IHOXIK. :\UASTA POZX.\XI.\zredukO\Hllliu zakonów... zapewnić sobie I zda \\ SZ nikomu ani CZ)-IIIHJśd ani ksiqżl'k. T)'n}('zasem po W)jeździe jPgo przy spra\nlzeniu okazało się, iż wiele książek brRkuje. FporządkmHllliem zhioró,,- miał się zająć ks. Przyh)'lski. któr' do tej ak('ji przystą.pił. Nie mógł jl' h) lo j('go dążeniem rozszerzyć gimnazjum, udoskonalić wykłacł! i z('bl'RĆ jalOlajkompl£'tniejszj' zbiór książek i narzędzi połlIOl'nkzyeh. Poziom Hauk dawanych w szkole podnosił się. I>owod('m tego może być napł)'" uczlłiów i ocena ich postępów lIa popisach. Po półl'O<'Znym popisie w dniu 22 kwietnia 1811 ", donosił l,s. Gor!'z)'l'zcwski Dozorowi Szkół Departamentowych (4), ż(' prz' badaniu "iadomośd uczniów , postępek tyehże w miRrę kh pojęcia i usposobienia \V każdej nauce pokazał :-;ię znaezn. Leez najznakomiL'izą. korzyść oonieśli uczniowie z nauk pl'Ofesorów: Przybylskiego, Kaulfussa., Antoszewicza, Stcwa, Strusiilskiego i Hank£', lP. Chiheaux lubo naówezas ch 0 13) Archiwum PailSh\'o\\'l' \.... Poznaniu, Izba. Edukaeyjna 4:!, Ił"p(H'1 }Iólmcznr z 24!VI 1811. Ił) AI'ehi\\ UlII Paiu;twowI' w Poznaniu, Izba Ellukacyjlw t. JlJlrobę. złożony, przybył jednak na popis dla okRzania postępku. jaki w jęz)'ku francuskim uczniowie jego w trzech wyżs?,:ych klasach odnieśli". To zeznanie o postępach w nauce złożone J>rzez samego Gorczyezewskiego może f.:ię wydawać jednostronnem i zbyt pobłRżliwem dla instytucji przez siebie prowadzonej. Dla porównania posłuchajmy tego co pisze niezbyt mu przychylny prefekt departamentu poznal1skiego Józef PoniilskP;;), \Vprawdzie nie był on osobiście na popisie rocznym w lipni 1811 r., ale przytacza zdanie prezesa Dozoru Szkolnego, hiskupa poznańskiego Gorzeńskiego. Ten ostatni - pisze prefekt - "tll'zynił mi największe zapewnienia, że znala.zł znaczne postępki uczniów w naukach i że lP. profcsorowie dali jawne swej gOJ'liwości dowody. Szczególniejsze postępki widział w uczniach z lUlUki lP. Kaulfussa i Iks. Przybylskiego dawanyeh i w stosunku w klasach innych profesorów, a widząc równe ukontentowani/' gromadzonej publiczności jakie :CZ uważał on, przeprowadzić rozdział I klas na dwa oddziały i przyjęcie do pomocy kollaboratorów, Zbliżał się koniec roku szkolnego i ks. Gorczyczewski przystąpił do urządzenia uroczystego popisu uczniów 17). Miał on miejsce w dniach od 23 do 25 lipca 1812 r. na sali popisowej gimnazjum. Każdego dnia poszczególni nauczyciele zdawali relaeję ze swyeh nauk i puhlicznie egzaminowali ze swych przedmiotów. Pierwszego dnia wystąpiły dwie niższe klasy, następ U) Archiwum Pa.ństwowe w Poznaniu. Izba Eduka/'yjnt,;"owP w Pozna.niu, I'n'f. pozu. :!i11. l'osi' L (1Zl'fłie Dozoru z 12/Y 1812, 17) ProgrnłDnHl )lopisu puhlil'znpgo unmiów szkol dI'IJal'hu\lI'Hł()wPj pozmulskiej... Poznań 1812. nego dwie średnie. wreszeie w dniu oRtatllim d\vie wyższe. 1'0pis ten nie gorsze wywarł \\Tażpnie od poprzednich. Była to już ostatnia czynność ks. Gorczycze\vskiego na "tanowisku rektora. Po delegaeji ks. \Volickiego 18) "w ważnej i trudnej czynnośCi, zmierzającej do wyśledzenia wszelkich przycz'n nieporządku i niepomyślnego !:itanu rzeczonej szkoł)" (tj. gimnazjum poznaliskiego), spotykamy się z podaniem ks. Gorczyczewskiego o zwolnicnie z zajmowanego stanowiska. r-ia posiedzeniu Dozoru w dniu 12 maja 1812 r. przedłożył tę prośi.JQ \Volicki reszcie członków. Postanowiono więc zapytać się ks. Gorczyczewskiego, czy to życzenie jego jest lIieodwołalllelll i prosić o pozostanie nadal w charakterze rektora. Gdyby jednak Gorczyczewski podtrzymał swą prośbę, postanowiono wysunąć kandydaturę ks. Przybylskiego na jego stanowisko. Na telU posiedzeniu oprócz ks, \Volickiego byli obecnymi: kasztelan Jai'aczewski, prezes sądu Zakrzewski, oraz pastor Stehebar. Pismo wystosowane do ks. Gorcz)Tzewskiego przez Dozór jest pi"ane w bardzo życzliwym tonie 19). Wiadomość, że Gorczyczewski skłaoa prośbę o zwolnienie z powodu, iż "zbyt obszernie 1I0wem urządzeniem zakreślonych dla rektora obowiązków, w wieku podeszłym przy nieodłącznej od niego słabości zdrowia, pełnić nie będzie mógł", jest przyjęta ze smutkiem. ..\Vynurzyć Dozór musi żal, jaki w nim to oświadczenie wzbudziło, J)J'zewidując dla oświecenia narodowego uszczerbek z utrat)' męża, którego światło do wzrostu tutejszych szkół tak znacznio przyłożyło się, Karmi się jednakże Dozór jeszcze nadzieją, że ,J. \V. ks. Rektor powodowany zawsze duchem największej o dobro krajowi' gorliwości odstąpi od swego przedsięwzięcia i na J}]'lzyszłość z tą samą jak dotąd korzyścią. dla szkół tutejszych urząd rektora piastować będzie". Przedkładano, że wiele roboty łlie przybywa, że utrz'manie młodzieży w należytych karbach J8) .\rchh\ um Państwowp w Poznaniu, Pref. lJozn. 2411. Dyrekc.ia Edukacji Narodowej do Prefektury Dppartamen1u Poznańskiego, Warszawa 7/IV 1812. 19) Archiwum PaóstwO\yC \\' Poznaniu, Prl'f. pOZII. Z411. J)OZÓI' Hv.kolny do ks. (;OTC7.)'czl'\\'skipgo, PoznaJ'i 1/\' lRl l'. 39:5