ZAPISKI
tworzenie warunków domowych i życia rodzinnego, zanotowanie istnienia przejść osohistych - ciężkich (Ryszard do dziewiętnastego roku traci pięcioro rodzeństwa, troje dorosłych w sposób nagły), pozwala wejrzeć głębiej w dzieciństwo poety. Wnioski dalsze, nasuwajce się z zestawienia danych i faktów, s to oczywiście w całości zagadnienia przyczyuki może drobne, nie mniej istotne i uwagi warte, Zarówno dla biografa, jak też dla hadacza dziejów rozwoju twórczości. 1110) Najstarszy brat poety, Józef, uczeń-powstanier, to postać dla owych czasów również typowa i zasługujca na to, by zatrzymać się przy niej, Dr, Terlecki pisze o nim: a) iż jest 011 dotychczasowym biografom nieznany, b) informuje ogólnikowo, że "akta szkolne gimn, w Lesznie zachowały wiadomość, że jako "sekundaner" , " w r, 1831 uciekł ze szkoły", c) przytacza za tradycję. rodzinn wersję o jego śmieI'('i w bitwie pod Grochowem. Sprostować należy: ad a) O Józefie Berwińskim już pisano (Dr, Terlecki podaje t'lko wzmiankI,) o notatce wart. Dra Wojtkowskiego), 1\1, Laubert podał ze źródeł archiwalnych zaczerpniętą. wiadomość o jego udziale \\' powstaniu i śmierci w niewoli rosyjskiej ("Die Posener GYlIlllasia"ten uud der Warschauer Novemberaufstand". Deutsche Wissensch, Zeitschr. fi.ir Polcn, Poznań 1924, z, 4, g, 39 i 52), S. Machnikowski norzucił nowe szczegóły źródłowe o Ullzialp .Józpfa w tajnym obdlOllzie uczniowskim, zorganizo"anym w Lesznie w 1', 1830, ku uczczeniu Konstytucji 3 maja, ("Uczniowie gimnazjum leszczyńskiego w pamiętnym r,1830/31", ZiNnia Leszczyilska, Leszno 1932, z, I, s, 22-24 i 27), "'reszcie w mojem opracowaniu, tyczcem lat szkolnych R. Berwińskiego A) (s, 74, 75, 90 przyp. 7 i 91 przyp, 8), podałam na podstawie materjału dokumentowego dane, dotyczce pobytu Józefa w szkole, jego losów w powstaniu, poszukiwań, podjęt"('h przez rodziców itd, ad b i c) W albumie odejścia uczniów z gimnazjum (Nr, porz, 157, cyt. wyżej str. 111) znajduje się własnoręczna notatka J, Berwińskiego, podająca, iż opuszcza szkołę 20 lutego,
II