KTIOXIIC\ IIAST.\ POZNAKU
llllibus susllensis sufficiunt seorsivaque pel'cepta in casu desolationis, }Jł'Olt nunc l'epamtioni praetacti oratorii applicanda, nulla )1enitus extal'e allin enitur, proinde jure praesentamh praebendal'ii sibi magistratui ad IH'aesens sel'vienti etiam in post prae,.;cntiJms pl'aecustodito et resel'\"at0 ab onere reparationis mentionati Stact:le Ll'ucis ol'atorii rccedere illudque in supportanc1a fabl'ica se in post sentire nolle l'eSllondit, quinimo mentem suam intentioni illubtrissinli, excellcntisilłli et revaendissillli dOll1illi cpi3l"o[Ji, pastol'is sui vigilantissimi, libentel' subjieiendo tran'ólata devol ione et cllipiam altcl'i el'clesiae, vel'bi gTatia parochiali I'osnanipn'ii, applicata. praetactulll oratorium dit'ui vel in alios usus l'ł'ofanos clcstinal'i posse allegavit, seu verius de illo dis)1ollcre cicłem iJlustrissilllo, excellentissimo et revel'endissimo loci vnlinario, }Jrout ip"i meliu!'! et salubrius visulll fuerit, licihun esse professus esl. Postqualll ol'etenus factam ac hic a.llnotatam Homilie nobilis ac spf'ctahiłis magistratu s Posnaniensi:. declaI':ltionem ad toties Illentiollatum Sanctac Cl'ueis QratoriulII pel'sonalitel' accedendo, aclhihitis vocatLsque spectaiHlibus Bock:i muri et llelllllan ligni fabris, magistris in arte sua peritis, civilnu; et illcolis l'osnaniensibus, taxam offil'iosam materiałiUlIl sepiinentiqup coemeterii et diorułJł ibidem reperihiliulll }lf'I'flciclldam l'Uł"avimlls, qua pel':!etrJ. sl'ł'ipti'Jl}lIe seol'sivis hic ill suis origina1ilJlls annexis, litem "A" sigllatis, siquidell1 ex divellditionp tam dl' JIlul'o r]istracto, lateribus coctis, quam ptiaIn sepiI1lcnti coelJleterii circa idem oratorium existelltis, SUlllmalll flonellOl'UIl1 l'olonicaliulll quatuOł' millium septll1gclIlorum ochwdnta coagulari facile posse appal'et colIocataquf' eaelellL summa ccnsus :nmuus }Ier fluinque flol'enos a cenum nUlllel'alldo SUI\lmam anllui proventus florenos ł'olonicales rlueeubs triginta IlOn'llI C'ffil'C'I'C' posse f1ig\luscitur; Jll'oinllf' ta.m !Oulllmam praC'tal'1.u!ll. qUHIII censulll ab ealleTll alluuatim Jll'ovenielltem, ordinatiolli iBustr'issimi, excellentisfiimi et reverendissillli loci ord!tiarii I'eliquellclo, ad consl'l'ilwnclam sUPlwllectilem eeclesiasti am, qUlle pt quanta ihidem rpperiatur, cum illustri praeben<lado nos cOlltulinms, qua visa et rE'visa l'egestl'OtJue speciali per illush'em praebenllarium l'orrecto ac suhscripto, pel' nos autmu hic pm-Hel' in cwiginali sub "B" induso et aPlJosito, distillc" te indigitata, quoniam supvelIex lIraetacta oh }Jel'Leululll sui JWI' furtum ahlatiollis non in ol'atorio def/osita, secI in loco tulo et securo penes iBuslrem praehendal'iullL assen"ata. existit deyotionisflue translatio al' applieatio ohligationuIll in dieto 01'alorio hllcu'SljUe ut meriti fundatol'UIll fiat satis, cui ecclesiae fiet nobis acI praesens l'ompertunl Ilon est. suspensa ergo transport ationp l'raetal'tae sUJlvellectilis, uti secUl'e coBoeatae, eanclem tan
tisper, donec aliter pl'Ovisam fuel'it, apud illustrum pl'aebendarium manere decrevinU1s. QUO vpro spectat alt31'ia, scamna, imag.ines saCl'as ac duas c3.mpanulas in racie oratOl'ii appensas, (Iuouiam taxam eorl}ndem et valorem vel lIlaxime a cupientiłms €adem habere dependere pruuenter juuical'i est possibile nemoquI' hic et nunc, qui ilIa emel'e velit est a(linventus, proinde commissum SUPC)' uivenditione IH'aetactorum altat'ium, Sl'amnoI"um, acrarulll imHginum nEC non campanularulll, si se occa.
sio obtulerit, illustri praelJ(mdario damlulll esse censuimus, summam autem ex divenditione proedidarum, quanta coagulata fuerit, superius annotatae summae capit.ali, ut. junctim unum capitale constituat, adjunge"nuam decrevimus al' omnia et singula, ut pmemissum est, anobis vigore inst.!'umenti commissiolIis perocta. riuelit 1'1' annotat.a et Ilescripta, sensui et. ordinationi finali illustrissimi, excellenUssimi et reverem1issimi domini lo('i fH'dinarii l'ciinquolllo, actum praesentem cum annexis, lega1itatern sui constituentibus, sl'riptis, juxta oblequentiam, instrunwllti l'ommissionis in personas nostras emanat.ae, pel' nos, illustrum p,'aebendftl'ium, lelegatalll a nohili magistratu pt porovisorem, subscriptum sigiHisque respective uniuscujusque IH'Opl'iis communitum, eidem illllstrissimo, excellentissimo et reveremlissimo loci onlmHrJo in oceluso rot.ulo cum debit.a reverentia remittilUli". Cosimil'us Golecki, canonicus cathedra lis Posnaniensis, ad I'raemissa ueputatus cOlUmissarius, manu propl'ia. (Locus sigilIi). Antonius Cudniewicz, nlł10nicus catheuralis I'osnaniensis, ad pl'aemissa deputatus commissarius, manu propria. (LoculuB sigillij. Paulus 'Volnik, lwaepositus Sanct.ae Crucis, manu propria. (Locus sigilli). Emst Theophi1us ]\[enzel, qua delega1 us ex lJIagistmtu Posnaniensi, manu propria. (Locus sigilIi).
Sebastianus :\TejcreJ', ho'>pitalis Stane\ac CnIcis pJ'oYisor, 11I.lI1U propJ'ia. (Lol'uS sigilli). Illustrissimus, excellentissimus pt reverenuissimus dominus €piscopui< PosnaniclJsis, viso et lecto suha !terno actu commissionis, in !,pquelam primitLri adus de clie vigesimrl. octava mensis octobl'is ad ()ralol'iun'. Sam:tae Ll'uei!' suhsecuti, suh die yigesima nOlla mensis )lovelJlDris auno immcdiate elapso milJesimo septingentesimo nonaresimo sexto respectu cjusdem oJ'atorii Sanctap Crucis extra l'ortam "I'atislavipnsem siti, uti in virtute instruInenti ex curia sua emanati, JW" dominos commissarios expedito manibusque tam eOl'undem domi1l00'um commissal'ilOl'um, ({uam etiam illush'is R(ltnodum reverendi 1'auli \\'olnik, ecclesiae collegiatae ae parochialis J)ivae l\Ial'iae :\iIagdanenae Posnaniensis canonki, dict.i OI'atorii Sanctae Crucis prabendal'ii, tUIll nobilium Eruesti Gottlieh Menzel, synuici a nobili magitl'atu, qua l'raetacli oratorii collatoriJms delegati plpnipotelltis pt 
Sebastiani :\Iejerer, ho'>pitalis in antellac :ul idełll onltOl'ium cOllsisellti" pl'Ovisoris, subscl'ipto ac sigillis munito causisque et cirumstantiis, in utroque aetu comlll.biorali pxaratis, pel']1ellsis, siquidl'lII 1Il'1H'lIIbsum oratorium Sa.nctae Crucis in parietibus et tecto notabilitel' ruinosum ex rationeque elevationis viae publicae pel' al)uam decul'J'entem saepius inundari SOlitUIll, non solUIII pcragendis dehite c1ivinis ilH'ptUIlI exstare. verum et populus ab iisdem divinis au(lieł1!Iis ob diffil'i1em ad idem accessum arccri evidentel' IwipatlI" nobilisquI' IJIIIg-istratus 1'0snnniensis, qua l'ollatOl'es, necessariae et omllimodae I'epal'atiolli nunc et in I.osterum nullatenus subvenil'e posse, pel' Ilohilem e gl'emio sui delegatum sese decla.ravit nulIusque 1)1'0 fabl'ica et l'onsel'vatione e.iusdem statu insistcndoque dislJOsitionł saCl'i l'oncilii rl'identini, sessione vigesim<t jH ima, ca.pite septimo de refOl"Illatione, de dil'ueudis ecclesiis et capellis, quae vetustate deterioratae et ob inopiam restaul'al'i uequeunt, sanLitae, dev(ltionen in praetacto ol'atol'io hucusque peragi solitam cum sui s fundationiblls et obligationibu,> ad tl'clesialll Sancti Stanisai I'osnauiensis, ubi ad praesens de\otio pal'(\chialis absoIvitUl', :luthoritate delt'gata apostolica transferendam et altari Sanctae CI'Ucis in dieta eccIesia existenti applicandam esse l'ellsuit et tam modernum, quanł succedaneos praebenrlarios ad ejusmodi ohligationes mI dictum altm'e Sanctae Crucis absolvendas obstrin:\.it. "\l'gent.riał1l dil'ti OI'aturii IJI'cpriam, tum pt alia apparameut[l ad CUlt1l1ll divinulII necessaria, seol'viso regesro specificata, in sacl'al'io ecclesiastico asservauda esse onlinavit. Jus patronatus IJI'aelibatae pl'aebellllae ill 1-aSUITI cessus et decessus praebenda.'ii nobili magistratui l'o»n,lI1iensi .'eservavit. .Jam vero matel'ialium tam OI'atorii, quam et sepilllellt i coemc terii, jam alias per artifices praecedente revisione taxatOl'um, pel'illustribus, reverendissimis Casimit'o Gnlecki et Antolli(\ Cudnipwicz canonicis el'cłesiae suae cathedł'alis, ił< anterius l'onstitutis commis"ariis, sCl":ala talll€n ratione pIH'> offel'entiae, nec non altal'iulII, saCI'at'um imaginum, campanarum, scamnoruł1I et aliol'llIll miuus nel'cssaJ iOl'UIII just9 pretio divenditioncrn praecommisit sUllIllwllIque pl'O divt'IHlilis coaHtHm in loco secUl'o reponendflTrl et arl IIlterim'PIll >'u i (lispo.itj(,nem et oI'CIinationem JIlanfmdarn del're\'it. l'arit£'rque fundum po',t 811bsecutam demolitionelTJ oratOl'ii et sepirnel1ti, nI' illutilitel' jal'eat, divendelJdi, seu ex cen su annno in vim telTagii pendendo, alicui peri'Ollae sReculari in pel'petuum dimittendi, salv:J tamen officiose insl'ri" hemIa assecuratiOlH', praelibatis perillustribus COIIIIHisS1U'iis facultatplH conce!'.!Oit, Pl'OUt ptc. Pł':leentibus pel'illustl'ibus. reverentlissimis Felire Chlapo\Vski. Casimit.o Golecki. .Joanne Zochowski, ecelesine l'a1hcdralis l'aI'onicis, Jmmne P0leński, poenitentiario cathedmli llIeque .Josepho Śniadecki, apos[nlico et cnusarum curiae episcopalis nota rio.
Ex actis curiae episcopalis Posnanit'nsis extl'actulIl et sigillo praeliLa1i illutrissimi, excellelltissimi ac re\,pl'elHlissimidomini episcopi Posnaniensis comlHunitulIl. (-) \Volicld aud(itOl') gen(IJI'ali:5) Posn(aniensis). (L. S.). (-) Casilllil'us Stefański, cancellariae l'ul'iae episcopalis Posnaniensis regens mp S"\. Taxe der J';;reutz-J';;iI'chc so ohneweit ciem BI esslauer ThOl' helegen, welche r1es Canonici III. \Vollnicl{ Probst zugehorig, selhige ist an Front lang i'li Fuss und bl'eit 6H Fus!>, deI' gantze Bau Platz betrigt ::5 Quaclmt-Huthen und 128 Quadmt-FlIss.
ner Bau ciel' I{irche ellthiilt nach der speclClIen Bel'cchnung: 85:iOO Stuck :\[auersteinc. ił 1/1000 = ti I'th  ggr 710 rth 20 ggT Dachstpinp it :JOOO 2;) 3 Stuck Thuren a Sti1ck 2 rth U g!(r 7 4 Stiick Fenster ił Stiick :2 rth 1'2 ggr 10
Summ'l fler Kil'che: lIienon geht flas Ablmgen Ilel' Kirchp ah
7;)2 I'th_ ::'0 ggr 1:10 rt hbleibt in SUllullen: H22 rth 20 ggT
Der Bau-Platz ił Quadrat-Buthe ł rth, el'el'hnet ist
1\:J I'th
Summa SlImlll;\I UIII: 7G;) rth 20 ggr ł'osell, den :10-ten Xo\'ewber' 17!(t (-) C. Bocks, :\łauel'lHeistm'.

:\uf Verlangen "ps lIel'ł'n I'1"ol",t \Vullnick h,lhe ich den I'archan UIII clen "rumi der J';;I'eutz-I';;il'l'he taxil't, wo :37 Feldei' in der BundulIg sieh hefindel1 a I,'pldt 2(1 ggl' mal'ht in SunHwl :10 rth 20 ggr (-) \'_ (,. Beli111ann, ZiIllIUel'-]\[ei1'otel' 5).

Ta!<ie h"łr los' s7pita!a i kościółka św. I{rz'ża, którrch w:-pomuipuie zadlOwało i<;, w nazwie placu św. I{rzyskiego.
34) Archiwum Archidiecezialne w Poznaniu: Acta Episcoualia z r. 1797, pag. 25 nasI.
169-17? 177-178 i 199; za laskawe uprzyslępnienie Iych akl i udzieloną pomoc skladam Ks. Dyr.
Edmundowi Maikowskiemu najserdecznieisze podziękowani... Te same akla W uwierzylelbionych odpisach zachowaly się w Archiwum PańsIw. w Poznaniu: Akta hipoteczne, nr.5R "Grund-Acta des kgl. Sladlgcrichts zu Posen das auf der Vorstadt Flscherey sub nr. (lB8 jetzl 140) beJegene GrundsłUk belreffend". Karla 25 nast., skąd wzięta podana w lekście formuła uwierzyte1niaj'łca, z podpisami i pieczęcią. B5) Acta Episcopalia z r. 17m, pag. 181-183.

POZNAŃ W POCZTKACH 1813 H.
Smutnie zapowiadał się Nowy Rok 1813 dla Księstwa \Val'szawskiego. Wielka armja rozbita cofała się pospiesznie z Rosji. a za nią, sunęła nawała wojsk rosyjskich. Armji francuskiej brakło wodza. t ) Już bowiem w Kownie opuścił Napoleon swych żołnierzy, udają.c się do Paryża, ahy nowe we Francji tworzyc wojsko i na wk:snę pOIlO\nlit' zmierz)'ć :-;i\, 7. przpl'iwllikiem. Komendę zdał Cesarz swemu s7.wagrowi królowi neapolitailskiemu, Joachimowi l\Iuratowi. Jednakże zawiódł się Napoleon. l\Iurat nie odpowied7.iał włożonym nail obowiązkom. Tymczasem do kraju w ślad za sankami uwożącemi \Viclkiego \Vojownika zdążał' szczątki armji polskiej. Szły onc nieco prędzej i pod osłoną cofającej się wielkiej armji i jej korpusów odwodowych miały się przeformować, uzupełnić nowym ł'ekrutem i wraz z temi niedobitkami utworzyć na ziemiach Jlolskich zaporę, :iŻ do powrotu Ce:-;al7a lIa cZ21e po:-;iłków. Takil-' 11) ły przynajmniej zamiar.\-.
Książę Józef, chory i potłuczony pospiesznie zdążał do \Varsza w}', aby tu wspólnie z rządem I\sięstwa \Varszawskiegć) obmyśleć reorganizację armji, Nowe przeto poszły odezwy do narodu, wzy\\"ając{' pod hroll i 110 szeregów tak gwardję namdową, jako też i pospolite ruszenie. 2 ) Oddziały tych formacji miah się zehrać po departamentach, poczem winny hyły ruszyć Jot) Kwestję objęcia komewl i jej llzieje omawh Rehoul Frederik. (:ampagne de lH13. Pal'is lHlO. t. L 2) Przegląd historyc7.łlo-wojskowy, t. HI. (1930), sh'. 41 nast. (.Janusz Staszewski, Rez('rw" woj'lkowe podczas wojen Polski pOl'OzbioJ'owPj).

J64