UZUPEŁNIENIE ŻYCIORYSU JANA WILHELMA KASYUSZAministerstwa, które przywracało język polski jako wykładowy we wszystkich klasach. Język niemiecki miał obowiązywać w trzech najwyższych klasach tylko na lekcjach historii. Łacinę kazano tłomaczyć uczniom polskim na język polski a niemieckim na jęzvk niemiecki. 8 ) Kontredans zarządzell berliilskich nie SkOllCZył się jednak.
Ministra Altensteina przekonały wywody radcy rejencyjnego Heichhelma, 9) który w!'kazywał na niebezpieczellstwo, grożące polityce personalnej rządu. Uprzywilejowanie języka polskiego udaremniło by, z(laniem Reichhelma, dostęp nicmieckich sił nauczycielskich. Natomiast w gronie nauczycieli Polaków wzrastala by pewność siebie, oparta na przeświadczeniu o swej niezbędności. Względy personalne zwyciężyły. Dnia 4 grudnia 1821 r. postanowiło ministerstwo wprowadzić język niemiecki do wykładów w dwóch najwyższych klasach, z wyjątkiem tłomaczenia dzieł autorów starożytnych. Epizod walki zakoilczył się więc, wbrew dotychczasowemu mniemaniu, porażką Hadziwiłła. Kassyusz osiągnął sukces lOkalny. Najgorzej wyszedł z batalii rektor gimnazjum, stracił bowiem poparcie naczelnego predydenta i zaufanie kolegów-ł0) Dyskusja między Kalfussem a Kassyuszem odsłoniła motywy działania o większej doniosłości niż obrona wąskiego odcinka uprawnieil jQzykowych. Obie strony usiłowały oprzeć argumenty na szerszej podstawie. Kaulfuss zasłaniał się potrzebami studiów uniwersyteckich. Kassyusz twierdził natomiast, że łacinę wykłada się "...nie dla pięciu czy dziesięciu młodziellców, którzy odchodzą na uniwersytety, ale dla masy tych, którzy co rok wchodzą w życie obywatelskie. Propagował więc pewnego rodzaju samowystarczalność uczelni. Instynktownie chciał odgrodzić młodzież od wpływów wyższej, ale zaborczej nauki niemieckiej. Nie uczynił tego z pobudek zaściankowych, zrozumiał, że społeczellstwo potrzebuje szerszych horyzontów myślowych. Cała jego działalność w Poznaniu dowodziła, że właśnie tu chciał stwo
8) Por. str. 23 życiorysu.
9) Karol Wilhelm Ferdynand, czynny w Bydgoszczy od 1817-28, czasowo przydzielony do prac organizacyjnych w szkolnictwie poznańskim. 10) Arch. P. Pozn. Akta Kon. i Prow. Kol. Szk. sygn. 23 str. 11-12 i 17-21 oraz A.Wojtkmyski "Samuel Kaulfuss" Kronika m.Pozn. R.1925 str. 72.
6"