PRZYJĘCIA DO PR_\ WA :\'I1EJSKIEGO W POZNANIT' (1576-1600) Iłandeł i komunikacja. o .t;> o ot:> o o .: c 'd oo 00 00 C> C> o o 00 =c "Ci? .t;> .t;> ot:> .t;> <.c <.c >.. .... .... .... .... .... ..... N' "000 Rodzaj zawodu I I I I I I 00<0 o. <.c ...... <.c <.c <.c . ii l:- 00 00 C> C> l:- " S 0° ..." .t;> .t;> .t;> lt;> It;> .... .... .... .... .... .... ->. He Kupcy =1 l - 01. 4- 9 1,2 0,8 1 I{ro.iown. sukna - - 2 l ;3 0,4 0,3 ;:ł Winiarz!' I 1 1 1 - 4- O,() 0,4 3 Księgarze - 1 1 l 5 0,7 O,:J 4 Aptekarze 2 4 2 l 9 1,2 0,8 4 Woźnice 2 2 3 20 2 29 U 2,7 20 Ra7.cm I j I G I 9 I 30 I 9 I :J9 I 8,3 I 5,5 I H Zawody wolne i umyslowe. I 1 1 I : I Bałwierze l 6 3 12 1,7 1,1 9 Muzycy 1 2 2 6 O,R O,() ;) Małarzp -I 1 - 2. 4 U,() 0,4 4 Mincerze - - - - n 1 0,1 - 1 Sołtysi I 2 - - 1 4- Oli 0.4- 2 Razem I 3 I 3 I iii I B I 5 I 27 I 3.8 I 2,5 I 21 Służba miejska. Ra7.cm 1 I 2/ I 1 I 21-1 31-=-11!13 I -I 61 0,8 I O.G I Sludzy VI. Z a koń c z e n i e. Przedstawiłem w rozdziałach poprzednich, na jakich warunkach w latach 1576-1600 przyhysz uzyskiwał prawo miejskie w Poznaniu (rozdział II), skąd pochodził (rozdział IV), oraz do jakich zawodów należeli poszczególni przybysze (mzdział V). Jak widzimy - niewyzyskane dotąd źródła rękopiśmienne przyjęć do ohywatelstwa zawierają mnóstwo lJ31'dzo ciekawych wiadomości. Gros emigrantów pochodzi z Wielkopolski, stanowią bowiem 33,li% ogółu przyjętych, oraz ze Śląska. (15,8%); z innych ziem Polski tylko 7,2 %, co czyni w sumie 5f),6%. Na zagranicę przypada nikła tylko cząstka - 13,9%. W literaturze historycznej czasów uhiegłych spotykamy twierdzenia, że na całym obszarze Połski w miastach naszych liczebną i kulturalną przewagę miała ludność pochodzenia obf2f2gcego, głównie niemieckiego. Sądzę, że trzeźwa interpretacja źródeł z XIII i XIV wieku nakaże nam to ogólne przekonanie o maSOW'lll l1apł'\Vie kontyngentu niemieckiego w wiekaeh średnil'll i ezasach późniejszych do Wielkopolski i POZllania znacznie skorygować. Nowi prz'!J sze pochodzili głównie z osad miejskieh, jak np. miast śląskieh i "'ielkopolskich. Szlachta polska mimo zakazów królewskich z pierwszej połowy XVI wieku osiadała dość lkzllie w Poznaniu (4,8% ogółu przyjętych). \Viek XVI jest okresem rozkwitu gospodarczego m. Poznania. Trzy główne dziedziny pracy hyły motorem rozwoju miasta: h a n II e l, p r z e 1Il y s ł s k ó r n i c z y i p I' Z e m y s ł w ł ó k i e n n i (" z ,18). Szczególną rolę odegrał przemysł skórnicz' w Poznaniu, który hył najwyhitniejszym ośrodkiem o zna czeniu międz narodowem. Silnie ,'ozwinięte jest g a. I' b a rs t wo i g a I a n t e r j a. Przeważna część rzemieślników z tego przemysłu pochodzi ze Śląska (50%). Liczny jest również napływ rzemieślników z p l' Z e m y s ł u "'. ł ó k i e n n i c z e g o (sukieUl,icy i płóciennicy). I tu także dominuje Śląsk, który na liczbę 49 prz'byszów tzn. 35 sukienników i 14 płóciellników, dał 28 rzemieślników, co stanowi 57,1 %. Nie dziwić się zresztą - PoznalI w tym czasie jest głównem centrum przemysiu tkaekiego. Starałenl się przedstawić metodą statystyczną pochodzenie ludności miejskiej według zawodów na podstawiE' księgi przyjęć do ohnvatelstwa. Dalsza praea w tej dziedzinie niejedllo jesZCZf\ ł'Ozszel'zy i uwypukli. 18) Z. Zaleski: Pl'zf'rnysł skól'zany \\' śrcdniowiC'Cznym Poznaniu. Kl'onika lll. Poznania, H. YI, str, 312,l\IATERL\.ŁY DO HISTORJI SZTUKI WIELKOPOLSKIEJ. (Ciąg dalszy). Dzieje poznańskiego bra('twa malarskiego (1574-1779). Malarze poZnailSl'Y, którzy od r. 1489 tworzyli wspóln. cech z złotnikami, hafciarzami i aptekarzami, oM'z'mali w 1'0ku 1574 0801)11)' statut. Od tego samego roku pocżąwszy \\")'stę]Jują malarze po raz pierwszy razem z konwisarzami (iudwisarzami) i introligatorami jako ..seniores iUl'ati stannifusorum (eantrifusm'um)". Oba te fakty należy uważać jako oidłąl'zeuie braetwa malarskiego od ('echu złotniczego. Utworzono nowy ce('h WSPÓlllY, do którego weszli kOllwisarze, introligatorzy i malarze, a ponieważ te rzelllioła dotąd nie były zorganizowane, otrzymały one osohne statuty. ("Plehiscitum stanuifusorum" A. C. 1573- 1577 (r. 1573) fol. 138 i nast. - ,.Plebiscitum pic torum" A. C. 1573-1577 (r. 1574) fol. 217v-220v - ,.Plehiscitulll introligatorum" A. C. 1573-1577 (r. 1574) fol. 220v - 222v). Zasadnicza reforma i reorganizacja cedlów poznańskich lIatąpiła prawdopo.dohnie już w r. 15(j7. W tymże roku howiem w'brani zostali po raz pierwsz' "seniores cantrifusorum". a mianowicie ('antrifusor Antonius Schumrkht i Simon Rothgiser. (A. C. 155(i- 1570. fol. 11:1). Na tej podstawie przypuszczamy, żp. już wted utworzony został osolbn' cech dla konwisarzy i pokrewnYl'h zawodów l"). 1") Do nich zaliczano: ruffifuso!'es (ludwisarzy, notgicsscr) - campanatol'(', call1panorUI1l fusOl'e:s (Glockengies::!cr) - cantrifusorcs (konwisal'zy. Kannengicsscr), stannifusores (Zinngiesser), t. j. wszystkich rzemieślników, którzy orlIewaIi naczynia i sprzęty z metalu, z miedzi, łJloiądzu i cyny. - Kotlarze (cuprifabri, KoppcrsIllec]p) należeli do cechu kO\yalskiego, Spis wyhranyeh i przez ra