KRONIKA MIASTA POZNANIA
1. korpusu inżynierów, za,tem formacji zupełnie mczależnej od kwatermistrzostwa i od dowódcy garnizonu poznaiu,kkgo. Lwia część obwarowalI ukończona została w 1'. 1"111 (ryc. 3).
Wzniesiono wtenczas obydwa bastiony zachodnie i wroniecki, Ilrzerohiono hastiOIl hr,amy \Vrocław:-;kiej, :-;zal-łce za furtką Ciemną. oraz garharski, jak też i oh,dwie redut\, w narożniku północno-wschodnim. Odnogę Strugi !(al'melitanskic], płynąeą pod murami, połą.czono z odgałęzieniem Wart' dla osłonięcia szańca garlJarskiego. \Vszystkie szallce i hastiony zo.staly Złlbezpieczone od zewną.trz podwójnymi walami. z których Wf'wnętrzny graniczył w całej prawie rozciągłości bezpośrednio z fosą. Między wałami był chodnik, przerywany co kilkadzipsiąt. metrów (ortstępy r6żne) blokhausami i pIatami brOIli. W r. 1712 pojawia się bastion na Grobli. Osł<mięlo go, 1'0(/(J-bnie jak poprzprtnie, wałem o zar\'sie bastionowym, doell()dząI")'m z jednej strony do południowo-zachodniego narożmka szańca gal'b.arskiego a z drugiej do zewnętrznej hramy \'"ielkiej. \V tym i w następnym roku trwały pI,ace nad otatccznym wykończeniem wnętrz basticnów, s.zallców i redut. przy czym niejedno wy.padło w szczegółach inaczej od stanu projektow:raego p.rzez Grawel'ta (rrc. 3, 4, 8). Ta:k np. w bastionie hl'amy \Vr{j;('lawskiej zmieniono kierunek wału wewnętrznego, za którym stał blokhaus. Co do hlokhausów zaznaczyć trzelJa, że, chociaż niema ich na pózniejs'zych pla.nadl fortyfika<.:yj (pl. poz. 11 i 12, ryc. 9), to przecież uwzględniane są przpz wszystkie plamy m1aS.tH, co dOM'odzilo by ich wykonaniH.
Kształt 1 budowa basti()nów. poza tym chodników, wałó\\ i placów broni, łączących p()szczególne bastiony itd. w jedną całość i nadaję.cych Poznaniowi charakter nowoczesnej twierdzy, wzorOW3me są. we wszy.stkich szczegółach na vaubanowskim systemie fortyfikacyjnym. Różnica polega na tym, że wewnętrzny pierścień bastionowy zastępują w Poznaniu obydwa mury, p()za tym bastiony same, rozmiesz,czone są nierównomiernie, zależnie od miejscowych warunków terenowych i niewą.tpliwie szczupłych środków finansowych, które zmuszały do podjęcia tylko najnie,zbędniejszych robót.