KRONIKA MIASTA POZNANIA
sowa! na kamieniu J a n F r y d p ryk K n ;} r l' '6), urzQdnik podatkowy w Poznaniu. portret dr Karola Sznajdel'a (1797 -1828). przyjaciela Mal'cink{}wkiegD, \,edług PUl'tl'ftu malarza pnznflllskiegD Gillerna,47). Z hiegiem czasu posta.rały się tcż inne drukarnie poznallskie o pozwDlenie na z,akładanie drukariI litograficznych celem rozszerzenia swoich przedsiębiorstw, jak np. w r. 1848 księgarz \V a l e n t r S t e f a ń s k i 48) lub drukarnia nakladDwa \y, D e c k e l' a i S p. w Poznaniu.
Nie wiadomo, Dd kiedy {)statnia drukarnia, nujstarsza w Poznaniu, ho istnieją,ca już od r. ] 794 (p{)wsta,ła z dawniejszpj drukarni jezuickiej), po<;iadała drukarnię litogTaficzną. Z tej drukarni, która OkDł{) r. 1800 mieściła się przy ul. św. Marcina \\' dDmu narDżnym ul. Wi]helmowskicj. wychodzily później przez kilka lat kallendarze poznailskie pL "Kalendarz Polski i GospDdarki dla 'Yielkiego Księ<;twa Poznailskiego" i "Neuer und alter astronDmischer und Haushaltungskalencter" (1841) '? dD 1867 ?), każdy z nich zalOpatrzon' w n'dnę, przedstawiającą j.rukiś ciekawszy gmach miasta Pozllania lub jakiś widok z pro WillCji. 49 ) Tu ukazalo się też sporo portretÓw np. l\Jikołaja Potockiego (8°), Józefa Potockiego (8°), Stanislawa n. PDtockiego (8°).50) W r. 1843 otworzy] J II ] i u s z D li t s ( h k e w Poznaniu swój zakład litograficzny przy Rynku })()(1 nr 8. - lTrodzony dnia 17 marca r. 1820 w 'Yiiczynie \\' po\\'. szamDtulskim jako syn burmistrza miasta Ponieca, ewangelik, uczęszt'zal dn wyżzej szkołv miejskiej w PDznaniu. mieszkają,c wted' u swego '6) A. Kronthal. '''('d,e cI. 1'0.1;1'1]('1' Bi]dcndcn KUlłst, Berlin i Lipsk 1921. str. 44. 47) Lito,2;rafia tcl [la chińskim papi(,rlP. 11:5,1 X W.j cm, aZlłano na.: malował Gillprn - lj.[ho I\nol'l'. znajdujc ,;;ę " 'lusiadaniu p. F. Zygarłowskiego w Poznaniu.
48) P. Archiwum w Poznaniu: Poznall C. XXI. B. i; .,IHlJllika m. Poznania". XIV, nr 3. (P. Tiałowski: 2rciorys i działalllO?:Ć I,;-sięgarza W. ST.). 49) Brosig, op. cif., nr, 01--426, 432-..1-:33, paza tym nr. 1:!:{ -1:31.
176---179 (lit. L. SławińsId).
fiO) J. I. Kraszewski, Catalogue d'une collecfioll iconogl'. po]., Drezno 1865.

stryja, radcy kDllsystoria]uego Dutschkego. Sztuki ]itografil'znej uczył się od r. 1835 do 1839 w drukarni \Y. DeckeI'a i p. (rotmistrza: Rosel1stiela), a od r. 139 do 1843 \V \V.ar.szawie \V instytucie litograficznYlll Henryka Hirszela przy ul. Miodowej nr 459 ("Kiiustler und VDm Staate konzessionierter Besitzer einer lithographischen Anstalt"). Po powrocie z \Varszawy pracował jeszcze kilka miesięcy u litografa lVrachmara. fi1 ) Spod prasy litogralficznej Dutschkego wyszła seria \vidoków poznańskich litografowanych przez Edwarda Hessego, o l{tórym będzie jeszcze mowa, m. in. także nuty pt. "Posener Turmwachter-Galopp fur das Pianof.orte com!Jvniert Ulul der Frau InspektDr Loseritz hochachtungsvoll gewiumet yon A. Vogt. Opus fi. Po.sen b':Ji E. S. Mittler", z wieżą Ratusza Po:maiJskipgo n:1 okładce. 52 ) Z dalszych litografów pozna,11kich wymieniamy tu j''''3zcze żydowskiego litDgrafa I z v d o r a 1\1 e y e r a 53), który otrzymał pozwolenie na otwarcie ,,'łasl1ej drukarni w r. 1845 i J ó z e f a E c h a u s t a. (4 ) - Ostatni. Ul'{)dzom- w Wie]kopolsee, uczęszczał od r. 1825 do 1830 do poznm1sk!ej SZkDły rzemieślniczej i uczył się przez pięć lat w drukalrłJi litograficznej K A. Simona. PD odbyciu służhy wojskowej udał się w r. 1S33 z wied,ą, wlad. pruskich do hougTesÓ,,'ki, spodziewając się, jak 7a7naczyl w swym wniosku o pozwo]enip na ()tw,arcie warszt.atu ]itograficznegD w PO'lnRuiu, że znajd7ie tam lepsze wa.runki życia: prrucował w Warszawie u litografa Scl1Utera 5") i powrócił do Poznania w r. 1Rł2. Jak w'wiad wladz policyjnych w PmmaJliu ustalił, nie polegały poda,ne przez petenta szczegóły, dot'Cząee jego pohytu w \Varszawie na prawdzie, ustalono hO\viem, że Echaust. przehywał \V Sielrach, mieszka,jąc tam u kierownika fabryki tytDniu, a potem przez rok w Radomiu. Mimo, że 7.apewniał władzQ pruską, iż zawsze pDzc-stał wiernym pruskim pod
51) P. Archiwum w Poznaniu: Poznali. C. :XXI. B. 3.
52) Brosig, op. cit., nr. 369.
53) P. Archiwum w Poznaniu: POZllaI-ł C. XXI. B. 4, vol. II.
51) F. Archiwum w Poznaniu: P3znnń C. XXI. U. 3.
55) Zakład Fr. Schustera na Krakowskim PrzNlmieściu nI'. f:!7, który w r. 1835 obj:tł drukarnię litogra.Iiczną po Teoc1c,l'ze Vivicr, wydał około r. 1840 dużych rozmiarów litografię: ,,'Vic1ok 'Warszawy" (od strony Pragi), otoczony 16-ma małymi obrazkami.