CZESŁAW ADAMSKI
UWAGI O PRACACH KOMISJI RAD NARODOWYCH W POZNANIU
Obecnie działające komisje Rady Narodowej rozpoczęły działalność w roku 1958 wkrótce po wyborach do rad narodowych, a więc w okresie wielkiego ożywienia politycznego wywołanego wyborami, a zarazem okresie olbrzymiego zainteresowania ludności sprawami rad narodowych. Jeżeli dodamy do tego ogłoszenie nowej ustawy o radach narodowych z dnia 25 stycznia 1958 r., która potwierdziła linię rozwojową ustroju państwowego oraz modelu gospodarczego będącego wynikiem wydarzeń politycznych 1956 r., wówczas łatwo zrozumiemy atmosferę, w jakiej rozpoczynały pracę nowe komisje. Art. 40 wspomnianej ustawy wyraźnie precyzuje zadania stałych komisji rad narodowych. Należą do nich: l) utrzymywanie stałej łączności z masami pracującymi i ich organizacjami, przyciąganie ich do współpracy z władzą państwową I Jej organami, pobudzanie i wykorzystywanie społecznej inicjatywy, przyjmowanie, rozpatrywanie i nadawanie dalszego biegu projektom pochodzącym od organizacji społecznych lub poszczególnych obywateli; 2) występowanie z inicjatywą i projektami w stosunku do rady narodowej i jej organów; 3) badanie i opracowywanie spraw zleconych przez radę narodową lub przedłożonych przez prezydium; 4) czuwanie nad prawidłowym wykonywaniem uchwał i wytycznych rady narodowej i jej prezydium oraz organów nadrzędnych; 5) kontrola działalności wydziałów oraz podporządkowanych radzie przedsiębiorstw, zakładów i instytucji; 6) sprawowanie kontroli społecznej nad nie podporządkowanymi radzie narodowej organami państwowymi, instytucjami i jednostkami gospodarczymI. Rada Narodowa m. Poznania dokonała wyboru przewodniczących i członków komisji na swojej I sesji w dniu 12 lutego 1958 r. Komisje Rady N arodowej m. Poznania na początku kadencji (poza Komisją Mandatową) liczyły 72 członków - radnych i 45 członków spoza grona Rady, którzy zostali dokooptowani w charakterze fachowców do poszczególnych komisji. 
Czesław Adamski
W okresie kadencji stan ten nie uległ poważniejszym zmianom i obecnie skład osobowy poszczególnych komisji przedstawia się następująco:
Ilość Ro- Prac. Rze- Wykształcenie Komisja członbota. umysł. mieśl. ków podst. średn. wyż. 1. Budżetu i Plan u 10 - 10 - 2 · 3 5 2. Ochrony Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego 10 1 9 - 4 4 2 3. Kultury 9 - 9 - - 4 5 4. Zatrudnienia i Pomocy Społecznej 11 3 8 - 5 3 3 5. Rolnictwa i Leśnictwa 10 3 4 - 7 - 3 3 rolno 6. Przemysłu i Handlu 12 2 9 1 3 5 4 7. Oświaty 11 1 10 - 2 4 5 8. Gospodarki Komunalnej 14 2 11 1 6 5 3 9. Zdrowia 14 3 11 - 5 1 8 10. Budownictwa 11 1 10 - 1 - 10 112 16 94 2 35 29 48
Z tabeli widać wyraźnie, że w komisjach znalazła się stosunkowo niewielka liczba robotników. Brak również kobiet i młodzieży. Powołując do pomocy i udziału w pracach aktywnych działaczy spoza swego grona, komisje zapewniły sobie współpracę znacznej liczby obywateli oraz zainteresowanych środowisk w rozwiązywaniu miejscowych problemów. Dość wspomnieć o dużym udziale organizacji technicznych w przygotowaniu projektów trasy W--Z oraz ogromnej pracy związanej z przygotowaniem planu perspektywicznego rozwoju miasta. Skład komisji gwarantuje w pełni fachowe rozwiązywanie zagadnień gospodarki miejskiej. Praca komisji oparta jest na regulaminach uchwalonych dla każdej komisji przez Radę Narodową m. Poznania na II sesji, 19 marca 1958 r. Regulaminy te określają: l) składy osobowe komisji, 2) prawa i obowiązki komisji i jej członków, 3) tryb pracy komisji. Całość działalności w ramach regulaminu jest oczywiście powiązana z ustawą o radach narodowych oraz regulaminem obrad Rady Narodowej m. Poznania. Wspólnymi zadaniami w regulaminie każdej komisji są m. in.: a) inicjowanie i przygotowywanie projektów ważniejszych uchwał pod obrady sesji; b) rozpatrywanie spraw przekazanych przez Radę lub Prezydium oraz przedstawianie wyników swych prac wraz z wnioskami na sesjach Rady lub posiedzeniach Prezydium;c) kontrola jednostek administracyjnych podporządkowanych Radzie oraz kontrola społeczna instytucji nie podporządkowanych Radzie; d) współdziałanie z innymi komisjami w zakresie spraw wiążących się z zagadnieniami fachowymi, opracowywanymi przez komisję; e) współpraca z odpowiednimi komisjami dzielnicowych rad narodowych oraz z organizacjami społecznymi, których działalność leży w kręgu zainteresowań komisji. Na czoło działalności komisji wysunęła się współpraca z organizacjami masowymi zakładów pracy przemysłu kluczowego. Sprawie tej warto poświęcić w niniejszym artykule więcej uwagi, ponieważ nagromadziło się sporo doświadczeń i osiągnięć zasługujących na upowszechnienie. Tendencje do zacieśniania więzi władzy terenowej z zakładami przemysłu kluczowego występowały już po roku 1950, tj. po unifikacji władz. Odzwierciedleniem tego było np. powołanie przez niektóre rady narodowe w Polsce komisji zakładowych przemysłu kluczowego (miasto Poznań nie powołało). W skład tych komisji wchodzili przede wszystkim radni -. pracownicy zakładów. W takim duchu poszła także ostatnia ordynacja wyborcza, która w odróżnieniu od poprzedniej wprowadziła obok okręgów terytorialnych tzw. okręgi przemysłowe, w których wybór był niezależny od miejsca zamieszkania. W ramach odbytych przez komisje i przedstawicielstwa zakładów spotkań omówiono szereg problemów dotyczących miasta i zakładu, starając się tak je rozwiązać, aby korzyści współpracy odniosło miasto i zainteresowany zakład. Np. miasto przydzieliło Zakładom H. Cegielski tereny pod budowę domków jednorodzinnych, Zakłady zaś dokonały całkowitego uzbrojenia tego terenu, aż do oświetlenia ulicznego włącznie. N ajwiększe nasilenie wspólnej działalności przypada na rok 1958. Odbyły się sesje dzielnicowych rad narodowych przy udziale przedstawicieli zakładów, na których omawiano problemy budownictwa mieszkaniowego, remontów budynków mieszkalnych, remontów dróg i przedyskutowano możliwości pomocy radom dzielnicowym ze strony zakładów. Dzięki udziałowi zakładów w kosztach inwestowania urządzeń komunalnych udało się wybudować linię tramwajową do Głównej i Osiedla Warszawskiego. Koszty inwestycji według wstępnych obliczeń miały wynieść 8 milionów złotych, przy czym 5 milionów złotych zapłaciły Zakłady Metalurgiczne "Pornet" . Uzyskano również wstępną zgodę na udział zakładów pracy w budowie linii tramwajowej od Starołęki do dworca PKP. W dzielnicy Wilda Zakłady Cegielskiego przyczyniły się do budowy kładki napowietrznej na Dębcu, przez co udogodniono pracownikom dojście do zakładu pracy.
Do największych inwestycji należy budowa nowego i rozbudowa istniejącego, ujęcia wody. Realizacja tej inwestycji jest możliwa tylko przy szerokim udziale zakładów pracy. Dzięki dokonaniu przebudowy obiektu zdolność produkcyjna ujęcia wody wzrosła o 10 000 m 3 na dobę. W finansowaniu udział wzięły: 
Czesław Adamski
Poznańska Fabryka Łożysk Tocznych Poznańskie Zakłady Przemysłu Tłuszczowego Poznańskie Zakłady Elektrotechniczne Przedsiębiorstwo Transportu Samochodowego "Łączność" Poznańska Fabryka Wodomierzy
Razem:l 370 000,- zł 672 000,- " 192 000,- " 31 000,- " 134 000,- " 2 389 000,- zł
Wynikiem współpracy komisji Rady Narodowej z zakładami przemysłu kluczowego była grudniowa sesja Rady Narodowej 1959 r. w sprawie udziału zakładów pracy w rozwoju gospodarki miejskiej. Rada Narodowa podjęła uchwałę zobowiązującą Prezydium Rady Narodowej m. Poznania do zabezpieczenia udziału czynnych na terenie miasta jednostek gospodarczych, objętych planem centralnym oraz terenowym w kosztach inwestycji urządzeń komunalnych. N akazano również komórkom administracyjnym sporządzenie ewidencji wszystkich jednostek gospodarczych zobowiązanych do udziału w nakładach na inwestycje komunalne oraz zalecono podjęcie akcji zmierzającej do uzyskania dobrowolnych świadczeń od spółdzielczości i rzemiosła na rzecz urządzeń miejskich. Postanowiono nadto wystąpić do władz centralnych o zezwolenie na utworzenie Funduszu Rozwoju Urządzeń Komunalnych, który składałby się z różnych kwot przekazywanych przez państwowe zakłady, spółdzielczość i rzemiosło z przeznaczeniem na rozwój urządzeń komunalnych, socjalnych i kulturalnych. Systematyczną kontrolę wykonywania tych uchwał spełnia Komisja Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. Mówiąc o działalności kontrolującej komisji Rady Narodowej, trzeba zauważyć, że komisje interesują się w bardzo szerokim zakresie aktualnymi zagadnieniami gospodarczymi i społecznymi miasta, sprawując kontrolę w różnych dziedzinach gospodarki miejskiej. W zasadzie są to dwa rodzaje kontroli: kontrola przedsiębiorstw, zakładów i instytucji podporządkowanych Radzie; kontrola społeczna nad jednostkami gospodarczymi szczebla kluczowego. Sformułowanie to zawarte w ustawie o radach narodowych powoduje, że szereg komisji dokonuje kontroli tylko w wydziałach Prezydium bądź jednostkach gospodarczych podporządkowanych Radzie Narodowej, a więc jest to kontrola w pewnej mierze administracyjna, z wnioskami kierowanymi do rozpatrzenia przez Prezydium. Kontrola ta ma na pewno duże znaczenie w realizacji podjętych przez Radę Narodową uchwał i w pewnej mierze powoduje zwiększenie odpowiedzialności kierowników wydziałów przed Radą. W wielu wypadkach przyczyniła się ona również do ulepszenia działalności kontrolowanych jednostek. Np. na skutek wykrycia przez Komisję Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej niewłaściwej organizacji pracy w MPK, zmniejszyły się koszty remontów kapitalnych wagonów. Zobowiązanie Dyrekcji MPK do analizy kosztów remontów i dokonania odpowiednich zmian organizacyjnych w celu ich obniżenia dało duże efekty gospodarcze. Prawo wykonywania kontroli społecznej nad jednostkami gospodarczymi nie podporządkowanymi Radzie stosowane jest z pewną rezerwą. Przyczyna 
tej rezerwy tkwi w tym, że komisjom trudno egzekwować rozpatrzenie wniosków pokontrolnych, ponieważ procedura ich załatwiania jest zbyt długa. Organa Rady Narodowej winny występować w tych wypadkach z propozycjami do władz nadrzędnych kontrolowanej jednostki. Najwięcej kontroli przedsiębiorstw nie podległych Radzie dokonała Komisja Zatrudnienia i Pomocy Społecznej w Zakładach H. Cegielski, Poznańskich Zakładach Obuwia, Poznańskich Zakładach Przemysłu Odzieżowego, Poznańskich Zakładach Środków Odżywczych, Zakładach Metalurgicznych "Pornet", Zakładach Naprawy Taboru Kolejowego, Wielkopolskiej Fabryce Maszyn, Poznańskiej Wytwórni Papierosów, Fabryce Kosmetyków "Lechia", Poznańskich Zakładach Przemysłu Gumowego" Stomil" i Poznańskiej Fabryce Maszyn Żniwnych.
Celem kontroli była .polityka zatrudnienia. W przypadkach, gdzie występowały jaskrawe niedociągnięcia, komisja natychmiast interweniowała w dyrekcjach kontrolowanych przedsiębiorstw. Kontrole Komisji Zatrudnienia i Opieki Społecznej w zakładach przemysłu kluczowego dotyczyły również warunków higieny i bezpieczeństwa pracy załogi, absencji, sposobu przyjmowania do pracy, warunków mieszkalnych w hotelach robotniczych. Komisja Rolnictwa i Leśnictwa przeprowadziła kontrolę w Zakładach Wylęgowych Drobiu, Stacji Zabiegów Ochrony Roślin oraz spółdzielniach ogrodniczych i rolniczo-handlowych. Celem kontroli było zapoznanie się z działalnością placówek oraz planami walki z najważniejszymi chorobami i szkodnikami roślin. Kontrole te dały także możliwość nawiązania właściwej współpracy z kółkami rolniczymi w zakresie walki z chorobami roślin i zwierząt. Ilość odbytych kontroli i wysuniętych przez komisje wniosków w roku 1959 ilustruje poniższa tabela:
Komisja Ilość Ilość Ilość posiedź. kontroli wniosków Budżetu i Plan u 15 3 2 Ochrony Porządku i Bezpie- I czeństwa Publicznego 13 1 13 Kultury 10 - - Zatrudnienia i Pomocy Społecznej 12 21 2 Rolnictwa i Leśnictwa 11 12 2 Przemysłu i Handlu 13 2 10 Oświaty 11 - 5 Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej 15 16 6 Zdrowia 10 10 19 Budownictwa 8 2 22 118' 67 81 
Czesław Adamski
W tabeli nie uwidoczniono ilości kontroli odbytych przez Komisję Oświaty, która dokonywała wielu lustracji budujących się obiektów szkolnych oraz kontrolowała wykonanie zadań budżetowych w prezydiach dzielnicowych rad narodowych. Przyjmując, że rok 1959 obrazuje przeciętną działalność komisji, stwierdzić trzeba, że ilość kontroli w stosunku do możliwości jest skromna. Korzystna byłaby zmiana tego stosunku przez wzmożenie kontroli działalności wydziałów Prezydium Rady oraz pełne wykorzystanie uprawnień. Przejawem dużej operatywności komisji była inicjatywa projektodawcza.
Komisja Ochrony Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w porozumieniu z Komisją Oświaty, Prokuraturą, Sądem, Kuratorium Okręgu Szkolnego i innymi zainteresowanymi instytucjami wystąpiła o uchwalenie "przepisów o zachowaniu się młodocianych". Inicjatywa ta zmierzała do objęcia przepisami porządkowymi nie tylko młodzieży szkolnej, lecz również, a właściwie przede wszystkim, młodzieży, która ukończyła szkołę podstawową i nie kształci się dalej. Szkoda, że pewne zastrzeżenia natury prawnej stanęły na przeszkodzie w postawieniu tej sprawy na sesji Rady. Komisja Ochrony Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego zwróciła się również do Wojewódzkiego Zespołu Poselskiego, aby posłowie ziemi wielkopolskiej poprzez komisje sejmowe spowodowali rozpatrzenie przez Sejm problemów prostytucji, żebractwa i włóczęgostwa. Na wniosek Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej dokonano reorganizacji w składzie osobowym Miejskiej Komisji Lokalowej oraz Kolegium do spraw Lokalowych. 'Istotne były także wnioski Komisji Zdrowia w sprawach stanu sanitarnego w mieście oraz poprawy warunków walki z gruźlicą. Komisja Przemysłu i Handlu na sesji w sprawach drobnej wytwórczości postulowała poszerzenie kontaktów zakładów produkcyjnych z handlem i zacieśnienie kooperacji między przemysłem kluczowym a terenowym, a dla zabezpieczenia lepszej jakości usług dokonanie odpowiedniej analizy kadr przez Wydział Przemysłu. WZSP i Izbę Rzemieślniczą. Warto także wspomnieć o współpracy komisji Rady Narodowej m. Poznania z komisjami dzielnicowych rad narodowych. Art. 66 ustawy o radach narodowych mówi, że rady wyższego szczebla sprawują nadzór nad radami niższego stopnia. Cel nadzoru został wyraźnie określony: zapewnienie zgodności działania z prawem i zasadniczą linią polityki państwa oraz udzielanie pomocy w realizowaniu poruczonych zadań. Nadzór taki obejmuje jednak radę, natomiast otwartym pozostaje zagadnienie stosunków między komisjami rad wyższego i niższego szczebla. Jeżeli jednak weźmiemy pod uwagę, że ustawa zacieśniła więź między radami poszczególnych stopni, to więź ta winna znaleźć takie odbicie w ściślejszym powiązaniu komisji rad wyższego i niższego stopnia. Trudno byłoby jednak uznać za wskazane, aby komisje Rady Narodowej m. Poznania miały bezpośrednio wpływać na pracę komisji dzielnicowych rad narodowych. Byłaby to ingerencja zbyt daleko idąca. Znaczna liczba komisji coraz większą wagę przywiązuje do ściślejszej współpracy z komisjami rad dzielnicowych. Ten kierunek zainteresowania należy uznać za jak najbardziej słuszny. Dotychczas stosowane formy współpracy komisji RN m. Poznania z komisjami dzielnicowych rad narodowych polegają na: l) organizowaniu okresowych wspólnych narad w celu wymianydoświadczeń lub dokonania oceny wybranego zagadnienia miejskiego, 2) udział członków komisji dzielnicowych rad narodowych w posiedzeniach komisji Rady Narodowej m. Poznania, 3) powierzanie na stałe poszczególnym członkom komisji spraw współoracy z komisjami dzielnicowych rad narodowych, 4) przeprowadzanie wspólnych kontroli, 5) przygotowywanie i przesyłanie informacji w sprawie uchybień i niedociągnięć w zakresie realizacji zadań gospodarczych dzielnicowych rad narodowych i uchwał sesji Rady N arodowej m. Poznania. Dzielnicowe rady narodowe powołały do działalności następujące komisje: Budżetu i Planu, Ochrony Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego, Oświaty i Kultury, Przemysłu i Handlu, Zdrowia i Pomocy Społecznej, Rolnictwa i Leśnictwa, Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniową. W dzielnicy Stare Miasto powołano osobną Komisję Urządzeń Komunalnych i osobną Komisję Remontów Kapitalnych. Jednolity organizm miasta wymaga szczególnej koordynacji w działalności komisji rad narodowych. Komisje Rady Narodowej m. Poznania będą musiały w przyszłości wykazać więcej inicjatywy w powiązaniu współpracy z komisjami dzielnicowych rad narodowych, a komisje dzielnicowych rad narodowych więcej chęci do udziału we wspólnych pracach. Współpraca komisji RN m. Poznania i dzielnicowych rad narodowych nie dała w zasadzie trwałych wyników, nie zostały wypracowane stałe formy i metody współpracy. Oczywiście w tym czasie, gdy rady narodowe miały ograniczoną samodzielność, sprawa ta nie miała obiektywnych warunków rozwoju. Dziś sytuacja uległa poważnej zmianie i należy żywić nadzieję, że współpraca ta ulegać będzie systematycznej poprawie. Więcej uwag można powiedzieć o współpracy poszczególnych komisji dzielnicowych rad narodowych z organizacjami masowymi. Szczególnie duże znaczenie ma tu współpraca zainteresowanych komisji z komitetami blokowymi. Komisje dzielnicowych rad narodowych korzystały w pełni z pomocy tego organu społecznego. Najwięcej zainteresowania współpracą z komitetami blokowymi wykazały komisje gospodarki komunalnej, współdziałając przy typowaniu budynków do remontów kapitalnych, tworzeniu ogródków jordanowskich oraz kontroli działalności prywatnych administratorów i Administracji Domów Mieszkalnych. Komisje zatrudnienia i pomocy społecznej nawiązały współpracę z komitetami blokowymi w zakresie opiniowania warunków bytowych osób starszych występujących z prośbami o zapomogi, komisje oświaty - w zakresie zbiórek pieniężnych na Społeczny Fundusz Budowy Szkół.
Komisje przemysłu i handlu dzielnicowych rad narodowych współpracowały z komitetami sklepowymi, Izbą Rzemieślniczą, Zrzeszeniem Prywatnego Handlu i Usług. Współpraca ta występowała szczególnie intensywnie w okresach poprzedzających sesje, na których omawiano sprawy handlu bądź drobnej wytwórczości. Ogólnie biorąc, współpraca komisji dzielnicowych rad narodowych z różnego rodzaju organizacjami przyniosła pożądane rezultaty i przyczyniła się do koncentrowania uwagi na sesjach w głównej mierze na zapewnieniu podjęcia prawidłowych uchwał. Poświęcając kilka uwag współpracy komisji Rady Narodowej m. Poznania i komisji dzielnicowych rad narodowych muszę wspomnieć o wymianie 
Czesław Adamski
doświadczeń z komisjami rad narodowych w innych miastach. Poznań kilkakrotnie już odwiedzali przedstawiciele komisji rad narodowych innych miast. Mieliśmy wizytę Komisji Gospodarki Komunalnej Rady Narodowej m. Łodzi.
Przedstawicieli tej komisji interesowała przede wszystkim praca przedsiębiorstw komunalnych, zwiedzili też kilka przedsiębiorstw komunalnych, m. in. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, oczyszczalnię ścieków, jak również zapoznali się z organizacją sieci oczyszczania miasta i organizacją pracy Zarządu Zieleni Miejskiej. W dyskusjach omówiono plany pracy obu komisji i wymieniono sposoby realizacji zamierzeń na przyszłość. Komisja Gospodarki Komunalnej Rady Narodowej m. Łodzi szczególną wagę przykłada do opracowania pełnej inwentaryzacji obiektów komunalnych. Sprawa inwentaryzacji jest bardzo istotną również dla Poznania i nasza komisja uwzględniła ją także w swoich planach pracy na przyszłość. Porównywanie pracy naszej Komisji Gospodarki Komunalnej z komisją łódzką jest o tyle trudne, że Rada Narodowa m. Łodzi ma osobną Komisję Mieszkaniową i osobną Komisję Komunikacyjną, przy czym np. zagadnieniem remontów dróg zajmuje się Komisja Komunikacyjna. Komisja Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej doszła do wniosku, że w Poznaniu należałoby w przyszłości powołać także osobną Komisję Komunikacyjną. Uzasadniać tego rodzaju wniosku chyba nie trzeba, skoro weźmiemy pod uwagę, że miastu przybywa przeszło 3 000 pojazdów mechanicznych rocznie, a wąskie ulice powodują częste zahamowania ruchu i mogą stać się przyczyną wypadków. Drugą komisją, która sięgnęła do dośwadczeń komisji innych miast, to Komisja Zatrudnienia i Pomocy Społecznej, której przewodniczący w roku 1959 zapoznał się z pracą bratniej komisji oraz wydziału w Krakowie. W lutym 1960 r. komisję naszą odwiedzili przedstawiciele Komisji Zatrudnienia i Pomocy Społecznej RN m. Łodzi. Na wspólnym posiedzeniu przedstawiono pracę obydwu komisji oraz przeprowadzono rozmowy z kierownikami wydziałów i petentami. Ogromnym zainteresowaniem ze strony gości cieszyła się współpraca z instytucjami charytatywnymi i z Prezydium Rady N arodowej. Członkowie poznańskiej Komisji Zatrudnienia i Pomocy Społecznej uczestniczyli w marcu 1960 r. na zaproszenie komisji m. Łodzi w sesji łódzkiej Rady Narodowej, poświęconej sprawom rent, zatrudnienia i pomocy społecznej. W sesji tej oraz w spotkaniu z komisją łódzką brali również udział przedstawiciele komisji z Krakowa, Katowic i Wrocławia. W wyniku narady wystąpiono z wnioskiem do Kancelarii Rady Państwa o zwołanie narady centralnej poświęconej zagadnieniom wchodzącym w zakres działalności Komisji Zatrudnienia i Pomocy Społecznej. Ogólnie biorąc, komisje nasze stosunkowo mało korzystały z kontaktów z komisjami rad narodowych innych miast. Ograniczano się raczej do informacji otrzymywanych z Kancelarii Rady Państwa. Osobnym zagadnieniem w pracach komisji jest współdziałanie poszczególnych komisji resortowych w sprawach wymagających podjęcia wspólnej decyzji. Najwięcej w tej dziedzinie do powiedzenia ma oczywiście Komisja Budżetu i Planu, która współpracuje z wszystkimi komisjami Rady przy przygotowywaniu projektu budżetu lub przy sprawozdaniu z wykonania planu gospodarczego i budżetu. Komisja Budżetu zdała pełny egzamin organizacyjny przy uchwalaniu budżetu na rok 1960, mimo trudności wynikłych na skutekdokonania przez Radę Ministrów zmian założeń budżetowych. Niezwykle dużo uwagi poświęciła komisja wykazywaniu i wykorzystaniu rezerw, wzmożeniu oszczędności przy realizowaniu zadań gospodarczych, przygotowaniu właściwej dokumentacji. Podobnie postąpiono przy sprawozdaniu z wykonania planu gospodarczego i budżetu m. Poznania za rok 1959. Do pozostałych komisji odbywających wspólne posiedzenia należą Komisja Budownictwa z Komisją Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, omawiające wspólnie sprawy remontów budynków mieszkalnych oraz budownictwa mieszkaniowego. Komisja Rolnictwa omawiała z Komisją Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej sprawę rozwoju zaplecza rolniczego miasta i zieleni miejskiej. Komisje Ochrony Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego i Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej na wspólnym posiedzeniu omówiły sprawę usprawnienia ruchu drogowego w mieście, postulując: ograniczenie ruchu konnego w śródmieściu; powołanie specjalnej Komisji Komunikacyjnej przy Wydziale Komunikacji, w skład której wchodziliby przedstawiciele Komisji Ochrony Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego i Komisji Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej; dokonanie znakowania przejść dla pieszych przez jezdnie celem zwiększenia stopnia bezpieczeństwa przechodniów; opracowanie planu budowy parkingów. Współdziałanie kilku komisji w rozpatrywaniu wspólnych problemów daje dobre efekty. Można dokonać większej ilości kontroli, szerzej przedyskutować sprawę i wydaje się, że z tej formy pracy komisje Rady winny korzystać w jak największym zakresie. Dla zapewnienia rzeczywistego udziału Rady w sprawowanIU władzy i administracji państwowej bardzo ważnym zagadnieniem jest stosunek komisji Rady do organów wykonawczych i administracyjnych, a więc do Prezydium i wydziałów. Stosunek ten określa art. 53 ust. 2 ustawy o radach narodowych. Prezydium organizuje wykonanie zadań Rady Narodowej, działając oczywiście zgodnie z uchwałami własnej Rady i wytycznymi prezydiów rad narodowych wyższego stopnia i Rady Ministrów. W tym sformułowaniu bardzo istotna rola przypada komisjom jako czynnym stale organom Rady N arodowej. Ustawa umożliwia komisjom właściwe realizowanie uprawnień, nakładając na Prezydium obowiązek zawiadamiania komisji w terminie miesięcznym o sposobie załatwienia wniosków pokontrolnych komisji. Decyzja Prezydium nie uwzględniająca wniosku komisji musi być uzasadniona, a komisja może odwołać się od tej decyzji do Rady Narodowej. Współpraca naszych komisji z prezydiami rad narodowych układa się dobrze. W celu zapewnienia pełnego zagwarantowania roli komisji przewodniczący bądź przedstawiciele komisji uczestniczą w posiedzeniach prezydiów, na których rozpatruje się wnioski i projekty zgłaszane przez komisje. Ponadto komisje uczestniczą w pracach nad przygotowaniem ważniejszych projektów uchwał Rady. Prezydium omawiało szereg spraw z przewodniczącymi komisji. We wszystkich zagadnieniach, które były przedmiotem obrad sesji, przewodniczący bądź przedstawiciele komisji zgłaszali swoje uwagi i projekty już przy opracowywaniu referatów i koreferatów. Komisje oddziaływały więc praktycznie na podjęcie przez Radę Narodową właściwej uchwały. Utrzymywanie bieżącego kontaktu pomiędzy Prezydium Rady a komisjami wyraża się w uczestniczeniu na posiedzeniach komisji kierowników wydzia
Czesław Adamski
łów i członków Prezydium. Zagadnienia problemowe omaWIane na posiedzeniach Prezydium Rady są każdorazowo opiniowane przez fachową komisję Rady. Aby dopełnić oceny stosunków między komisjami a wydziałami, należy powiedzieć, że prawie wszystkie wnioski komisji skierowywane do wydziałów są załatwiane. Trzeba jednak domagać się załatwiania wniosków w ustawowych terminach, gdyż nie zawsze są one przez wydziały dotrzymywane. Dzięki sprawnie działającym komisjom rady narodowe są w należyty i wszechstronny sposób informowane o kierunkach realizowanych zadań, a przede wszystkim o występujących jeszcze różnego rodzaju nieprawidłowościach w gospodarce miejskiej. Wydaje się, że komisje jako czynnik soołecznej kontroli i nadzoru oraz prezydia jako organa wykonawcze Rady i wydziały jako organa administracji państwowej potrafiły stworzyć platformę ścisłej współpracy, zabezpieczającą pełne porozumienie między dążeniami administracji i głosami przedstawicieli ludności.
Czesław Adamski