KRONIKA MIASTA POZNANIApraktyczne: na rDlnirtwo i prz,emysł. To. p()lszezeiDie za...,ięgu wypłynęło może z aJc.tualnego już wtedy realizmu gosp.OidarclZego Wielkopolski, ale przedewszystkiem miało 'znaez,eonie - konspiracyjne. Już pierwowzór organizacyjny Kasyna, p.la.nowane z inkja'tywy Antoniego. Kr.aszewlskiego i pod na'Cisldem walki sejmowej o język polski w r. 1827 - "Towarzy<;two Przyjaciół HolniJctwa, Przemysłu i Oś\wia1ty" z taikiego właśnie względu pr.zesunęło h!3lsło "oświata" na miejsce trz,ecie, choć Ola - w duchu Towarzys,t.wa \Vars,zawskiego - miała być 'zadaniem naczelnem. Gdy to j inne je1sz,cze usiłowania 'podohne ni,£, doszły do ,skutku z powodu oporu rzdu, gdy zjalwiły się pPow:ne formy przygotowa;wcze mniej lub więce z,wa,rte i konikretne w 'Postawi t. z.w. Patrycjaltu w OdolanowIskiem i Kasy.na w Ra.szkowip _ jaJ{O postać o 'Pe'łne.j p'rzejr7ys'toś1ci konturu organi'zaryjnego i jasności celu powsta.ło w r. 1835: Kasyno Gostynskie. Było ono reaIi.zacją Towarzystw.a projektowanego w r. 1828 i zalwdzięczało swoje uksz'ta.łtor\\;ia1n'ie, swoją. prężność jednemu z najbardziej czynnych ludzi ówczesnych - Stani;;ławowi PotworOlwskiemu 5). "Ami de< tout le 111ond", nie z wyrachO'walliru może, ale z przyozyny słaJbej j'ndywidualności nie miał nido roku na walne posiedzenia, 'przy których mowy ważne, projekta p.otrze>bne i dysputy wyższych dążnoś,ci uslyszeć mvżna. mo się wpatrzy w obumarłość, w stęa.łość i płytkość na,szego życia ,powszedniego, uzna łacno, jaką korzyść mogą nam przynie,ść takie towarzystwa, takie na wyszych dmgach ścierania się zdań i wyobrażeil. Prócz tego Kassyno posiada bibljotekę, dość zamożną w dzieła tyczące się zwłas2icza literatury krajowej, a dochody Towarzys'twa, obok wielu innych chwalobnych celów, przezna,czone bywają na zakliJpowanie naj nowszych ,dzieł, mianowicie polskich i trzymanie wszystkich .prawie pi,sm n3Js 1 zych ,czasowych. Oby więcej gron takieh na zicmach na-szych się skupiał<J i czas wolny od zatrudnień powszednich, a grosz oszczędzony od wydatków domowych, ku taldm celom obraca;no!" str. 211. 3) "Przyjaciół Potwor... i inny.Ch rpo'zdrawiam". Bronikowski: "Przyczynek do yciorysu", op. cit.
) Mott y: OiP. cH" tom V, str. 28.
li) Por. o nim Mott y: op. cit., tom II, str. 125 nn. O jegD stosunkach z Berwiiiskim por, Terlccki: ,-Listy Tureckie", op. cit., str. 27.