ENGESTR{>M
CZ.Le/WIEK I POETA NIEZNANYznaniaka w Hządzie Narodowym, podajelny tu in extenso referat Engestroma wygłoszony na posiedzeniu Hządu Narodowego, w którym rzuca myśl utworzenia bim'a publicystycznego, do kierownictwa którego l1ast'pnie go powołano. Oto treść tego zasadniczego referatu:
O potrzebie jawnego działania w s f e r z e n a r o d o w e j.
Całem zadaniem narodu w chwili obecnej jest skupienie sił na wewnątrz, a wyświecenie i popieranie sprawy Polskiej na zewnątrz. Dwoma tedy frontami stojemy i stać musiemy do świata, jednym do Moskwy, drugim do Europy, bo tylko walka na zewnątrz obrócona, skupia, wywołuje i spotęża siły. Organizacya nowa narodu według potrzeb jego i prowadzenia powstania narodowego jest zadaniem Rządu Narodowego,na tej całej linii frontem ku Moskwie zwróconym, trzyma komendę Rząd Narodowy, a zadaniem krajowych dzienników jest, tak jawnej jak tajemnej prassy, popierać usiłowania Rządu Narodowego, objaśniać jego rozkazy i torować w końcu drogi dla widoków i usiłowań jego, w ministerstwach wojny i spraw wewnętrznych. Drugi front którym nam trzeba stanąf' do Europy, i który dotąd nie jest jeszcze sformowany, powinien się duchem opinii publicznej uformować i za pomocą publicystyki i broszur jawnie wpływać na wypadki i kierunek opinii Europejskiej ze stanowiska Polskiego.
Tajemnica jest zadaniem Rządu Narodowego i warunkiem jego istnienia - jawność jest zadaniem Narodu Polskiego i warunkiem przyszłego politycznego bytu Polski. Jawność jest dziś w powszechności warunkiem, i cechą wszelkiego politycznego życia. Ona podnosi sprawę i kieruje jego oscylacyami, bez niej, niema aui zaufania publicznego, ani wyświecenia drogi, ani określenia sytuacyi. - Opinia publiczna jest dziś tak wszechmocną, iż kto jej domaganiom nieulegnie, niedogodzi, nieodpowie, gotuje i sobie upadek i sprawie, w której walczy. Bez względu tedy na wyjątkowe położenie naszego narodu, koniecznym jest, żeby się uciec do jawności publicznej, i wypełnić luki tego frontu, który ma dotrzymać miejsca w obronie sprawy narodowej wobec Europy. Można by nam na to odpowiedzieć, że Rząd nasz Narodowy, działa we wszystkich kierunkach życia i że wydział ministerstwa