NOWICJAT LITERACKI RYSZARDA BERWII'ISKIEGOowemu bratu-powstańcowi. który figuruje, jako jeden z 19-u uczniów gimnazjum leszczyilskiego, prenumeratorów wydania poznańskiego "Poezyj" Mickiewicza z r. 1828/29 - Józef Berwińsk i 23). Ta pięcia-tomowa edycja, dokonana przez ówczesnego nauczyciela w Lesznie, potem profesora bibljografji i bibjotekarza Uniwersytetu w Krakowie - Józefa Muczkowskiego 2ł), odziedziczona po bracie tak tr.agicznie utraconym, przypadła dokładnie do atmosfe.ry, w której zawią.zały i w młodej psychice zarodki ideowe. W czasie niedługim przy poszerzeniu wpływów kulturalnych, w sprzyjają.cym i pokrewnym kli
("Ryszard \Vincenty Berwiński, Rys biograficzno-krytyczny" - Ateneum, Warszawa 1887, tom III, str. 226-61, 462-81, tom IV, s. 112-31\.) podkreślal "przemożny wplyw Mickiewicza, por. III, str. 465, IV, str. 122 i i., Walerja Marenowa(!) ("Zapomniani, Sylwetl{j literackie I Ryszard Berwiński" - Przegląd Tygodniowy, Warszawa 1884, r. XIX, nr. 1, str. 4-5, nr. 2, str. W-18, nr. 5, str. 29-30, nr. 4, str. 39--41) wykazuje dqżność do ograniczenia te/2;o w,plywu na rzecz Słowackiego, por ..str. 18. Aurelja Wyleżyńska w studjum: "Ryszard Berwiilski", Kraków 1913, str. 28 n posunęla się w tym kierunku radykalnie, uznają.c ten w:pływ za "powierzchowny i zewnętrzny". Wystąpił przeciw temu P.[iotr] B.[ańkowski] w recenzji rozprawy Wyleyilskiej "Z dziejów umyslowości poznańskiej" - Przegląd narodowy. 'Yarszawa 1913. Rok VI, nr. 5, str. 516--28), por. str. 251-3.
Ta rozbietność wynikla z nieznajomości warunków wzrastania Berwińskiego, jako poety.
2) Andrzej Wojtkowski: "Nabywcy wydania poznańskiego "Poezji Adama Mickiewicza z r. 1828" - Kronika miasta Poznania, Poznań 19'Z6, Rocznik IV, str. 170. Autor artykułu zajmuje się kwestją. r. innego stanowiska i nie zwraca uwagi, w jakim stosunku Ryszard Berwiński pozostaje do tego Berwińskiego i co mu zawdzięcza (jego nazwisko znajduje się w tomie III-im: "Berwiński Jó.zef, uczeił gimn. leszczyńsk."). Por. te o inicjatorze wydania z r. 1828 Józefie Muczkowskim artykuł tegoż badacza historji Wielkopolski, ib., str.
258; m;tę.p dotyczący poezyj Mickiewicza, s. 269 nn. oraz szkic Lucjana Siemieńskiego "Portrety Literackie", Poznań 1826, tom I, str.371 nn. 2') "Poezje" Adama Mickiewicza, tom pierwszy w Poznaniu 1828 (własność autora) 10 nlb. + XXXVII + 1 nlb. + [34 nlb. i port;'eL (Obejmuje: Ballady i Romanse i Wiersze rótne). Dla obchodzącej nas kwestji nie bez pewnej wymowy jest następujący dopisek na egzemplarzu Bibljoteki Polskiej w Paryżu (35.377): "Kupiłem na dni kilka przed wiekopomną bitwą. pod Grochowem r. 1831 Sosnowski".