1C6
Przegląd bibliograficzny C *4 52 . Si I I * * 9 £ N . ic ' I 
Prenumerata półroczna 4 tal., od roku 1841 (za dwutygodnik) 3 tal.
Pismo dla kobiet. Zawiera powieści, opowiadania i poezje oraz przeglądy mody wraz z kolorowymi ilustracjami. Wstępne artykuły przeważnie pióra Jędrzeja Moraczewskiego, jego siostry Bibiany, Karola Libelta, Pauliny Wilkońskiej i Klementyny Tańskiej Hoff mannowej. Nakład 750 egzemplarzy. Czytelnikami są głównie polskie szlachcianki. Pismo układem i treścią podobne do współczesnego mu "Leipziger Modezeitung". Pomysł założenia pisma dali Libelt i Moraczewski. Koncesję uzyskał N. Kamieński 5 lipca 1839 roku. (Rys. 10).
ROCZNIKI TOWARZYSTWA DO ROZSZERZENIA WIARY NA CAŁEJ KULI ZIEMSKIEJ.
Poznań 1840-1853. Wydawcy: Antoni Tyc i Pluszczewski. Nakład Karola Reyznera. 8".
Prenumerata roczna 12 złp., pojedyncze egzemplarze 2 złp.
Roczniki te są tłumaczeniem pisma wydawanego w Lionie przez Towarzystwo Francuskich Misjonarzy. Nakład pisma był uzależniony od ilości subskrybentów.

ORĘDOWNIK NAUKOWY. Pismo czasowe poświęcone literaturze, historyi, krytyce i nowinom literackim wydawany przez Antoniego Poplińskiego 1 Józefa Łukaszewicza. Ukazuje się co tydzień w niedzielę, od I. 1845 raz na dwa tygodnie. Poznań.
Wychodzi od 1 października 1840 do 1846 r. Redaktorzy - A. Popliński i J. Łukaszewicz. Nakład redakcji. Druk Orędownika. 4°. Prenumerata półroczna - 9 złp.
Pismo powstaje po zerwaniu Antoniego Woykowskiego z obozem konserwatywnym i oddaniu "Tygodnika Literackiego" na usługi obozu liberalno-demokratycznego. Popierane jest materialnie przez hI. Raczyńskiego, przywódcę obozu konserwatywnego. Pod względem literackim stoi na wysokim poziomie. Ma r5wnież dobrze redagowany przez Łukaszewicza dział historyczny. Większość ówczesnych sław literackich za cel stawia sobie pielęgnowanie dziejów, literatury i języka ojczystego. Józef Łukaszewicz prowadzi ostre polemiki z Antonim Woykowskim, Jędrzejem Moraczewskim, Edwardem Dembowskim i Teofilem Berwińskim. Współpracują z pismem pisarze: Józef Ignacy Kraszewski, Michał Czajkowski, Michał Grabowski, Lucjan Siemieński, Stanisław Borkowski; poeci: Juliusz Słowacki, Bohdan Zaleski, Wincenty Pol, Dominik Magnuszewski; artykuły drukują: Bronisław Trentowski, Joachim Lelewel, Ewaryst Estkowski, Hipolit Cegielski, Jan Rymarkiewicz, Stefan Witwicki i Wojciech Cybulski.
Według określenia Grabowskiego pismo jest "istnym archiwum rzeczy szacownych, ale dalekich od aktualności". Koncesji na pismo udzielono Poplińskiemu i Łukaszewiczowi 26 czerwca 1840 roku. Od stycznia 1846 r. redaktorzy zniechęceni małą poczytnością chcą oddać redakcję H. Cegielskiemu. Cegielski nie uzyskuje aprobaty władz i pismo upada w I. 1846.
POSTĘP Poznań 1842. Wyszło tylko 6 numerów. Wyd. i druk. W. Stefańskiego. Pismo "poświęcone rolnictwu, przemysłowi, kupiectwu i dobroczynności publicznej".
Dąży do podniesienia i rozwoju kupiectwa polskiego. Daje wskazówki dotyczące praktycznego kształcenia młodzieży.
ROK [ . . .] POD WZGLĘDEM OŚWIATY, PRZEMYSŁU I WYPADKÓW CZASOWYCH.
Ukazuje się początkowo co 2 miesiące, od roku 1844 co miesiąc. Poznań. Wychodzi od stycznia 1843 do 25 kwietnia 1846 roku. Założyciele: Jędrzej Mora
Przegląd bibliograficzny
34: -JIC
III III P
Ma
-iea S
!.' +
2*
:rn 
czewski i Karol LibeJt. Redaktor J. Moraczewski. Nakład 1 druk N. Kamieńskiego. 16°. Prenumerata półroczna - 3 tal.
Zawiera rozprawy polityczne, o zagadnieniach społecznych i ekonomicznych.
Libelt umieszcza w nim niektóre swoje rozprawy filozoficzne m. in. słynne studium "O miłości Ojczyzny" i "O odwadze cywilnej". Współpracownikiem pisma jest także Edward Dembowski. Upada po aresztowaniach w roku 1846, które przerzedzają szeregi współpracowników. (Rys. 11). GAZETA KOŚCIELNA. Pismo czasowe pod redakcyą Księdza Jana Jabczyńskiego, kanonika kapituły metropolitalnej poznańskiej. Tygodnik. Poznań. Wychodzi od 31 marca 1843 do 13 sierpnia 1849 r. Redaktor - ks. Jabczyński. Nakład i druk W. Stefańskiego. 4°. Prenumerata półroczna - 2 tal.
Treść: rozprawy religijne, ogłoszenia władz kościelnych, wiadomości z życia religijnego. Poprzednio ukazuje się pod tyt. "Archiwum Teologiczne". Po r. 1849 zmienia nazwę na "Tygodnik Kościelny".
CARICATUREN. [Karykatury].
Miesięcznik. Poznań. Wychodzi od 1 stycznia 1844 r. Po ukazaniu się kilku zeszytów zanika. Założycielem pisma jest S. Sigmund. Druk M. Bussego. Jest to pierwsze pismo humorystyczne w W. Ks. Poznańskim. Zajmuje się tematyką polityczną, która ściąga na nie baczny nadzór cenzury.
Kj
OBRONA PRAWDY. Pismo miesięczne religii i literaturze poświęcone.
Poznań. Wychodzi od stycznia 1845 do maja 1846 roku. Redaktorem i wydawcą jest początkowo Walenty Stefański. Od drugiego zeszytu redakcję przejmuje ks. Ludwik Urbanowicz. Druk. W. Stefańskiego. 16°. Prenumerata kwartalna - 22,5 sgr.
Powodem założenia pisma było oderwanie się księdza Jana Czerskiego od Kościoła katolickiego i głoszenie nowych zasad religijnych. Miało ono na celu obronę zasad religii katolickiej i wykazanie błędów Czerskiego.
ALLGEMEINE PREUSSISCHE KOMMUNALMONATSSCHRIFT fur die 6ffentliche Besprechung und Vertretung der stadtischen und landlichen kommunal- wie der provinzialstandischen Verfassungs- und Verwaltungs- Angelegenheiten und Interessen. [Ogolnopruskie pismo samorządowe omawiające sprawy gmin miejskich i wiejskich, ich urządzenia i organizacji.] Miesięcznik. Poznań. Ukazał się 1 kwietnia 1845 r.; po kilku numerach upadł.
Wyd.: Bracia Scherk. Druk W. Deckera.
Prenumerata kwartalna - 22,5 sgr., roczna - 3 tal.
Poszczególne zeszyty obejmują około 4 arkusze wydawnicze. Omawia sprawy samorządu miejskiego.
PRZEGLĄD POZNANSKI. Pismo miesięczne. Od roku 1850 Pismo sześciotygodniowe.
Poznań, Grodzisk. Wychodzi od 1 czerwca ,,1845 do 1865 roku. Redaktorem rzeczywistym jest Jan Koźmian. Jako odpowiedzialni redaktorzy figurują: w roku 1845 - Jan Koszutski, od połowy 1845 do 1848 r. - dr Józef Szafarkiewicz, od 1848 do 1852 r. - Michał Mycieiski, od 1852 do 1853 r. - A. Kaczorowski, w roku 1853 - ks. dr Respądek, od 1854 do 1856 r. - Kajetan Morawski, od 1856 do 1860 r. - Stanisław Chłapowski z Szołdr, od 1860 roku - Jan Koźmian. Nakładcą jest Jan Koźmian. Druk: W. Stefański, od roku 1851, 
Przegląd bibliograficznymUlmUlUl .J
. * I . .
N!ł 1 II »i es )H 2 O bl .. . II n i* I I j aa «* a * SI < @ SR II I e o': ff * 
», «
I i i i
;ifffIIT;I,H,
!faifJ. *a.I-S91Ifl» ilnit. 13 - Pawicki i Gube, od 1852, t. 14 - W. Decker i Sp., t. 15 w roku 1852 - Pawicki i Gube, od 1855 r. t. 21 - A. Schmaedicke - Grodzisk, od roku 1856, t. 22. posz. 1 i 2 - N. Kamieński, posz. 3, 4 i 5 - M. Zoern, od r. 1857, t. 23 - N. Kamieński, od r. 1858, t. 26 - L. Merzbach. 8°.
Prenumerata roczna - 6 tal. = 36 złp.
Pismo katolickie, powiązane z zachowawczym odłamem polskiej emigracji we Francji. Jest niemal niedostrzegane wśród bujnej publicystyki poznańskiej.
Znaczenie jego wzrasta w szóstym dziesięcioleciu, po załamaniu się idei niepodległościowej i dojściu do głosu reakcji. Dział wiadomości religijnych wyodrębnia się w roku 1854 w pismo pL "Kronika Religijna Przeglądu Poznańskiego ". (Rys. 12).
PISMO DLA NAUCZYCIELI LUDU I LUDU POLSKIEGO.
Miesięcznik. Poznań. Wychodzi od stycznia do października 1845 roku. Redaktorem i wydawcą jest Antoni Woykowski. Druk N. Kamieńskiego i Sp. 16°. Prenumerata roczna - 6 złp.
Dzieli się na 2 części: I. "Pismo dla Nauczycieli Ludu". II. "Pismo dla Ludu".
Wydawanie pisma podjęli Woykowscy w związku z programem ewolucyjnego przekształcenia społeczeństwa. Umieszczali w nim artykuły o tematyce historycznej i moralnej. Budzili przywiązanie do ziemi ojczystej, wiary, j ęzy ka i kultury narodowej. Pismo zawierało ponadto dział powieści i rozmaitości. Podawało informacje o sprawach oświaty i szkolnictwa, o zasłużonych działaczach oświatowych itd. (Rys. 13).
DER SPIEGEL. Eine Wochenschrift fur Literatur, Kunst, Gemeinwohl, Kritik, Politik und Lokales. [Zwierciadło. Tygodnik poświęcony literaturze, sztuce, dobru ogólnemu, krytyce, polityce i sprawom lokalnym]. Poznań. Wychodzi w r. 1846; zanika po kilku miesiącach. Założycielem jest Carl von Heugel, były oficer.
Prenumerata kwartalna - 22,5 sgr.
Pismo liberalne. Zajmuje się polityką, sztuką, literatura 1 sprawami Jokalnymi.

GAZETA POLSKA.
Pismo codzienne. Poznań. Wychodzi od 22 marca 1848 do 29 czerwca 1850 r.
Redaktor - Hipolit Cegielski, od 1 października 1849 r. Marceli Mott y , po 20 marca 1849 powtórnie Cegielski. Nakład Walentego Stefańskiego, od 1 grudnia 1849 nakład redakcji. Druk W. Stefańskiego. 2°.
Prenumerata kwartalna - 1 tal. 15 sgr., przez pocztę - 1 tal. 25 sgr. pojedyncze numery - 10 sgr. Pierwsze na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego pismo codzienne polskie wydawane i redagowane przez Polaków. Jest ono owocem Wiosny Ludów, która zniosła instytucję cenzury w państwie pruskim. Propaguje idee wolnościoworewolucyjne. Po upadku powstania staje się organem Ligi Polskiej i przechodzi na pozycje obozu pracy organicznej. Liga Polska wydzierżawia pismo od Cegielskiego i Stefańskiegt» (w końcu września 1848 r.). Upada po odebraniu debitu pocztowego w połowie 1850 r. (Rys. 14).
POSENER WOCHENBLATT FUR ELTERN UND LEHRER. Herausgegeben vom Central-Lehrer Verein fur die Provinz Posen. [Pismo tygodniowe dla rodziców i nauczycieli. Wydawane przez Centralny Związek Nauczycieli Prowincji Poznańskiej]. Tygodnik. Poznań. Wychodzi od 14 września 1848 r. do 29 września 1849 r.
Redaktor - Sch6nke. Druk W. Deckera i Sp. 8°.

Hm *» % lilii Si
. 1 III -1r
IIliiii * 5.1.
finb> p W I ., I.
i 'fijiiiii
Przegląd bibliograficzny
.UHilfi
1 :w;p;:
Mi!5 
D3
Prenumerata kwartalna - 7 sgr. 6 fen.
Zawiera rozprawy naukowe, artykuły pedagogiczne dla nauczycieli i komunikaty. Dalszym ciągiem pisma jest "Volksschullehrer in der Mitte des Neunzehnten J ahrhunderts", ukazujący się od 1 stycznia 1850 roku.
WIELKOPOLANIN.
Ukazuje się 2 razy tygodniowo. Poznań, Kościan. Wychodzi od 4 października 1848 do 29 czerwca 1850 roku. Założycielem jest ks. Aleksy Prusinowski. Redaktorem - początkowo ks. Prusinowski, od 3 października 1849 r. nominalnie Walenty Stefański, w rzeczywistości Ewaryst Estkowski. Nakład i druk W. Stefańskiego (nr 74-76 w 1849 r. - druk A. Graetza w Kościanie). 4°. Prenumerata kwartalna wynosi 2,5 zł, w roku 1849 od IV kwartału zniżona do 2 zł. Pismo głosi otwarcie hasła solidaryzmu społecznego. Radzi chłopu słuchać we wszystkim panów i księży. Redagowane jest z wyraźną tendencją tłumienia na wsi wielkopolskiej nastrojów "szelizmu" , - rozładowania niezadowolenia nagromadzonego po wypadkach 1848 roku, gdy chłopi nie uzyskali obiecanych 5 morgów za udział w powstaniu. Gorliwie usprawiedliwia szlachtę, wybiela ją w oczach chłopów. Ponadto ks. Prusinowski głosi dość otwarcie nienawiść do Prusaków, co naraża go na liczne procesy sądowe i kary. Od 24 grudnia 1849 r.
ks. Prusinowski po nieporozumieniu ze Stefańskim redaguje nowe pismo dla ludu pL ..Wiarus'''. "Wielkopolanin" wychodzi nadal pod oficjalną odpowiedzialnością Stefańskiego. Rzeczywistym redaktorem jest Estkowski. Po wyjściu ustawy prasowej z 5 czerwca 1850 r. odmówiono pismu debitu pocztowego, co powoduje jego upadek. (Rys. 15).
DEUTSCHES VOLKSBLATT. [Niemieckie pismo ludowe].
Ukazuje się 2 razy w tygodniu. Poznań. Wychodzi od 1 stycznia 1849 r. Redaktorem jest dyrektor gimnazjum, dr Kiessling. Druk W. Deckera. Prenumerata kwartalna 10 sgr.
Organ stowarzyszenia niemieckiego "Hauptverein der deutschen Verbriiderung" zorganizowanego na wzór Ligi Polskiej.
SZKOŁA POLSKA. Pismo miesięczne poświęcone pedagogice. Od roku 1851 zmiana w podtytule: Pismo poświęcone pedagogice, redagowane przez E. Estkowskiego. Od r. 1853 druga zmiana w podtytule: Pismo szesciotygodniowe poświęcone pedaI gogice, redagowane przez Ewarysta Estkowskiego i ks. Ignacego Sumińskiego.
Poznań. Wychodzi od początku 1849 do końca 1853 roku. Nakład i druk W. Stefańskiego, w roku 1851 L 3 - druk Pawickiego i Gubego, w r. 1853 L 5 W. Deckera i Sp. 8 u . Prenumerata roczna - 2 tal. 15 sgr. - 15 złp.
Pismo publikuje materiały, które mają służyć do opracowania podręcznika pedagogiki, dydaktyki i metodyki. Jest organem Towarzystwa Pedagogicznego założonego w Poznaniu w r. 1848. Ma dodatek pL "Szkółka dla Dzieci", który od r. 1853 (po upadku "Szkoły Polskiej") przekształca się w samodzielne pismo pL "Szkółka dla Młodzieży". (Rys. 16).
ZEITUNG DES OSTEN. [Gazeta Wschodnia].
Dziennik. Poznań. Wychodzi od 1 marca do 31 grudnia 1849 r. Redaktor - Senst, nakład i druk W. Stefańskiego. 4°. Pismo polskie w języku niemieckim, przeznaczone dla Niemców, dąży do oddziaływania na opinię niemiecką w interesie społeczeństwa polskiego. Pierwsze
8 Kromka Miasla Poznania 
;@
Ariipat
Przegląd bibliograficzny
Ap
- I I I 11 fil!sUS-ŁŁ-Jl
,* U*.
1% I B
SI N -1
. .
lin " « 71
. S-amiaiiotS <5 *1:.' $ ,i B I
GSik< USj I · - i i II<u * 11 i'i 11i ,. *
. i f 
D5pismo polskie, które wychodzi przez pewien czas dwa razy dziennie. Ma szeroką sieć korespondentów w stolicach państw europejskich. (Rys. 17).
DZIENNIK POLSKI. Pismo poświęcone polityce i sprawie narodowej na zasadzie wolności, równości i braterstwa. Wychodzi codziennie w Poznaniu od 7 czerwca 1849 r. do 29 czerwca 1850 r.
pod redakcją Karola Libelta. Druk N. Kamieńskiego i Sp. 2°. Prenumerata kwartalna - 1 tal. 15 sgr., przez pocztę - 1 tal. 25 sgr., pojedyncze egz. - 1 sgr. 8 fen. Pismo redagowane w duchu liberalno-demokratycznym. Dąży do wyzwolenia Polski jako państwa wchodzącego w skład federacji ludów słowiańskich. Polemizuje z "Gazetą Polską", reprezentującą program obozu pracy organicznej. Do współpracowników pisma należą m. in. Karol Ney, Ewaryst Estkowski, ks. Tomasz Borowicz, ks. Aleksy Prusinowski. (Rys. 18).
GAZETA WIELKOPOLSKA NIEDZIELNA.
Tygodnik. Poznań. Wychodzi od 9 grudnia 1849 r. do 31 marca 1850 r. Redaktorem i nakładcą jest Antoni Woykowski. Pismo wychodzi w jego własnej drukarni. 2°. Prenumerata kwartalna - 3 zł.
Na treść składają się omówienia literackie, wiersze, polemiki polityczne.
Szerzy idee walki narodowowyzwoleńczej w oparciu o solidarystyczną jedność wsi i dworu. Policyjne władze pruskie trzymają pismo pod baczną obserwacją i okładają konfiskatą symboliczną winietę z kosą, krzyżem, Orłem polskim i Pogonią litewską. (Rys. 19).
WIARUS KSIĘDZA PRUSINOWSKIEGO Ukazuje się 2 razy tygodniowo. Poznań. Wychodzi od 24 grudnia 1849 do 1 lipca 1850 roku. Redaktorem i nakładcą jest ks. Aleksy Prusinowski. Drukarnia Nowa Poplińskiego i Łukaszewicza. 4°.
Prenumerata kwartalna wynosi 2 złp. = 10 sgr. Pojedynczy-numer kosztuje 4 gr. pol. = 8 fen.
Głosi solidaryzm społeczny i przeciwdziała nastrojom rewolucyjnym na wsi wielkopolskiej. Znajduje silne poparcie w Lidze Polskiej. Artykuły "Wiarusa" odczytywane są głośno na organizowanych przez Ligę zebraniach ludowych. Władze pruskie prześladują pismo częstymi konfiskatami za artykuły antyrządowe. Zanika to odmówieniu debitu pocztowego. (Rys. 20).
DER VOLKSSCHULLEHRER IN DER MITTE DES NEUNZEHNTEN JAHRHUNDERTS. Organ des Central- Lehrervereins fur die Provinz Posen. [Nauczyciel Szkoły Ludowej w Połowie Dziewiętnastego Wieku. Pismo wydawane przez Centralny Zwią, zek Nauczycieli Prowincji Poznańskiej].
Dwutygodnik. Poznań. Wychodzi od 1 stycznia 1850 do 29 czerwca 1850 r. Założycielem i redaktorem jest Karol Hielscher. Nakład Braci Scherk. Druk W. Deckera i Sp. 16°.
Prenumerata kwartalna - 7 sgr. 6 fen.
Zawiera wiadomości pedagogiczne, rozprawy i artykuły. Stanowi dalszy ciąg pisma "Posener Wochenblatt fur Eltern und Lehrer".
KURYER HANDLOWY. [General-Anzeiger fur die Stadt und Provinz Posen].
Dziennik. Poznań. Wychodzi od stycznia do kwietnia 1850 r. pod redakcją Antoniego Woykowskiego i jego nakładem.
s * 
Przegląd bibliograficznyhl\
)J( I.

II{ 
D7
Prenumerata kwartalna - 7,5 sgr.
Zawiera ogłoszenia handlowe oraz wiadomości polityczne.

TYGODNIK KOŚCIELNY Poznań. Wychodzi od 3 stycznia 1850 do 27 czerwca 1850 roku. Redaktorzy: ks.
kan. Jan J abczynski i ks. regens J an Janiszewski. Nakład i druk "Drukarnia N owa" Poplińskiego i Łukaszewicza. 4°.
Prenumerata roczna - 3 tal. 10 sgr.
Omawia stosunek Kościoła do państwa, szkoły i wychowania. Dąży do emancypacji Kościoła spod opieki rządów. Głosi wolność wyznań religijnych. Przestaje wychodzić po nałożeniu kaucji w r. 1850. (Rys. 21).
KRZYŻ A MIECZ. Pismo literacko-polityczne.
Tygodnik. Poznań. Wychodzi od 7 stycznia 1850 do 24 czerwca 1850 roku.
Redaktor odpowiedzialny - Ewaryst Estkowski, rzeczywisty - Karol Baliński.
N akład redakcji. Druk W. Stefańskiego. 4°.
Prenumerata kwartalna - 1 tal.
Pismo ugrupowania zachowawczego. Cel: odrodzenie kraju przez wiarę 1 moralność. Mistycyzm. Zanika po odmówieniu debitu pocztowego.
SZKÓŁKA DLA DZIECI. Pismo miesięczne, poświęcone nauce i rozrywce dla dzieci, redagowane przez Ewarysta Estkowskiego. Poznań. Wychodzi od kwietnia 1850 do końca 1853 roku. Nakład "Szkoły Polskiej". Redaktor - E. Estkowski, od roku 1853 - Estkowski i ks. Ignacy Sumiński. Druk W. Stefańskiego, od t. 2 1851 r. - Pawickiego i Gubego, od t. 4 1853 r. - W. Deckera i Sp 8°.
Prenumerata roczna - 2 tal.
Dodatek do "Szkoły Polskiej". Od roku 1854 (po upadku "Szkoły Polskiej") wychodzi samodzielnie pod tytułem "Szkółka dla Młodzieży". Szerzy zasady wychowania religijnego. Liczy 100 prenumeratorów, głównie wśród obywateli ziemskich.
GONIEC POLSKI Dziennik. Poznań. Wychodzi od 3 lipca 1850 do 31 grudnia 1851 r. Redaktor odpowiedzialny - Antoni Rose, rzeczywisty - Władysław Bentkowski. Nakład redakcji. Druk W. Stefańskiego, od 2 grudnia 1851 r. nakład i druk Pawickiego i Gubego . 2°. Prenumerata kwartalna - 1 tal. 25 sgr., z przysyłką do domu - 1 tal. 30 sgr., na prowincji - 3 tal., pojedyncze numery - 10 gr. pol. Pismo wychodzi po ograniczeniach prasowych z 5 czerwca 1850 r. Kontynuuje akcję propagandową Ligi Polskiej i jej organu, "Gazety Polskiej". Omawia sprawy polskie i narodów słowiańskich oraz prowadzi kronikę wydarzeń politycznych świata. Upada pod presją władz pruskich. (Rys. 22).
POSENER STADTBLATT. [Pismo dla miasta Poznania].
ukazuje się 2 razy na tydzień w Poznaniu od 1 stycznia 1851 roku. Nakład 1 druk - Pawicki i Gube.
Prenumerata kwartalna - 20 sgr., poza Poznaniem - 25 sgr.
Podaje: w pierwszej części beletrystykę, w drugiej wiadomości z prowincji.
Polityką nie zajmuje się.

Przegląd bibliograficzny
Rys. 23 
DO
WIEŚCI POZNAŃSKIE Ukazują się 2 razy w tygodniu. Poznań. Wychodzą od 1 kwietnia 1851 do 13 maja 1852 roku. Założycielem i właścicielem jest Pawicki i Gube. Redaktor - Bartłomiej Ludwik Sławczyński, emerytowany nauczyciel szkoły elementarnej.
Druk Pawicki i Gube. 4°.
Prenumerata kwartalna dla Poznania i dla zamiejscowych - 3 złp.
Pismo przeznaczone dla mniej zamożnych. Informuje o sprawach samorządowych, o nowym prawie gminnym. Polityką nie zajmuje się. Numer składa się z 3 części: 1. beletrystyka, 2. wiadomości o uchwałach Rady m. Poznania i wszelkie rozporządzenia, 3. ogłoszenia władz i osób prywatnych, kursy giełdy pieniężnej i towarowej. Prześladowania władz pruskich i proces w sprawie płacenia kaucji doprowadzają pismo do upadku. Od 16 maja 1852 r. wychodzi w jego miejsce "Dziennik Poznański". (Rys. 23).
KURYEREK POZNANSKI Poznań. Wychodzi od 16 grudnia 1851 r. Redaktor - Walerian Kurowski. Wydawca i druk - L. Merzbacha. Zawiera wiadomości przemysłowe, handlowe i ogłoszenia. Ma odpowiednik w języku niemieckim pod tyt. "Posener Anzeiger".
POSENER ANZEIGER. [Kuryerek Poznański].
Poznań. Ukazuje się od 16 grudnia 1851 roku. Wydawca - Ludwik Merzbach.
Druk L. Merzbach.
Wychodzi również w języku polskim pt. "Kuryerek Poznański". Podaje wiadomości przemysłowe i handlowe oraz ogłoszenia.
ALLGEMEINER ANZEIGER FUR POSEN. [Ogólny donosiciel dla miasta Poznania].
Pismo codzienne. Poznań. Wychodzi od 17 grudnia 1851 r. Założycielem i nakładcą jest Gustav Rosenstiel i W. Decker. Druk W. Deckera. Pismo zawiera ogłoszenia. Od 1 stycznia 1852 r. wychodzi pod tytułem "Generalanzeiger und Fremdenblatt".

DZIENNIK POZNANSKI.
Wychodzi codziennie prócz niedziel i świąt. Poznań. Ukazuje się 16 maja 1852 r.
i po krótkim czasie upada. Wydawca - Sylwester Pawicki. Nakład i druk Pawickiego i Gubego. 4°.
Pismo podaje komunikaty handlowe oraz wiadomości literackie. Nie porusza zagadnień politycznych. Powołane do życia na miejsce "Wieści Poznańskich". Numer okazowy przechował się w aktach Woj. Archiwum Państwowego w Poznaniu.
SZKÓŁKA DLA MŁODZIEŻY. Pismo sześciotygodniowe wraz z dodatkiem literackim i artystycznym, redagowane przez Ewarysta Estkowskiego. · Poznań. Wychodzi od początku 1854 roku, przestaje wychodzić w roku 1855.
Nakład Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego. Druk W. Deckera i Sp. 8°.
Prenumerata roczna - 2 tal.
Dalszy ciąg "Szkółki dla Dzieci". Wychodzi samodzielnie po upadku "Szkoły Polskiej" w roku 1853.

KRONIKA RELIGIJNA PRZEGLĄDU POZNAŃSKIEGO. Pismo sześciotygodniowe Poznań, od r. 1855 Grodzisk, od r. 1856 znowu Poznań. Wychodzi od lutego 1854 r. do 1859. Założone przez redakcję "Przeglądu Poznańskiego". Redaktorem 
Przegląd bibliograficznyjest początkowo Kajetan Morawski z Jurkowa pod Kościanem, od roku 1855 Stanisław Chłapowski. Nakład redakcji "Przeglądu Poznańskiego". Druk: 1854 r.
- Pawicki i Gube, 1855 r. - A. Schmaedicke - Grodzisk, 1856 r. - N. Kamieński, w drugim półroczu - M. Zoern, 1857 r. - N. Kamieński i Sp., 1858 r. - L. Merzbach, 'w drugim półroczu - N. Kamieński i Sp., 1859 r. - L. Merzbach. 8°. Prenumerata roczna - 1 tal. 15 sgr.
Do roku 1854 "Kronika Religijna" jest działem czasopisma "Przegląd Poznański". Od roku 1854 wyodrębnia się w pismo samodzielne pod tą samą redakcją. Zanika z chwilą powstania "Tygodnika Katolickiego" pod red. ks. Aleksego Prusinowskiego. J 1
PRZYRODA I PRZEMYSŁ. Tygodnik poświęcony przystępnemu wykładowi wszystkich gałęzi nauk przyrodniczych, praktycznemu ich zastosowaniu do potrzeb życia, tudzież najnowszym odkryciom i wynalazkom. Poznań. Wychodzi od początku 1856 do końca 1858 roku. Redaktorem jest Julian Zaborowski, nauczyciel gimnazjum w Bydgoszczy, potem szkoły realnej w Poznaniu. Po śmierci Zaborowskiego redakcję przejmuje Felicjan Sypniewski, prezes wydziału nauk ścisłych TPN w Poznaniu. Nakładca - L. Merzbach. Druk L. Merzbacha. 4°.
Prenumerata roczna - 6 tal.
Zawiera rozprawy teoretyczne z zakresu przyrodoznawstwa. Podaje wiadomości przemysłowe, techniczne, meteorologiczne. Omawia najnowsze konstrukcje maszyn. Prowadzi stały przegląd wydawnictw naukowych i literackich. Współpracują z pismem: Lelewel, Dietl, Maier, Urbański, Jastrzębowski i Cegielski. N ajwięcej artykułów pisze sam Zaborowski.

'ZIEMIANIN. Pismo poświęcone rolnictwu i przemysłowi.
Kwartalnik. Poznań. Wychodzi od 15 maja 1856 r. do 1859 r. Komitet Redakcyjny składa się z Ignacego i Stanisława Sczanieckich i Kamila Zakrzewskiego. Jako redaktor odpowiedzialny figuruje Ignacy Sczaniecki zŁaszczyna. Nakład i druk Ludwika Merzbacha. 8°.
Prenumerata roczna - 24 złp.
Organ Towarzystwa Rolniczego. Szerzy wiedzę rolniczą. Zamieszcza wiadomości z życia Towarzystwa. Informuje o powziętych uchwałach. Po 4 latach przestaje wychodzić jako pismo samodzielne i staje się dodatkiem "Dziennika Poznańskiego" (od stycznia 1860 r.). Od r. 1866 staje się powtórnie pismem samodzielnym. Pod tym samym tytułem w latach 1850-1855 wychodzi pismo rolnicze w Lesznie pod redakcją Wojciecha Lipskiego i Włodzimierza Wolniewicza - przez krótki czas drukowane u N. Kamieńskiego w Poznaniu. (Ciąg dalszy w następnych numerach)