KRONIKA MIASTA POZNANIA
W r. 1399 znajdujemy procent 1 gr. praskiego od grzywny na tydzień, co daje 577% rocznie. Jest to najwyższy procent być może w całej ówczesnej Europie 25). Procent doliczano dwojako: albo rósł on od chwili wydania pożyczki aż do spłaty, albo liczono go dopiero gdy dłużnik w oznaczonym terminie długu nie spłacił. W takim razie naznaczano dłużnikowi nowy termin spłaty, a procent rósł aż do zupełnego uregulowania kapitału i zaległego procentu 2 <i). Ta ostatnia procedura była powszedniejsza, dawała bowiem, o ile można wnioskować, lepszą gwarancj ę zwrotów pożyczek, chociaż niejednokrotnie przypuszczalnie zmniejszała zyski lichwiarza. Sprawę zaległości procentowych uregulowano tak, żei żyd mógł żądać ich tylko za dwa lata. Przepisu tego nie przestrzegano ściśle. Obok dwuletnich 27), sądy przyznawały również procent za pięć, sześć, siedm, ośm, dziesięć, a nawet dwanaście lat *a). Pomimo ustawy żaden dłużnik nie protestował. Procent uiszczano także w naturaljach, n. p. młynarz poznański, Piychtars, płaci w r. 1424 korzec mąki od 1 wiardunku tygodniowo, aż do całkowitego umorzenia długu. Andrzej z Kowalska w r. 1388 procesuje się ze swymi ręczycielami o procent w postaci dwu koni, Trojan ze Zdżar daje zamiast procentu pewną ilość miodu. W r. 1 450 Jan Kemp z żoną zobowiązują się. przypuszczalnie tytułem zwrotu pożyczki i procentu, dać Słomie rzecz, zwaną po hebrajsku b a d a b. Co to było, nIe . 3 O ) wIemy . Sporadycznie sięgała lichwa żydów poznańskich poza granicę, najczęściej na Śląsk. W r. 1437 n. p. rada miejska Wrocławia spłaca Danielowi 1200 grzywien pożyczki z procentem :!"). Badając pożyczki, ich zwrot i egzekucję, nie można pominąć zwyczaju odbywania t. zw. z a ł o g i, po łac. o b s t a g i u m. Po
25) Kod. Wlkp. nr. 2007.
2e) Warsch. str. 112, 157, 193. Lcksz. I. 832, Terr. Posn. IV. 100.
27 ) T e r r. Po s n . I I I. 31, 32, 75 , 119 , IV. 11.
28) Lcksz. I. 22, 75, 112, 647, 712, II. 340.
2!l) Warsch. 143. Leksz. I. 430, 2448, 2802. Kacz. str. 100.
SC) Kaczm. str. 260.