- KRZYŻ PRZY POZNAŃSKIM MOŚCIE CHWALISZEWSKIM
Wspomnieć też należy, iż od czasu ostatniej renowacji w miejsce wyciętych krzewów bzu, zasłaniających piękną, postać Chrystusa, umieścili członkowie Poznatlskiego Cechu Rybackiego na kamieniu granitowym, tuż przy podstawie krzyża, żelazne ogrodzenie, w którym wierni i szlachetni parafianie stale składają kwiaty. Miejsce obecne nie wszystkim wydaje się odpowiednie dla podstawowego symbolu naszej świętej wiary i pod tym względem trzeba przyznać rację ówczesnemu Magistratowi, w szczególności byłemu burmistrzowi Jarosławowi Hersemu, który nie chciał dopuścić do ustawienia krzyża na tym miejscu. Przewidywał on zapewne, że tu niejako u stóp Chrystusa handlujący i targujący się handlarze ryb i inni mogą mimo woli niedostatecznie uszanować świętą tę pamiątkę. Z tych więc względów szacowny ten i tradycyjny zabytek chwaliszewski powinien doznać żywszej pieczy obywateli i miasta, oraz winien znaleźć inne, dogodniejsze miejsce, szczególnie z chwilą, przeobrażenia przeładowni miejskiej z racji przełożenia koryta Warty. Śmiem przypuszczać, że Chrystus chwaliszewski, owiany legendą" powróci na miejsce pierwotnie mu przeznaczone i stanie po zniesieniu mostu w pIęknym otoczeniu nowej promenady, projektowanej na miejscu dzisiejszego koryta rzeki. 
ZAGADNIENIE POCZ4TKÓW POZNANIA I KWESTIA JEGO STOŁECZNEGO CHARAKTERU W ŚWIETLE WYNIKÓW PRAC WYKOPALISKOWYCH NA OSTROWIE TUMSKIM
Omawiają,c na łamach niniejszego kwartalnika wyniki próbnych prac wykopaliskowych przeprowadzonych na Ostrowie Tumskim w Poznaniul) postawiłem w zakończeniu kilka pytań, na które odpowiedź miały dać dłuższe prace wykopaliskowe, przeprowadzone na placu przed katedrą. Obecnie po ich zakończeniu możemy zreferować najważniejsze wyni.ki, jakieśmy dzięki przeprowadzeniu tych robót osią,gnęli oraz wypowiedzieć słów kilka o charakterze grodu poznańskiego u schyłku X wieku. Wracają,c do swego poprzedniego ujęcia obrazu, jaki w świetle próbnych prac wykopaliskowych w Poznaniu mi się zarysował, mogę stwierdzić, że z wyjątkiem jednego szczegółu, w którym się pomyliłem 2 ), we wszystkich wypadkach moje poprzednie ujęcie potwierdziły dalsze prace wykopaliskowe przeprowadzone na znacznie większym aniżeli poprzednio odcinku. Otóż stwierdzono obecnie ponad wszelką wą,tpliwość, że gród z czasów Mieszki i Bolesława Chrobrego obejmował niewielką, stosunkowo przestrzeń, której ośrodek znajdował się w pobliżu dzisiejszego kościółka Najśw. Marii Panny.
1) W Hensel, Poznań wczesnodziejowy. Kronika Miasta Poznania, t. XVI, str 222 - 240. 2) Tamże, str 227 i n. Błędnie łączyłem wtedy, nie znając dobrze konstrukcji ławy kamiennej, powstanie jej z wpływami, idącymi poprzez Czechy.

t.
,- ;.:  /i":'  __'.,..1':..-; .;i' ,-łł -
.. .;\!i,-. >,-"........ .,.." .. ., li. .-., Ji.
:.-:;!". /' .
-:../'
:o'" "...' ;,;f'"
'.

'$-.

" ..
" . . . . ...., . - :;!k?;';r:,r.:Y..., l--, 4'1-::-;' '.łi'," ..,  "" ....: W"'ltt .ł..." .r4::' ." J£ ' .. ', 7")c4  ' :;: . . - il</ 1 "'' ,, __ .' .... *1 .....J...--ł...  r.,ł:IIJ1I! r;.,.r _..... , ,..,... . '''''''.:.ł."r' '":ił' 1'- '.
.........  . <\...-" .ft.łr1f!.t.
· 7'  :;" ''',{;', I .

'.: 
'jt4
.M
.,.;
i; .
. '4
-ł,
':'.

/'
-">,.:
'"
. .

...
.., .

- <"}:
Ryc. 1. Poznań, Plac katedralny.
Widok części wału!grodowego oraz podgrodzia.

.... 
'" I ...t'\.
.'l.i...,+, ,_':rr;.".ł-ł ,.
-, o:?". "')-":,1..-1. "\1 {" ....; 1$- '":. }t ""'r.,: '.I( C ft -. . .  .. : .lL..'. " ł .' -..': . ...... .. _ f . !!"i . 'J , ;1 ,= -..!f . z¥,t'. -. .  ,... - _...:- : ." Co' ,. '\:,-$ - ,. .. . ".  " '#ł ' ;, ł ,,-...:::.;r  ..;.: __ .....;¥=. .. ... " / 'dr>.:- .,:;...;:-.:- ;. ;./ ......; :,J-....,.... .."-...JOr-'" -p."",." &. ' . ..fI:....... . .-, ". ..." _ :..: (. _ .... I . ił.';'.. ''':........:.:. >. ..;; \.- .1*",\.;l!7 '.  ./ ,/: . ;;; .,J . . .,}.p .  .
" ;;.  " . r"" , J"< ' .... -,.\ - ., .
..... .: '"  ..:J.1'f!JIq-łłr¥ł.,..j'; A.  '\ J,.:-,. --,r"''' ,". ,"" , ,',::../'" /.1- '\. '< ...... " ,;,., '1'.::;, ... I .:.
..  ..;. -«!,<':
...fA  '"'t '!
-oj
:.
4:<.

; -lo.

w"....'. "r, . .. ..;.,  ',( - ' .,,;jF-. -; . ,.li_ ,......." '.. I ;-" 1. '.....'..,.'Y<
>.J."
Ryc. 2. Poznań, Plac katedralny Wał obronny grodu Mieszka L Na prawo część kamienna, na lewo drewniana.
II