KRONIKA MIASTA POZNANIA
\\ane przez Bus:o.ego dyplomy i świadectwa jak np. .,Priifungs7eugniss uber ctie bestandene Meisterpriifung - ete" (w aktach pozuailskiego cechu introligatorskiego w P. Archi\\ um w Poznaniu) i dvplom członko!'.twa (w języku pobkim) dla pOZllail:-kiego hractwa kurkowego (w zbiorach graf. Tow. Przyj. Nauk w Poznaniu). - Litografi przedstawiającą Kościuszkę, litografowaną przez C (!) Busf'ego, wymienia kat.alog wystawy kościus7kowskiej \V muzeum im. Mielżyńskich, Poznań 1917, nr 126. - U Bussego \V'konany został maly druczek. zawi,erają<l'y iitanię do św. vValentego Męczennika (nakładem księgarza Tytusa Da<;zkiewiq.a. w Poznaniu); na okładce obraz litografowan' św. \Va.]entego. W r. 1840 prosił BUSH: władzę poznail:-ką {). pozwolenie na prowadzenie drukarni Pompejusa, którą zamierza nabyć 2). Nie wiadomo, jal, c!ługo Busse byl \V posiadaniu owej drukarni. \V r. IRGO nabył Busse JrukRirnię litograficzną Apolinare!!n RVl1kmvskiego 25). - "Michael Busse. Litograph und Inhaher einer Buehdruckerei" mieszkał w r. 1844 przy ul. Woźnej pod nr 9, później przy ul. Kramarskiej pod nr 16 (r 1848) wzg!. prz.v ul. Zamkowej pod lll' 5 (r. 1860-1868), Dorohek al't'stTzn' Bussego wprawdzie jest hardzo sezupł', niemniej jednak n8']eży on do najpowa.żniejszych litografów poznańskich. vVszystkie prace, które wyehodzily z pod je'o pras' litogl"aficznej. posiadają znamiona faf'howej, rzete]llej i solidnej rohoty. AI{lJ)'atność i czystość odbitek oraz wprost zdumiewająca precyz'jnoś{- w rysunku przysporzyły 11m na pewllo poWodzO')łlie u klientÓw.
Pod względem techllil<i przeważają w tym pierwszym okl'esie litografie, wykona.Jle kredą lub piórkiem, a poziom ich tak techniczny jal{ a)'tyst'ezllY pozostawia dużo do życzenia. Busse
2) Drukarni!; 11; za!,-'żył w 1'. 1828 radny miejski i whściciel drukarni w Kładzkn (Glalz), Frallciszek August PompeJUs, w rzeczywIstości zaś Iiierowlł nią brat jego Carl August Pompejus. Przez pe\vien czas, okola 1'. Hi3(j. była ona wydzierżawiona Beuthowi. Por. P. Archiwum \V PozllHniu; Poznail C. XXI. B. 3. Rej. I'cznail I. G. I. 2; Poznań C. XIII. C. b, 13.
:'-i) P. Archiwum w Poznaniu: Poznań C. XIII. c, b. 13.

Jet pierwszym litograff'll1 w Poznalliu, ktÓry na kamieniu rytuje. Jego wvhitnie kaligJ'afil'złl dtal'aktel' pisma, widoczuy \V jego listach, skier<nvanych do wladz poznai1skich (w P. Archiwum \v Pozna.niu). dowodzi, że pnsiallal naprawdę w.zelkie warunki, aby zając jedno z cz-olow'ch miejs!" w rzędzie litografów poznańskich. Postęp w r{),zwoju I itog'rafi i poznall"l,;iej lepiej ocelllać hęllziemy, gll' zważymy, że rzemiosło litogl'afil'zne opierało sil.' )1l'zede wsz."tkm,l na }J1'al'' lwI igl'afów. Trzeha hy]o pi"ać kur:ywą luh fl'Rktvl'Q, a -to w kicrunku od\VJ'otn'm tj. pismem łu"tl'zanym.L) Poza t'll1 putl'lIehni hyli \\' zawodzie litogl'aficzn'm n sownic wyszkol cni, którzy potrafili każdej chwili i bezwzglQJnie podporzĘlc1kować się duktowi linii rysunku, który wiał hyć przpnipsion lIa kamipń, a któl'ZY z dl'ugiej strony posiadali t\"łp "all1odzielnoci i umiejętnof;('i rysunkowej, hy poprawiać lub uzupełniać jakiś szkical])o rysunck, wykonany przez ,1\ Iptanta. 0.00 willol'Zllej \\' Llzie.\zinie ,.;ztuki litograficzm;j popraw\' JJ)'Z ('Z lIily :-il,;' zalożone w mim,taeh Prus (także \\' Poznaniu) sholy rzemieślnicze ("Gpwerbeschu)PII") oraz zaI'l'owadzenip \\' !!'inlllazjach lekcji r''';llllków, jakkolwiek tylko fakultatywnTh.ie hylo wtedy rzemiosła, które by nie eiągnęło hezpośrednich korz'śri z lekcj lTsuukó\\', tym hardziej zyskalo przez uie rzemiusło litograficzne, opierające się wyłąt'Zuie o uzdolnienie artystTzne. Mamv wrażenie, że ówczesny Poznali, Poznań lat 30-tu do 40-tu, jeszcze nip posiadał dostatecznie w'kwalifiko\Valłych i 1'Ut'nowan"('h 1'\".,0\\ nikÓ\\, litogra,fieznych, hn inaczej z pewlIośl"ią lIie c1ałbT Minutoli, zml1l I'VsowlIik widoków poznaI'lskicll, drukowar swoich albumó\\' \\' berlillskim uJk]adzie litograficznym L. Sachsego i Sp., gdzie, nawiasem mówiąc, powstały inne jeszcze litografie .,poznallskie", jak BP, duża litodrafia, przedstawiająl'a zamek w Luhostl'Olliu, wc<1lug I'Yllłlkll ,Juliusza Fretera, IJlicj...kif'Jw iIlSPP1<tOl'H budowlanego \\' Pozllaniu. (Drug!} litHgTafiQ z il!łl'm \\"illokif'1lI zalllku luhotroł-lskll'g'O, t.akże wNHug
2ft) 1'01'. proby "pisma litoi-\Taficzllego" El agrafa poznailskiego D. Goldbel'ga (P. AI'chiwUIn \V Poznaniu: Poznań C. XIII. C. b. 1).

2.

4J