KRONIKA MIASTA POZNANIAturze łużyckiej, jak w kulturze grolJów skrzynkowych, skośnie karbowanym przedmiotem wzgl. spiralą drucianą, gdy chodzi o pionowe lub poziome kreseczki. Pokutujący wyraz "radełko" zakradł się w przeglądzie olbrzymiego materjału ornamentowanych naczyń z cmentarzyska w Laskach, także do krótkiego sprawozdania wydrukowanego w r. 1931 1 ): Omyłkę tę prostuję niniejszem, zajęcie się bowiem kwest ją tą nieco bliżej i po dokonaniu szeregu odcisków plasteliną, jestem przekonana, że i ten ornament został wykonany przez odciśnięcie skośnie karbowanego narzędzia. Różnica wielkości kresek, ich gęstość i ustawienie mniej lub więcej skośne, zależy od konstrukcji narzędzia, którem został' wykonane, przy czem zasadniczo powiedzieć można, że krótkie, bardzo gęste i mniej skośne kreseczki zachodzą w najmłodszych fazach okresu hałsztackiego, rzadsze natomiast, więcej skośne i większe zdohią nieco starsze ,ulcz'nia (poł'ówn. ryc. 16 z 21). Przypuszczenie to, o ile narzędziem tem był naszyjnik, zgadzałoby się także z jego chronologją. Obok skośnych kreseczek występują sporadycznie także prawie proste i całkiem pionowe 2), gęsto obok sieIJie. Powstały one, jak słusznie zauważył Gotze 3), przez odciśnięcie dość długich spirali z drutu bronzowego 4), używanych w okresie halsztackim jako ozdob'. Widzimy zatem, że różnice kształtu i układu kreseczek nie wymagają odmiennej techniki, jedne i drugie powstały przez technikę odciśnięcia, a nie przez używanie obracającego się na osi kółka zęhatego, tzw. radełka. Mówiąc więc o ornament'ce ceramiki kultury łużyckiej i kultury grobów skrzynkowych, która go niewątpliwie z kultury łużyc 1) Ćwirko-Godycki et Karpińska: ł. c. str'. 7. 2) np. Voss: I(eramische Stilarten, str. 192, ryc, 66. 1'l'h. Ztschr. HI, str. 335, ryc. 7, 3) G6tze-Lcbus, str, XIII. 4) np, ł. c, ryc. 143. O podobnelIl narzędziu do wykonywania fałszywego ornamentu sznurowego w kulturze grobów skl'zynkowych mówi także Tischlcr: ł. c, str. 6. \Ye wcześniejszych okresach, zamiast spirali, używano może szpil z popl'zecznic kal'bowanym trzonem, podobnych do tej np. li Rcincckc'go w "AIterthiimcr" V, tabł. :!8, ryc. 616.