DODATEK DO Gazety Wielkiego Nro. OBWIESCZENIE. W skutek uchwały wylszey Władzy, podatek patentowy od procederów, w innych państwach Pruskich opłacany, a który przed niedawnym iescze czasem w Wielkiern Xiestwie Poznańskiem miał mieysce, znowu w temze Xiestwie ma bydź zaprowadzonym. Przywrócenie tego nie wielkiego podatku, ułatwia związki handlowne z innemi Pruskiemi prownicvami, prowadząc do uniknienia Ceł, któreby zbyt wielka nierówność podatków po Prov !ncyach nieodzounie za sobą, pociągała. Podatek ten nie może bydź dotkliwym dla Prowincyi, która sczgśliwie zniosła klęski woienne, powróciła do porządku i do pewnego i spokoynego używania swey własności-, uwolnioną, oraz została od wszelkich dowolnych i nadzwyczaynych ciężarów i danin. Wprowadzenie podatku patentowego nieubliza bynaymniey prawom procederowym i dawnym przywileiom osób grunta posiadaiących i innych prywatnych Indywiduów lub korporacyi. Patenta więc na sprawowanie procederu takim tylko wydawane bydź maia. Osobom, które wedle' dotychczasowych stosunków do tegoż są upoważnione, i od tych tylko pobierany bydź ma podatek patentowy wedle taryfy. Opłacaiący podatek patentowy od procederu, uczgeczailc na larmark do Frank Xiestwa Poznańskiego IC. furtu nad Odrą, wolnym iest od opłaty iarmyrkowego. Dla obeznania publiczności z zasadami podatku patentowego od procederów, podaię do wiadomości przyłączone poniż wydane w tey mierze przepisy. Berlin dnia 30. Grudnia 1815. Królewsko - Pruski N aczelny Prezes W. Xiestwa Poznańskiego, Zerboni di Sposetti, WYCIĄG z Edyktu z dnia 2. Listopada 1810 wzglądem opłaty patentowego od procederów. . , . Każdy, ktokolwiek w Państwach naszych, bądź to w mieście, bldź na wsi, dotychczasowy swóy proceder, czy on się składa z handlu, fabryk, rzemiosł, czy się zasadza na umieiętności i sztuce, chce kontynuować, lub nowy rozpocząć, obowiązany iest uzyskać na to patent i złożyć opłatę w do. łaczoney taryfie A. przepisana. Posiadanie prawa maystrostwa lub koncessyi od obowiązku tego nie uwalnia. Patent nadafe prawo temu, na czyie imię iest wydany, kontynuowania lub przedsięwzięcia procederu. Tak pierwsze iak drugie bez patentu karze ieatjpodiegłę, a kto? P'AUV'fiey, wynoszącey sześć razy tyle, Heby od niego podatku na rok przypadało. Cudzoziemcy także, odbywający osobiście sprawunki w kraiach Naszych, winni są patent w miarę ich procederu opłacić. . 4Każdy, obowiązany podług tego do wykupienia patentu, winien się natychmiast po ogłoszeniu ninieyszego Edyktu udać do władzy policyiney mieyscowey i podać swe knie, nazwisko, sposób i rozległość swego procederu wedle warsztatów, pomocników, uczniów i t. d. . 5Wyłączeni są od wykupu patentu: ,1];) Urzędnicy kraiowi i gminni przy obięciu urzędów. 2) Właściciele, dzierżawcy, usufruktualyueze gruntów wieyskich sami pizez siebie gospodaruiący. . Admimstratorowie zatem i ohcyaliści regestra gospodarcze prowadzący winni są patent wykupić; równie iak i ci wszyscy, którzy znayduiące się przy gospodarstwie wieyskiem sczegóły: nabiał, ty bitwę, polowanie, sady, ogrody, pasieki, browary, cegielnie, wapniarnie, smolarnie, młyny, wiatraki, karczmy, szynkownie, furmankę i t. p. dzierżawią. 3) Używający gruntu na pomieszkanie, uprawę należących do niego ról i na wydzierżawienie. Ktokolwiek zaś po miastach lub przedmieściach dla procederu wynaymuie umeblowane pokoie, produkta ogrodowe sprzedaie, inwentarz mleczny dla sprzedaży utrzymuie, winien iest patent wykupić. 4) Daiący kapitały na hypoteki, wexle, akcye, pensye dożywotnie lub publiczne fundusze. Nie należą do tego wyiątku, bankierowie, wekslarze i pozyczaiący na zastaw. 5) Podeymufący prywatną służbę' naymuiący się do domowey lub gospodarskiey pracy. Kassyerowie, Koniuszowie, Sekretarze, Guwernery i równi im co do stopnia Oficyaliści domowi, patent ., .. mlec pOWlnnl6) Dozorcy, pomocnicy i robotnicy przy fabrykach i w handlach. Ktokolwiek zaś nie w czasie przypadkowey niebytności właściciela lub Dyrektora, lecz zawsze lub na pewne lata niemi zawiaduie i firmy ich pro cura używa, winien iest mieć patent, równie iak i ten, kto dla procederu za opłatą w kilku [razem handlach lub fabrykach posługi czyni. 7) Entrepryzy handlów i fabryk na akcye wtenczas tylko wspólnego patentu na całą entrepryzę potrzebują, skoro nabyły prawa moralney osoby. W handlach zaś spółkowych i fabrykach powinien mieć każdy osobny patent, komukolwiek służy prawo podpisywania ważnie za spółkę ich firmy, 8) Pospolici Tajrobnicy. Osoby zaś służące za opłatą dzienną, nabytą sztuką lub rzemiosłem, n. p. strycharze, dekarze, tracze, wtenczas tylko wolni są od wykupienia patentu, kiedy iako pomocnicy w fabryce patent mieć obowiązaney, lub wolnem od patentu gospodarstwie, uważani bydź mogą. 9) Osoby, utrżyrnuiące się tylko z przędziwa, gręplowania wełny l gatunkowania, motania, kręcenia nici i darcia pIerza. to) Jednym tylko warsztatem przez siebie lub spół domownika na życie zarabiający. Z tego wyłączaią się warsztaty do właściwego sukna, do sztucznego tkania w kwiaty i przednie desynie Ż więcćy iak czterema podnóżkami. Kto ma więcey zwyczaynych, lak powyższy, warsztatów, i utrzymuie do nich osobnych ludzi, obowiązany iest towe. Ii) Akuszerki po wsiach i miastach mnley jooo mieszkańców liczących. - b. Procedery nieumiesczone lub niewymienione w dołączoney tu taryfie, nie są przez to od wykupienia patentu wolne. Ktoby więc takowy sprawował lub sprawować chciał, obow ązarsy iest, pod karą lowe zaraz przy odebraniu patentu, adrug A połowę dnia 1. Lipca chce opłacać, ak tez w wykonywaniu tego procederu zachoi wywać się wedle wydanych lub wydanej bydź mogących przepisów policyinycl A tudzież wedle dotyczących go postanowię! Edyktu z dnia 2. Listopada t 8 i o; zaczeq sporządzony został dla niego ninieyszt patent, na mocy którego wolno mu swoi osobą i wprawdzie przez rok to ici Grudnia 181 "rzeczony proceder sprawować i w tym celu pomocy naszych zwierzchności poszukiwać. dnia ( WyciskA Kralewsho-Pruslu Regencya. Nro. Domu. Podpis własnoręczny. WYCrAGl ustawy o po1icyinych stosunkach, procederów, w zastosowaniu do Edyktu z duia 2. Listopada 1810, tyczącego się zaprowadzenia powszechnego p ntoweg6 od procederów, dnia 7. Września 1811 zapadłey. · 8* - (N a ile pozwolenie prowadzenia procederów 2awisło od wykazania sczegllnycb własności.) Lubo . 21. Edyktu z dnia Q. Listopada wskazał iuź procedery; który'h pozwolenie prowadzenia zalezyćma od wykazania sczególnych zdoL;uśc!, sternwszystkiem iescze niektóre inne procedery równemu sczególnemu dozorowi podległemi i zgoła nastg* puia.re przepisy w tey mierze zachowywanem bydź 14ma. -83(Co się tyczy wychowu, edukacyi i kształcenia młodzieży.). Prywatni uczyxiele, guwernerowie, czyli trudniący sig wychowem młodzi, podo bnież* guwernantki J uczyeielli, w prywartnych domach tym celem trzymane, nże potrzebuia. żadnego pozwolenia i patentu procedurowego. T d . . · 84-. d . . ru nIący SIę prywatnIe u ileiarnrtlI nauki w umieigtnościach i sztukach lakor niepotrzebnie tym końcem sczególnego pozwolenia i sczególnego patentu procedero-* wego. Kto zaś tych obiektów uczy w szkole dla każdego otwartey, winien mieć na topozwolenie i takowe wyiednać sobie u ProWincyalney Deputacyt SzkoineyS. 8 5 . Nie opłaca sig podatek patentowy» . ' 86_ Toz rozumi sig o nauczycielkach i wychowawczyniach, publiczne szkoły czyli pensye utrzymuiaxych. f 87Dy rektorom widowisk teatralnych tylko Za p-rzvchylmii'ir. się Wydziału < ów. powinien wylegitymować się do teg'o zezwoleniem Budowniczego Powiatowego na piśmie. . 103. Kominiarzom, którzy dotąd iako maystrowie w kraiu osiadłymi byli, patent iako takim i nadal ma bydź udzielany. Ci zaś, którzy odtąd iako Kominiarze osiąść zt chcą, uzyskała patent tylko na mocy zaświadczenia Powiatowego Budowniczego. . 104. f Z powodów policyinych utrzymuią się okięgi prawem przymuszaiącem kominiarzom wskazane, ponieważ ci za pilne wykonywanie swey powinności są odpowiedzialni i w swych okręgach do tego zobo. . WIązanI. . · » 10 - (Żegluga morska.) Faktory, ocenieniacze szkód W towarach chunki ładunków okrętowych, iedynie za świadectwem Rt-geutyi, iż prawnie do prowadzę'.ia s\ve>jo procederu są umocowani, patent uzyskać mogą. . 111. To prawne umocowanie zasadza się albo na doiąicjasowem umiesczentu i beznagantem pożyciu, lub na nowem udzieleniu funkcyi. ., * . 1 - Ostatnie zależy odtąd od wyborukupeów mieyscowych i od pr twierdzenia rządowego. W P.'. wncyach, gdzie się znayduią Kommissye handlowe, porucża im Regencya exaaiin-. wanie wybranych osób>; gdzie ich ni-masz, rzeczą iest Regencyi, przekonać się w innym dogodnym sposobie o zdatności wybranego. .113. Expedytorowie, Prokuratorowie, miernicy, waży ciele, braK5Irre, rozezna wcy gatunku towarów, warszievynicy, zgoła wszystkiepi. blicznie ustanowione osoby dostwiercYzama ii- *ści i iakości towarów, l u b rzetelnego onych pakowania, iedynie tylko za atestem Policyi mieyscowey, zdatnnść ich poświadczaiącym, patent uzyskać mogą. . 14; Takowe świadectwa niemogą teraz bydź odmówione, tym, którzy dnia 1. Stycznia 18 to iuz się w wykonywaniu obowiązków tego rodzaiu znayduią, i przeciw których uczciwości nie niema do zarzucenia. , . . lI5- · _" · W przyszłości, zdatność takowych osób do sprawowania obowiązków tego rodzaiu, pol. 'gać będzie na wyborze stanu kupieckiego i potwierdzeniu władzy policyiney mleyscowey. Gdzie znaYdufą .się g\ mieyskie, które nie są sczególnie dla hurtowego handluprzeznaczone, tam Magistrat ustanawia waźyciela. . 117. Niemoże iednak narzucać miastu waźyciela, przeciw któremu Reprezentanci miar sta protestuią. . 118. (Procedery scEcgolniey wierny te! nego udowodnienie zdatności wymagaia_ce.) Geometrowie i Niwellatorowie, mogą tylko uzyskać patent za świadectwem Regencyi, iż prawnie iako takowi Są ustanowieni. Powierzanie im urzędu poprzedzać powinien, iak dotąd, Examen, przed techniczną zwierchnią Deputacyą Budowniczą złożony. · » 19 - . Kommissarzy Ekonomicznych ustanawiała Regencye i udzielaią im atest zdatności, bez którego patent wydany im bydź niemoze. . IQO. Geometrów górnicznych i przysięgłych dozorców olbornych, iako urzędników kraiowych, ustanawiają tylko zwierzchnie Olbory, które nadaią także pozwolenie fabrykowania saletry, do regału górniczego naleźącey. . lib Kommissarzów Ekonomicznych i tłómaczów dla sądowych czynności i dla procederu; biegłych w piianiui rachubie, skoro ich aresta względem tosamości lub sfałszowania pisma iakiego, lub względem rzetelności iakiego rachunku, maią mieć wiarę publiczną, ustanawiaią tak Regencye, iako też Zwierzchnie Sądy kraiowe pod takimźe warunkiem ( . 11 o.) . III. Kommissanci, którzy nie same kupieckie sprawunki odbywają, ale też z podeymowania się innych poleceń professyą robią, mogą tylko za wyraźną aprobacyą mieyscowey władzy Policyiney patent uzyskać. Jubilery, Probierze złota i srebra, odbierają patent tylko na mocy świadectwa mieyscowey władzy Pidicyiney, ze proceder swóy iuź przed i. Stycznia 1S16 roku sprawowali I źe mała imię nieposzlakowane, lub na mecy świadectwa zdatności przez Regencyą wydanego. . 12.}. · Świadectwa dla Probierzy złota i srebra i udzielane bydź maią tylko ni fundamencie examina, odbywanego przed zwierzclmościami, rzetelność wagi sprawdzaiącemi, które wkrótce w Berlinie, w Królewcu w Prusiecli i w Wrocławiu,' ustanowione będą; Świadectwa zaś dla Jubilerów udzielane bydź muią iedynie na fundamencie moralnego przekonania się o ich nayuczciwszem pozyciiX. Probierzami złota i srebra są ci, którzy z probierstwa proft-ssyą rob ą, i których próby publiczną wiarę maią. Złotnicy i ci, któizy około śrejber robią" TepollIebrna, dla uzyskania patentu, wskazmey . 123 legitimacy. !. Zacliowu. e s-ig atoli postanowienie dozoru nad czystym składem kruszców, które wyiubiaią. $. t e 6 . (Handel fciaikaroi i olj'ielltami kunsztów.) Tym, którzy w 1. dniu Stycznia 1816. iuź iako handiuifey x:ązkami i obiektami kunsztów, iako drukarze, iakatrzymaiący biblioteki do czytania, iako Antikwaryusze osiadłymi byli, wydy.iy bydź ma patent za świadectwem mieyscowey zwierzchności Policyiney, która tak t o, iako ttf ich uczciwe postępowanie poświadcza. . & J*7, Kto zaś iescze w dniu 1. Stycznia i S i . w wspomnionym procederze niezostawał, niemoźe uzyskać patentu iak za zezwolę» »ieBi. Regencyi, - 128. Hegencye odbiory od naywyzszego urzędu cenzury przepis, pod iakietni wa- j runkami takowe zezwolenie udzielać mogą* Świadectwo zrtatnośu i legjtymacye» które stosownie do poprzednich . przy wyhipowaniu patentu składane bydź p 0winny, shlią w o,j.ókruści na całe życie. & >3°Jeżeli takowe zezwolenie cofniętem zostanie przez w Lściwą zwierzchność, naówczas zawiIiiomi ną otem bydź powinna władza mieyscowa i odnowienie patentu wzbronione. (Piocedt-r mite'ego gatmikn, na Który Policya bc- ?pie(ztiistwa sijfgoimey czuwać pcnvirina.) Gościnni i szynkarze" wszelkiego gatunku, łącząc w to tych, którzy dla procederu naymuią meblowane pokoie, na nocleg przyimmą i bawićlcych'gości utrzymuje, daley puzyczaiacy pieniądze na zastaw, etręcza-" rze, lokaie naieinni".osoby trudniące si A _ z prored.ru czysczeniem i ubieraniem umarłych; ci którzy hanrlluią starzyzna sukien, bielizny i pi -.-ścielą, połamanć-m srebrem, staremi galonami, starem źelestwtm i inne mi stare mś naczyniami krusczowtmi", obnosiciele i przednvacze pism ulotnych, obrazów i drukowanych pv;m dla nizszey kla?sy ludzi; nakoniec ci, któktórzy utrzymuią publiczne tańcownie i fechtarnie, czyby oni iuź dotąd szli tyra procederem lub dopiero nim iść zaczęli, każdą rażą przy wykupieniu patentu, winni są okazić świadectwo urzędu Policyinego mieyscowego, niedawmeysze nad 4ry tygodnie, iz dozwolone im iest przedsięwzięcie lub dalsze sprawowanie procederu na rok przyszły; bez tego albowiem, patentu uzysk, ć niemogą. $. «.3* j. To atoli świadectwo niemoze bydź od ai dotąd uczciwie prowadzili, i do żadnych ugruntowanych zażaleń powodu niedali. . 133dzielenie tego świadectwa dla tych, ktOIZY odobny sposób do życia ubieraią, lub od . Innych chcą przeiąć, zostawia się euptłnIe uznaniu Policyi, i w przypadku odmówienia go, wolne iest odwołanie się do wyźszey władzy Policyiney. . ł34Oprawcy w równym sposobie i pod wa:uł:kami w . 131. 132. 133. obiaty mi, sWIadectwem władzy Policyiney Powiatowey tak względem przedsięwzięcia, iako tez względem dalszego prowadzenia procederu, legitymować się powinni. Regencye odbiorą instmkcyą, w iakim sposobie wspomnione władze postępować sobie winny przy udzielaniu podobnych świadectw . '35Osobom po kraiw dla procederu krążącym, tylko za złożeniem pozwolenia Uegencyi patent ma bydź udzielony. Do tych należą w sczególności, krążący kramarze wszelkiego gatunku. Pomiędzy tymi iednak rozumieć się niem gą, kupcy,. fabrykanci i rzemieślnicy, ktorzy z swerm towarami iarmarki odwiedzają, i onez tamie w otwartych kramach aub taszach przedawaią; ani włościanie i rzemieślnicy wieyscy, którzy swe produkta na targ przywożą; lecz ci tylko, którzy z własne mi lub obcemi produktami , . ' rocz mIeysca zamieszkania swego, po Innych mieyscach krążą, i po traktach, austeryach i prywatnych domach, one przedaią. · A37Daley ludzie krążący po kraiu dla skupowa ia rzeczy i dla zbitrauki wszelkiego rodzaIu. Do tych nie należą lednakże ci,którzy iezdząpo kraiu końcem zak-* myaf żą materyałów dla własney fabiykatyi, tu ?wszem na mocy patentu fabrykacY-lnege 1 paszportu Policyjnego, bez przeszkody ?ziać si może. Ani ci, którzy zwiedzaią. Iar arkI, ażeby tamże towary na odprzedanIe hurtem zakupować; lecz ci tylko, których procederem iest 4 , po kraiu ieździć aieby w domach prywatnych, gościńcach: lub na drogach publicznych towary iakiegożkolwiek gatunku na odprzedanie nabywać. - 138- t Daley mniszarze wieprzów, bydła i koni, naprawiacze kociełków. oplatacze garnków slifierze, ieźeli ostatni w taszach proceder swego niewykonywaią. * . »39Nakoniec łatkarze, kordyzanty ekwilibrzyści, kuglarze, prowadzający z ierzęta podróźuiące muzykant y, zgoła wszyscy: którzy krążą po kraiu z tym lub owym obiektem dla zysku. - 140.. Wszyscy w . 136 do 139. wyrażeni plocedernicy, winni starać się o pozwolenie Regency ów, w których Departamencie proceder swóy chcą sprawować. 1- HiJeżeli ich wędrówki rozciągaią się przez dwa lub trzy ościenne Depait-menta tedy należy od właściwych Regencyi poszukiwać zezwolenia. $. 1-4«-' N a rozległość całego Państwa ważne pozwolenie, może tylko udzielić Wydział Policyi powszechney, który w takowym przypadku wszystkie Regencye o tern zawiadomi. . 43« Pozwolenie wedle . 140 - 142. obey« , . mowac pOWInno zupełny rysopis osoby proceder prowadzącey, i nawet ley podpis ieźeli pieać umie. '