KRONIKA MIASTA POZNANIAmgrożDnym Ha tr>ouie polskim, posądzony nadto o sprzyjanie }Jogailstwu i husytyzmowi, chciał p.ozTskać przychylność Wielkopolski przez zbudowanie kościoła, spełniając w ten sposób zarazem wolę zmarłej króloOwej i idą(' 7a wzorem innych krajów, n. p. Belgii, które wów('za wzno.;iły li('zne kościoły ku czci Bożego Cia]a. \Y kroHice wydarzeń, związanych z miastem Poznaniem, umieszczonej w drugiej części tomu II "Obrazu historyczllo-statystyczllego" lila str. 252-fI Łukaszpwi('z po raz drugi rozprawia się z Tl'etf'rem, powątpiewając o pl'awdziwości zdarzenia, przpz niego opowiedzianego. I wolno mu hyło, pisze ł.ukaszewi('z, \\tpić, nip uhliżając hyaajmnif'j świętości wiary naszej, skoro Naruszewicz, chociaż kapłan i Inskup, jednak zupcl\lip pominął clId ,n:;krzesJ'enia Piotrowina przez św. Stanislawa.
Jeszcze raz podlu<,śla, ŻP aJ'l'hiwa: katNlralne, miejskie i grodzIde milrzą o tej :-:prawie, podobnie, jak i ,a'I'chiwum dominikanów poznailskich, z któregD czerpali Nowmyiejski i Bzow'iki. Pierwszy Dłng'osz wmieszał żydów do opowieści o cudzie hostii, "a 'l:reter ,,:zczegóły do niego ohszerne p o d r o b i ł, nie wymieniwszy nawet nazwisk osóh, mającF'h w nim (1. j. w owym wydarzpniu) udział". łukaszewicz też pienYsz' wskazał Ila dziplko "VoHa Meiera Dessauera p. L "Ph:lacterium", ogłDszone w Berlinie r. 1801, gdzie hi..:tOlia trzech hO'itii, klutych przez żydów, nieco inaczej jest przHlstawiona. Mianowicie po zbudowaniu synagogi naprzeciw kla'sztoru dominikanów \V r. 13fl7, dominikanin Jan Ryczy\\ ół wszczął rozruchy ludowe przeciw żydoOm. Ci wysłali poselstwo do Rzymu, a1W uprosić pomoc u papieża. Uzy,skali istotnie przywilej papif'i'ki, hiorący ich w obronę. Mimo to w r. 1399 z powodu kradzieżT kilku hostii jeden rabin i 13 starszych żydow!-<kich zm,talo ukaranych pa]eniem na stosie. Dopiero z,al \Vłallysława Warllel'1czTlm, w 1'. 1434, zarządzono dochodzenia w tej sprawie. Proces po 20 ]ptl1im 7) trwaniu zako,ilczony został ugodą, w której żdzi zobowiązali się płacić rocznie 800 tynfów na rze('z pro('esji Bożego Ci,a,ła i dDstan'zać 3 żydów, którzy z czar
7) \,y streszczeniu Priimer!'a podany jest rok 1554 jako data ugody, nie rok 1454; zob, ni:l:ejnymi noż'ami w ręka.ch i z tablicą opatrzoną w stosowny napis mieli brać udzial w procesji. W r, 1723 zamieniono im to na daniuQ w wogku, l.oju, prochu i oliwie a w r, 1774 i od tej daniny irh uwolniollo. Akta tej !"prawy, jak twierdzi Dessauer, były u karmelitów i "'. synagodze B), ł.uk.aszewicz Zinał te \\'ywody z J. M. Josta "Ge:::ehichte der Israeliten", Tak samD, jak i Jost, odmawia im wszelkiej wartości. Kończy zaś cały ten wywód stwierdzeniem faktu hardzo ważnegD, mianowicie, że w ciągu wieku XVI magistrat poznm1ski wytarzał żydom liczne procesy, zarzucając im różne zbr-o(lnie; ani razu atoli nie przypomniał im owej rzekomej zbrodni z r. 1399. Zgadza się to istDtnie z prawdą. \Vm'schauer ogłoił materiały, dotyczące starań władz miejskich w Pozna!l1iu okołD wyrugowania żydów z miasta po strasznym pożarze w r. 1536, czyli akurat 400 lat temu, \V uzasadnieniu tego żądania brak argumentu o rzelwmym sprofanDwaniu przez nich hostii w r" 1399. Wywody Łukaszewicza wywołały w r. 1840 odpowiedź ks.
Kantego Kowa]skiego, ówczesnego rektora kościoła, Bożego Ciała, Oponent Łukaszewicza zwrócił jego uwagę na fakt, że nie tylko w Poznaniu, ale i w innych środDwiskach, n. p. w Brandenburgii zarzucano żydom profanowanie hostii i mordy rytualne. Obszernie rozpr,awia się z uwagami o Naruszewiczu i cudzie św. Stanisława, pDS]ugując się przy tym ,argumentem niepoważnym, mianowicie, któż nam może zaręczyć, że historia narodu polskiego, wydana pod nazwiskiem Naruszewicza, rzeczywiście przez niego została napisana. Cenne natomiast są przytoczone przez ks. Kowa]skiego dokumenty, a mianowicie: 1. wypis z "Liber secretDrum" klasztoru karmelitów o tym, jak to w roku 1713 dwóch Szemheków, jeden biskup poznański a drugi chell1lhlski, chciało zobaczyć Dwe trzy hostie i jak w chwili ich oglądania hostie rozpadły się na dwie części, wobec czego hiskupi zalwzali pokazywania ich ciekawym; (str. 26-27). 2. wypis z akt kon<;'storskich o,świadczenia sufragana poznailskiego, Józefa Tadeusza Kierskiego, z r. 1757, że ogląda.ł hostie "w małych partykułach w puszce, kamieniami drogimi 0B) Prurrwrs daremnie ich tam szukał, zob. rozprawę jego, omówioną niżej.