WYSTAWY POZNAŃSKIE wy 110cnp w "F:tarym Poznaniu", atrakcje świetlne. wystawa sztuki, przedstawienia teatralne pod gołem niebem, konkursy p::;ów poliey.inych, zawody sportov,e, autonh)hilowe, korso. święt.o dzipci. wie mnrzYliska, park rozrywkowy itd. "Tiplka liezba zrze:,szpł-l wyurała w t'm roku I'oznail jako Illiejsee zjazdów wzgl. kOli' gresów. \Y ysta wcÓw hyło ogółf'1ll 1 100. \V katalogu wystawowym zuajdujćmy tylko !J4D pozycyj, przyez1l1 ni(Októre firmy wY 8t t::pują kill;akrotnie. pozycje te (lziplą się jak następuje: "' P.. ::s ... .. . >- :».N C Nt: --:. VlrtjI E .. . D.. o:: =i: D.. 0..:'::: 0..:':::t. Prz(,Ill'i'ił zic III 11 ,\ 10 2. Prl. drz,>wny l:j ;1. BlldoWllii't wo 7 4. l\faszTny !) ;). Prz. metalowy przetwórczy ti ti. t 4 ómictwo, hutnict. 7. Prz. spożywezy 1-1 R Papipr, galant a,,"c r:: aJ r::'_E Ił 30 :łti 138 ;) :Jli 20 l !) CI) N "' o:: aJ'" !"! .. ,) ;J5 :3 'J . ;-1;) 47 :3 t Hj !) :-\4 :l!) 27 H :m 21 61 7filj KRONIKA MIASTA POZNANIA. 23. Osadnietwo drobne 2G 24. Różne 2i) R 2 1 ! Ogółem 222 175 5{j 35 38 :322 --397 129 " '.IJ 23,4% 18,4% 5,9°6 3,7% 4,Ott 33,9% 10,7% 100% 3.2% -,--.- ..........--.,---' 41,8% 13.6% Wystawa lBl1 roku była o 50 proepnt więk8za oLI wystawy z roku 1893. Na powiękzenie to składały się w głównej mierze następujące działy, nie uwzględnione w wystawie 1S\)5 roku: sa morząd, osadnictwo drobne. szkolnictwo. ogrodnictwo (razem Hm pozycyj), poważna liezba "rÓżnych" przed8iębiorstw oraz znaczny przyrost wystawcÓw z przemysłu metalowego, który ro,zmiarami wogóle dominował. O't'neralnip zaznaczyć trzeba, że co do ilLH:;ci wystawcÓw zwiększpnie było problemat.yezne: zasadzało się głównie na nowych działach, luźno z przemysłem związanyell. A przecip.ź ponadto zasiąg rzp.ezowy wystawy z l". l!Jl 1 był 8zer8ZY, obejmowała bowiem także rolnictwo, które w wystawie 18!);) l". programowo udziału nie bntło. Zasiąg terytorjalny Lył w r. lHl1 poważnie większy, gLly hmvieUl wystawa 8tari'lZa opiP.l'ała 8ię na terytorjum \V. Ks. Pozuailskiego, to wY8tawa 1911 r. reprezentowała ofiejaluie gospodarstwo pięeiu prowiucyj pru8kieh. \V stosunKU do zasiagu rzeezL,wego i terytorjalnego wystawa z r. UH 1 była ohl-'słana słahiej. Skądiną,l podkreślić należy, że poszczególne stoika, były w r. 1911 znacznie poważniejsze i całość mocniej8za. ('O oczywiście rÓwnoważyło relatywny brak ilości.Jwego przyrostu wystawcÓw. Wystawa 1911 roku była mniej rzemieślnicza uiż jej poprzedniczka. O ile chodzi nadal o ilośl wY8tawcÓw w P(ł8zczeg'Muych działach wystawowyeh. trudno niekiedy przeprowadzić porównanie, bo układ był w obu wystawaeh nieeo odmienny. W' każdym razie stwierdzić można, że w obu wystawaeh obntcały się w równyeh granieach następlljąee działy: rolnictw'o!, przemysł chP.lniczny. ITUtterjały budowlane, budownictwo, przemysł drzewny, opiBka społeezna: liczniejsze ilościowo były w r. 1895 przP.lnysły spożywezy i odzieżowy, a w r. 1911 wykazywał wyraźny przyrost przemysł met.alowy. Charakterystycznem jest, że 'wystawcÓw wielkL)110lskich nie było w r. 1911 więcej aniżeli w r. 1895, a w każdym razie różniea była zupełnie nikła. Wystawców poznańskich było 22,8 w r. 1895 lH 101 G5 G3 949 WYSTAWY POZNASKI'E 2t3a 222 w 1". 1911, z reszty Wielkopolski brało udział 156 firm w r. 1895 a 175 wystawców w r. HH1. 8łabf' obesłanie wystawy prz'ez przemysł 'W. Ks. Poznańskiego tłumaczy się abstynencją Polaków, którzy w r. 1911 stanowili zaledwie 8,2 procent ogólnej ilości wystawców (wobec 27,5 proc. w r. 1895). Udzial Poznania w wystawie 8tarszej wynosił 86,2 proc. a w nowszej 28,4 pr<>c., udział calego W. Ks. Poznańskiego spadł z 61,0 proc. na 41,8 proc., a zatem ziemia ta nie dała przewagi wystawców w wystawie wschodniopruskiej. Udział Prus KrÓlew8kich był silniejszy w r. l!H 1 (56 wobec 9 czyli 5,9 proc. wobec 1,4 proc.), alB' mimo to bardzo słaby. .Jeszcze skromniej ob8yłały wystawy Prusy Książęce i 1'0meranja W, ogÓle te trzy ziemie północne dały na wY8ta wę Hill r. mniej niż % wY8tawców Wielkopolski, która przecież nie była reprezentowana bardzo licznie. Stąd też wystawa nie odzwierciedlała gospodar8twa tych trzf'ch ziem północnych, bo w równej . prawie miBrze obesłały wystawę ziemie niemieckie, nie objęte właściwie programem wystawy_ Ogromnie zaważył natomiast na zali Śląsk, i to tak Górny, jak Środk{)'Wy i Dolny, który w r. 189;) razeIIl z prowincjami p6łnocnemi dostarczył oglllem tylko 75 wy,taWe(IW, a w r. 1911 sam zajął 822 pozycyj, i to hodaj największych z całej wystawy. Wystawa górnośląska była podstawą przedsięwzięcia. l' (101 czyli 10,7% w r. 1911 wobec 162 czyli 25,7 proc. w r. 1895j, pod tym przeto względem wystawa ostatnia była więcej skoncentrowana niż wystawa dawniejsza. Z terytorjum należącego obecnie do pailstwa polskiego było w r. 1895 wystawców około 4iJO, a w r. 1911 około 650. Komitet wystawowy przyznał wystawcom wielką ilość n:1gr(l(l: 16 dyplomy za wyhitne zasługi. HH za bardzo dobre eksponaty i 162 dyplomy za prace godne uznania. 'Wśród odznaczo. nych było 17 firm pnlskich. PonadW rozdzielono ;'2 medale pailstwowe i 32 związkowe; żadna z firm pJlskich medali takich nie ot.rzymała. Frekwencja zwiedzających była bardzo d(,bra. Ceny wstępu były w ogóle niskie. Bilet kosztował 1 markę, wieczorem 'Jraz w środy 50 fenygów, dla dzieci i robotnikÓw stosowano stawki ulgowe. Karty abonamentowe kosztowały przeeiętnie 8.16 IIIk. (g'łÓwna 1!J, dalsza 6, dla dzipci 4 1lIk.; pÓźnil'j karta główna 10 KRONIKA MIASTA POZNANIA. mk.). W ogóle wydano kart abonamentowych l!) 922 (głÓwnych 58915, dalszych D 8.3"1, dla dzieci R!)fj, miesiQcznych 273. Bilet.Ów wstępn sprzedano ogÓłem 302 093, i to w maju 4a 173, w czerw('u 9771'0, w lipeu 97 ;)74, w sierpniu 127 Sa4, w wrzpśniu 'S 421, w paździeJ"lliku 37 ;311. NajkorzY8tniejszy był wakacyjny rniesią(\ sierpieii. Z biletÓw zebrano :113 045 mk. f;rcdnia frekWf'ncj1 dzienna wynosiła a 347 gości, średni dochód z wstępnego 2100 mk. na dzieli. OgÓlny dochód z kart i bilptów dosięgnął snmy 481 000 marek. :.\lie8zkailCY Poznania zwiedzali wY8taw<;; lJarniu gm;podarczem, w jakiP.ln dotąd żyjemy. Wierząc w dobrą gwiaz;torja W. Ks. P()zllańkoiego, t. II. P07nań 1\1\9. ,- Gazeta POl.mńkiej Wystawy. 1895 (pnlska i ni'£'mipcka). Katajog Prowincjonalnej Wy.stawy Przem'liłowej w Poznaniu lmlG (poliki i niemiecki). - Provinzial-Uewerbe-Alsstcllung 1895 (zbiór pi'sm wystawo,wych - Biblj.)tpl';ł RafJzyńskieh). - Verw'lJtuilgshetieht der Stadt Pl'en 18!)5. - Dzienniki l)Uznań,skie 1895. - Pamiętnik Wy:,;tawy Przemysłowej w Poznaniu 1908. - Amtlieher K:<.t:.lJog: der Osttle'llt.schen Aus:,;tellung'. 1911. - ()ffizieller Fiihl'er dmeh dic n. A. 1!)1 1. - Ostdeut.;;ehp .\.usstellung 1911 Mai-OktoheJ.. - Die ().std(,I,t,,.,('he AU8BtelluIIg" 1911. Wiei,blick 1913. - 11r. Wilm", Zur GesClhichte dCl" AU:i8tpHuIIg-. 1!n1. - nie Residcnztadt POS"" ulld ihrp Verwalt,ung-. 1911. - VNwal 1 tmlg"shprieht dpr StarIt Po,sen 1911. - Aus dem Popuer Lande. 1\)11. - N umory nadzwyrZ11jJ,e na 16. maja 1911: Otr1eutsche Warto, Pospnpr ZeituIIIg", PosellPi' }ll"pueste Nachl"ichten. - Dzienniki poznańskie 1911. - Przewodnik po wystawie rolniczo-przemysłowej w Poznaniu 1!)3. - I. M. liany, nas Aus-. Iile]]ungsweHPn lIIul spin 'VPl"t. Wi..n-Lpipzig:. 1911. Zyglll1lnt Zaleski. JUBILEUSZOWA WYSTAWA ()nRODNICZA W POZNANIU. W roku 192G TowarzY8two Ugrodnicze w Poznaniu obcho, dziło 25-letni juhilp.usz swego istnienia. Dla uświetnienia tej rocznicy zorganizowało Towarzystwo Jubileuszową Wystawę OgrJdn1czą, która odhyła się w Poznanin od 23 września do 4 października HeG. 'Wystawa stała pod protektJratem prezydenta miasta Ratajskiego i prezyc1er.ta Wielkopolskiej Izby Rolniczej Wiktora Szulc7'fw8kiego :W skład komitetu wchodzili pp. Józef Marciniec 8en. (prezes honorowy), dyrektor ogrodów miejskich WładY8ław l\Iacciniee (pr"Zl'8 prezydjum), SL 'romiak, K. Dziewulski, Jan Kosmol (wiceprezes), W. Zembal (sekretarz), J. Woźny, Sz. Śmigaj, K. Witkowski, J. :Marciniec jun., M. fialle, T. Jankowski, "Y. .Janicki i J. W. złllczewski oraz członkowie dyrekcji Targów 1'0znailskich pp. ,Mieczysław Krzyżankiewicz, J. Szamota i J. 'SzuuaIiski. Dyrekcja TargÓw l'oznailskich oddała tereny targowe na cele wY8tawy. \Vystawa zajęła wszystkie hale i place na, terenie Targów I?ozn:Ulskich, a ponadto jeszcze części Parku vVil80na. Od tf'renu targ'owego do Parku \Vilsona stworzono bezpośrednie przejście, lnidując now:ł nlicę (t. zw. drogę Wojewódzką) wzdłuż cmentarz::t żydowskiego. Cały ten obszar wystawowy był pełen zieleni, kwiató'N, drzf'wek, dd;;:oracyj roślinnych. warzywa itp. Otwarcil wystawy odbyło 8ię dnia 25 września 1926 o godzinie 11 przed południem. W wielkiej sali gmachu administraeyjnega Targów Poznańskich zgromadzili się bardzo liczni przedstawieiele władz, instytncyj społecznych oraz ogrodnictwa. Obecni byli III. in. prezydfmt miasta Ratajski, prezydent Wielkopolskiej Izby Bolniczej Szulczewski, wiceminister rolnictwa Józef Baczyński, wicewojewoda N ikodemowicz, zastępca dowódcy O. K. VII. gen. HauRnr, kOIł1Pudant obozu Krupowicz, starosta krajowy Dr. Regale, reprezentanci Kapituły Metropolitalnp.j i duchowieństwa, konsnl(iwie, liczni ziemianie, 'W} cieczka ogrodników czeskosłowackich. Prezes komitetu wystawowego dyr. Władysław Marciniec opisał prace przygotowaweze Komitetu, stwierdził, że wystawa gromadzi to, co Polska w dziedzinie og'rodniczej może zaprezento' wać, podkreślił ennrgję i poświęcenie ogrodników oraz miłośników ogwduichva, dziękował za pomoe i poparcie. protektorom wystawy, władzom mit'jskim, ministerstwom, duchowieristwu, Kuratorjum Okręgu .Bzkolnego, wydziałom powiatowym.