I\RO);IKA :\HASTA POZNANIAtamcn libel'i el'unt, ita tamen, ut nisi l'es viles et vulgat'es in papyro depictas libeJ'um sit diebus mel'catus exponere. Qui vero in domo alicuius domini ca.nonici, praelati hahihuet, a1icuique eorum propterea deserviat, ut neque civitati neque fmtr'ibus contubernii huius obedientiam pl'aestet, talem łWO homine nihili et. artis huius expeJ'te reputabunt. Scułptores etiam omnes, tam eos, qui ex marmore vel alio lapide, quam hos, qui ex Iigno statuas excldunt, qui semper' etialll pro llictoribus habentul', volumus huic artificio et constitutioni notl"ae orJlnino esse subiectos, ut simul cum pictoribus et libertatihus Iwi,iligii huius g?udeant, et omnia qllOqUC ouel"a ClllJl iIlis coniunetim ferant et sustineant 39), Caetcrulll fabriligal'ii nullalll VCl'siculorUlll fIorulIl varictatcm in viridis, nullas ta.hulas sal'tOl'ias, nułIa insignia, nullas imag'ines pingere debent, deinde Bulla tabulata seu tl'abes in civita.tibus l'ubl'O vel vil'idi colol'c pingcnt. Similiter etial1l fabri curules nullam fIol'Ul1l val'ietatem in vil'idis, nułIa insignia pingere potf'l'Unt pl'actf'l' id, quorJ verc arl eOl'um artificium spcctat et pertinct. Ilarum, quibus sigiłIum civita.tis nost.J'ae pl'aesentibus est Sil bapłJensum testil1lonio literaruI11. 311) "... Kntkowie twurzy]i :-.nyecrz('. (kłł;l")'ch ziiJiczHno du Jlwl:u'z)"'. Jlurz;\fkoWf) '''''IHHny c.P(Oh z zkld..zami i "goltzlegenuni". 'Yedług Tomkowicz3 (Prz,czynkj do historji kultury Krakowa, Lwów 1912, 1-1. 28, 'WZI1l. 1) ruiiilby wyraz ,,8culptnre" oznaczac snyc£'rzy, rzcżbią,c:vch 'W drzewie, pciźniej zas (ustaw u cechu z r. l(H) htk nazwano i 15ztuklłtOT()W". '" XVJI-t:nn wielul SH). cerze ]{Tiikowscy rzelułJł1u nie 11;1]('żcli do żiidnl"c) cNhu i HnycerRtwo ztlieznno do ..Rrtes libet'ales". .A jednal\: IJrz!toczony IU'Zl>Z 1'0111I{o" icza :S]lor gdaJikiego stolarza Fabjaua :Mollera z SIl)"CerZaUli krukow:-;kilni o ni('lłrwne wykonanie robót snyccrskich lIrzez tego gdai1szczanina n1ułb)' :uż;r(' jako £11)\vb(l. Jnk otro .wystęIłownJi fiil1Yl'erzc l\:ral\:owRcy łV obronie wcgO zawodu jako 0<11'£:1,n,p.o od .stola.rstwR [- .,aczkolwick ('(>('hll) nie mają i Rl'zkohvieli jet n r s I i IJ . l' :lII H snyeersłwo, Jednak i ta l i 11 (' l" .a l i t fi S In3 Iniee swojc 1 j l\( i 1 p. P1'ZeCiCl I{].I'vic ltn: l\.owal nie Iw,vinieIl Tobil; snycerstwo - __O'. Ż:\daJi też od l\.łollcl':1 ?;wl.ulcC'twa, ŻC sil: uczył li :-onyct'rZii, a nie 11 stolarza, stanowczo zalHzeczaj:ł P jPgo wywodom, ż(' ,,Jlyceł':o;two z słuhusldenł (sc. zawudem) a fi b 11 l a t"]. Zarówno w J{]akuwie jak w l'flzniiniu tworzyli stolił1"zP osohny CP("łJ (t:ltllt krnl\: o w1-ik i z r. 1547. - Statut poznaliski z r. 1 J98. Statuta mell1"utoruJu ct ul'(]inutiu (\. u. H94-1507, fol, 37v- 3Hv); por. pozatelll Mi"c. POSil. I, 35: "H....ctwa "Iolarskic rzyli I,.. flłZłł1"ki(', oanlii8tI'Zowf"kie, tol\:a.Tkie i szklar:o;kie, ztl:-łwna w jeden cpch IHłłąc7.01U. (majl\) JITz)"wilcj od Jiiua !iażmierza 1658 T. in1 udzielony". \y,... \V)'łwłnwiu na)('żpli In:lItlrze i tolarze do jedncg'u c('chu, ..pictol"llll1 pt ei!'itificuni (Castenlnechcr)". Hzcżhiarze I>nHujl\('Y wył\cznie w knmieniu, nHłeżeli 'v KralH)wie do "SIJoIIlPg") ('echu Jllularz)' (budowniczy, iil"l'hitckci) J kami('ui:lI'z)- 1..1Hurntol"es. la}JicidRc MIl!o :o;.tiilll(,C'C'"), du kh)]"egn zali('zano ,'" XVIJ wieku tcż sztukatorow. \Y (:(1ał-lskn tworzyli wRpcjlu;\r ec('h: nmr:lI"zc, kamicniarZ(' i rzeżlJi:'lrze (.,:\liiurC'r-. tI.in- 1I11d Hil£1hallPI'Jnnun. "- Por. Ji:o;t (Id wyuczcnia dlii 11irhiiłR LehnHIIHl, wystnwioll) 1)1'ZPZ t(>JIŻP cN.h dllia 28 lipca 1fi29, w _\r('h. P. w Puznaniu). [Actum et datulll Posl1 et plenaria nostra rcsidentia consułari famatos Veuceslaum Graff et Simonem Baytygner, seniOl'es contubernii pietorum et sculptorum civitatis S. R. .Majestatis Posnaniae, deduxisse nobis qualito' iniura tcmporum, tam grassantibus hostilitatibus, quam et contagione pestifcra, nec non expugllationibus urbis cjusdcm pl'ivilegia et ordinationes praefati contubel'nii non nuIła perierunt, non nuIła autcm circumstantiae temporis, sigmu1ter in hoc dcplorato urhis hujus statu, minime accomodentUl' expetiisseque anobis, quatenus eisdelll !mncitos et laudatos in contubernio suo articulos, bonUlU ordincm et rectam normam regiminis in se contincntes, authoritate nostr'a }flmittere, approhare, confirmm'e et ratifica1'e dignaremur, Quibus articulis imliciałitcr lectis et pcr omncs circumstantias pcrpensis et tr'utinatis, cum nihil in SI", quod bono onlini et legibus con. tral'ietUJ', contilleant, eosrlem approLamus, confirmamu8 et ratificamus observanrlosquc ab omnibus praefatarum artium liberalium magistris, sociis ac tyronibus et manutenendos iniungimus. Eorum pOITO al'ticulol'um per nos approbalorum is est qui sequitur tenOl'.