KRONIKA MIASTA POZNANIA
ROCZNIK XIII
NUMER 1.

Dr. A l e k s a n d r a l{ a r p i ń ska.

POZNAŃ - SOL ACZ JAKO OSADA WCZESNOHISTORYCZNA.

(Komunikat tymczasowy) z 3-ma tablicami.
W sierpniu 1932 r. Z3.\\>iadomił p. prof. Kilarski z POZllania Dzial Przedhistoryczny Mzeum \Vielkopolskiego, e syn Jego, Maciej, zauwayl przy' ul. Mazowieckiej 43 skupienia kamieni, ciemne plamy ziemi, w których raz. po raz znajduje skorupy przedhistoryczne. Miejsca te dostaly się na światło dzienne przy braniu piasku, przy zabawach dziecięcych itp. Na dowód swego odkrycia wręczył mi zebrane tam skorupy, zainwentaryzowane pod nr. 1932: 99. Zabytki te i zagroony stan miejsca znalezienia zniewoliły mnie do jaknajspieszniejszego zajęcia się nowo cdkrytem stanowiskiem przedhistorycznem w Poznaniu. Uzyskawszy zgodę do przeprowadzenia badań od właściciela gruntu, p. kapitana Stcfana I{orcza, rozpoczęlam je ju dnia 8 sierpnia. Pracc, spowodu braku czasu, ograniczyły się wówczas tylko do ratowania tego, co bylo zagrożone, jednaldc rezultat ich był tak doniosly i odrazu wskazywał na moność oczeldwania tu większej osady ludzkiej, tak c miejsce to otoczylam szczególną obserwacjq, licząc się w najbliższym czasie ze systematyczncllL zbadaniem calego terenu. Miało ono niebawem nastąpić. Ju pod koniec listopada 1932 r. przywołano mnic poraz drugi na to samo miejsce, tym razem późna pDra jesienna wstrzymała prace wykopaliskowe, pozwalając tylko na drugie próbnc badanie. Potwierdziło ono przypuszczenia pierwszego, ukazaly się dalsze ślady mieszkail ludzkich, nowe zdobycze w rodzaju skorup, narzędzi kościanych, rogowych, elaznych, a co najwaniejsze, wystąpiły równolegle, dość szerokie pasy ciemne, rozciągające się, jak !Się później okazało, prawie na ca.łym przezemnie zbadanym terenie. Byly to ślady orki średniowiecznej (XV-XVI w.), które przykrywaly osadę wczesnohistoryczną i zamykały ją zarazem, przechvwując nam do dziś nietkniętą, do odcyfrowania gotową księgę zabytków z czasów zarania państwa polskiego. Do pracy tej zabrałam się wczesną wiosną 193.'3 r. Ze względów slu
bowych nie mogłam jej i wówczas dokoi1czyć i ju grozili> zabudowanie terenu, los jednakże byl laskawszy, prac budowlanych jeszcze nie rozpoczęto, tak e przerwane nie z mej winy badania mogłam nanowo podjąć dnia 8 września 1934 r. i doprowadzić do końca. Na podstawie osiągniętych rezultatów badań moich na Solaczu, jak i innych przezemnie rozkopanych osad wczesnohistorycznych, przygotowuję obszerniejszą monografję, w tem miejscu pragnę tylko żaznajomić i laintere;;ować badaniami na Solaczu szerokie kola społeczeilstwa naszego, zwracając uwagę na znaczenie JJadail dla historji kultury m. Poznania. W zamiarze tym dopomógl mi z wielką gotowością p. r a d c a Z y g m u n t Z a l e s k i, przyjmując komunikat niniejszy w ramy cennego wydawnictwa stoI. m. I?oznania. Do przeprowadzenia badail na Sołaczu uzyskalam, dzięki uprzejmości p. n ac z e l n i k a M o t y l i ń s k i e g o, pomoc ód Wydialu Opieki s.połecznej Zarzqdu l\Iiejskiego w Poznaniu przez dostarczenie mi bezpłatnych sil roboczych. Prócz tego doznawałam na każdym kroku ulatwienia ze strony p. ,p l' o f. D r. S c h r a m m a i grona pp. profesorów 'Vydziału Rolniczo-Leśnego U. P., za co w tem miejscu skladam wyrazy szczerej wdzięczności.
POZnał] nauce prehistorji dostarczył już niejedno poważne stanowisko, llie-omal z każdym rokiem mnożą, się jego zabytki, a z niemi literatura o nich 1) tak, że niedługo, nietylko miasto jako całość, lecz również poszczególne jego dzielnice będę. domagały się osobnych monografij. Miast.o Poznań jest prastarą osadą, to też poOsiada zabytki prawie z każdego .okresu prehistorji. T.o sam:o odnosi się do jego wszystkich dzielnic, do których należy dziś także Sola cz. Zajmiemy się niniejszem codopieroO tamże ukończonemi badaniami osady wczesnohistorycznej, uwzględniając przy tem nieco obszerniej znalezione przedmioty k O' ś c i a n e i r o g D we. (tabl. I-III).
Miejsce znalezienia osady leży u zbiegu ul. Pomorskiej z ul. Mazowiecką (parcela ul. Mazowie,cka 43). Jest to część
1) zob. Earpińska Aleksandra: Cmentarzysko typu lu:tyckiego z mlodzego okresu halsztackiego w Poznaniu-Głównej (Odb. Kroniki Miasta Poznania, POZl1ail 1933), str. 7, przyp. 1, str. 8, przyp. 1-2 itd.
Blume: Ausstellung im Kaiser Friedrich-Museum vor- u. fIiihgeschichtlicher AltCl'tiimer aus dem Gebiet der Pro\linz Posen. Poznań 1909.