GAZETA
Wielkiego
Xiestwap O Z N A N S K I E G O.
Nro. 42.
w Sobotędnia
25.

Maja
1816.

OBWIESCZENIE.
J W Minister Przychodów zawiadomił mnie w piśmie swem z dnia 3 O, z. m., iź podatek konsumcyiny 8' procentu, ppbierany dotychczas od sukna 1 innych wełnianych fabrykatów Wielkiego Xi<;stwa Poznańskiego przy wchodzie onycnźe do dawnych prowincyi Pruskich, od tey chwili całkiem Kat lie, i źe rzeczone fabrykaty wolne od wszelkich opłat do innych Królewskich Prowincyi wchodzić umąPrzyiemno mi nader, iź dla zaspokoienia Fabrykantów towarów wełnianych, zawiadomić iefa mogę o tern dobroczynnem postanowieniu. Poznań dnia 9. Maia 1816.
Królewsko- Pruski Naczelny Prezes Wielkiego Xiestwa Poznańskiego, Zer bo ni di Sposetii.
e e.
,- - A h ie-e-im
Z Berlina dnia 21. Maia. Przybyły tu nastcpuia.ee osoby: Xią£c Wczor«y dnia so. m. b. o wpół do 8mey Karol M tklenburgski, Generał pie boty wieczorney, w przytomności N. Króla i całego Hrabia Tanentien Wittenberg z Poczdamu» Królewskiego domu, odbył się w mtfyszey Tesareko - Rossyiski Generał iazdy Hrabia zamkowey kaplicy ślub Hrabiny 'Julii Bra a- Wittgenstein z Warszawy, Generał- Major denburgskiey z Ja X'U{cKm Fryderykiem Braun od artylleryj zBuncIau, Królewsko* Ferdynandem, Xieciem \ n h a l t C ó t h e n - Francuzki Poseł Markiz Bonnay z Paryrr:o; P l e s s, dat.y prztjas NaywY'lebuifcyszego JK- 1 Bad "'ski Generał - Major, i Geuetał-AiijU: »kupa Sack, tout Franche Z Lipska.
 Na uwiecznienie drogiey epoki, przybycia N. Cesarza wszech Rossyi, króla Poiekiego, do Warszawy, i nadaney przezeń »arodowi stałey Konstytucyi, wystawiona bidzie brama tryumfalna przy rogatkach, któ remi ten Monarcha dnia 12. Listopada r. z. wjazd swóy do tey stolicy-odprawił. Kommiesya Rządowa spraw wewnętrznych i policyi w przedstawieniu swem z d::ia 10, m. b. doniosła JVV. N amiestnikowi o tern powszechnćm życzeniu, i o chęci Władz rządowych i Urzędników kraiowych przyłożenia się do tak lubego przedsięwzięcia, a ten przyimuiąc wyrażoną dopiero ofiarę, i od przykładania się do tak chwalebnego zamiana żadnego a Polaków usuwać niechcąc, · w celu podania potomności w trwałym pomniku świadectwa wdzięczności i bytu odrodzonego narodu Polskiego, wydał pud dniem 15. tegoż m. ustawę, z siedmiu złożoną artykułów, mocą którey od każdego, w iakimkol wiek bądź stanie, urzędzie, kondycyi, , lub czynności, z Jakiegokolwiek bądź tytułu, lob powodu roczną opłatę z kass Królestwa pobieraiącego, cztery dni teyźe opłaty przyięte będą. Takowa czterodniowa opłata, Według wykazów etatowych, z bieżącego miesiąca Maia będzie potrącona i cała wy* Dikaiąca ztąd summa do kassy Kommissyi spraw wewnętrznych 1 policyi wniesiona. W mieście stełecznem Warszawie i miastach Woiewódzkich, od d/iia 1. Czerwca, przez trzy następuiące miesiące otwarte będą Księgi, w które każdy chcący przyłożyć 'ię do kosztów wystawić się imiącego pomnika, ofiarę swą zapisać może. Ta brama tryumfalna ma bydź w roku 1817 - zupełnie ukończoną, a Kommissyi Rządowey spraw wewnętrznych i Policyi poruczone iest czynne Saięcie się iey wystawieniem.
W celu ułatwienia związków handlowych W Królestwie Pelskiem i urządzenia w uiem
594 <r* dróg w sposób odpowiadaiący potrzebie i wygodzie publiczney, a razem i ozdobie krai u, wydał JW. Namiestnik Królewski w Radzie Stanu, ustawę, podług którey trakty publiczne w Królestwie dzielić się maią, na trakty wielkie, trakty średnie i drogi poboczne. Trakty wielkie są t e, które idą aż do granicy Królestwa, albo takie, co nieprze« chodząc przez miasto Warszawę, idą od ieduey grdnicy Królestwa, przez kilka Woiewóoziw do diuAiey; średnie, które z Warszawy idą do innych miast Woiewódzkich; tudzież drogi łączące między sobą miasta Woiewodzkie, drugi łączące takież miasta z obwodowemi, i nakoniec drogi łączące między sobą miasta obwodowe. Wszystkie inne drogi zwać się będą pobocznemu. Te trakty i drogi wymierzone będą na mile. Mila urzędowa równą będzie mili geograficzney, których idzie 15. na ieden stopień równika, nazywać się milą Polską i mieć długości 12,456 łokci Warszawskich. Trakty pierwszego gatunku mieć będą szerokości sied/n sążni, wyjąwszy mieysca, gdzieby się to w żaden sposób stać niemogło ; trakty drugiego gatunku, sążni pięć; trakty trzeciego ga tunku, sążni dwa.
Z Petersburga d. tj. Kwietnia.
Dnia 12. t. m. N ewa puściła, i mosty na tey rzece pozdeymowane zostały. Podług starodawnego obyczaiu, w-sobotę przed niedzielą Kwietnia były w Moskwie igrzyska na W i e r z b ę zwane. Rozciągały się te igrzyska przeszło na trzy wiorsty, główne ulice około Kremla zaymuiąe. Poiazdow było około 8 o o, a zbiór widzów prawie nie« przeliczony. Czas słotny i wielkie błoto bynaymniey nieprzeszkodziło odbywauiu się igrzysk. Policyi tam teyszey, należy się utrzymaoie zupełnego porządku w czasie tych zabaw. Do gazet Petersburgskich załączone iest oddzielne doniesienie o wyiściu z pod prassy  Oiwobodziciele Europy.
Z Wiednia dniu 9. Mina.
Podług naynowszych wiadomości z Trye$tU dnia 6. t. no., znaydował się Cesarz iescze wtem mieście, zkąd nazaiutrz zamyślał wyie chać, i w podróży tey zwiedzić niektóre okolice Isiryi i Fiume, gdzie stanąć miał dnia 1 3., udać się ztamtąd razem z Xieciem Metternicll dnia 19. do Laybacll, i zabawić w tćm oetatuiem mieście do dnia 2 2. Naczelnik rządowy, Baron Rosetti, i Deputowani wyiechali na spotkanie N. Cesarza; pierwszy do Aquilej iż) dokąd sie Monarcha udał, dla obeyrzenia tamecznych starożytności. Z powodu żałoby niebyło w Tryeście żadnych festynów. Włoscy poddani monarchii, przehywaiący w Wiedniu, wyprawili d:iia 7. t. m. w tak nazwanym Włoskim kościele XX. Minoritów Solenne extkwie za duszę N. cesarzowey, na których znaydował się Następca tronu, Arcyxiążęta i t. d. Arcybiskup Wiedeński celebrował mszą żałobną, podczas którey exekwewano stawne R e q u i e m Mozarta. Pruski Poseł, Generał-Porucznik Krusem ark, 1 Poseł Angielski, Lord · Stewart} przybyli tu dnia 6. t. m. z Medyo lam i. Dom Ausiryacki w czacie niespełna 40 lat, utracił 4 Cesarzowe: 1) Panuiąca Cesarzowa Mufy a Teressa, bCCbX2 z tego świata dnia ag.
Listopada 17 &0; 2) Ludwika, córka Króla Karola 111. Hiszpańskiego, małżonka Cesarza Leopolda II., umarła dnia 15. Maia 1792; 3) Marya Teressa, curka Króla Ferdynanda 11 A. Sycyliyskifcgo, druga małżonka Cesarza Franciszka 1., która zakończyła swe życie dnia 1 3. Kwietnia 1 807.; 4) Marya Ludwika, córka Arcyxietia Ferdynanda z domu Estów, trze« ia tegoż Cesarza małżonka, która się dnia 7. Kwietnia r. b. 1 8 < 6. z tym światem rozstała. - (Pierwsza małzo :ka Cesarza Franciszka, Elżbieta, córka Xiecia Eugeniusza Wirteinbeigskiśgo, umarła duia «g. Lutegoj 790, dwa lata przed iego na tron wstypiemems podobnie Cesarz Józef 11. utracił obiedwie małżonki, będąc tylko iescze Królem Rzymskim. Jedna z nich Izabella Ludwika, córka Xiecia Filipa Parmeńskiego, umarła dnia 27. Listopada 1763., a druga Ptlarya J & Acfa A córka Karola Fil., Cesarza Bzyinskiego i Elektora Bawarskiego, dnia 2g. Maia 1767.) Co niektóre gazety rozgłosiły o osnowie testamentu zma-rłey cesarzowey, nie ma żadney zasatly, albowiem do dnia dzisieyszeg'j żaden iey testament, ieżeli go wsamey rzeczy uczyniła, niezostał ogłoszony. Bydi może, iż tylko ustnie swą ostatnią wolę oświadczyła; a ieżeli zrobiła na piśmie testament, i ten iuż iest otworzony, o czemby też wątpić niernożna, io i w tym przypadku zapewneby przed powrotem Cesarza do stolicy niezostał ogłoszonym. Miasto Czegedin ucierpiało bardzo wiele przez wylewy. Przeszło 1500 domów zawaliło się z przyczyny pozrywanych grobel« Okolica stała się na lat kilka pustynią.
Niektóre gazety rozgłosiły fałszywą wiado> mość, iakoby Poseł nasz przy dworze Madryckim, Xiążę KaunitZ, nie otrzymał ies<;ze audyencyi; owszem rzeczony Xiąię iescze w Grudniu r. z. złożył na uroczystey audytucyi Królowi Ferdynandowi swe listy wierzytelne. Słychać, iż Xiąźę San Carlos wkróree przybędzie do Wiedniu iako Poseł Hiszpański.
Z Austryi dnia 10. Maia.
Słychać, iż Porta przyięła ofiarowane od naszego dworu i dnglii pośrednictwo, w celu pogodzenia zachodzących iescze między nią a Rossyq nieporozumień. Z Kassel dnia 14. Maia.
Gazeta dworska zawiera co następuie: Seym Heeki ukończył ewe posiedzenia.
Członki onegoż miały w piątek d.-ia 10. t.m.
poż<gnawczą audyencyą u Jego KrólewicŁpwokiey Mci Elektora. .  W y mówiło si ę iuż dwóch członków , pism' tayny Radca Porbeck i Fiskał Pfeiffer. Z Rudolstadt dnia 30. Kwietnia.
Dnia 1 5 t. m. odbył się w Dessau akt ślubu panuiącego Xiecia Fryderyka Gunther Schwarzburg Rudolstadtskiego, zXiężniczką Amalią Augustą, córką zmarJego XieciaFryderyka Anhalt-Dessau.
· Dostoyni nowożeńcy przybyli tu dnia 17.
Od Menu dnia 4. Maia.
Dwóch Emissaryuszów gminy źydowskiey w Jeruzalem, którzy odwiedzaią całą Europe, zbitraiąc miłosierne dary dla swych cierpiących braci, znayduią się teraz w Franhforcie. Jak wiadomo, żydzi, równie lak ehrześciianie, źyią w Jerozolimie wnaywjększem uciemiężeniu; niemyślą tara wedle o handlu", lecz się uczą T a l m u d u . Część zebranych pieniędzy przeznaczona lest na wykupienie znayduiących się w Tureckiey niewoli. Rzeczeni Emissaryusze mówią po Hebraysku i maia, przy sobie tłómacza.
Generał Loison przebywa teraz wLeodium; iego córka idzie za pewnego zagraniczuego sztabowego Oficera. Z Bruxelli dnia 11. maia.
Dla Xiecia Fryderyka, drugiego syna N. Króla naszego, przeznaczone były kraie N assauskiei gdy zaś też kraie wskutek postanowień Kongressu Wiedeńskiego zamienione zostały za W. Xiestwo Luxemburgskie, przeto kazał Król wnieść wczoray przez poeeistwo w drugiey Izbie, o wyznaczenie Xię, O O O O O Złotych roczniego g elw4Nl w dobrach skarbowych, w okolicy Breda poo TeKo rana zawinął pierwszy Hollenderski statek parny z Margate do Rotterdamu. Generałowie i wyżsi Oficerowie od korpuSów prawego skrzydła woyska zaymuiącego, którzy przybyli do Cambrai dla rozmówięnia się z Sieciem Wellingtonem, powyiee
-! dżali iu£ zlarnt.-id na swe stanowiska. Xiążę iVellington bawi WCląZ w Cambrai i bardzo itst zatrudniony. Osada Curac;ao wydaną, została dnia 4.
Marca. Tegoż dnia obiął rządy tey osady i należących do niey wysp, Vice-Admirał Kikert.
Lewar de (między Bouchain i Douay) dnia 30. Kwietnia. Xiążę Fryderyk H e s ki, maiący naczelne dowódatwo woyska Duńskiego we Francyi, i stoiccy w tutejszym zamku, odbył temi dniami popis pierwsżty brygady Duńskiego kontyngensu przy woysku 'zaymuiącem, pod dowództwem Generała Majora Bachmann. Woysko znaydowalo się w naypięknieyszym Etanie. Nieuszła uwagi przytomnych obcych Oficerów, iego dobra postawa i zręczność.
Lud zebrał się licznie z przykgłey okolicy i często dały się słyszeć powszechne okrzyki: "N iech źyią waleczni Duńczycy!" Korpus ten ma niewiele chorych. Przy różnych wydarzeniach podawali mieszkańcy dowodzącemu Generałowi adressa, składając mu wtnch podzięki za dobrą karność i dobre sprawowanie się woyska, i wynurzaiąe życzenie, iżby woysko to dłużey u nich na kwaterach pozostać mogło. Z Harlem dnia u. Maia.
Tuteysza gazeta zawiera co następnie: "Z iVerxalu dnia 5. Maia.
"W dniach 3. i 4. przyaresztowano w Pa ryzu wiele osób, należących do nowego spieku. Na kilka A dni przed tern wydarzeniem przybyło- do stolicy wielu uwolnionych ze służby woyskówych, co zdawało się mieć związek z odkr tym spiskiem. Pomiędzy aresztowanymi wymieniaią takie iednego z hyłycb Adjutantów Marszałka, Xiecia Tarentu-(Macdona1d), zapewniaią oraz, że Generał Pajol także aresztowany, co iednak niezdaie się bydź prawdą. Pod Dreux zabrano wiele broni, która tam była ukryta,  a w Paryżu mnóstwo uniformów gwarayi żądali. Huet był w ten cza« Sekretarzem Królewskie. Zdaie sie., ii liczba osób, Generalnym Departamentu dolney Le gier y t wpły walących do taieumic spisku, nie iest gdzie pomimo licznych przeciw niemu zaźatakuie'ka iak racaey tych, którzy w pomy- leń, od Pana Fouchebył wspierany. Przed sinym wypadku zamiaru wspierać mieli dzieło. 30. Marca posiadał on zupełne zaufanie X« Oetatnim d.iny był znak, maiący służyć za Montesquiou, ówczesnego Ministra spraw hasło, to iest: karta z troykątem i napisem: wewnętrznych. Jest to człowiek bardzo świa" H o n e t , o yc z y z n a, ie dno ś ć. " N a tły, czego przekonywaiącym są dowodem owe środku Kjrty położony był numer, dlakaidey raporta, które Fouche pod swoiem wydał na osoby inny, a lirzba tychże była bardzo świat imieniem. Z łona tego filantropicznego wielka. Właściwy tego spisku zamiar nie towarzystwa wychodziły wszystkie owe wiaiest wiadomy, altć łatwo domyślić go się domości i pogłoski, które w ciągu ostatnich moina. Wchodzące do tego spisku osoby, dwóch miesięcy tyle wrzawy narobiły. są po naywiększey części bez znaczenia, i Wielu obcych Ministrów w Paryżu poWy« niecierpią teraźnieyszego ,V9 rz ądku rzeczy sełali do swych dworów sztafety z wiadomomeCIerpią Kra A III e y a « A 1 - ,'. . , · q Poiąć niernożna, iak takdui ludzie obiecywać scią o odkryciu tego spisku, maiącego mkcz«* S t obie h T o III; navmnieyszy . pomyśln sku.tek mny zaIJ!iaRA{ah+L1izpn pn k . oyd  ",i/Y .
WOIC występtlyCh za-mlarow. WszelkIe ctry u "'-'CCrtttr  Mtnu podobne źle myślących zamysły, dążące do Monitor zawiera ustawę Królewską z dni* zawichrzetiia spokoyności, są i zawsze będą 7. t. T., tyczącą się spodziewaney iuź dawno podaremnemi. N. Król przyiął naylaskawiey zmiany w Ministerium. Pan Laini, doPreftkta policyi Paryskiego i oświadczył mu tychczasowy pierwszy Prezes Izby Deputoswe ukontentowanie za gorliwość, którey wanych, mianowany iest Ministrem spraw w zdaraemu te m dowiódł." wewnętrznych. Dotychczasowy Minister Od granicy Francu %kiey d.y. Maia. spraw wewnętrzmych, Hrabia Vaublanc, Policya woyskowa dostrzegła była u pe- mianowany Ministrem stanu i członkiem taywnego Oficera sztabowego pierścień, na któ- ney rady. Kanclerzowi Francyi, Panu J:Yill J:Yt yt :: :: r u     V,e , "_ . w t ó "d Anzbray " z o o,d . C/   Y'. słabośc zdrorym znaydował się wizerunek małego Napo- wia Hrabiego Barbe - Marbois, powierzona leona karteczka z numerem, i rota przysięgi, iest tymczasowo wielka pieczęć państwa i Odkrycie to zwróciło na siebie uwagę, i ministerstwo sprawiedliwości. Wczoray wkrótce wyszło na iaw, ii się utrzymuie stawiony był przed Królem Pan Laine 2 y związek pod nazwiskiem tewarzystwa filan- po wykonaniu przysięgi na Ministra w ręce tropicznego, maiący osobne zamhry. Przy- N. Króla, przytomny był radzie Ministrów, aresztowano i»i 345 członków tego towarzy- która ai do godziny 5. trwała, etwa. Z-iayduie sie między nimi Part Huet, p o KbÓ le do1.JierQ on w a k 1n o e Y e U a D . rzy ł l .gO a tygOJ lnia , który był pod Fauche Szefem wydziałowym feaz ero fI Ul 'DlE u. Alą t([( wyraaa. a którego dziełem były owe dwa raporta o prędzey. sprawowaniu się woysk we Francyi. Raporta Xiązę Richelieu poiedzie między 15. i te, obtymuiące w sobie wiele ostrych i obel- ao. do wód do Bourbonne. ywych wyrazów, bYi¥ przX9- z YJ:1ą, iż Mo- Przybył z Neapolu goniec z wiadomością, zywycn wyrazuw, vy J y...:}, . - --- ,. , . ., V 1- · narchowie ąprzymierzeni, znayduiący się 12 Xiezmczka Marya Karolina wypłynie wówczas w Paryżu, oddalenia BaiiżFouchł z Neapolu duia S. Ł m, i przy dobrym wia mnicmaią itdnak, iż ukgaiąc ustawom zdrowia, wytrzyma dziesięć dniową kwarantanę w Marsylii. Drugi sąd woienny pierwszego oddziału woyskowego w Pary & li} wytocz\ł zaocznie proces przeciw Generałowi Bertrand. Sąd ten składał się z Generała artylltryi Tir/ety iako Prezesa, 6. Oficerów sztabowych, iaIto sędziów. Szef batalionu i Aiotti, iako Raporter, odczytał nayprzód pismo urzędowe, z którego się okazuie, iż Bertrand wykonał w roku t8>4- Królowi Ludwikowi przysięgę wierności. Potem wniósł ustnie następujące punkta oskarżenia przeciwko niemu.- "Henryk Bertrand posiadał pierwsze znaczenie między Francuzami, którzy towarzyszyli Bonapartemu w nayściu Francyi; on był pierwszym siepaczem łupieżcy tronu; on w imieniu Bonapartego rozkazywał i rozdawał zasczyty; on rozkazał Generałowi Debelle, ażeby obiął dowództwo w Departams-icie Drome; pokazał się nayhaniebi'ieyszym krzywoprzyeięzcą względem swego Króla, i targnął się zbroyną ręką na Francja- i iey Monarchę" Z tego wszystkiego dowodził Raporter, iż kara za popełnioną przez niego zbrodnię przepisana ieet wyraźnie w Kodexie kryminalnym w Artykule 75 i 87- - Przytomny przyiaciel i krewny* oskarzonego, Pan Jousltn De lasa Ile, prosił o trzy mit sieczne zawieszenie tego processu, ażeby mógł zawiadomić Bertranda O wytoczoney przeciwko niemu sprawie.
Odwoływał się przy tern do 469. Artykułu prawa kryminalnego. Raporter opieraiąc się temu wnioskowi, oświadczył: "Ponieważ Bertrand znayduie się w fizyczney i moral ney niemożności stawienia się osobiście przed Sądem, wniosek przeto obecnego krewnego odrzuconym bydź powinien." - Sąd oddaliwszy się potem końcem wydania wyroku, powrócił o godzinie 5, i oświadczył itdno
myśluie: "iż Generał Bertrand stał się ietotnie winnym zbrodni, o które iest oskarżony, i z tego powodu skazuie się uinityszem na karę śmierti." - Po tym procesie przedsięwzięta będzie sprawa Gentrała LefevreDcsno uettes, który podobnież iest nieprzytomnym. Z Grenobli nadeszły depesze .r wiadomością, ii tam znowu powszechny rokosz wznk. cić chciano. Żołnierze z zwiniętego woyska Legiery, podusczyli włościan w Vtrel iLamure do powstania. Chcieli oni njpaść na Grenoble w nadziei, iź Generał Donndieu wyruszył z woyskiem osidy naprzeciw Xiezney Berry. Dtia 4. o godzinie iotey wieczomey podsiąpili pod miasto w liczbie 1 200 ludzi, lecz przed murami zastali u6zy.
kowane woysko. Królewskie, które przy okrzyku: Niech źyie Król! na nich uderzyło, odgromiło, i 200 niewolnika zabrało. Dway główni naczelnicy nazywaią się: Guilłot} Oficer artylieryi na połowicznym żołdzie, i Didier, znany iuź z podobnych zbrodniczych zamachów. Spotccyność zupełnie przywrócona. Kompania grenadyerów gwardyi narodowey wystąpiła razem z woyskiem osady. Poinieysze wiadomości donoszą, ii do Departamentu Izery weszło kilka legionów departamentowych i 400 iazdy, dla ukarania występnych i osadzenia gmin zbuntowanych. Naynowsze wiadomości z Grenobli potwierdzaią, iż wszystko tam spokoyno i bum poskromiony. Marszałek Massena na śmierć chory.
W 4uch schwytano zbiega Angielskiego lVilliamSy który od lat dwóch popełnionemi prztz siebie rozboiami, i nadzwyczayną siłą fizyczną, stał się postrachem całey okolicy. U derzeniem pięścią mur obala; palcami nay większe wyciąga gwoździe; raz w szalonem uniesieniu, porwawszy w pół służącego, ubiegł z nim pięćdziesiąt kroków, i przerzucił go prztz mur dwadzieścia stóp wy  gdyż zawiesił się na drzewie Więzienie T e m p l e wkrótce będzie w klasztor zamienione. W głę bi wie.kiego dziedzińca wystawione będą cztery kamienne, koloss31ney wielkości posągi: Bezpieczeństwo, Obfitość, Mądrość, Sprawiedliwość. O utarczkach stronnictw i wybuchnięcidch ducha fatcyi w Pi.r-yzu i departamentach, czysto mylne i nie dostateczne za granicą rozchodzą się wieści. Myli się nayprzód Ho mniema, że duch ten cały ogarnął naród. Massa ludu po większey części uienaleźy do niczego, i nietroscze się bynaymuiey o wewnętrzne Państwa sprawy. Stronnictwa, które teraz we Francji przeciw sobie powstaią, rozciągają się naywięcey na stolice i rozmaite stany i klassy naro d u; na wszystko, co w uayodiegleysźym względzie do Rządu należy, na Szlachtę, na woyskowość, "Emigrantów i t. d. W to policzyć należy awanturników z rozmaitych epok rewolucyinych, do których się czepiają próżniacy, brukowcy i drużyna bez Pana. Obadwa główne stronnictwa, iak się to Z wałek między niemi staczanych, zdaie, lą: Roia liści czyli Bur boniś ci, i A n tiB u r b o n i ś c L Między Roialistami tak naiwani U l t r a - R o i a l i ś c i, są godtiem zastanowienia zia wiskiern. Główna treść ich nauki iest następuiąca: "Prawem położeniem Francyi, iest położenie w roku 1789; wszystko co się dotąd stało iest przestępstwem, i każdemu, który iakikolwiek miał udział, tenże za przestępstwo powinien bydź poli" czony. Ultra Roialiści dzielą Francuzów na Hassy. Plenin-purs (Mundus corde et matlibus) są u nich ci, co się nit-eplamili nigdy żadnym w rewolucyi udziałem, i którzy iuź pierwszey konstytucyi przeciwnikami byli. Siedm ósmych części czyste mi są podług nich ci, którzy byli wprawdzie za pierwszem zgro
599 = ·madzeniem Stanów, lecz przy tern wierni Km<<' łowi; podobna rachuba idzie daley z góry na dół, tak iż tym, którzy przy Bonapartem t aź do zrzeczenia się przez niego korony w roku 18' 4 wytrwali, potem z ś przeszedłszy do Burbouów, w roku 1 g « 5 wiernymi im byli, ósma część takowey czyatości itbt przyznana. U m i ark o w a n i Ro iali ś c i, maiąwgłówney sprawie z U 11 ra Roia 1 istam-i w stolicy jednakowy system; jednakże tak daleko nieposuwjią rzeczy. Pragną B u r b o n ó w Kro ewskiigo RzAdu, i częściowego przywrócenia dawnego porządku rzeczy; lecz sa umiarkowanego sposobu myślenia, i widza niemożność cofnienia wstecz rzeczy do roku nojninalnego 1789- Dla tego skłonnymi ea do zlania wie dno wszystkich stronnictw, i d» poiednania się środkami umiarkowane mi i ochraniaiącemi. A n t i - B u r b o n i ś c i przechodzą przez wszystkie cieniowania zdań politycznych, Naymniey liczna część iest za dawnym Rządem; inni chcieliby mieć na tronie syna Bonapartego; inni znowu Rzeczpospolitą lub konstytucye, tego lub owego rodzaiu, a wielu iest za wezwaniem na tron obcey dynastyi. Lecz te wszystkie sprzeczne zdania s $ , na obecną chwilę, oboiętne i w milczeniu» Kończą się one na tern: Wszystko co się od lat ssciu we Francji wydarzyło, było bistorycznem rozwinięciem się narodu, a każdego Francuza nieodzowna powinnością, w tern rozwinięciu się działać ze wszystkich sił swoich. Kto w owym czasie opuścił oyczyznę; kto się uchylił od iey służby; więcey iescze: kto przeciw niey; kto przeciw kształtowi iaki miał Rząd w tey lub owey epoce, iakimkolwiek mógł bydż* tenże, działał lub podniósł oręż - ten iest zdraycą oyczyzny. Ztąd się okazuie: iź niebyło nigdy «tron« nictw, któreby tak groźno stały naprzeciw sob i e , iak R o i a l i ś c i i A n t i - R o i a l i ś c i . 
Jfaide z nIch sprawę swoię nazywa sprawsłuszności i cnoty; sprawę przeciwną, sprawą przestępstwa i zdrady. A ztąd wniosek: ze te stronnictwa, niełatwo do siebie zbliżyć będzie można. Wiadomości Z WłochPowszechnie tu 'mówią, ze 11 Kardynałów, których mianowanie Oyciec S. zatrzymał dotychczas in petto, zostaną promulgowani w dzień Świętych Piotra i Pawła. Maią to bydź sczególniey duchowni innych kraiów, między którymi ztiayduie się dwóch Niemieckich i kilku Francuzkich Biskupów.
Bezpieczeństwo w stolicy iest teraz cokolwiek większe, i daią się iuż czuć korzystne skutki nowo ustanowioney gwardyi mieyskiey; iednakże nie iest to iescze tak pożądana powszechna spokoyność, gdyż W iilnych Włoskich kraiach nieprzed&ięwzięto ostrych środków przeciw rabusiom.
Rozmaite wiadomości.
Miasto Tryest postanowiło wystawić pomnik Cesarzowi Aastryackiemu; zapisano iuź tym końcem 200,000 Złotych Ryńskich. Dominikanie odprawuią teraz w Petersburgu nabożeństwo Katolickie na mieyscu Jezuitów.
Senat wolneąo miasta Lubeki postanowił, - - j .« r ,. " .. - ." "."" , ażeby żydzi wymesh się z miąsta w 4 rech tygoaniach po Wielkieynocy, lub udali eię albo do Moisting, albo za granicę. P. Pestalozzi odwiedził niedawno Genelała Kościuszką w Solur%e. Dway ci sławni ludzie poznali się w Paryżu roku 1803» gdy tam Komeulta HeJwecka bawiła, i powzięli ku sobie szacunek i przyiafń. W Witdnitl otrzymały rozkaz 3 bataliony piechoty i 2 szwadrony iaj.dy, ażeby pociągnęły do ToepIIIb dla odbywania tamie służby podczas bytności Cesarza. Dnia 1 o. Maia przyciągnął w oko \ \r. %Franbfortu uad Menem zakład uUuor<; 2f uski\mz 150 ludzi, przeznaczony do zluzowania lub uzupełnienia swych pułków we Francji. Pouche zaięty itst opisinicm wypadków, których doczr- kił się w oCf; ;ti'ich czttrt-cb jatach, a raczey, ktoretni on kierował. Mówią z uniesieniem w Dreźnie o zdaniu [prawy, które on w kształcie listu, miał przeułać Xieclu IVeuingtoncui.
Jedna z gazet Włoskich, zawiera doniesienie lekarza Fiask: iż g'i"y małżonce pewnego Szlatlłcica Austryaekiego doradził, aby na boi głowy tabakę, pomieszaną z a S a joetida zażywała, chora zaczęła mocno kichać, a w cza-sie kichania wyszło 48 robaczków z nosa, poczem boI głowy ustał zupełnie. - · Dnia 17go Kwietnia rozbił eię statek na Rodanie, między mostami pod Lugdunem.
Właściciel iego wpadł w wodę. Witrny pies tonącego, trzykroć ponurzył się w wodzie i na koniec wyciągnął go sczęśliwie, płynąc z nim ku brzegowi.
Uwiadomienie. Wynalezione przezemnie nIedawno pilniczki do wydobywania odcis ttyf taką zyskały wzietość, iź w krótkim przeciąga czasu w samym Berlinie 24.000 sztuk tychże przedakm. chcAc to dogodne narzędzie rozpowszechnic, dałem w tey mierze komis JJPP, Horn »freudenreich w Poznaniu, u których dostać idi można sztuka po I Ził. 6 pol. eioszy Bogumił IVmckler, Mechanik w Berlinie» Uwiad@mientt. O>ieka małoletnich Czaplińskich uwiad mia Publi znośc, że na dzień aoty Czerwca 1816. wyA na . z* termin hcytacyA wsi Wełny, w PowiecJ- Gniezninskim, Depattan* mu Bydgoskiego, do wydzierżawienia na tizy lata, za wypłatę roczney dzierżawy. Prjystgpuiący do Ikytacyt musi bydź zabezpieczony kaucyą na 500 Tal., hJI<H w papierach hvpotecznych, lub w gotowiznie I tcy ta ya t-odbywać sif będzie w Gnie; znitw domu sadowym. Dobrognysh ')
Dodatek.