_NOC .::.t.::'.s Poznań od roku I536 do I655 1) kościół Marii Panny -- 2) Tum - kościół katedralny - 3) RW. Mikołaj przed 1142 _ 4) f'W Małl!orzata nrzerl 1231 - !» Półwieś - 6) cmentarz i kościół Dominikański 1244 oraz Dominikański 1244 oraz Dominikanki III. reguły od r. 1623 - 8) młyn sołecki przed 1253 - 9) kościół św. M. Magdaleny (far.a) 1263 probostwo farne - szkoła 1303 - 10) Prziemienienie Pańskie l kościół Bernardynów 1457, św. Anna - 11) szpital i kościół św. Krzyża przed 1404 - 12) młyn Dominikański przed 1240 - 13) zamek królewski i gród - 14) młyn królewski i staw zamkowy - 15) szpital i kościół św. Gertrudy 1431 i św. Stanisław 1431 (Jezuici od r. 1570) - 16) św. Balbar.a 1453. św. Wawrzyniec 1459 i szpitale -17) ratusz - waga miejska - jatki na Rynku - 18) bóźnica, Katarzynki od r" 1404 - 19) mały młyn królewski i brama wrodawska - 20) duży rnłyn Irólewski i furta Dominikaiiska - 21 podgórze - 22) św. Sebastian przed 1544 - 23) św. WaLenty 1521 }rościół i szpital - 24) mur biskupa Lubrańskiego 1510 - 25) akademia - 26) Beguinki-Konwencianld 1405 - 27) Garbary - 28) szpital św. Małgorzaty 1596 - 29) kościół Ś\\i. Roch pocLą.tek 17 w. - 30) Karmelici bosi' (św. Józef) od 1618 żródła na Winiarach. Łaźnie grupują się przy osobnej ulicy - Łazi.ennej. W Bonini,e na południowym stoku Winiar, nad rzeką powstają domki latowe patrycjuszów w sąsi.edZ'twie dawni.ejszego wi.ejskiego dworu królewskiego. (W końcu XVIII i, na początku XIX wieku znajdowały się przy Drodze DębińskiejJ. Na Rybakach były gościńce otwarte jeszc.ze po godzinach policyjnych - dziś nazwalibyśmy to "nocnymi lokalami"" Istnieni,e swoj.e zawdzięczają okoliczn()śd, ż.e Rybaki należały do jurysdykcji zamkowej, a miasto nie miało tam wpływu. . Normą zami.eszkania były stale aż do XIX wi.eku domy j.ednorodzinne z wyjątki.em Grobli, gdzie mieszkała ludność finansowo słabsza. Brano tam "komorników" - lokatorów. Targi poznański.e mają olbrzymi.e ()hroty. - Poznań staj.e się mi,ejscem zjazdów, posiada też dużo pięknych ulic, placów, pałaców i podwórz. Przebywają tu często królowi.e, Wtedy 10 wykształca się i otrzymuj.e ostat.eczną redakcję archItektoniczną Stary Rynek, przedziwny z 4-ch wnętrz złożony plac, Sylweta miasta przyozdabia się pięknymi. hełmami wi.eż. - Tu miał się odbyć w r. 1524 hołd pruski, na który jednakż.e wielki mistrz sł-ę nie zjawił, a który ()dbył się w rok późni.ej w Krakowie, Ta naj świetniej sza epoka rozwoju miasta ginie bezpowrotni.e wraz ze zniszcz.eniami pierwsz.ej wojny .szwedzki.ej, z których miasto się już nie podźwignęło. POZNA1\t - FORTECA 18-WIECZNA (1703-1761). Plan VI. "Stolica Wielkopolski - miasto niezbyt wielkie, lecz slusznie zabudowane", nazywa Poznań Bodenehr pod r. 1703. W XVIII w. znowu splatają się losy miasta z twierdzą poznańską, tym razem zd.ecydowanie' na ni.ekorzyść miasta. Miasto, w którym tradycj.e polski.e, rodzime, zawsze były najsilni.ejsz.e, służy jako twi.erdza w interesie obcych dynastii. Miasto gnębione wojnami i kwat.erunkami traci częściowo swoje piękne przedmieścia a z nimi swoich mieszkańców i ich dobrobyt. Miasto jest kluczową pozycją dla dynastii saski.ej, decydującą o posiadaniu Polski. Dlat.ego też stal.e fortyfikują je królowi.e sascy i obc-e mocarstwa, a zdobywają j.e konf.ed,eraci, którzy znów fortyfikacj.e ziemne niszczą. Warto przyjrzeć się t.ej dekawej fort.ecy, która znowu jest j.edyna i nIe tuzinkowa jak wszystko, co kiedykolwi.ek w Pnznaniu wybudo którzy, improwizując nieraz w ostatniej chwi,ti, potrafili dać rozwiązania wprost nowoczesne, wyjątkowo wnikliwie wpasowane w teren, tak zdecydowanie niepodobne do ogólnie wtedy przyjętych schema 4 6 700mlN.£WAltlf ..... CMIN11łIłt ... Poznań; od roku I70) do I76I 1) klasztor Franciszkanów - 2) klasztor Karmelitanek bosych 1667 - 3) klasztor Reformatów 1657 ,- 4) kaplica P. Jezusa 1702 -I 5) kaplica św. Eljasza około 1700 - 6) kaplica św. Leonarda na Winiarach XVIII w. - 7) zamek/8) mury obronne wewnętrzne i zewnętrzne - 9) kontreskarpa i wał zewnętrzny -10) mur Jezuicki - 11) bastion garbarski -12) okop przy ci'emnej bramce13) bastion przed bramą Wrocławską - 14) reduta młyńska za furtą Dom:inikńską: - 15) okopy mostu Chwaliszewskiego - 16) reduty i okopy szwedzkie - 17) nowe bastjony - 18) bastjon bramy Wronieckiej -19) reduta .żydowska - 20) bastion przed bramą Wodną - 21) fortyfikacje rosyjskie z 1761 r. Toruniu, Gdańsku. Antycypuj.e się rozwiązania znane w Europie w czasach późni.ejszych z czasów wojen ruchowych. Miał już Poznań fragmenty fortyfikacyj bastionowych, murowanych, w XVII wieku np. przy zamku j.edną kurtynę dla dział i dwa bastiony - murowane, w r. 1703;4 podczas oblężenia przez Patkula, silny bastibn przy brami,e wrocławskiej, nowy mur ze strzelnicami tzw. j.ezuicki, bastion garbarski przy zgniJ.ej Warci.e, gdyż nurt rz,eki płyni,e teraz po wschodni.ej tronie Grobli; kurtynę na przedmi.eściu Garhary od strony rzei i bastion młyński przy W. Młyni.e. Stały wt.edy j.eszcze prz.edmieścia i dla ich obrony, jak również w celu panowania nad przejściem przez rz,ekę, urządzają Szwedzi cały szereg dzi.eł zewnętrznych (oeuvres avances). Była to bardzo nowocz.esna próba obrony luźnie zabudowanego miasta szer.egi.em oddzi-elnych redut i okopów, dla których miasto w obrębie murów obronnych stanowiło rodzaj cytadeli. Był to niejako I. etap fortyfikacji zi-emnych, a wobec zniszczenia części prz.edmi.eść nie został on już w II. etapie (1712) uwzględniony. W tym .etapie fortyfikacj.e ogranicz-ają się tylko do miasta lewobrzeżnego, bronionego podwójnym ciągi,em murów miejskich, zastępujących w systemie - kurtynę (działa stały na międzymurzu) . Podczas oblężenia przez Patkula wykazały się jasno kor_zyści oblegających, wynikające z pozostawienia poza systemem obrony - wzgórz św. Wojci.echa i św. Marcina. Były to id.ealne mi.ejsca do ustawi.enia baterii wrogich, które z wyższego poziomu na pagórkach mogły wygodnie operować. Stąd też pochodzi próba ufortyfikowania w.zgórza św. Marcina, obrysowana wprawdzi.e - bodaj z inicjatywy samego Augusta II - na planach s.askkh, j.ednak ni,e zrealizowana. Wzgór,ze św. WojcIecha wciągnęli w system fortyfikacji dopiero Prusacy w pierwszej połowi.e XIX wi,eku. III etap fortyfikacji (1761) rosyjskich już zdecydowani.e rezy. gnuje z obrony prz.edmieść. J.est to najkons.ekwentni,ej prz.eprowadz.ony system fortyfikacji, w którym w stosunku do 'zta pu II przybywa cały sz.ereg bastionów -od strony zachodniej i północnej. II i III .etap odpowiadają zasadniczo syst.emowi Vaubanowskiemu, posiadając, licząc od miasta, linie kurtyn, zastąpionych tutaj mi'ędzymurz.em, szeroką fosę napełnioną wodą z wyjątki.em strony zachodniid (wodę we fosi.e spiętrzały poprzeczne tamy), kon'treskarpę, poza nią bastiony oraz wał obiegający fosę z chodniki.em okrężnym, poprzegradzanym trawersami. Za. wał.em rozciągało się przedpole w miejscu po stronie zachodnilej umożliwiły później powstanie dzi