ZAPISKI
Sprawę ceny kupna ogrodu Skórzewskich prostował już na podstawie dokumentów Turski 12). Mimo to autorka powtarza uparcie swe sformułowanie z 1928 r., jak wogóle zdaje SIę uznawać jedynie własne "badania"13). Na str. 241 znajdujemy ogólną charakterystykę drugiego projektu i "ówczesnych kościołów jezuickich", które jednoc.ą "w jedną harmonijną całość dwa różne dla siebie założenia budowlane, t. j. założenie podłużne z centralnem" . Ten pogląd na architekturę barokową był niegdyś bardzo popularny. Został on jednakże oddawna już zarzucony, przedewszystkiem odncśnie do kościołów z pierwszego okresu baroku. Formułuje to jasno i dobitnie A. E. Brinckmann, najlepszy bodaj znawca i najwnikliwszy badacz okresu barokowego "). Przechodząc do omówienia kwestji kopuły, autorka stawia zarzut (str. 245), że "budowniczowie nie zdawali sobie sprawy z konieczności ścisłego przestrzegania wszelkich szczegółów oznaczonych na projekcie. Konieczność ścisłego trzymania się projektu może być aktualną dzisiaj; ówczesne zwyczaje wszakże .tego rygoru nie znały. Nie można więc i odnośnie do naszego kościoła takiego zarzutu podnosić. Poza nieliczeniem się z projektem zarzuca Sz. architektom, między innemi Tomaszowi Poncino, również tak karygodną niedbałość, iż przy zakładaniu fundamentów "nie uwzględnił... czynników, które miały współdżwigać kopułę". Poncino nie mógł dostosowywać fundamen - tów do ciężaru i ciśnienia kopuły, gdyż pierwszy projekt jej wcale nie przewidywał! Zarysowanie się zaś ściany południowej, którą budował, usprawiedliwia fakt bliskości fosy 15). Przy końcu artykułu (str. 246) opisuje autorka przekrój poprzeczny, umieszczony na planie paryskim. Znowu widzi w prezbiterjum 2 przęsła, gdy przekrój wyraźnie wykazuje jedno
12) Turski: op. ci1. str. 155.
13) Cytuje prawie wyłącznie włusne prace.
14) Brinckmann: op. ci1. str. 8. "Also keine Yersóhnung von Langhaus u. Zentralbau, ais die man den Gesii gern hinstellt, sondern Uobertragung raumlicher Anschaungen, dic dor Zentralbau fruher und leichter gefunden hatte, aut" eine andere Bauaufgabc". 15)Annales 1653 fol. 148. toni. 1. .,versus fluyium".