KRONIKA MIASTA POZNANIA roletniego, muszą nam przyjść z pomocą najrozmaitsze materja1y rękopiśmienne, choćby nieco wcześniejsze lub późniejsze, na podstawie których potrafimy ustalić szczegóły niezaznaczone na dawnych planach, a inne znane, skorygować lub uzupełnić. Do takich materjałów należą naprzykład a,kta t. zw. Komisji Dobrego Porządku, z lat 80-ych XVIII w., zdeponowane przez miasto Poznań w tutejszem Archiwum Panstwowem, lub założone zaraz po trzecim rozbiorze (ok. r. 1797) akta hipoteczne miasta Poznania, złożone w znacznej części w temże Archiwum Panstwowem. Do takich materjałów należą również opisy parafij miasta Poznania, zawarte w XVIII-ym tomie zbioru opisów statystycznych parafij polskich, sporządzonych przez proboszczów w odpowiedzi na kwestjouarjusz (zawierający 9 pytań), rozesłany w r. 1784 do wszystkich parafij polskich, a wywołany zamiarem "ułożenia mapy czyli karty gieograficznej" Rzeczypospolitej, jaką następnie rzeczywiście wykonał nadworny kartograf Stanisława Augusta, Karol de Perthees. Opisy te, w 23 tomach zbroszurowanych, wróciły niedawno do Polski, rewindykowane na mocy traktatu wersalskiego; są obecnie złożone w Bib1jotec 1 Narodowej w Warszawie 5). W XVIII-ym tomie "Opisów parafij II są opisy parafij św. Mikołaja, obejmującej Chwaliszewo (karty 90-91 v.), św. Małf) Porówn. Bańkowski Piotr: Rewindykacja rękopisów z b. Bib1jotoki Sztabu Głównego w Peterburgu, wywiezionych z Polski po upadku powstania listopadowego (Archeion, VIII (1930), str. 22 nast.), oraz wyżej cytowany tekst do mapy wojew. krakowskiego, str. 42; o Karolu de Perthóesie porówn. 01szewicz Bolesław: Polska kartografia wojskowa, Warszawa 1921, str. 29-34 i Buczek Karol: Tekst do mapy wojew. krak., str. 13 nast. - Pięć tomów "Opisów parafij", dotyczących diecezji poznańskiej (tomy XVIII-XXII), sprowadziła z B ib1joteki Narodowej Poznańska Komisja Atlasu Historycznego (Wielkopolski celem zużytkowania tych materjałów dla prac tnad mapą województwa poznańskiego z doby sejmu czteroletniego. Tomy te obejmujĄ cztery archidiakonaty (poznański, pszczewski, śremski, warszawski, tj. dawny czerski), na jakie rozpadała się dawna diecezja poznańska; opisy parafij są uszeregowane według dekanatów, które następują po sobie w porządku alfabetycznym.