal Kulturalny trwał jeszcze. Trudno odzwierciedlić w pełni wszystkie walory i zdobycze Festiwalu. Stał się on masowym ruchem kulturalnym, który wciągnął w swoją orbitę działania wszystkich działaczy kulturalnych, organizacje społeczne i towarzystwa, aparat propagandowo-informacyjny, prasę i radio, młodzież i dorosłych. I to jest jego największy społeczny efekt. 8 Kronika Miasta Poznania i