ŚRODA POZNANSKAod targów środowych nie wywO'dzi SIę nazwa Śród ki. Nazwę Śródki i ws.zystkich innych Śród tłumaczyć należy inac.zej. PaIDocą pasłuży nam etymologja, histarja języka. Postaramy się przedmiot z tej strany wyjaśnić, o.pierają-c się na tem, cO' językO'znawcy na temat ten podają, i sprecyzujemy tylkO' ich stwierdzenia dta wytłumaczenia tej właśnie nazwy. Pasiadamy w języku pal'skim -całą gramaJdę słów tego samego co "środa" pierwialstka, np. środek, śród, wśród, paśród, środowisko, średni, średnica, pośrednik, pO'środek, ośradek itp. UsŁała się, że ,słowem pierwatnem jest śrada, wszystkie inne pochadne. Ś r a d a j e s t więc p r a s ł o w e m p a l s k i e m. Pień "śrady" brzmi "sird" . Najstarsza farma flserda" zamieniła się wskutek przestawienia r po ie na śrzeda, flClIstępnie śrzoda, a dalej środa. (Briickner, Dzieje języka, str. 126 i 5ławnik Etymalogiczny). Pień "sird" jest równoznaczny z. pniem "serd" . o.dmianę tę z,achowała pra,gława "serce" (właśdwie zdrabniałe: sierd-ce) i pa:::hodne: serdusz.ko, serdeczny, sierdzić się, asierdzie, miłasierny itd. Słowa "środa" ,jest w s p ó I n e w s z y,g t 'k i m j ę z y k a m s ł o w i a ń s k i m i znane jest głównie w zrozumieniu tak "środka" jak "dnia środowega": sreda, sereda, szreda, strzeda, szereda, srjeida, srida; w języJku rosyj1skim sreda (,sereda) oznacza dzień środawy jako też punkt środkowy, w czeskim dzień zwie się strzeda, a punkt środkowy strzed, dalej S'trzida oznacza kla'sę, ulicę. W,gtawiane "t" jest zja:wi!8ildem znane m w językach ,słowiańskich. Sięgają,.c dalej, sł.wierdzamy, że pień ",serd" (sird) stęga w s p ó l n o t y j ę z y k o w e j O' g' ó l n a a ryj .s k i e j. o.to ser.. ce na'zywa się np. w języku lite'W'skim szirdis, w gre'ckim kardia, w łacińskim car-,cordi,s, w niemieckim Herz. Forma "serd" je'st wyłącznie słowiańs,ka, ale pokrewieństwo słÓw flserda" i flkalflda" takie same jak słów ,,'słowo." i flklea's" (pOi grecku; Briic:lmer, Dzieje języka, str. 136). A więc: fiŚ r a d a" n a r e ż y d>o n a s t a r s z e j g r u p y s ł ó VI, jak i e j ę z y k p O' ł s k i p a IS i a d a. I ato. dzisiaj właśdwie śrada ta zaginęła, bo. znaczenia dnia tygodniawego nabrała dopiero w bieżącym tysiącleciu. Co oznaczała pierwotna środa 1 KRONIKA MIASTA POZNANIA. Wyłuszczyliśmy wyżej, że słowa szeregujące się około pierwotny;ch "śrada" i "serce" mają wspólny pień. Briickner stwierdza, że pralslowo "środa"oznaczało pierwatnie część ciała, że jednakże pl"zenics[ane zostało u Słowian wyłącznie na oKreślenie m i e j s c a. Ser-ce oznac.za według tegoż ję-zykaznawcy pierwotnie "środko'WO'ść". Kryński podaje przy słowie ś r O' d a zna:czenie: punkt śradkowy, miejsce śradkowe, centrum, śradowiJSko = p r z e s t r z e ń O' g r a n i c z o n a, w yp e ł n i o n a c z Y m, o g n i 5 k o, z b i o r o w i s k o. Określenia te są zbyt O'bszeme i różna1"akie. Przypomnijmy tutaj, że czeskie strzida oznacza tyle cO' kla1sa', u l i c a. Nie chcąc wk'raczać w zakres językoznawlsŁ:wa tam, gdzie brak stwierdzeń fachawc6w, nie kUlszę się na interpretację prapierwiastkCll aryjskiegO', ad któregO' wywodzi się "środa". Wskażę jedynie na pewne pokrewieństwo z słowem "gród"; "gród" brzmiał pierwotnie "gard" (Stargard, Belgard), a pachodzi ad pierwiastka "gird", z czegO' "gard" a również i "żird' w sławie "żerdź". BlisKOŚć pierwiastków jest beZ'sprzeczna; "gird" - , "sird" wzgl. "serd" kare'S'pondują śdśle z greckiem "kard". Z samego brzmienia wynika pewna ekskluzywność "gradu" bo-rad, ogród, .zagrada, grodzić, - Garten itd.) w przelCiwieństwie da łączącej SlZe1"SiZe "ś1roc!y". Tutaj potwierdza się naczenie środy ja\ko O'kreślenia miej1sca. (CO' do stat'iszega zna:czenia odna'szącego się da ciała liUJdzkiega W'skażę łekkuteńko na rosyjskie słowa "s1"odnk" - krewny i ".srodstwo" - pokrewieństwo.) Ana!Hzując d:awne znaczenie "środy" jako określenia miejsca, postąpimy naj'ols,tażniei, jeżeli pawiem y, że znaczenie ta zachowało się nalepiej w i1słniejącem dotychcz.a.s (niepięknem zresZitą), rozS'ze'rzanem słowie "śrO'dowiska". SrO'da onacza więc "śradowiJsko, o\Ś'rodek, zbioraw']sko, przestr:zeń ograniczoną wypełnioną c'zym" (Kryńsoki), a wypełnioną ludźmi Wszakże i w dzisiej'Szem znaczeniu ow:o "śradarwisko" ni£ troszczy się o ta, czy stanO'wi istotny środek, punkt środkowy (środowisko akademickie Poznań, War!Slzawa). Określają-c obSlZerniej pawiemy, że ś r O' d a o z n a 1C z a ł a m 11 e j s c e z b i o r a w e, w k t ó 1" e m s k u p i al a s i ę l u d n ość, zgrarnadz.ona na pewnej ol"aniczonej prze'strzeni ludność. T o znalczy: śrada oznaczała tyle co o s ,l e d l e, m i a IS t o (nie w zrozumieniu prawnem, lecz j.ko skupienie ludności), a może nieco ściślej