KRONIKA MIASTA POZ:'IIANIAkrótkD l\fanlin, czase'm z przydOlllkiem magllus lub cZerWUH)" (ruffus) obraea sumami, jak na DWP czasy, wielkiemi. \Y przeciągu 13 lat Dd rDku 1412 dD 142{) dDliczyć się możemy 1475 grzywien, któryeh Żyd tell nie mógł ŚCiągllą,Ć od sam)Th wierz'eieli w spD'óh zw)"kły i D które prawować się musiał przed sądami"'). JegD kapitały Dbrotowe hyły przeto zllacznie większe. Bogaetwa Malllilla wystąpią jeszeze dobitniej, jeżeli jp (lOl'ÓWllamy z DgÓłem DbrDt6w ż'dDwskich kapitałów w latach 1413 do H2(), przedstawionych na niniejszej tahliey "U). \V'nika z niej, że
Rok 11413114141141511416 : 1417\1418\1419 Og d ół obrot k ów żydowskich h 1 221 1 145112 1 197 I 209 1 4031:2 1 1451/2 \ 269112 w anym ro li w grzywna c 1420 11421 1 142211423/14241142511426 I Lata 1413 do 1426 1031 1219112: 20 I 559 1 12/889 1 / 2 I 2291f2 I 464 1 / 2 / 4994 1 /2 grzywny.

Dbrut)" w pDszczególll"eh lata.eh były hardzD nierównomierlle, raz przekroez)"ł)' 1000 grzywien, ezasem jednak, jak w lataeh 1414, 1418 i 1422 nie dDehDdziły nawet dD sumy 150 grz)'wiell.
ZlIa"zna ezęść kapitałów, jak już D tem była mDwa, llależała do Żyda l\Ialllina, ktÓIT miał u dłużników 1475 grzywien ezyli przeSZłD ':: ogółu pienidzy żydDwskich.
ruffus - czc\'\vony - to jedna i ta saUla DSDba, jakD o tem wiadezy zapiska :\lanlin llIagnus ruffus "Terr. Posn. 143-1, 1;![) v.... OPI'ÓCZ tego występuje w l\sięgacl1 Manlin iuvenis (Terr. Posn. 1429-32, HO), l\Ialllin dc Lubin (Terr. Posn. 1424-6, 131), 'Ianlin de Glogau (T('IT. I'mm. 11"1- 142(;, 2 V., 9 V., 12 c, 14. 42).
G,) 1\,1 podstawie Ten'. Posn. H07-13, ł87, 2m V.; Ten. l'mm.
1413-17, 22, 3:1, 8L) V., 12(j V., tU v., 132, 135, 139, 1M!, 1),2; Ten. POSil.
1417- lilV, 8, 21, 21'\ V" 31 v" 32, 44, 110 V., 142 V., 145; TelT. Posn. 1419 21, :{,;j v., :J(j, fjO, (;4 V., n V., 94, lO;), 105 v., 124 v", 13i; Tf'lT. l'osn" li21 1, Hl v" fJ:l v., 112 V., UH, l:tO, tU, 13(j, v., ł4:) v., 1li3 v.. ((ig V., 2(J;J. T('IT.
l'osn. H2'l- -lj, li v, łl, 17 V., 18, 23, 23 V., 24 v., 58 V., 70, gO v. \V znaeznf'j iloci wypadków dlug znany jest t)'l1\o z POZ\\"l1 wiN'zycieli bez OZIl:lczpnia wysokości. lHużnikow i to takich, których wysokoi'.ć zadłużcnia lIala sit) okl'pMić, miał ;Vlaulin 41. 6") Z r. li:?:? (loehowaly się tylko uieliczne zapiski sądowe.

Inlli Żydzi poznańscy nie odznaczają się tą ruchliwością, ani też nie posiadają tych kapitałów, co :VIanIin. \Viększe sum wypoż"eza Bieniasz z \Vrocławia 87), Bieniasz z Oleślliey 68), l\liehał z HeichellbacłJU 69), Izak 70) i Jakóh 71) obuk nich doliezyć się możem' w latach lU3 do 142li nie więeej jak 25 Ż"dów pozllai1skich, którzy mieli jakiekolwiek interesy pieniżne z chrześcijanami 72). Kapitały tych pojedYllczych lichwiarzy llie \\'ystarczały niekiedy na zaspokojenie potrzeb, stąd łączą się oni w spółki, kt()r'eh w ukresie od roku 1413 do 14W naliezyć możemy 37 7 :'). Najczśri('j zrzeszalo się 2 luh 3 Żydów dla przeprowadzenia jednego interesu pielliężnego, rzadko spotykamy w spółce ezterech lub więcej lichwiarzy. Spółki h'ły bardzo nietrwałe, zawiązywalIo je od wypadku do wypadku, tak, że Ż)"d Łazarz wchudził 12 razy, Manlin 10 a Iczak 9 razy "\\T spółkę z inn"mi Iiehwiarzami. Nie mużemy też śledzić istnienia jednej chueiażby spółki przez cały ciąg okre6u od roku 1413 do. 1421i.
67) TpI'1'. Posn. 1413-17, 11 \T., 6:3 \T.; Ten'. Posn. 11-19-21, iiaf 4:3, Hi v. J('go dłużnikami są Bartosz \,"ezembol'g z GoslYllia, Bart.
Szold/'ski z Ponieca i inni.
68) Tpn'. POSil. HH}-21, i2a; Ten'. Posn. lH:3-17, 111 v.
6") Ten. Cos\. nr. 9, f. 8, 58 (r. 1420). TPIT. 1-'osn. Hl:!- -17, 2G n.; Tltn'. l'osn. 1119-.21, 8H, 71') '1'1'1'1'. I'osn. 11,17  19, 14 V., TelT. POSil. l1HJ-21, 6ti. ip da się ustałić, czy to jPst s;l'n wymienionego popl'zednio Aal'ona (\,"arschaucI', Sta(lthuch v. 1-'osl'n, 53 lU'. 63; 90 111'. 22:1), czy Il'zak S) li i\Ianlina Stan-go (1'1'1'1'. POSil. ł421--6, 17). 71) Tel'l'. l'osn. H2{ li, 71 v. Dłużnikiem .iest Sędziwó.i z Osh'oga.
72) Są to .Jukel, -'lichal Stary, Salomon, Izajasz Ussmun, May('\\'a, Daniel, Bal uch, Jordan, "lilka, Victor, Iznll'l, Lazal', Dawi!l, Harlocha, Mm'kel, Aaron, Sla\Va, COhpIlJa, Eljasz. Saul i Syfra. O oheych Żydaeh 1I1U\\ a hędzip osobno. 7.,) '1'('1'1'. Posn. 1413-17, 2G, 74, 75 V., 78, 80, 121, 121 v., 127 V., 171, 17:1 v. TPIT. Posn. H17-19, Hj V., ao V., :: V., 4;-), 5!J, 57, 71i V., til V., 101 v, 110 v., 112, 114 v., 122 V., 13: V., 123, 128 V., 138, 1:3;), 139, 1-12 V.; lH \T. i n.; Terr. Posn. 1419-21, 12 V., 23, 24, 25, 47, 48, :i: \T., ):i, 57, 72, m, 89 v., lOD V_, 74 \T., 9i, 10:3, 111 \T.; Tpn. Posn. 14Z1- ł. 30 V., i:J, 75; Iti v., 1GB v., 170, 177 V., 119 \T" 1Ii:3 v., W9 v., 201; Terr. Posn. 142i-li, (iIi \"., 71 V., 71i \T., 110 V., 12: v.

Długi był bardzo różne. Czasem szlaehdc pożyczał kilka szkojeów, zw'kle kilka grzywien, rzadko dług w'llosił pół setki. Byli jednak i taey, co zadłużyli się na sto i więeej grzywiell jak n. p. Bartosz z \Visp.nlJul"ga 7'). Przeriętnie w sokość pożYl'zek wahała się lliędzy 2 a 30 grzywnami, co, hiorąc pod uwagę ówezesne stosunki kredytowe. było i tak dużo, jeśli zważ'l\1Y, że krowa kosztowała kopę groszy 75), chde najlepsze o\Yee ze stada 40 grosz' 78), a korl p)'zecit.nie -1, gTz'\\'n' 77). .J ako rzecz osobliwą, jednak llieistotną, zauważ'ć możem" szezególnie liezllY udział Żydówek \V illteresaeh pieniężlI'd1 tego ezasu 78). Zw'kło się prz)'jmować, że szezytowym okresem w rozwoju guspodarki żydowskiej w \Vielkopolsee jest przełom stuleci XIII i XIV. Putem obroty żydowskie kUl'ezą się jakohy, a to z pu\\odu ilnigracji wrogiego Żydom mie___ZI"Za11stwa lIiemie\'kiego do Polski. LwzględlliollY przez nas materjał zdaje się jednak mówić eo innego. Z jednej strony stwierdzić bowiem możemy, że liczlJa lichwiarzy żydowskieb w Poznaniu w następn'm okresie, to jest od 1'. 1430 do 14lii podwaja się, z drugiej stronya) Te!T. Posn. 1107- [:1, 2lJ:J V.; TCIT. Posn. IH3---17, 11 v., 2(; i n., 114 V, T(,I"I". POSil. H17- ,19, 11; Tel"l". Pmm. H19- -H21, 1:..', 1:3, 60, (j, 84 V,, 1:30; Te!T. Posn. H211-, 112 V.; Tel'r. 1'0sn. H24(j, 71 \'. \Vypadków, gdy sllma pożyczki pl'zekl'oczyla WIJ grzywien naliczyć możcmy \v latach 141:1 -:..'6 - 11. Pożyczki wynosiły w grzywnach: lOO, lliO, 98, 10;), IW, 13:..', 1;')0. 1:..'0, IOOY:!, 99Yt i Ino. \\' olu('sie od r. 1:18fi clo 1;J9!1 11) lo roi. cZf'h na przeszło 100 gl'zywipll \\ całej \\'jplkopolscp fi (Schip.jl/'I', Stut!) a, 101).
7') TITI'. 1 'c,., 11. HV!-17, ld V.
78) T'TI'. 1'0;;)). 1119 21, 111. v.
77) L Piu; zyc k i, I. m. 10, 117.
7A) Są to :\liJka (1'1'1"1". 1'0,.,11. 141:1-17. :JH v.. 1:1 v.); AhrahaIJlOwa (Te1"l'. 1'0QIl. 11-1:1 17, 72 v.); S'lIOllł0110\Va ('1'('1'1'. POSil. H 1:1-17, 75 V.; Tel'!'. l'oSIl. 1117- -1!J, 3); Hadocha (Ten'. Posn. HI7-H!, H! V., :..':..'); Syfra (TplT. 1'0SIl. H19- 21, I:H V.; TerI'. 1'0sn. 1121-4, 119 V" l:m V.; Terr. 1'0sn. 14:..'1-, fi, 8:..' v.); Sława (TerI'. 1'0sn. H21-4, (;Y, Ri V., 1:..'3, 127, 1:1:..', [(H v.. 11\8, 20,..' :..'00; TI'I'1". Pusn. 14:..'1.-H, li v., 7, 12, lOli v.); Jochna (TplT. Pmm. 1121. (j, 7 Y., G \'., !;O, 107). Slawa iudea de Obomiki (1'('1'1'. 1'0SIl. 11:..'lj--7, (jli \".).

trzeha powiedzieć, że dupipro w t'm ezasie spotykam" liehwiaTZ', ktÓryeh hez przesady nazwać można bankierami, ze względu na ieh sumy obroto\\ e i na liczbę wierzyeieli. Takim hankierem znarznie mużniejsz'm od zllallyeh llam z poprzedniego okresu Aarona i Manlina jest Żyd Sloma 79). \Vypożyez)'ł on w jatach 1444 do H4(j - 521  gTz'wny BO), w następnyeh dwu Jatach 31m gTz)'wiell, 114 zł Bl) i 14 kóp gr., wreszeie między rokiem 1452 a śmiereią z roku 1459 doehodzić lllusiał wierz'tpłnośei \V wysukośd - 1017 grJI,:'wipn B2. W t'm ezasie miał on 92 dłużników, którzy na ezas długu nie uiśeili, a z którymi prawować się nmsiał przed sądami. \Viększe jeszcze wierzytplnośei u szlachty miał syn jego Abraham, który miał wiele kłopotu ze śeiągnięeiem W'pożFzonyeh przez ojea pielliQdzy. \V latach 1452 do 1403 zalegali u niego ziemianie na 2544 grzywłl' i 253 zł., sumę Ha owe czas' hardzo znaezną BS). Żyd ten jeździł dużo po świeeie, jak o tem świadcz' umowa z Janem Po]jckim w spl'a\\"ie zwolnienia go od epł w Polieku. Pozwaja Olla z pewHem [Jl'awdopodohiell:,.;twem przypuśeić, że Abraham trudnił się hant/lem Bt). Nie okazał tej ruchliwośd i zapobiegliwości syn AI>rahama a wHuk Słomy, także Sloll1a zwany, którego spotykamy
79) Pierwszy raz występuje w roku 14:3"' (Ten. POSil. 1429-32, HI' v.); zllmrl \V 1'. H:J9 (Terr. Posn. 1452-U:3, 194, 1!J4 v., 199 v.). .r aki SloIlla, ale l'h'ha inny wYRtępu.ie już pod r. 1115 (Ten. Posil. 1413-17. lO v.).
BO) Ten, POSil. 1141----G, 1, :3 v., lb, 2:3, H-H v., 6;), 91, 101, 10 V., 110. 113, 117 v., 121 V., lU. 14R, 1;')7, lH3.
BJ) 'f(,IT. PORn. 1147- b, 12, 11 v., HI, 51 v., 14, 79 v., !:I2, 107, 11;), 1:38 V., 1:39 v., l H -1 V., 1:J2, 1/i:3, 167, lR3 V., 189, 19U, 200-200 v., 212, 21:!, 227-8.
B2) 1'('1'1'. POSil. H5-(i3, 21-21 \'., 24 V., 2J v., 2!:1 v., 32, 78 v., bJ, gli v., 87, 98 v., 116, 117, 121, lJ, IZB, 130, 1:38, 139, H7 V., 1;)6--1;')u v" 137, lIiO-l(iO V.
B;I) Ten'. I'mm. H)2---{i3. lb!:l v., 190, mi-U. 1!:1), H/b, Hm v., 19B, 208, 220, 232, 2;)2 v.
B') 1'1'1'1". PORn. 11;')2--£j:3, 2:30.