ODBUDOWA ZABYTKOW Mury obronne
W związku z przygotowaniami do odbudowy gmachu b. Sądu Apelacyjnego przy ul. 23 Lutego 32 (ul. Pocztowa) dla Archiwum Państwowego stała się aktualna sprawa odkrytego przez inż. Zbigniewa Z;elińskiego fragmentu okrągłej baszty obronnej. Odnaleziony fragment jest kilkanaście metrów wysoką ścianą przylegającą do muru otaczającego budynek sądowy. Ściana znajduje się po stronie zewnętrznej muru w miejscu jego załamania pod kątem prostym. Jest rzeczą prawdopodobną. że pod zwałami p.ruzu znajduje się 'dobra część zewnętrznego muru obronnego idącego od baszty do bramy Wrocławsk'ej - na tym odcinku miasto było otoczo- . ne podwójną linią murów, a odnaleziona baszta była ostatnią w linii muru zewnętrznego i jeśli wierzyć sztychowi Brauna uw:eńczona była blank8mi. Władze konserwatorsk'e zamierzają w oparciu o odnaleziony fragment zrekonstruować całą basztę. Pomysł ten należy powitać z uznaniem gdyż po zrealizowaniu go uratuje się dla potomności jeden z ostatnich śladów urządzeń obronnych Poznania. których już tak niewiele pozostało. Oprócz baszty przy kościele Katarzynek (O. O. Salezjanów) odznaczającej się bardzo ładnym dachem i ozdob'onej w ścianie szczytowej fryzem z cegły' kładzionej ukośnie. pozostały tylko efektowne partie murów obronnych ze strzelnicami i skarpami na Górze Przemysława. mur otaczający dawny zamek Przemysława oraz fragment muru przy ul. Ludgardy. w ścianie zachodniej kaplicy Serca Jezusowego. przy kośc:ele franciszkańskim. Okrągłą basztę cechu kuśnierzy,którą do czasów ostatniej wojny stała na podwórzu nieruchomości przy ul. Walki .Młodych (Podgórna) nr 12b (dziś teren Szpitala Miejskiego) i służyła celom mieszkalnym. rozebrał z nieznanych powodów okupant. Taki sam los spotkał drugą basztę, która znajdowała się na teren:e Straży Pożarnej przy ul Masztalarskiej. Przy ul. Wrocławskiej 15a w podwórzu b. hotelu Saskie_ go zachowała się znaC2'na partia murów obronnych z zamurowanymi strzeln:cami. ciągnąca się .wzdłuż przedłużenia ul. Walki M'odych. W czasie robót przy budowie ośrodka zdrowia na placu Kolegiackim przeprowadzanych w r. 1937 odkryto fragment murów obronnych przy ul. Wietrznej, który po zbadaniu zasypano. Jeśli już o pozostałościach fortyfikacji miejskich mowa,. to nie można pom'nąć milczeniem sprawy udostępnienia ich szerszej publiczności i uporządkowania otoczenia tych zabytków. Mury przy ulicy Wrocławskiej zasłonięte są ruinami stajni. Baszta przy kościele Katarzynek jest. praktyznie biorąc, zupełnie niedostępna, gdyż z jednej strony zasłaniają ją budynki klasztorne i kamienice przy ul. Wronieckiej, z drugiej otac7.'łją ją tereny zajęte przez Straż Pożarna i zamknięte dla pubI:cznoŚCl. Ru'ny na Gó'"ze Pr7.pm"sława dostępne były przed wojną tylko od strony kościoła Franciszkanów. Od zachodu i północy otaczał je zwarty rząd kamienic al. Marcinkowskiego i ul. Pocztowej. Dziś pozostał z tego muru tylko gmach poczty. Ten fakt należałoby wykorzystać dla odsłonięcia bardzo znacznego, jak na Poznań, wzgórza, które stano ny. ale i z punktu widzenia urbanistyki, bardzo cenny element w obrazie miasta. Po "'1Yburzeniu szop, domków, płotów i usunięciu rumowisk, znajdujących się u stóp, wzgórza od al. Marc:nkowskiego i 23 Lutego, można by utworzyć park czy aleję z pięknym widokiem na strome zbocze uwieńczone dawnymi murami 0bronnym.i, a w przyszłości gmachem odbudowanego zamku Przemysława. ChwIla na rozpracowanie tego zagadnienia jest bardzo stosowna, a to w związku z uaktualnieniem się sprawy rozbudowy gmachu Muzeum Wielkopolskiego, która już w roku przyszłym wkroczy na realne tory. W Planie Inwestycyjnym na rok 1949 przewidziane są na ten cel kredyty. Ale nie tylko otoczenie lecz j same zabytki wymagają Interwencji właściwych czynników. Najgorzej dz:eje się na Górze Przemysława, gdzie krawędzie skarp j n:ektóre partie murów wykazują bardzo znaczne wyrwy. Zdaje się, że usunięcie tych braków nie wymagaloby nawet dużych nakładów, ponieważ u stóp murów walają się znaczne ilości zdrowej jeszcze cegły gotyckiej. Trzeba by więc pokryć tylko koszt roboc:zny. Pewnych zabiegów "kosmetycznych" wymaga również baszta przy kościele Katarzynek, gdyż dw'e ściany pokryto w różnych okresach czasu tynkami, które należałoby odbić. Przy tej sposobności można by uporządkować sprawę otworów okiennych. dyż niektóre' z nich zamu!"owano, a wybito dla celów użytkowych inne, nie mające nic wspólnego z p:erwotnym założeniem. Opracowan:a wymaga także partia murów przy ul. Wronieckiej. W chwili obecnej władze konserwatorskie mają aż nadto
pracy w związku z zabezpieczaniem i odbudową zabytków zniszczonych w czasif' wojny, jednakże w dalszej przyszłości znajdą n:ewątpl:wie czas na zajęcie się opisanymi wyżej sprawami.
Stary Rynek W przeciwieństwie do przykrej ciszy panującej w otoczeniu resztek fortyfikacji miejskich, na Starym Rynku wre praca.
Konstrukcja stalowa wieży ratuszowej została już obmurowana, a w górnych partiach obetonowana. Mury w:eży wzmocniono ośmioma kotwicami żelaznymi, a przy balustradzie kamiennej na pierwszej kondynacji wieży umieszcza się w półtorametrowych odstępAch prowizoryczne kotwice drewn'ane. Gdyby te okazały się n:ewystarczającymi. zamieni się je na żf'lazne. We wnętrzu wieży usztywniono konstrukcję stalową przez założenie w narożnikach słupków betonowych. Przystępuje się do .prób, które mają dopomóc do powzięcia decyzji w spraw'e malarskiego wystroju murów zewnętrznych w:eży i Ratusza. Jest to sprawa natury zasadniczej. Ratusz był pomalowany za Quadra w ogólnym tonie jasnym z dużą domieszką barw soczystych. - Kwadry były jasne a fugi pomalowano na ciemno, fryzy - sgraffito. Renowacji dokonał w latach 1616/17 Hurman Aneman (Hermann Hanemann".') a około roku 1784 Franciszek Cielecki. Całko:w'tej zmiany w wystroju malarskim dokonano w toku robót przeprowadzonych w latach 1910-1913. Projektodawca ówczesny wyszedł z dośl: niezwykłego założenia. Uważał bowiem; że widok tynku sczern"ałego wskutek trwającego już kilka wieków oddziaływania wpływów atmosferycznych daje niezwykły  postanowił nie przywracać ratuszowi jasnych barw, lecz.. nomalował go w ciemn>"II1 tonie! Fugi natomiast rozjaśnił zachowując zresztą pierwotny kształt i układ kwadr. Fryzy pozostawił w technice sgraffito. Kierownictwo odbudowy Ratusza już nie długo stanie wobec konieczności powzięc'a decyzji w tej sprawie i dlatego rozpoczyna próbne malowanie, ktÓre pozwoli na lepsze zorientowanie się co do wyboru właściwej drogi. .Jak się żdaje - gorączka odbudowy przerzuciła się z Ratusza na sąsiedni Odwach, który przez długi czas marniał w stosach gruzu. Dzięki pomocy finansowej Urzędu Konserwatorskiego przystąpiono do odgruzowania budynku, przy czym starannie wyszukuje się ułamki detali architektonicznych. Na skutek tego, że Odwach n'e był podpiwniczony. uległy mvry daleko idącemu zniszczeniu przez wilgoć. Projekt Odwachu wykonuje inż.-arch. Roger Sławski. który przeprowadza odbudowę Ratusza i pracuie nad pmiektem odbudowy Wagi Mip;<:k'pi. Odbudowa kamiemcy firmy "Goldenring" postąpiła tak daleko, że ustawiono iuż konstrukcję dachową. Odbudow:mo wykusz od strony uEcy Woźnej w zmienionej nieco postaci. Z satysfakcją stwIerdzić można, że odbudowa kamieniczek przeniosła s;ę na sasiednie uliczki. I tak przy ul. Kram'irskiej jaśnieją świeże tynki na uwieńczonych ładnymi szczytami barokowymi fasadach domów nr 6 i 7. W roku przyszłym wejdz:e w stadium realizacji sprawa zrekonstruowania efektownych pod_ cieni w domkach budniczych, gdyż na ten cel przewidziano w projekcie Planu Inwestycyjnego
dwa miliony złotych. Zrekonstruowanie tych podcieni nie natrafi na poważniejsze. przeszkody wobec zachowania się ośmiu kolumienek w murach domków budniczych. W numerze 1 "Kroniki m. Poznania zanotowano w dziale "Odbudowa zabytków" informację o dwóch dużych ostrołukowych wnękach w lmm'enicy przy Starym Rynku nr 96. Notatkę tę trz('ba uzupełnić wiadomością, że w kamienicy sąsiadującej oz Palacem Działyńskich znajdują się .od strony kamienicy nr 80 identyczne wnęki, tak samo usytuowane i zbudowane z tak samo grubo prof'lowanej cegły gotyckiej. Dokładnych porównań wymiarów wnęk nie można na razie przeprowadzić, gdyż wnęki yv kamienicy nr 79 przysypane są do znacznej wysokości gruzem: Wnęki służyły dla powiększenia p.rzestrzeni użytkowej lokali.
KatedJ:3 Na.sza katedra zachowuje się tak jak gdyby chciała ustawicznie pozostawać w sferze po"vszechnego zainteresowan' a.
Dłatego chyba nie zaprezentowała wszystkich efektów jakimi dysponuje od razu, lecz czyni to stopniowo, dawkując niejako wrażenia. Cóż więc mamy do zanotowania? Na murze zewnętrznym n3WY głównej po stronie południowej, odkryto wyraźny ślad łuku oporowego, którego górna krawędź uformowana była w kształcie ostrołuku (w przekroju). N'ezwykłej wagi odkrycie! Okazuje się. że tak skromna w detalach przynajmniej tych, które przetrwały do n,aszych czasów - katedra wyposażona była w tak efektowne szczegóły konstrukcyjne jakimi są łuki oporowe stanowiące jedno ze -szczytowych osiągnięć gotyku. Zadaniem ich było przenoszenie ciężaru dachu iskle. p:eń z ażurowych murów nawy na silne skarpy. zewnętrzne, a zarazem usztywnianie całej konstrukcji. Na podstawie odnalezionego śladu przystąpiło kierownictwo odbudowy katedry do wymurowania łuków oporowych po stronie północnej. Muruje się po dwa łuki, z których tylko górne będą w:doczne ponad dachem nawy bocznej wzbogacając ogromnie efekt optyczny i wywołując wrażenie lekkości konstrukcji. Łuki oporowe - normalne ziawisko w wielkich katedrach zachodnich są na naszym terenie czyniś zupełnie wyjątkowym. Ślady łuków w katedrze świadczą o wysokiej klas'e budowniczych, a łącznie z odnalezioną galeryjką tryforyjną - o ich francuskim pochodzeniu. Zrekonstruowanie łuków wzmocni mury nawy głównej i spowoduje, że "gorset" żelbetowy, o tórym była mowa w poprzednim numerze "Kroniki" nie wszędzie będz:e potrzebny. DZIęki łukom oporo:wym katedra uzyska jeszcze jeden "smaczek" architektoniczny i będzie obiektem naprawdę interesującym. Trzeba przy tej okazji zaznaczyć, że historia budowy katedry, tak ze wszech miar pasjonująca, posiada wiele zagadek dotąd jeszcze nie rozw'ązanych. Wobec tego, że źródła pisane przekazują nam tylko bardzo skąpe wiadomości, przeto głównym przedmiotem badań pozostaną mury katedry. Biorąc to pod uwagę, rekonstruuje się katedrę w taki sposób. że miejsca szczególnie interesujące pozostawia się odsłon'ęte, pomimo. że normalną rzeczy koleją winny być zamurowane. Tak na przykład ma się rzecz z filarem w naw'e bocznej południowej, któryprzedstawia się jako zespół dwóch filarów, wybudowanych w różnych okresach czasu. Tak będzie z murem romańskim odkrytym w ścianie dzielącej kapl:cę . św. Trójcy i Szołdrskich, oraz z odkrytym tamże oknem gotyckim. Mur, o którym mOWa, dotykał absydy zamykającej nawę południową katedry romańskiej. Odkrycie to wraz z odnalezioną uprzednio partią muru romańskiego, w przyziemiu wieży południowej, pozwala na dokładne ustalenie rozmiarów a nawet rzutu katedry romańskiej. Przy znanej bowiem długości i szerokości naw, nie trudno będzie wyznaczyć długość prezbiterium. Odnalezienie okna gotyckiego w ścianie poprzecznej znajduje swoje wytłumaczenie w fakcie. że budowę katedry gotyckiej rozpoczęto od toczenia prezbiterium dwiema nawami okrężnymi. Nawę okrężną zewnętrzna doprowadzono do linii transeptu, a że katedra romańska była trzynawową, zamknięto tymczasowo nawę okrężną zewnętrzną ścianami poprzecznymi, zaopatrzonymi w okna. Odnalezione okno jest jednym z tych właśnie okien. .Jeśli chodzi o postęp robót, to wymienić należy wymurowanie dwóch narów w prezbiterium, które rozpadły się w kwietniu br. Wyprowadzono je do wysokości galeryjki tryforyjnej. Roboty nad zrekonstruowaniem galeryjki są w całej pełni. Otacza się słabsze filary w równych odstępach pasami żelaznymi. Wzmacniania filarów i ścian zastrzykami cementowymi na razie nie stosuje się. Na zewnątrz budowli ukończono już rekonstruowanie gotyckich okien nawy głównej, z których cztery węższe przedzielone są pojedynczymi laskamiwedług odnalezionych śladów pierwotnych laskowań. W ten sposób już i na zewnątrz katedra  wygląd. Jeszcze bardziej jest to widoczne na elewacji frontowej gdzie po odsłonięciu portalu głównego, podciągnięciu skarp i przemurowaniu cegłą gotycką zewnętrznych partii śc:an, wież ' skarp przystąpiono do rozbiórki wzniesionej przez Solariego ściany między wieżami, którą zastąpi gotycki szczyt. Mów:ąc o katedrze, trzeba też wspomnieć o pracach wykopaliskowych prowadzonych przez Instytut Prehistoryczny U. P., Instytut Badania Starożytności Słowiańskich i Muzeum Prehistoryczne w ogrodzie kanonii nr Ił. W głębokim wykopie odnalez'ono tutaj wał kamienny otaczający od strony północnej dawne grodziszcze królewskie. W zestawieniu z odkopanym przed wojną na placu między katedrą i kościn}pm Panny Marii fragrr entem wału, możl:we jest skorygowanie Ln.] przypuszczalnego biegu... wału grodowego. Kościół św. .Jana W kościele tym zaszły w ostatnim czasie poważne zmiany w związku z robotami budowla. nymi jakie przeprowadziła Poznańska Dyrekcja Odbudowy kosztem 1 miliona złotych oraz z pracami malarskimi przeprowadzonymi na koszt parafii. Rozebrano zakrystię dobudowaną w niedawnej przeszłości do prezbi. terium. Na skutek tego odsłonięto . ścianę szczytową prezbiterium z dużym oknem romań. skim, przedzielonym pośrodku laską z cegły. W szczycie istniejącej starej zakrystii, stanowiącej przedłużenie nawy bocznej a wyposażonej w piękne żebro. wane gotyckie sklepien:e, ukazało się okno gotyckie, a w murze ponad nim trzy wnęki o wysokości zmniejszającej się odpowiednio do spadku plaszczyzny
dachowej. Jedna wnęka zakończona jest pół-łukiem. Zrekonstruowano już portal romański przez ustawienie nowego trzonu gran'towej kolumie.nki, który wykuto dokładriie według pozostałości strzaskanej granatem kolumienki. Baza i kapitel kolu_ mienki pozostały na szczęście lIlieuszkodzone. Wnętrze zyskało na przestrzenności dzięki otworzen:u kruchty, co osiągn:ęto przez ui>unięcie drewnianych przepierzeń. Prze. łożono w kilku miejscach posadzkę. Ściany i sklepienie kościoła pokrywa polichrcmią prof. Teisseyre. Pol'chromia ta różni się zasadniczo od polichromii, ja. kimi zdobił nasze kościoły prof. Procajłowicz i to różni się wybitn'e na korzyść. Prof. Teisseyre nie zamalowuje całej powierzchni ścian ornamentem, lecz maluje je jasnymi barwami, podkreślając tylko niektóre elementy architektoniczne (żebra). Na filarach przedstawione są postaci czterech ewangelistów, w trasepcie i na ścianach sceny z ży. cia Chrystusa oraz św. Jana - patrona kościoła. Z przedstawionych postaci i sren pr7 p b'ja najwny wdzięk, który pięknie harmonizuje z prymitywną architekturą wnętrza kościółka. Po ustawieniu w prezbiterium gotyckiego tryptyku. który odre. staurowany czeka w Muzeum Wielkopolskim na ukończenie ro-.... bót malarskich. kościół św. Jana stanie się prawdziwą atrakcją dla miłośników zabytków. Inne Po rozebraniu spalonego skrzydła arsenału pruskiego przy ul Wielkie Garbary, otworzył s'ę malowniczy widok na kościół po. dominikański, a w szczególności na zamurowany krużganek i kaplicę Różańcową. Uroczy ten zakątek należałoby uporządkować  nie kilku drzew. M'asto zyskałoby przez ten niekosztowny zabieg bardzo wiele. Pracami zabezpieczającymi objęto niedawno gmach b. szkoły jezuickiej (w okresie międzywojennym Szkoła Zdobnicza) przy ul. Gołębiej. Z subwencji udzielonej przez Konserwatora Wojewódzkiego przeprowadza się odgruzowanie budynku. . Na wzgórzu św. Wojciecha, po zwaleniu ruin domów mieszkalnych. odsłonił się efektowny widok na fronton kościoła św. Woj. ciecha. I tu jest jeszcze dużo do zrobienia dla uporzc!dkowan'a otoczenia kościoła. Trzeba by więc usunąć gruzy zniszczonych kamienic, założyć na ich miejscu trawnik, a poza tym oczyścić podnóże wzgórza od strony Rzeźni Miejskiej, która to sprawa zapoczątkowana została jeszcze wokresie międzywojennym przez ówczesnego proboszcza ks. kan. Putza. Zniszczenie zbiorników ,,,Akwawitu" w czasie działań .wojennych powinno przyspieszyć translokację firmy do dzielnicy przemysłowej, na prawy brzeg Warty. .
O. O. Karmelici po odbudowaniu kośc'oła św. Józefa (garnizonowego) zdołali już zabezpieczyć i pokryć dachE:m wielki budynek klasztorny. Pozostaje jeszcze .niezabezpielzone jedno skrzydło od strony 'fJlacu Działowego. Zabierają się też do odgruzowania - swojego klasztoru O. O Bernardyni. W ten sposób praca nad zabezpieczeniem i odbudową zabytków objęła już niemal wszystkie obiekty zniszczone i uszkodzone w czasie wojny, przynosząc już widoczne i jakże cenne efekty. Witold Maisel
KRONIKA WYDARZE8 KULTURALNYCH l marca _ 30 września 1948. Zycie teatralne - premiery Teatr Wielki 20. 3. 48. "Carmen" - opera Bizeta 19. 6: 48. "Swantewit" - balet Piotra Perkowskiego 17. 8. 48. "Szczęśliwe dni" -- komedia C. A. Pugeta (zespół artystów Państw. Teatru POlskiego w Warszawie) Państwowy Teatr Polski 10. 3. 48. "Wesele pani du Barry" - A. Grzymała Siedlecki 25. 5. 48. ,Dom pod Oświęcimem" - T. Holuj 25. 6. 48. "Codziennie o piątej" - M. Honnequin i p. Veber 1. 7. 48. "Ladacznica z zasadami" i "Przy drzwiach zamkniętych" - Sartre (zespół Teatru POlskiego ze Szczecina) 9. 7. 48. "Wgląd w rZąd" i "Szopka polityczna". (występy gościnne teatru "Syrena" z Warszawy) 24. 7. 48. "Już nigdy nie skłamię" _ L. VerneuiUe 29. 8. 48. ,Pan Benet" - Al. Fredro "Odwiedziny o'zmroku" - T. Rittner "Oświadczyny" - A. Czechow 5. 9. 48. ,.Wilki w nocy" - T. Rittner 14. 9. 48. "Seans" - N. Coward  9. 3. 48. ,.Maria Stuart" - J. Słowacki 31. 3. 48. "Judasz z Kariothu" _ H. Roztworowski 18. 5. 48. "Dożywocie" - Al. Fredro 2. 8. 48. Balet Zizi Halamy 16. 8. 48. ,Człowiek za burtą" - A. Cwojdziński 25. 9. 48. "Chory z urojenia" - J. Molier
Komedia Muzyczna 15. 3. 48. "Dzień bez kłamstwa" - Montgomery 24. 4. 48. "Nitouche" - Mlland-Erye 15. 6. 48. "Kariera panny Mary" - J. Tomski 31. 7. 48. "Krawiec w zamku" - Armont-Marchand 18. 9. 48. "Jadzia wdową" - A. Abramowicz - R. Ruszkowski
Teatr Aktora i Lalki 14. 3. 48. "Kwiat ametystu" - Ir. Skowronkówna 20. 4. 48. "Stach i Strach" - Tad. Kraszewski 24. 4. 48. , Rozdroże miłości" - Jerzy Zawiej ski (zespół Teatru Ziemi Lubuskiej im. J. Osterwy z Gorzowa) 12. 9. 48. ,,0 Zaczku Szkolaczku i o Sowizdrzale" - M. Kownacka Zycie koncertowe 3. 3. 48. Centralne Biuro Koncertowe - Recital śpiewaczy Wandy Falakówny 8. 3. 48. Filharmonia Poznańska _ IX koncert symfoniczny Dyrygent: Z. Górzyński. Solista: B. Woytowicz .
Program: M. Karłow'cz - Serenada na orkiestrę smyczkową W. A. Mozart ,- Koncert fortepianowy G-dur D. Szostakowicz - Symfonia IX 9. 3. 48. Akad. Tow. Przyjaźni Polsko_Czechosłowackiej; Koncert z udziałem wirtuozów czechosłowack.,ch, pianisty Zdenka Jileka i skrzypka Erzena Prokopa 11. 3. 48. Centralne Biuro Koncertowe - Recital instrumentalnawokalny; Irena Lewińska - śpiew, Maria Smyczyńska fortepian . 14. 3. 48. Filharmonia Poznańska _ II Poranek symfoniczny Dyrygent: St. Wisocki. Soliści: Maria Sowińska, .J. S.
Adamczewski Program: Dworzak Uwertura 'I{oncertowa' "Karnawał" - J. S.
Adamczewski Moniuszko - Księżyc i rzeczka - J. S. Adamczewski Maklakiewicz - Pieśń o burmistrzance - J. S. Adamczewski Prokofiew _ Romans - J. S. Adamczewski Mahler - 2 p:eśni - M. Sowińska Debussy Aria z kantaty "Syn marnotrawny" M.. Sowińska Szymanowski - "U jez:oreczka" - M. Sowińska Schubert - Symfonia H-moll - (niedokończona) 15. 3. 48. Centralne Biuro Koncertowe Koncert prof. .Tanusb Nowaka 
18. 3. 48. Centralne Biuro Koncertowe _ Koncert fortepianowy Bólesława Woytowicza 22. 3. 48. Centralne Biuro Koncertowe - Koncert wiolonczelowy Maurice Marechal'a 24/25. 3. 48. Filharmonia Poznańska -- Wlelkopostny koncert symfoniczny Dyrygent: St. Wislocki Program: Bach -. III koncert brandenburski Anonymus _ Duma Jarzębski - Nowa casa Szarzyński - Trio sonata D Mielczewski - Canzona Szymanowski - Stabat Mater (Maria Sowińska, Emma Szabrańska, Jerzy Adamczewskj Prof. Józef Pawlak).
POłączone chóry "Harmonia" i "Towarzystwa Muzycznego" przygotowane przez prof. Karola Broniewskiego. 5. 4. 48. Filharmon'a Poznańska - X koncert symfoniczny Dyrygent: St. Wisłocki Sol:sta: Giovanni deI Agnola Program: A. Szalowski _ _ Uwertura E. Grieg - Koncert fortepianowy a-moll M. Ravel - Pavana B. Smetana - Wełtawa 9. 4. 48. Centralne Biuro Koncertowe - Koncert fortepianowy Marii. Mirskiej 11. 4. 48. Filharmonia Poznańska - III Poranek symfoniczny Dyrygent: J. Krenz Solista: Zb. Szymonowicz Program: Z. Noskowski - Step P. Czajkowski - Koncert fortep'anowy b-moll W. A. Mozart _ Symfonia D-dur (Haffnerowska) 12. 4. -18: Koncert symfoniczny Orkiestry Państw. Opery Dyrygent: dr Z. Latoszewski Program: P. Perkowski - Simfonietta L. .Różycki - I koncert J. Brahms - I symfonia 14. 4. -t8. Centrałne Biuro Koncertowe Koncert fortepianowy Tadeusza Wituskiego 19. 4. 48. Filharmonia Poznańska - XI koncert symfoniczny Dyrygent: W. Rowicki Solista: M. Zimoląg Program: J. Haydn _ Symfonia G-dur (Londyńska) W. A. Mozart - Koncert waltorniowy Ęs-dur K. Szymanowski - Nokturn i Tarantella 21. 4. 48. Centralne Biuro Koncertowe Koncert fortepianowy Władysława Kędry 26. 4. 48. Filharmonia Poznańska - XII koncert symfoniczny Dyrygent: Milan Horwath Solista: J. Garda Program: L. v. Beethoven -- Egmont W. A. Mozart _ Symfonia Es-dur J. Meyerbeer - Ballada Neluska z op. Afrykanka T. Szeligowski - 3 pieśni o naturze. "Trąconastruna" K. Tetmajer "Kamieniu szary" L. Staff "Cztery pory roku" - L. Staff.
Bersa - Uwertura 4. 5. 48. Filharmonia Poznańska _ XIII koncert symfoniczny Dyrygent: St. W:słocki Solistka: Nadzieja Padlewska Program: Fr. Schubert - Symfonia B_dur L. v. Beethoven - Koncert fortepianowy Es-dur M. Karłowicz - Odw:eczne pieśni .
]. Pieśń o wiekuistej tęsknocie 2. Pieśń o miłości i śmierci 3. Pieśń o wszechbycie 7. 5. 48. Centralne Biuro Koncertowe - Koncert fortepianowy Jana Bereżyńskiego 8. 5. 48. Filharmonia Poznańska - I koncert mistrzowski z cyklu "Dobra muzyka dla "vszystk:ch" Solista: Jerzy Garda _ Akompaniament: Eug. Kopp 10. 5. 48. Filharmon;a Poznańska - XIV koncert symfoniczny Dyrygent: dr Z. Latoszewski. Solista: Wład. Wochniak Program: Bach-Goedicke - Passa caglia M. Karłowicz - Koncert skrzypcowy C. Debussy __ Popołudnie fauna M. Spisak - Toccata 12. 5. 48. Centralne B'uro Koncertowe - Koncert śpiewaczy Marii Janowskiej_Kopczyńskiej 19..5. 48. Filharmonia Poznańska - XV koncert symfoniczny Dyrygent: Artur Malawski Solista: Jan Hoffmann Program: J. Haydn - Symfonia nr 6 G-dur (Londy.ńska) C. Franck - Wariacje symfoniczne A. Corelli - Concerto grossQ nr 8 G-moll C. M. Weber - Uwertura do opery "Euryanthe" 24. 5. 48. Filharmonia Poznańska - JI Nadzwyczajny koncert symfoniczny (dla Z. N P.) Dyrygent: St. Wisłocki Solistka: Maria Bielińska-Riegerowa Program: T. Szeligowski - Epitaphium na śmerć Karola Szymanowskiego T. Chopin - Andante spianato i Polonez op. 22 Krakowiak op. 14 P. Czajkowski  VI Symfonia (Patetyczna) 1. 6. 48. Filharmonia Poznańska - II koncert mistrzowski z cyklu "Dobra muzyka dla wszystkich" - Solista: Imre Ungar 7. 6. 48. Filharmonia Poznańska - XVI koncert symfoniczny Dyrygent: St. Wisłocki. Soliści: M. Gizelski - skrzypce K, Flattau - klawesyn Program: S. Prokofiew - Symfonia klasyczna op. 25 F. Mendelssohn ._ koncert skrzypcowy e-moll J. B. Lully - Prolog z op. Alceste (1674) wyko_ nali słuchacze Państw, Wyższej Szkoły Operowej: Ligocka Irena, Łucka Irena, Łukomska Halina, Pichlórwna Adela oraz chór P. W. S. O.
Operę przyg. prof. E. Kopp i W. Buchwald I  Dyrygent. St. Wisłocki Solista: Jan Ekier Program: W. A. Mozart - Serenada G-dur K. Szymanowski .- Symfonia koncertująca op. 60 L. v. Beethoven - Symfonia nr 1 28. 6. 48. Koncert Państw. Wyższej Szkoły Operowej Dyrygent: Dr Z. Latoszewski, Z. Wojciechowski, St. Barański, St. Wisłocki Program: Mozart _. "Wesele Figara" Lully - "Alceste - prolog Verdi - Bal Maskowy Gounod - Faust Mozart - Don Juan 20. 9. 48. Centralne Biuro Koncertowe Recital fortepianowy prof. Zygmunta Lisickiego
Wykaz "Czwartków Literackich" 11. 3. 48. Prof. dr T. Makowiecki - "Cyprian Norwid wobec r. 1848" 18. 3. 48. W. Karczewska i S. Hebanowski ,.Wieczór autorski" 29. 4. 48. Prof. dr R. Pollak -"Problem pracy w poezji staropolskiej" 7. 5. 48. Jan Kott - "Powrót do klasyków" 13. 5. 48. W. Szewczyk i Z. Bednorz - "Wieczór autorski" 20. 5. 48. Prof. S. Kolbuszewski - "Romantyzm a geneza kultury współczesnej" 25. 5. 48. St. Zółkiewski - Realizm w literaturze współczesnej 3. 6. 48. W. Natanson - Zagadnenia teatru współczesnego
Wieczory dyskusyjne Towarzystwa Współpracy Kulturalnej 5. 3. 48. Dr M. Szałagan: - "Podstawy marksistowskiego myślenia ekonOInicznego"
Powszechne Wykłady Uniwersyteckie 2. 3. 48. Doc. dr J. Horst: "Sulfamidy, penicilina, streptomycYlIla" 5. 3. 48. Prof. dr T. Silnicki: "Piękno miast i zabytki przeszłQści" 9. 3. 48. Prof. dr J. CzekaIski: "Białe plamy na mapie gospodarczej świata" - 12. 3. 48. Prof. dr W. Klinger: "Hezjod jako piewca pracy i zwiastun demokracji" 17. 3. 48. Prof. dr A. Wiegner: "Kierunki współczesnej filozofii" 19. 3. 48. Dr Cz. Latawiec: "Zagadnienie religijności w twórczości Kochanowskiego, Mickiewicza i Kasprowicza"
Wystawy w Salonie Sztuk Plastycznych Związku Zaw. Polskich Artystów Plastyków Okr. Poznańskiego 29. 3. - 2. 4. 48. Wystawa 9 Grafików Krakowskich 25. 4. - 27. 5. 48. Wystawa Z. Z. P. A. P. Okr. Poznańskiego 29. 5. - 27. 6. 48. Wystawa Z. Z. P. A. P. Okr. Pomorskiego 29. 6. - 15. 7. 48. Pokaz prac uczniów Państw. Ogniska Kultury Plastycznej  wiązać kontakty z ośrodkami naukowymi całego świata. Dość wspomnieć, że Towarzystwo prowadzi zagr<lniczną wymianę wydawniczą z 174 instytucjami naukowymi wszystkich części świata. Uzyskane z wymiany publikacje wzbogacają otwartą dla publiczności z począt_ kiem tego roku blbliotekę naukową P. T. P. N. Liczy ona w tej chwili około 120000 tomów. Poznańskie Towarzystwo Przyjac:ół Nauk nawiązało w tym roku także bezpośredni kontakt z uczonymi niektórych krajów europejskich. W czerwcu bieżącego roku gościem Towarzystwa oraz Uniwersytetu Poznańskiego był francuski uczony prof. Pierre Petot który wygłosił w Poznan'u dwa odczyty z dziedziny historii prawa we Francji. Niedawno również złożyli wizytę Towarzystwu uczeni ra_ dzieccy prof. Tretiakow i Udalcow. Z drugiej zaś strony uczeni po_ znańscy, członkowie P. T. P. N. wyjeżdżali za granicę, biorąc udzał w kongresach naukowych, czy też korzystali z zaproszeń zagranicz_ nych ośrodków naukowych w celu wygłoszenIa referatów. Duże znaczenie przywiązuje się również do prac badawczych.
Istniejący od dwóch lat Komitet Fizjograficzny Pozn. Towarzystwa Przyjac:ół Nauk prowadzi na szeroką skalę zakrojone prace terenowe na ziemIach zachodnich Polski. Prace te mają nie tylko znaczenie na_ ukowe. lecz równocześnie są niezwykle ważne dla stosunków gospo_ darczych państwa. Wysiłki Towarzystwa idą także w kierunku sub_ wencjonowania badań naukowych z dziedziny medycyny. chemii i fizyki doświadczalnej. Pierwsze kroki zostały już poczynione. Rozwinięcie tych badań przewiduje się na przyszły rok. Praca badawcza członków Towarzystwa zasadniczo obejme pełny wachlarz zainteresowań naukowych i kulturalnych pozn. ośrodka naukowego. Na plan pierwszy jednak wysuwały s:ę w tym roku ba_ dania dotyczące historii społeczno-gospodarczej Polski, historii prawa polskiego badanIa fizjograficzne ziem Polski zachodniej oraz bada_ nia przyrodnic-ze poświęcone regionowi wielkupolskiemu. Na uwagę zasługuje też zorganizowany w czerwcu pod egidą Towarzystwa obchód 50_lecia odkrycia polonu i radu, który zgromadził w Poznaniu poważną liczbę uczQnych z tych dyscyplin naukowych, które korzystają z wiekopomnego odkrycIa naszej wielkiej uczonej. Sprawa uzyskania odpowiedniego lokalu dla Towarzystwa. w !rtórym można by było pomieścić wygodnie bibliotekę, galenę obrazów, sale odczytowe itp., wkracza w tym roku na realne tory. :t'rLyszłą siedzibą Pozn. Towarzystwa Przyjaciół Nauk będz:e Pałac Górków, najpiękniejszy obok" Ratusza zabytek renesansowy naszego miasta. Wydawnictwa T. P. N. w 11 kwartale 1948 r.
Ryszard Wiktor Schrarnm: Pomiar nap:ęcia powierzchniowego hy_ drosolu srebra ze szczególnym uwzględnieniem metodyki badań. Wacław Wójciak: Potencjał układu srebro-elektrolit pod wpływem promieni pozaf!oletowych. Badania wstępne.  Rozpisano konkurs na dekoracje do baletu Piotra Perkowskiego "Swantewit".
Na posiedzeniu Miejskiej Rady Narodowej powzięto uchwałę zmiany nazwy siedziby Zarządu M:ejskiego "Zamek" na "Nowy Ratusz". Wieczór autorski poetow - studentów z Uniwersytetu Toruńskiego, zorganizowany staran'em Sekcji Literackiej Koła Polonistów S. U. P. Wieczór autorski Jarosława Iwaszkiewicza.
"Kwartet znad Warty" wieczór poezji młodych akademików poznańskich (Fr. Fenikowski, J. Pieprzyk, J. M. Szczublewski, T. Śmiełowski). Julian Benda: "La crise de la Iitterature contemporaine' et la jeunesse" - wykład zorganizowany przez Tow. Polsko-Francuskie. Przyznanie artystycznych nagród Wojewody Poznańskiego; nagroda główna 100000 zł - prof. U. P. dl; A. Chyb:ński; nagroda muzyczna 70000 zł - prof. P. W. S. M. Br. Ciechański; nagroda plastyczna 70000 zł _ prof. P. W. S. S. P. H: Polański; nagroda społeczno-kuL turalna 70000 zł nacz. Wydz. Oświaty Kultury i Sztuki Z. M. - St. Hebanowski.
Przyznanie nagród stoł. m. Poznania: za <;ałokształt działalności naukowej - 100000 zł - pro£. U. P. dr Jan Rutkowski; za całokształt działalności artystycznej - 100.000 zł arch.-inż. Roger Sławski.
W kwietniu.
Tydzień Ziem Zachodnich.
Wieczór autorski Adama Grzymały Siedleckiego.
Uroczysta akademia ku czci gen. Świe:-czewskiego.
Otwarcie XXI Międzynarodowych Targów Poznańskich.
Akademicki Teatr Ra1)soctyczny wystawił fra<!menty z "Beniowskiego", "Bal1adyny" Słowackiego, "Hymnów" Kasprowicza i "Wyzwolenia" Wyspiańskiego. Zjazd Zarządu Głównego Związku Zawodowego Dziennikarzy R. P.
Zjazd Polskiego Towarzystwa Zoologicznego.
Rejestracja młodzieży w ramach J10Wopowstałej organizacji młodzieżowej "Służba Polsce". Organizacja szwajcarska "Don Suisse" ofiarowała Uniwersytetowi Poznańskiemu kilkaset książek naukowych.
Instytut Francuski zorganizował w Poznaniu Wyższe Kursy języka francuskiego. W salach Polskiej YMCA - wystawa obrazów Z. DziurzyńskiejRosińskiej, S. Bogusławskiego i W. Wieczotka.

W maju.
Tragiczna śmierć zarządcy Starego Ratusza - Franciszka Musie.. lewskiego. "Wieczór liryki polonistów U. P." - zorganizowany staraniem Sekcji Literackiej Koła' Polonistów U. P.  chaczy wydziału prawnego Uniwersytet.u Karola w Pradz. Poznań odwiedził prehistoryk czeski dr Bogusław Klima z Brna.
który zwiedził stanowiska prehistoryczne w Luboniu, Czapurach i Biskupinie.
We wrześniu.
Rekforem U. P. na rok 1948/9 mianowany został prof. dr Kazimierz Ajdukiewicz, prorektorem prof. dr Bolesław Kuryłowicz.
Historycy radzieccy prof. prof. Arkady Sidorow prorektor Uniwer_ sytetu Moskiewskiego, Piotr Tretiakow .i Iwan Udalcow odwif:dzili Poznań i wygłosili szereg odczytów.