ZESPÓŁ, RYGIER A W SEZONIE 1896/7: R e ż y s e r z y: E. Rygier, Cz. Knapczyńskl, J. Jakubowski. A r t y s t ki: Wanda Audran z Łodzi, Wanda Biernacka, Maria Czerpakowa *) (przed tem Galińska), Zofia Jakubowska *), Sylwia Jutkiewicz, Zenobia Knapczyńska*) (dawn. Kossowska), Eleonora Królikowska*), Maria Modrzewska, Antonina Ogińska *), Antonina Roszkowska *), (poznanianka, w tym sezonie wstąipiła na scenę), Wanda Stępniewska, Julia Stępowska (żona Leona St.), Stanisława Stróżewska, Helena Talko, Jadwiga Tańska, Helena Tańska (chwilowo), Stanisława Wajdowska, Lidia Wiśniowiecka, Maria Zalewska. Adeptki debiutujące: Maria D'Ylier, Wanda Nałęcz. A r t y ś c i: Konrad Ankiewicz sufler, Ignacy Berski *), Józef Brzeziński (Roland, czasowo), Stanisław Czerniak*), Leopold Doliński*), aktor i tancerz, od 15. XII, Jan Jakubowski*), Jan Karpowicz, Czesław Knapezyński*), Kremarski, Leon Nawolecki, Edward Olszewski, Eugeniusz Prochaska, Apolinary Kaczewski (dawnie] Skoraczewski*), Edmund Rygier, Stefan Stefański*) (Czernasty), Stanisław Szatkowski *), Franciszek Strożewski, Swoboda *) (czasowo), Michał Tarasiewicz, Michał Wojdałowicz*) (czasowo), inspecjcnt Stefan Czternasty*), kasjerka M. Skoroczewska, sekretarz Zygmunt Posiadłowski, dekorator Henryk "oziębło. Odświeżył dekoracje i częściowo nowe malował art. mai. Henryk Uziębło · 5 Krakowa. Wnętrza na scenie zdobiły obrazy art. mai. krakowskiego Apolinarego Kotowicza. Ceny miejsc były od 30 fen. do 4,20 mk. Aoonament: 15 kuponów w lożach parterowych i I piętra 31 mk. 50 fen., w krzesłach parterowych 24 mk. Uroczystość otwarcia. sezonu nastąpiła 1. X. 1896 r. przy wypełnionej widowni. Rozpoczęto Polonezem triumfalnym: "Wiwat wszystkie stany" kompozycji dyrektora Bolesława Dembińskiego, prolog pióra Adama Asnyka wygłosił E, Rygier. Po kantacie uroczystej pióra Michała Świerzyńskiego pokazano "Konfederatów Barskich" A. Mickiewicza, akt H-gi, z Stanisławem Szatkowskim (wojewoda), Michałem Tarasiewiczem (Kaz. Puławski), E. Rygierem (Ojciec Marek). Po odegraniu mazura, kompozycji Boi. Dembińskiego pl. "Na zamku wojewody", dano urywek II aktu z "Balladyny" oraz "Zemstę" A. Fredry z E. Rygierem (Cześnik), Zofią Jakubowską (Klara), Janem Jakubowskim (Milczek), Janem Karpowiczem (Wacław), Eleonorą Królikowską (Podstolina) , Edwardem Olszewskim (Papkin) , Apo1inarym Raczewskim (Dyndaiski) . Przedstawienie zakończył Polonez "prowadzony przez p. Rygiera z wielką elegancją" (rec. "Kur. Poz." nr 227) i mazur tańczony przez zespół. Tańce układał Leon Nowo1ecki. Dyrygentem orkiestry był w ten wieczór Bolesław Dembiński. Orkiestrą wojskową 47 p. grającą stale w teatrze dyrygował Schmidt. Tańce wykonywali Leon N owo1ecki i Zenobia Knopczyńska. *} Gwiazdki oznaczają osoby pozostałe z poprzedniego sezonu. kobiet" (8 razy), "Rok 997" sztuka mająca dla tej dzielnicy duże znaczenie (9 razy), oraz "Dla świętej' ziemi" (7'razy), dalej "Popychadło", niezawodny na każdej scenie wówczas sukces (7 razy), "J ak się śmieją i płaczą w Poznaniu", zlokalizowany wodewil (5 razy), "Odgrzewana miłość" (5 razy), "Filareci" wycinek z życia Mickie wic za (4 razy) i "Syn" (4 razy). Inne sztuki, w tym częściowo znane już szły po 3, 2 a często tylko po 1 razie. Z sztuk obcych pierwsze miejsce zajęło wesołe "Małżeństwo na próbę" (6 razy), me1odrama'tyczna "Hanusia" (5 razy), dowcipny" Pan Dyrektor" (5 razy), przeróbka z popularnej powieści "Chata wuja Toma" osiągnęła 4 przedstawienia. Gościnnie występowali: N a t a l i a S i e n n i c k a: od 19. I. do 6. IV. 1897 Ochotnicka (Klub kawalerów), Matylda nr. Klaporzewska (Syn), Zuzanna (Pan Dyrektor), Elżbieta (Szczęście w zakątku), Hrabina d'Autreval (Walka kobiet), Zofia (Flirt), Janina (Przyjemności małżeńskie), Sabina (Niewolnice z Pipidówki), Marco (Kobiety z kamienia), Julia (Dzisiejsi), Pani de Chalenay (U tancerki), Amelia Tichard (Oj mężczyźni). Od 8. V. do 13. V. 1897 występował gościnnie art. dram. teatru krakowskiego A n t o n i S i e m a s z k o "Pan Damazy" (rola tytułowa), "Oj mężczyźni" (Bisturkiewicz), "Dom otwarty" (Telesfor) , Promenteł (Safanduły). Od 21. TV. do 23. V. 1897 trwały występy art. dram. sceny lwowskiej C y r y l a D a n i e l e w s k i e g o, który grał w swych własnych utworach scenicznych: Aleksander ("Nasze paryżanki"), Kazio ("Jak się śmieją i płaczą w Poznaniu". Repertuar układał Rygier orientując się częściowo nowościami sceny warszawskiej i krakowskiej, częściowo czerpał z działu popularnych starszych sztuk, odpowiadających gustowi szerszej publiczności. R e p e r t u a r p o l s k i pierwszego sezonu sztuk nowych i wznowionych: ..Konfederaci Barscy" II akt Adama Mickiewicza (1. X.), "Zemsta" k. 4a A. Fredry fi. X.), "Sprawa kobiet" k. 4 a. M. Bałuckiego (3. X.), "Dzienniczek Justysi" k. 1 a. J. Kościeiskiego (6. X.), "Jadzia wdową" krot. 3 a. R. Ruszkowskiego (10. X.), "Kościuszko pod Racławicami" obraz hist. Wł. L. Anczyca (15. X.) w rocznicę zgonu Tadeusza Kościuszki (52 razy grany w Poznaniu), "Pozytywni" k. 4 a. J. Narzymskiego (17. X.), "Syn" k. 4 a. K. Zalewskiego (24. X.), "Barkarola" obr. dram. 1 a. M. Gawalewieza (27. X.), "Mąż od biedy" k. 1 a. J. Blizińskiego (27. X.) "Mazepa" tr. 5 a. J. Słowackiego (1. XI.), "Odgrzewana miłość" k. 4 a. żegoty Krzywdzica (7. XI.), "Okrężne" k. 2 a. J. Korzeniowskiego (19. XI.), "Przewodnik dla zakochanych" krot. 1 a. W. Simona, "Popychadło" szt. 4 a. J. Szutkiewicza (21. XL), "Dla świętej ziemi" szt. lud. 4 a. śp. i tańc. M.Sewera (12. XII.) "Gałązka heliotropu" k. 1 a. A. Asnyka (15. XII.), "Przyjaciele Hioba" k. 2 a. A. Asnyka (15. XII), "O Jó E. Orzeszkowej (16. XII.), "Złoty cielec" k. 1 a. St. Dobrzańskiego (27. XII.), "Lorenzo i Jessyka" abr. 1 odst. Lucjana Kwiecińskiego (26. XII.), "Dzieciaki" k. 1 a. L. świderskiego, "Krakowiacy i górale" ap. nar. w 3 a. J. N. Kamiriskiego z muz. K. Kurpińskiego Akt ly (1. I.), "Wicek i Wacek" k. 4 a. Z. Przybylskiego (16. I.), "Klub kawalerów" k. 3 a. M. Bałuckiego (19. I.), "Baby" k. 4 a. Z. Przybylskiego (28. I.), "Zdrowi i pokaleczeni" k. 5 a. Żegoty Krzywdzica (11. II.), "Flirt" k. 4 a. M. Bałuckiego (13. II.), "Staruszkowie w zalotach" fr. scen. w 1 a. z śpiewami i tańcami (14. II.), "Gwiazda Syberii" dr. 3 a. L. Starzeńskiego, "Robert i Bertrand czyli Dwaj złodzieje" krot. 4 a. 7 śpiew. Wł. L. Anczyca, muz. K. Kratzera (25. II.), "Niewolnice z Pipidówki" k. 4 a. M. Bałuckiego (27. II.), "Filareci" obr. dram. w 4 a. A. Staszczyka (18. III.), "Karpaccy górale" dr. 3 a. J. Korzeniowskiego (uroczyste przedstawienie w 100-letnią rocznicę urodzin autora), (19. III.), "śluby panieńskie" k. 5 a. A. Fredry (23. III.), "Dzisiejsi" k. 1 a. M. Gawalewicza (30. III.), "W walce z życiem" szt. 4 a. Bronisławy Liebekowej (1. IV.), "Oj mężczyźni! mężczyźni!" krot. 4 a. K. Zalewskiego (6. IV.), "Rok 997" obr. dr. 4 odst. Józefa z Brzezin (pseud. Cyryla Danielewskiego) (12. IV.), "Nasze paryżanki" k. 5 a. Cyryla Danielewskiego (21. IV.), "Pan Damazy" k. 4 a. J. Blizińskiego <8. V.), "Dom otwarty" k. 3 a. M. Bałuckiego (9. V.), "Na bezdrożach" dr. 5 a. 6 odst. Wacł. Sawiczewskiego (15. V.), "Jak się śmieją i płaczą, w Poznaniu" operetka lokalna z tańcami w 6 obr. kuplety C Danielewskiego muz. G. Lotensa, przeróbka z wodewilu "An der blauen Donau" . OPERY: "Halka" op. 4a. słowa Wł. Wolskiego muz. St. Moniuszki (S. IV.) , "Flis" op. la. słowa St. Bogusławskiego muz,. St. Moniuszki. R e p e r t u a r o b c y: "Niobe" Krot. 3 a. H. Paultona (6. X.), "Właściciel kuźnic" szt. 3 a. (13. X.), "'Zbójcy" tr. 5 a. Fr. Schillera (20. X.), "Czuła struna" k. op. la. Clairville, Lambert i Thifooust (27. X.), "Pan Dyrektor" k. 3 a. A. Bissena i F. Carre (31. X.), "Walka motyli" k. 4 a. H. Sudermanna (28. XI.), "Rodzina Furiosów" k. 4 a. Fr. Riisa (3. XII.), "śmierć cywilna" kr. 5 a. J. Giacoimetti (5. XII.), "Nasi najserdeczniejsi" k. 4 a. W. Sardou (10. XII.), "Małżeństwo na próbę" krot. ze śp. i tańc. 3 a. K. Gero muz. K. Kuhna (19. XII.), "Broń niewieścia" fr. scen. 1 a. Benedixa (27. XII.), "Otello" tr. 5a. W. Szekspira (2. I.), "Polowanie na zięciów" k. 4a. Labiche i Delocour (9. I.), "Ciotka Karola" krot. 3a. Branden - Thomasa (23. I.), "Szczęście w zakątku" szt. 3a. H. Sudermanna (30. 1.), "Kupiec Wenecki" k. 5a. W. Szekspira (4. II.), "Walka kobiet" K. 3a. Scribe, Legouve (6. II.), "Pamiętniki szatana" K. 3a. Arago i Vermond (18. II.), "Przyjemności małżeńskie" K. 3a. A. Valabregue (20. II.), "Kobiety z kamienia" szt. 4a. T. Barriere i L. Thiboust (4. III.), "Chata wuja Toma" utwór scen. 5a. 7 obr. Dumanoir i d'Ennery przekł. J. W. Kamińskego (11. III.), "Iskierka" k. la. E. Paillerona (24. III.), "Hanusia" marzenie senne 3 ob. z muz. i śp. G. Hauptmanna przekł. M. Konopnickiej (27. III), "U tancerki" k. la. (31. III.), "Safanduły" k. 4a. W. Sardou zł. G. Czernicki (13. V.). OPERETKI: "Lizka i Frycek" opt. la. Boisselet muz. Offenbacha, "Jak się śmieją i płaczą w Poznaniu" optka zlokalizowana muz. G. Lorensa, kuplety C Danielewskiego (18. V.). nich sezonach choć bardzo niejednolita 5 ) np. drugie przedstawienie "Jadzia wdową" czy "Synali lub "Zemsty" odbyły się przy pustej widowni. W piątki teatr nie grywał. Recenzje w "Kur. Poz. II podpisywane Włodz. R" W. R. R-ski, (Włodzimierz Raszewski) krótkie ale rzeczowe, dość surowe lecz zasadniczo w przychylnym tonie dla imprezy, dawały często admonicje za złe wykonanie ról artystom. Przy niektórych ważniejszych premierach ukazywały się recenzje na całą szpaltę z analizą i omówieniem utworów. Niektóre sztuki robiące w Królestwie doskonałe kasy tzw. w Niemczech "Zugstiicken" tu padały sromotnie np. głośne wówczas "Popychadło ", łub przyjmowano je chłodno ("Walka motyli "). Na "Zbójców" natomiast zabrakło biletów. Dyrekcja dawała nowe dekoracje ("Dla świętej ziemi") , "Kupiec Wenecki", "Hanusia") oraz sprawiała kostiumy ("Filareci", "Kupiec Wenecki", "Hanusia" , "Rok 997"), zbroje kupiono w firmie Perch i Florow w Berlinie. Nowością wprowadzoną przez nową dyrekcję było powtarzanie w niedziele premier sobotnich, oraz przesunięcie benefisów na okres wiosenny. Recenzent "Kur. Poz. II krytykował dyrekcję teatru za premIery fars np. "Małżeństwo na próbę ". Zaostrzenie stosunków między recenzentem "Kur. Poz. II a teatrem zaczęło się od ogłoszenia premiery "Na bezdrożach" Sawiczewskiego. Zdaniem recenzenta wystawienie tej sztuki niosącej zgniliznę i rozkład moralny, ubliżać może Polkom, więc należy ją bojkotować. Dyrekcja sztukę wycofała narazie. Zjawienie się na gościnne występy N a t a l i i S i e n n i c k i e j było przez krytykę przyjęte z początku chłodno, podnoszono jej wspaniałą technikę, wirtuozerię gry, elegancję i finezję, ale zarzucano zbyt silne indywidualizowanie ról i kolorystykę przesadną figur. Siennicka świetna w rolach kokietek grając ten genre w Poznaniu odniosła ogromny sukces, szczególnie w "Flircie II i "Kobietach z kamienia" . Szeroka publiczność poznańska przepadała za utworami wesołymi, toteż aktorzy-korniicy mieli największe powodzenie i popularność. Stosunek widzów do aktorów był ciepły, serdeczny, podczas wyjazdów na prowincję poznańską witano ich, przyjmowano i fetowano z nadzwyczajnym entuzjazmem. W organizowaniu występów na prowincji pomagał i działał komitet obywatelski z Józefem Kościeiskim 5) W sezonie 18% 7 wynosił dochód' brutto 48.381 m. za 126 przedstawień, w drugim 1897 8 zaś 49.694 m. za 137 przedstawień. widowni znaczenie manifestacji narodowej. W pierwszym sezonie E. R y g i e r zaprezentował się publicz ności w swych rolach: Otello, Wojewoda Mazepa, Fr. Moor (Zbójcy), Corrado (Śmierć cywilna), Bryndus (Krakowiacy i górale), Shylok (Kupiec wenecki), marg. De la Rochepean (Safanduły). W zespole dominował w rolach amantów M. T a r a s i e w i c z : Mickiewicz (Filareci), Marceli (Safanduły), Zbigniew (Mazepa), Bassanio (Kupiec wenecki), Kaz. Pułaski (Konfederaci), Karol (Zbójcy), dr Tholosan (Nasi naj serdeczniejsi) , Antoni (Pan Damazy), Kościuszko (Kościuszko pod Racławicami), Fidiasz, Rafael (Kobiety z kamienia). Poznańska krytyka jeszcze nieraz ostro krytykowała jego grę w nie których rolach, przyznając mu wielkie zalety talentu w innych. Dobrym charakterystycznym aktorem był E. O l s z e w s ki, mający tu pole w rolach komicznych: Papkin (Zemsta), Klepacki (Wicek i Wacek), Rozenblat (Złoty cielec), Lichocki (Kościuszko pod Racławicami) . Ulubionym aktorem Poznania był długie lata C z. K n a p c z y ń - ski w repertuarze lekkim: Feliks (Jadzia wdową), Wicek (Wicek i Wacek), Fikaiski (Dom otwarty), Bobberley (Ciołka Karola). Odbyły się debiuty sceniczne: W a n d y N a ł ę c z : Klara (Śluby panieńskie 23. III.) i Antonina (Iskierka) 24. III., M. d' Y 1 i e r (Leonia de Renat, "Iskierka") (24. III). W pierwszym sezonie aktorzy mieli kontrakty z dyrekcją c a ł o - r o c z n e (w drugim na 7 i pół miesięcy). Dyrekcja Teatru Polskiego miała zamiar przez 2 tygodnie od 2, V. grać w B e r 1 i n i e w Reichshallen, ogłosiła już repertuar, lecz wyjazd nie doszedł do skutku z powodu zakazu władz. Natomiast grano w G n i e ź n i e (22. IV.) " Ro k 997 ", w I n o w r o c ł a w i u ( 2 8 . IV. ) " Ro k 997 II , (29. IV. ) " F i - lareci ", (30. IV.) "Hanusia ", (2. V.) "Rok 997". Ukończywszy sezon w Poznaniu zespół wyjechał na lato do W ars z a w y i zaczął tu przedstawienia "Grochowym wieńcem" w Odeonie (dawniej Belle Vue) u Feliksa Kwaśniewskiego, który przejął na okres letni od Rygiera zobowiązania względem artystów. Mieczysław Skirmunt art. teatru poznańskiego w 1896 r. utworzył spółkę teatralną z Edmundem Majdrowkzem i prowadził objazdowy teatr po W. ks. Poznańskim i Prusach Zachodnich 20. X. 1896 r. zaczął w Toruniu z zespołem 18 osób, objechał 46 miejscowości, skończył imprezę w połowie sierpnia 1897 r.