ZAPISKI WrOllskiego, rewoluc'jllr poeta pOZl1ful.ski IJrł spolo'('\\'niony z filozofem Ahsolutu. ,J819, Testimonium Nativitafis et Baptismi Vincenfii Berwhiski. Verbo tenui. n / . 19 A D .. M ' l '" . t ' . d . rO wica 14 nno omlnt lICSImo VI mgenteslmo eClmo nono die tertia Mensis Aprilis ego Josepbus S/iwiński Curatus Śnieciscensis Commendarius in Koszu t Y Baptisavi Infantem Sexus Mascu/ini Nomine Rycbardum Vincentium, Natum die Vigesima Octava mensis Februarii anni curentis mane Filium Oenerosi Bonaventurae et Mariannae de Bukowieckie Berwińskich /egitimorum conjugum, Commissariorum Bonorum Jeziory et a/ior. Patrini fuere Vincentius Bukowiecki et Tbeopbila Bukowiecka de Jaraczewo. " Tekst metryki: II, I I e I' o d z e ł-ł s t \\. a III i a ł B p r \\' i 11 s k i 'l Bez\\'ątpieniH sprawa nie jet piprwszor:Qc!nej, iwwpt drugorzędnpj wRgi. Alp ma znaczpnie pl'zez fakt, że postawił ją sam poeta i żp. poddana krrt)'cznej allalizip, dostarcza pewnej wskazówki ogólniejszej. \V ustępie VI-rm .,()tatnipj spowiellzi \\' stan-m kośeiele" (popzje l'zęśr: II. Bruksela lSi-1-, stI'. 133) poeta informuje: " . . . liaS pięcioro l\Ialego prz)' rodzicach wzrastało l'odzeI'lstwa: .Ja starsz - młodsz)' brat mój - i trzr śliczne siostl')' ..." Na str. 135 powtórzona jest c-fł'a: "pięcioro". Zdawa loh)- się więc, że rzecz jest hezsporlla, \V)'znania ZRwarte w trm utworzejl'sl, że tell kOllsel'wa t) ZIU spo!/'I'zno-J!oli t y('zny, wystr;pująl')- ]l'SZeZC silili d WP wS]lÓIcZPSIlYłH szki('u Stallis'awa Koźmiana liII'.I(,I' 1'0zllat"lski, 10 SI) cznia Hi(), i tPII 'wlf('J'ski, J!erlallt)'ezny quasi-]loz)'t\'wizm stał ::-;ię pUl1kh'lIl wyj:;;cia, syM(,I1ł/'łII kat('goJ')-j oceli)' dla l') tOwalll'go I'YSU mOllogl'afi/'zlll'go - Bądzkir'wil'za, BI'OłlikO\n;ld podrla! ",u tOIJ, podsullą! SZI'J'eg hlr;rlnych :;ugpst)"j, ktÓI'I' lllia!y długo pokutować w widzPlliu osoh) i dzipła Bel'\\"i r'lsk i ('go, "j ,'Yiarl()IlIc)I: t( za\\-dzir;CZlłIlI illż. B'JJr.shl\\o\\"i \liz,'rsl,il'lIllI, B* stanowią jedyne, znalle w tej chwili źródło do okresu dziedi1stwa Berwińskiego 4) i tak do tej pory hyły trakto\VaIIP. Bo to prawda, że autobiograficzny charakter całego poemRtu, :,zczegól nie tej partji nie ulega żadnej wątpliwości: lIył to przecież poetycki ral'llUnek z żyda, przezwyciężenie i zamknięcie jednego okresu. Jak to sugeruje tnuł (O s t a t n i a spowiedź w s t a r y m kośdele), zakOllczenie, które jest rodzajem patetycznej apostrof)", wezwauia do I'ewizji poglądu lIa świat, i przed('wszystkiem następstwo po rewolueyjn"lll "Marszu \V prz)'szłość" - dokon)"wal poeta tego rachunku u progu nowej epoki hytu społeeznego i ind'widualnego. Jej lIadziejp \\'iązał" się dla lIicgo z rewol U('ją socjalno-narodO\\"ą. której tragiczllP udaremnienie w sam)"m zaczątku stanowi rok 46. Mimo to, jako materjał źródłowy nakazuje "Spowierlż" najwyższą ostrożność. Pomijając jej siln)- bajroiiski koloryt IIHstrojow', nutę elegijną (dzieciństwo wydaje się poecie - .,rajem stracon)'m"), real Ile szczegóły \VillllY h'ć podane kn'tyeznej ocenie i konfrontowane z iunemi źródłami. \V utworze Jiterackim dopuszczalne są świadome licencje, odstępstwa od prawd)' rzcczywistej, zachodzić w niem mog'ą modyfikacje stylizacyjne, zamierzone dla celów estetycznych lub przeinaczenia hezwiedne, JJodpadające pod kategorję reminiscencyj poetyckich. \V:;Z) stIde od("h'lenia od realizmu zachodzą w oma\\"ian"m utworzp Berwińskiego i kwest ja zaZllaCZOlla w tytulp niniejszej Ilotatl