KRONIKA MIASTA POZNANIA
"dla wojen w pallstwalCll niemieckich" 112). Wiemy dalej, że w tymże roku 1635 wybrał Wolski, adm/inistrator erwekty wielkopolski,ej, uchwalonej na sejmie wrurszawskim rdku 1634, sumę 26.513 złp. 20 gr. 2 p. 113), Przyta,czają-c te ,cyfry z,apomn1eliśmy zupehtie o obrotach żydowskich, z któremti oczwiście ze/stawić ich w jak.ę,ś statystykę dla bratku danych nie można,. Tam mamy oderwane wypadki niedoszłych kontrakt6w lub długów, tu mamy systematyczne dochody celne z całego państwa i wartość towarów wywiezionych i przywiezionych. Posiadaję, tylko liczby te onę. zaletę, że majęc je prz,ed ocza)m1 zachOlwa,ć możemy pewien umiar w ocenie rozmjarm:v wic,lkiego handlu żydOlWskiego w stuleciu XVI i przed wojnami sz,wedzlldemi. Odnośnie do tego nasuwaję. się jes/zc.z,e uwagj, Wyżej już była mowa o tem, że wielki handel żydow,>ki skie'rowany był na pewne wielkie rynki krajowe i zagrankzne, jako to Gdańsk, Toruń, Lublin, Lips.l{ i Fra:n!kfurt nad Menem. Nie mówjąc już o tem, że Żydzi aż do połOlWY XVII s,tulecia żadnego z tych rynków nie opanOlWaH zupełnie:, stwierdzić możemy, że :pewne środowiska wie'lkiego handlu pozostały im ca.łkowicie nie.znane. Odnosi się to po części tylko do Wrocławia, gdz:e Żydzi nigdy nie ,byU mile widziani, Iprzedewszystkicm jednlaik do Norymbergji, z której, j.ak wiemy, wypędzono Żydórw w roiku 1498/9111). Handel z pDłudniowo---z,achodnielll'li Niemc.ami należał całkowicie, do ku;pd,ectwa chrześcijańskiego, gdyż obroty między Żydami z Poznania .a Norymbergę. i Augsburgiem sę. minimalne w porównaniu do stosunk6w kredytOlWych nas'zych hurtowniików z kup.cami wymienionych miast 11D)m) ReI. Pasn. 163, 14 v. n. W r. 1571 trzymał w arendzie cła mało- i wielkopolskie Jak. RokosowsJd Za 45.000 złip., w r. 1577 podwyższono mu czynsz na 50.000 złp. (Rybarski I, :m9). 113) ReI. Posn. 161, 47 v. Nadto od 7 września 1635 do 3 października t. r. 3004 zł'p. 18 gr. 10 p. 11ł) W" Sombart, Die Juden und das Wirtsohaftsleben. Le'ipozig, 1911, 16.
115) Aa. 1521-2, 569; Aj. 1559'-1568, 318 v-319; A. C. 1580-2, 175, 274, 291; A, C. 1573--7, 7-13; Aa. 1585-7, 40; A. C, 1546-62, 191;