MIEJSKI WYDZIAŁ ZDHOWIA PL'\3L'CZNEGO 24] Zakres działalno!Ó;ci włallz pallstwowych nie czynil ich do tego pohopnemi, brak zaś bezpo{;redniego wpływu policji czy też lpkarza powiatowego na ciało rządzące, jakiem jest magistrat, nie rokował pod tym względem żadnych pomyślnych \vidoków. lstniała wprawdzj.p nstawowo tak zw. miejska komisja zdrowia utworzona na wzÓr innych deputacyj miejskich, w której ustawowo zasiadał i przedstawiciel policji pal1stwowej i lekarz powiatowy, alp i t:l łącznoM między czynnikami rządowemi a samorl'ądowemi była zbyt luźną. by mogła poza doraźnemi poczynaniami miel' poważniejsze znaczenia dla rozwoju spraw sanitarnych w Male licz}lIIwo i terytorjalnie wzrast-Rjącym Poznaniu. Niemiecki magistrat jednak nip spieszył się z utworzeniem takiej instancji ::;amorząllowej, któraby była wzięła odpowiedziiłlność wobec władz miejskich za c a ł o k s z t a ł t spraw sanitarnych przypadających z natury rz,eczT w 11llziale każdemu samorządowi. Ograniczył się jedynie do tego, że mając wśrÓd niepłatnyeh człol1ków magistratu mniej czy więcf' j przYl':Hlkowo jednego lEkarz;. zasit:gał u niego doraźnie rady czy opinji, g'dy teg'o zaehodziła zd:miem jego potrzeba.. .Mimo więc. że Poznar'1 przej wojną już osięgnął był liczbę HiO 000 mieszkalICów, mimo że istniały pow:1żne agendy sanitarne przy magistracie, jak szpitalmie:jski, stacje opiekuł-Icze, leczenie ubogich miejskich, lekarze szkolm (t'ZśeioWO). nip wprowadzano specjalnej instancji, któraby z poręki samorządu hyła ogniskowała \yszystkie te czynności' w jeanem miejscII. W takim stanie zastał i objął polski magistrat z chwilą nastania niepOflleg)ośd spn! wy sanitarne z tą tylko I'Óżnicą, ŻP llt)i;zczególnf' llziedziny tychże spraw znajdowały się skutkiem wojny w stanie częściowej luh zupdnej dezorganizacji. j-'ierwsze lata rządów polskich w m. Poznanili nie przyniosły poza wprowaIlzenif'1lI peWIlPgo ładu i przejęciem urzędÓw w dziedzinie sanitarnej pI"7.pważnie przez czynniki polskie, żadnpj zasadniczej zmiany; pod względpm o r g a n i z a c y j n y m stan dawny trwf1ł . w zasadzie do p:i:źrlziernika r. 1!)22. .!Vfoment ten należy uważać dopiero za punkt Z\Hotny w rozwoju organizacji spraw zdrowia publicznego w nI. l'oznaniu. \V tej bowiem chwili za.proponował prezydent. miasta p. Cyryl Halajski w poroznmipnin z Magistratem i Hadą :Vliejską m. Poznania niżej podpiHanemu jako rządowpmn lPKarzowi powiatJ .. :kRONIKA MiASTA POZNANIA. we mu na m. Poznań równoczesne przejęcie i prowadzenie decerBatu szpitala miejskiego, który \v mięrlzyczasie wobec powstania w Poznaniu uniwersytetu a szczególnie wydziału lekarskiego nabrał po umieszczeniu niektórych klinik w tymże szpitalu szczególnego znaczenia. Decernat. ten łączył w sobie również kierowanie miejskiem pogotowiem ratunkowem i - co ważniejsze - zakładem dezynfekcyjnym, tak ważnym przy zwalczaniu choróh zakaźnych na obszarze całego miasta. Podpisany propozycję t przyjął i objął wspomniany decernat W. 10. 1922 wychodząc z przekonania, że zespolenie funkcyj lpkarza rządowego i jellnego ehociażby na razie działu sanitarnego samorządowego jeżeli nie w jednym urzędzie to {'onajmniej w rękach jednej i tej sgo przez Magistrat. i Radę Miejską na [!łatnego członka Magistratu po potwierdzeniu przezp. Wojewodę Poznańskiego po raz pierwszy umożliwił lekarzJwi jako płatnemu członkowi wejście do magistratu na pełnych praw:ł.eh i na równi z innymi "tpchnicznymi" członkami magistratu na lat 12. (1. III. 1924). Fakt ten przejścia lekarza na wyłączną służhę samorządową stał się zawiązkiem miejskiej organizacji :-:łużby zdrowia publicznego. Organizacja ta obejmowała w chwili tej jedynie kierownictwo administracyjne szpitalnictwa miejskiego. Najbliższem zadaniem stało się powolne przejmowanie wszystkich już istniejących agend sanitarnych przy magistracie. I tak się też stopniowo dziaio i t1zieje. Agendy te były z natury l'zeczy rozproszone po rt,żnych innych decernatach (jak opieka na.l ubogimi', opieka nad młodzieżą, szkolnictwo); do tych też wydziałów należą bowiem administracyjnif>. Z chwilą wyłączenia ich z odnośnych wydziałów, II/JWstaćlJy latwo mogła administracyjna dezorganizacja tychże ''I'ydziałów. Wyłączono zatem tylko te na razie, ktÓre bf>z uszcżerbku Illa pierwotllPgo decernatu mogły zostać wydzielone i to dla tego, że miały wyłączuie lnb przeważnif> charakter lekarski t. j. ..stacje opieki". a potrzpbowały gwałtownie reorgarnizacji. ('o do reszty chwycono się naj szczęśliwszego zapewne rozwiązania drogą utworzenia k o d e c e r n a t ó w s a n i t a r n y (. h przy tyc h de".ern;:,tach, które mieszczą w sobie rÓwnież sprawy sanitarno-lekarskie. Powstały w ten sposób kodecernaty sanitarne: przy wydziałach szkolnict.wa, opieki nad ubogimi i opieki nad młodzieżą (co do ostatniej to niżej podpisany p r z y p a fi k o wo ma w ręku swym i decernat.), jak..) części składowe czynności utworzonego tymczaseIll już urzędowo:' )1 i e j s k i g o 'vV y d z i a ł n Z d r o w i a p u b l i c z n e g o. \V dalszym ciąglI powierzono df>Cernelltowi tegoż wydziału jako lekarzowi miejskielllu nauzór sanitarnohigjeniczny nad wszelkiemi instytucjami miejskiemi oraz całf> orzecznictwo lekari'kie zarówno publiczne co do urządzer'l miejskiph jak indywidualne w stosunku do miejskich pracowników. Równocześnie nie szczędził magistrat zahiegów, by llliIlO nieprzychylneg"o stanowiska rządu połączyć ponownie funkcje lekarza powiatowego i członka-lekarza magistratu w jednym ręku. Czasowo zbiegły się te usiłowania ze staraniami prezydenta miasta i magistratu o zniesienie Starost.wa Grodzkiego i przekazanie władzy policyjnej prezydentowi miasta. Dwukrotnie wysyłał mag'istrat sZI'roko uzasadnione wnioski opierające się na ohowiązującym KRONIKA :ML\..8l'A POZNANIA. przepisie pruskim (z 1. 9. H)09), że w powiatach miejskich czynności lekarza powiatowego mogą zostać poruczone lekarzowi miejskiemu. Zwracano szczególnie na to Ilwagl:/ l\linistp.rstwll Spraw Wewnętrznych - Generalnej Dyrpkcji Służby Zdrowia,że przekazanie tych funkcyj lekarzowi samorządowemu przyczym się do skonsolidowania działalności sanitarnej, że nauanie lekarzowi powiatowemu faktycznej egzekutywy w szeregu spraw sanitarnych przez połączenie sanitarnyeh lłecernatów miejskir" w jego ręku przyczyni się w pJważny sposób do usprawnienia czynności lekarza powiatowego, że rząd w ten sl'osóh pozhywa się wszelkich kosztów złączonych z utrzymywaniem osobll.ego lekarza rządowego z całym jego pp.rsonałem. biurem i t. (J. W szystk J to nic nil' pomogło, rząd centralny nie był skłonny pójść na tę koncępcję i dwukrotnie odmownie odpowiedział Ha wniosek magistratu. Sprawa prawdopodolmif' hyłaby utknęła na martwym punkcie, gdyby nie przypadek, ;e prezydent lll. Poznania został mianowany ministrem spraw wewnętrzny,'h. Pan Minister Ratajski znając dodatnie strony tej jedynie naI"zucającej się koncepcji spowodował w czasie swego IlI"zl:/dowama pOi'llczpnie czynności lekarza powiatowego członkowi magistratu i lI:karzll\vi miejskiemu nr. Tadplłszowi SZlłlcowi osohieie i z tą chwilą (liJ. sierpnia 1925) obie funkcje sanitarne zostały znowu złączone w ręku jednej i tej samej o'soby. l'oflkrpślić należy, że czynności lekarza powiat.owego nie przeszły na magistrat, rfiwnież nie na każdorazowego lekarza miejskiego eo ipso, Ipl',z na niżej poupisanego osobiście i to odwołalnie. Stan taki nie jesl zatem definitywnym, obowiązujące jednak przepisy prawne trwałego a tern samem lepszego rozwiązania nie nopuszczały na razi,e. Rząd pozbył się wszelkich kosztów, a przełożonym lekarza mif'jskiego w jegO' charakterze jako lekarza powiatowego (lozost,ał w dalszym ciągu Wojewoda poznar'lski. .Magistrat i Raiła Miejska rozumiejąc poważne znaczenie [10wyższj)j koncepcji dla miasta zgodziły się na ponoszpnie kOi'lzUI\\" utrzymania całego aparatu biurowego oraz dWlłCh dJtyehcza8o'''yeh lekarzy"'rządowych, którzy przeszli równocześnie jako współpracownicy lekarz. miejskiego na Rłużbę miejską. Magistrat nadal r{rwnoczpf;nie pot1pisanemlł charakter: n a - c z e I n e g o l e kar z a m i e j s k i p g o; tenż,e zaś, o ilp występuje \\ roli lpkarza powiatowego po pewnych fJPrtraktaejaeh