KRONIKA MIAST A POZNANIA
dążności i 7abarwienia tego jedynego \\' owym czasie pi:-ma politycznego. Wannowskiego zaś, gorące1!o wielbkipla język6w starożytnych, mało interesowa l) wszelkie spory partyjne, wszelkie postępy czy konserwatyzmy, wszelkie kwest je I'polCiczne i polityczne, o jakie się wówczas walka toczyla w łonie naJ"iHłu. Skutkiem t,ego 'Vannowsld często zapominal o ostrożności, jaką 1111I,eżało stosować względem artykulów wa.rza\\'kich. którp cellZOl' Schwidam musiał skreślać.
Cenzura zaś w owym czasie srożyla się coraz hardzipj.
'Vedług nowego rozporządzenIa ministerjalnego cenzura nie podl,egała, ja'k dotychczas, wladzom prowincjonalnym, lcez ministrowi spraw wewnętrznych, który reskryptem z dnia 2(; UHlI'fa 1837 r. zażądal od władz prowincjonalnych, ażphy starały sil.' ograniczyć ilość czasopism, odrzucać wnioski o zwi('kszanie ich formatu i zakładanie nowych. Dopiero wstąpienie na tron liberalnego Fryderyka 'Wilhelma IV w roku 1RW złagodziło niero t(. ostre przepisy prasowe 13), Dnia 23 lut,ego 1843 r. nastąpiła zupełna reorganizacja cenzury. Ustanowiono een70rów okręgowych, którym pOfllegały wszystkie czasopisma, ukazujące się w danym okrQgu. NHstępnie w miejscu wychodzenia .czasopism ustanowiono jeszcze cenzorów lokalnych, drobne zaś ogłoszenia. jak druki, (yrklllarze i t. d., podlegały policji. Cenzorów mianował mini"tcr "'praw we,wnętrznych. Naczelny prezes zaś miał dozór nad praą i Y.arządem cenzury swej prowincji. Rozstrzygał zatem kwest jesporne względem cenzorów 'i samych ustaw. Na: ezelp całego zarządu cenzury stał minister spraw wewnętrznych, który koncesjonował nowe gazety, zatwierdzał redaktorów, zezwalal wzlędnie zabraniał debitu poszczególnym gaze,tom zagranicznym. Niezal.eżnie od zarządu cenzury, powstal naczeln) są(l cenzury, podlegający minist.erstwu sprawiedliwości. Sąd t.pn rozśtrzygał zażalenia przeciw cenzorom, wypowiada! się w :-:prawie 'debitu pism, ni,eobjętych ustawą, oraz agrani('znych czasopism politycznych. Powyższa ustawa z dnia 23 lutl'gIJ została uzupełniona dnia 30 czerwca 1843 r.
19) Laubert - Studien ZUl' Geschichtc d. Provinz POSI'II. str, 20L 
Tymczasem Rosenstiel, dążąc do zwikgzenia koła ezyhlników Gazety \V. Ks'ięstwa Poznai1skiegQ, zwrócił si«; dnia 5 października 1842 r. do naczelnego prezesa z prośbą o zezwolenie na zwiększenie fQrmatu Gaz.ety przez rozszerzenie działu PQlityczngo, zaprowadzenie zaś działu nauki, sztuki i przemYfJłu, interesującego specjalnie mieszkańców Ksh;stwa, .oraz nowości z życia codzienn.ego celem odpa,rcia zarzutu, że Gazeta \V. l{sięstwa Poznal1skiego nie idzie z duchem czau. Projekt Hoscnstiela poparł w lninisterstwie późniejszy llacz.elny prczc Reurmann, który, podobnie, jak j,ego poprzednicy, widział w zwyżRzonym poziomie Gazety wzrost zaint,eresowania si nią społeczeństwa, a tem samem wzrost wpływów rZąUowych. Dlatego też Rosenstiel wnet zyskał aprolJat ministra, I,ecz slwrzystał z niej dopiero w roku 1845, kiedy redakcj objął Jan Rymarkiewicz 20). Następnie w roku 1843 postarał siQ Q zezwolenie ministra spraw wewnQtrznych hr. ATnima na to, lJY Gazeta mogła korzystać ze sprawozdań, wysyłanych cO' mie,siąc prze,z władz.e prowincjonalne z Poznania i Bydgoszczy dO' mini,sterstwa w B.er. linie. \V dalszym ciągu tego zezwolenia hr. Arnim rozkazał. ażehy Gazeta podawala wiadomości o urodzeniach, zgonach, ślubach i t. d. 21 ). \V rQku 1844 skutkiem zażaleń cenzorów na Wannowskiego wezwał Bem'mann Rosenstiela, by sam objął r,edakcj Gazety, czemu zapr,otestował RosensUel, tłumacząc .się niedostateczną znajomością języka polski.ego i brakiem zainteresowania. w tym kierunku, skutkiem cz,ego \Vannowskiego pozostawiono na stanowisku redaktora. Mimo to wpływ Rosenstiela na Gazetę był znaczny, gdyż często sam bez wiedzy r,edaktora przyjmował artykuły względnie skreślał niektóre wiadomości przed ukazaniem się ich w druku 22). To też Gazeta W. Księstwa Poznańskiego z czasÓ'w \Vannowskif'go jest tłumaczeniem lub streszczeniem wiadomooci
20) priimus - Die hundertjahrige Geschich'tc dcl' ,.Posencl' Zeitung", Posener Zeitung, r. 1894, nr. 69, str. 8. 21) Tamże, str. 7.
22) Priimers - Die hundertjahrige Geschirhtc 11('l' "l'OSI',uI'j" Zcitung", Poscner Zeitung, r. 1894, nr. 69, ,str. 8.
J79