KRONIKA MIASTA POZNANIAo r n a m e- n t ' k a n a c z y 11,o l' n a m e 11 t Y k a n a c z y ń cmentarzyska z Głównej je-st niezwykle skromna, le-cz bardzo. gusto.wna, nawet efekto.wna (I" 111 2 ), a najważniejsze, że jest c.harakterystyczna dla o.kresów, z których pocho.dzi, przez c.n odgrywa ważną rolę, Zasadniczo. o.granicza się ona do górnej części nac.zyń, zdobi dolną część szyjki, miejsc.e jej nasady i górną c.zęść brzuśc.a, W jednym tylko, wypadku (gr, III" ryc. 15) pokrywa całe nac.zynie, w dwóch brzusiec. doo.ko.ła (gr. IV 3, ryc, 19 i gr. II, ryc., 11, rząd III, nr, 1), U mis zdo.bi brzeg i raz wewnętrzną stro.nę dna, Ornament składa się z mo.tywów geometrycznych, zagłębionyc.h i plastycznych, l\Iotywami zdobniczemi pierwszego typu są: 1) dołki duże i mniejsze, o.krągłe i po.dłużne, 2) odmiana ich z okrągłem wywyższeniem w środku i inna również z wywyższonym, lec.z zno.wu w górnej części wgłębionym środkiem, 3) tzw, I'Ozetki, 4) trójkąty wykreskowane, zwieszające się, 5) żło.bki po.prze-c.zne, G) brózdy i linje po.ziome, 7) żłobki piono.we w grupach w nieprzerwanem paśmie, 8) zagłębienia pionowe w grupach, 9) zagłębienia trójkątne i o.zdo.by daszko.wate w oddzielnych figurac.h i w grupach, 10) fac.eto.wanie powierzchni naczynia, 11) o.rnament paznokciDwy, 12) o.rnament równoramiennego. krzyża, 13) imitacja ornamentu sznuro.wego. Ornament plastyczny występuje w postaci guzów listewkowatyc.h i zwykłyc.h, Razem więc. mamy 15 mo.tywów zdobnic.zych, Najc.zęstszym z nich są d D ł k i, Zac.hodzą w różnych wielkościach, kształtach i ko.mbinacjach zarówno na urnac.h jak na przystawkach, Tworzą wieniec. dookoła nasady szyjki, występują w grupach po. kilka obok siebie, zdobią brzusiec. w dużychodstępach lub są Dddzielnie umieszczolle pDd ul'hami naczyil (III ", d, lB, IV 3). Dalej służą jako. zakOllczenie zwieszających o;;ię trójkątów i do. DtDczenia dużych dDłków, tworząc z niemi razem tzw. rozetki. Wreszcie mniej lub więcej głęboko wciśnięte, zaznaczają dno (I \ ]1, 111 8 , IV 3). W kilku wypadkach są tak silnie zagłębiolle. że przechDdzą do wnętrza naczynia (II Ja, III la), 111 2 , 3, 6, IV 2), Dołki są ulubiDnym motywem zdobniczym kultury łużyl'kiej, zwłaszcza V Dkresu epDki bronzu, Tam jednakże są naogół drobniejsze, niekiedy jak sznury drobnych perełek, obejmują wstęgi innych motywów zdDbniczych, Na naczyniach z Głównej, D ile chodzi o pDdolmy układ ornamentu, tworzą go znacznie większe dołki, które nie slużą już do obramowania grup linij lub wstęg, lecz ZdDbią nasadę szyjki, jak gd-hy jednorzędowy naszyjnik z paciorków (gr, I la, ryc, 6 i U ' a, ryc, 11). U urny z gr, II widzimy w jednem miejscu pod wiellcem dołków, dwie krótkie, pionowe brózdy, Cz-ż miałyby Dne wyobrażać wisiorki lub zwieszające się kDIlce wiązania naszyjnika? Szczegół tell, często spotykany na urnach z wyobrażeniem twarzy ludzkiej, przemawiałby wtedy za zapożyczeniem z tejże kultury, jak również pomógłby m. i. do oznaczenia chronologji naszej urny, Mniejsze nieco dołki w pDdolmpl1 układzie zdobią szyjkę naczyńka dwustożkDwego z gr, 111 13 (ryc, 15), Motywem z kropkD,wanych linij posługuje się kultura łużycka już od IVIV okresu epoki bronzu. Wzorem były jej niezawodnie naczynia bronzowe z południa, od nich Drnament ten przejęła i pośredniczyła w oddaniu go. kulturze tzw. urn twarzowych, Odwrotny wpływ. D jakim mówi Voss 8), wydaje mi się, ze wzgłędów chronologji, mlliej prawdDportolmy, Również o r n a m e Ił t z d u ż y c h, D krą g ł Y c h d o ł k ó w, rozmieszczDnych oddzielnie w odstępaeh na górnej części brzuśca, zaPożyczDny został z południowych naczyń hronzowyeh. Jest 0.11 jednym z ulubionych, skrDmnych mDtywów późnego. okresu halsztackiego., Słusznie pDwiedział D nich Seger 7), że miały oży8) Voss: KeramiscłlC Stilarten, (Ztschr, f. Ethn, 1903, str. 202), 7) Seger: Di(' Stilentwicklllng in dcl' Kcramik der schlesischen tTrnenfriedhofe, (Schles. Vorz, N, F, VIII, str, 13). - 1