GAZETA Wielkiego Xicstwap O Z N A N-S K I E G O Nr o. 43w Sobotę dnia 30. Maja 18!8«z Po%naniiaś.iieyezy Pan nadiechał, towarzyszyli Mu do pałacu XięStwa Namieat'riikoetwa, gdzie Jty Krolewicowska Mość X'ciLiczka L u ił w i K a Pruska i JO. Xią2e_ Namiestnik przyimowali przed główntmi pod woiami NN . Podróżnych. JW. Zerboni di Spoettti, Naczelny Prezes \¥. Xiestwa, grono Oficerów, Prezesowie Regt.icyi, Naywyisztgo Sądu Appellacyinego, i iani wyiei urzędnicy, zgroma dzeni byli od godziny 3eiey dla złożenia Nayiaśnieyszemu Panu za Jego przybyciem, hutdu uszanowania swoiego. Od godziny agiey, na wszystkich ulicach począwszy od echyłfls przedmieścia, snuły się tłumy ludu, oczekuiącego z utęsknieniem piękne? chwili oglądania Oyca swoiego. - O wpół do 7mey raczył N. Pan dać posłuchanie JJWW. Generałom i Prezesom. - O godzinie gtey zabrzmiała w ogrodzie wieczorna muzyka woysk<>Wa, z wykrzyknieniem: l/raf Nayiaśoieyszy Król kazał przywołać do Sitbie dowodzącego Generała i innych obecnych tu Generałów i raczył im oświadczyć Naywyźsze, Swoie zadowołnienie. - Na wieczór objawiła się radość mieszkańców miasta w po.wszechnera i dobrowolnem domów ewoicb oświeceniu. Przedwitczór przybycia N ayiaśnieyszego Króla uprzyb-mnił Pan M o e s e r, Królewski Mistrz Soncertów, wybornóm graniem koncertu, (o którym w dc/datku obszeroiey62a nieco wzmianka.) 'Wczoraj' obchodziliśmy rocznicę urodzio N. Królowey Wkiembergskiey, a \ V. Xi 00 źi>fcy J!oss,yiskiey Kata rzy n y Pa wio wney. Unia 3. Maia wszyscy Posłowie dali wi< lki obiad dla JW. Generała Jfcł1]bi Kra s i ńsk ie)J; o, Marszałka Seymu, k-tuty raczył zasczycićewą pfBytomnośiią JQ.Xiążę Namiestnik, a na którym kilkokroMe toasty N. Pana, -Fa,rni!ii J..C. K. Mości, .sczęicia narodu, N amiestnika, Marszalka Seyaiu i Izby 1 'ostlskity, -6peł- f -ione były. Po obiedzie iiMrstarai >viekiem Posłowie oddali imicr.i' nil/by pierścień złoty JW. Generałowi Krasińskiemu z napisem: Izba Poselska Mar. sza iko rn i suietnu; y. środku picricitni?, :rt>k i data ste-ymu. Obchód uroczystości Bożego-Ciała w katedralnym kościtle tuteyjz) in odbył się z etóeowną tey wielkley -pamiątce ustanowierna Ciała i Krwi Pańskiey okazałością. P@ wjeikiey mszy miane.y przez JW, Biskupa Kujawskiego 1 wyszia w rynek starego miasta wielka :o;roceBBya z N. Sakramentem pod niesionym nad nim przez różnych Urzędników publi.czuych baldakinem, przed którym szły cechy z chorągwiami, i Duchowieństwo świeckie i zakonne, a za baldakinem niektórzy senatorowie, Ministrowie i inni urzęduicy. Od drzwi kościelnych wzdłuż ulicy Święto-Jańskiey i na około w rynku stało woysko w szyku, na "którego czel* byt J.C. Mość W..Xiążę Konetaaty otoczony gronem Generałów i Oficerów, daiąc z siebie przykład licznie -zgromadzonemu ludowi głębokiego uszanowania dla tak świętego obrzędu, J O. Xiążę Namiestnik Królewstt wyicchał na czas krótki do J a n o w a . P . Z e l t n e t, Szwaycarski obywatel, żyiący niegdyś w ścisłey przyiażni z ś. p. Koś c i uszką, przyprowadziwszy zwłoki iego z Solu r y do Kra k o w a, przybył tu przed nieiaiim czasem, i iescze bawi. Podług uetanowioaey na giełdzie Wauza wskiey ceny towaróif, cuiru pceedniego :bomień.kosztuie 60, średnieg j g; k3wy przedni, y, 6 . do óA.średniey 5 A do 59; Kumu Jamayki @juft 10005 tyleż AmerykańskieyA porteru bt-.zka 420; śledzi hol. beczka 2,70, Szwedzkich lOS zł. pol. Głos Xiecia Woiewody CzartOT -ysk iego w Senacie dnia 2g. Kwietnia r. Ib Szanowny Senacie 1 ." Rzecz, co pod wasz rozbiór poważni Mężowie .przychodzi, iest iedna z naywainieyszych, o lakich kiedykolwiek wyrokować będziecie, nietylko dla tego, iż w iey przepisach każdy mieszkaniec zabTzpieczenie wolności swey osvbistey, swego życia i honoru zoayduie, ale źe prawa karne na całą masae ludu, na iego obyczaie, przymioty lub zdrożności bizpośredui i naysilnieyezy wply.v miią. Im rzecz iest waźnieysza, tern słusz! dt-.y wymagać m o i m, aby i w trtAci iw wysłowieniu większiy doskonałości nosiła cechę. - Ze w proiekcie wam przeł' zonyia wiele się iescze wid i opusczeń znayduie 4 temu nikt nitzapiztczy. Twierdziłbym nawet, iż pozostały w nim .plamy, które dziwno, ia-k w .prawie now.em i dziś sianowionem w kraiu koi*stytucyinym dopusczonemj bydi mogły. Za ta-kie pocz-ytuię niekióre kary hańbiące, a podług mego zdania daremne, niestosowne i szkodliwe. Niestosowne i szkodliwe, bo poniźaią i tłumią wszy« stkie szlachetne uczucia; daremne, bo nieprowadzą ani doosobistey, ani do powszechney poprawy, która itst głównym celem stanowienia kar*. Hańba nikogo iescze nie poprawiła. Kara hańbiąca ściera z duszy winowaycy ostatki wstydu, któreby w nim i owszem odżywić należało. - Zgadzam .a instytut Y3 ,.. w przyezfem roztrząsaniu Kodexu postępo. wania naylepby wskaże p' trzebę poprawy .w prawach karnych, i wady ich nawtt m wy r< kodliwemi uczyni. - l tej, ieśli się znay duią w proitkcie tiitdngcdr .oAci, ma o a t >k że witlkie zalety.. Pierwsza, i« iesH&ttny.m,i zastąpi 5 trzy prawa obco', aJIaeTrne w"wi < ; _a .rsz y stkie ,." , zakłady górnicze za Xie.twa Warszawskiego wyrabiamenmarzędz. rolniczych i potrzeb wóyik. wy;n prace swo.e ograniczały; w woynie i zamieszaniu i te zmsczały korzyści. Rządowi dopiero konstytucyinemu Królestwa zostało ten waŹHy wydzai ekonom.i Kraiowey dźwignąć, urządzić, w p trzebne pomoce opatrzyć, i iiiezmor. cwana usilnościa do pomyślnego zakwituienia prowadź ć. - Przeznaczony na ten cel iunduszdobr, które sie Wych pizedsijwtiec, do sprowadzeń a potizebnych narzgazi. U stanowienie i urządzenie Dyrekcyi Gorniczey, układ icy etatu, pra.vidła iey czynności, postanowieniem z dnia 20 Lutego 19iógo obijti, n.iyłaskaws2e W. C. K. Mości przychylenie iię do projektu za rowadzenia korpusu Górniczego, dozwolone dla mego te wszystkie korzyści, które go w ścisłey iedności trzymać i iednym duchem ożywiać maią, gł.-.szony zamysł wprowadzenia towarzystwa pr jyiacic Ukiego, któryby żonom i dzieciom urzędników górniczych zapewnił los swobodny na przyszłość, zakaz wprowadzania surowych rud żelaza do kram, dozwolorie nayłaskawiey wprowadzenie bez opłaty cynku do Ro s s y i, OKarH:o;e silną i troskliwa opiekę Rządu dia kopalń kratowych, wyiawiły kra om, xv których Górnictwo nayponiy$iniey zakwita, że P o l s k a zaczyna bydź obczyzna tey ważnej-prz;mysłu ludzkiego gałfzi. - Przez takie tylko pomoce, przy odgłosie takich zaręczyn, Kcmmissya rnogla opatrzyćsie w ludzi zdolnych z zagranicy sprowadzonych, Dyrekcyą złożyć z osób znanych -z gorliwości i nauki, założyć szkole górnictwa w K i e l c a c h , która z pomyślnym skutkiem wzrasta, i posuwa na obecny czas i na przyszłość kraiowe korzyści. Samych osób celuiacych zdolnościami dla obsadzenia Dyrekcyi i kierowania dozorstwami sprowadzono znacznym kosztem - z zagranicy, ia' -; oto: górników i h u tników do dwudj.ie 3 tu kilku osób, i KilkuJziesiat robotników. - Obrąb górnictwa i hutnictwo na J dozorstw podziclo iy został: l.TWiedziano-Gors-Ae, 2. Olkusko- Siswierskie, 3. Samsonowskie, 4. Suchedniów -.kie, J. liialogorsk.e. We wszystkich rych dozorstwach znayduia sie góry zawieraiaoe w sobie rozmaitych krus ców rudy. Sposób używany dotąd otwi .-ranią gór z wierzchu służył raczey do zalania szyb kruszcowych, niźel- do ich wydobycia, nowy i iedynie skuteczny wprowadzony ciąga, krusz« osusza, i roboty górnicze ułatwia. · - Siedm takich podkopów, toiest: w Miedzi aneyGórze, wMiedziance, wi'łaczkach, w Kalli i enney Górze, wŁuko wie, w S trze s z o w i c a c h , w D ą b r o w i e , ie dne iuź uko ń - czone, inne znacznic posunięte, i ceui daley nad tysiąc sążni postępujące, stały się wzorem, knrcii iuź partykularni n śladować zaczęli. W" dozorst wach iuchedniowskiem i Samsono w skiem, niebyło w. elkich pieców, a i te, ktnre pozostały małe i nie wiele pożyteczne; równie z umerni zakładami'kuźnie hut i innych fabryk żelaznych nawalncrni wo d mi pozoosio,>e były; te wszystkie, iedne pon.*prawiano, inne z gruntu dźwigr.iono, owe dwa wielkie piece założono, fabrykę kos i sierpów wy stawiono, dwie szluliernie wystawiono, cynownia do pobielania blach wzniesiona, domy mieszkalne dla h u tników, kużniarzy i innych rzemieślników zbudowane, d n e gisernie urządzone, postawiły te dwa dozorstwa w stanie wydania żelaza surowego ceL 20778 funtówąo, żelaza kutego ceL 123:5, a w'narzędziach znaczną iego ilość. - W dozorstwie Miedziano-górskim upadła dawna huta do perwszego przetapania rud z mtedzianey góry potiZ;bna, nowa z gruntu została wzniesiona, przy niey wymurowane są magazyny do składu kruszc ów, ao składów węgli, do rosztowania ru d, i domy mieszkalne dl> rzemieślników. - W dozorstwie Olkusko- Siewkrskiem odkryto nową kopalnią Ga Im J nu. Wymurowany został wielki gmach 2 wszystkiemi pKcaIIH do wytapiania cynku; huta ta iuż na rok 18' 8 do 6000 ceL zysku wydaie, a gdyby był odbyt większy, może do 10,000 cer. dostarczyć. Obok huty cynku w u ą b r o w i e zakłada się fabryka ałun u, do czego są iuź wielkie p. czynione przygotowania, w zapasie znayduie się popiołów p r z e t o 4000 korcy. W ternie dozorstwie są dwie wielkie kopalnie węgli kamiennych założone, z rych wydobyto 108,000 korcy węgla twardego, a 59,000 korcy miałkiego. Obfitość węgla tam iest tak znaczna, II, ca!y kray b;dzie moAl bydż węglem opatrzony, skoro rzeka Pr żenisz a do W i s ł y wchodząca spławną będzie, do czego, iak się wyiey rzekło, iuź są przedsięwzięte roboty. - W temźedozorstwie na rozpoznawanie O l k u s z a z.iaczne łożone były koszta w zamiarze zebrania dokładnych i niezawodnych wiadomości, dla ułożenia ogólnsgo planu robot około odkrycia tey zapadłey 1 zalaney kopalni. Doświadczenia tegoroczne do 30,000 kosztowały. Dotąd niebyło iescze w naszym kiaiu huty rafineryi różnych zmie 47 Aszanych kruszców, iakie znayduią się sczególniey w naszych kopaniach miedziano-gorskich Takowa huta kosztowna, z wszystkiem w niey potrzebnesui piecami, iuź iest w HiałoAórach wymurowana i całkiem skończona. W ydala przy pierwizem swem rozpocj.ęciti n.iedzi 107 cetiurow, srebra czystego 23 gizj wny 111 łota. Na rok zaś a S A wyaać może 000 ceL miedzi, 500 gteywien srebra. Obok tey huty muruie się terjz f bryka niusiędzu, i iuź są podkopane kinały, przysposobiony materyał do wymurowania wieikiey walcowni blach zynkowych, miedzianych i żelaznych; również przy tym nowym zakładzie wiele pobudowano mitszkań dla potrzebnych oficyalistow i robotników Ponieważ wszystkie te okol.ee obfi uią wkaruitń do murowania prz-yd.nny, przeto założone są trzy wielki., cegielnie do robienia dachówek, aby murowane domy mogły bydź dachówką pokrvt-,. - Nadto, w dobrach górniczych foi*ark Masió K i gumnami i oborami wymurowany został W ostatnim roku budów!« te kosztowały przeszło 2$0,000, co koniecznie postęp górnictwa ws rzyiiuie, gdyż massa dochodów od właściwego przeznaczenia swego oderwana, na zakładowe budowy obróconą bydź musi. - Skoro pierwiastki bkim postępnym posunęły się krokiem, zapewne dalsze usiłowania iuź na ubitszym torze czynione, coraz większe rokuią nadzieie. W roku przeszłym dobra górnicre prztz nadzwyczayne gradobicie znaczn; poniosły klęskę, pomocRządowa srała się dla nich konieczna i dla podźwignienia gospodarstwa i dla zabezpieczenia nakładów na kopalnie, na zakwitnirnie .których dzieli się baczność i staranność Dyrekcyi górniczey. (Dalazy ciąg następnie.) Od granicy Rossyiskiey. Według powziętey wiadomości, N. Cesarz Rossyiski wyitchawszy z War s z a w y , przybył dnia 6. Maja do Kamieńca Podolskiego, a z tamtąd dnia g. udał się daley w podróż przez I s e a k o w c e do C h o c i m i a , z kąd poiechał przez B e ł z do B ee a ra b li. Dnia ,1J;. postanowił w Kisz eriewiu stanąć 1 zabawiwszy tam dzień, udać się do twierdz-y B e n d e r u, a po obeyrzeniu woyaka zebranego podTerespole m w%Besarabii,chciał podróż swoią przedsięwziąć do Odessy, 1 zamyślał stanąć dnia 13 M-aja na mieyrai. · en Homburg odebrał od N. Cesarstw odprawiwszy klęcząc K1 r i, sy.ak,ego zasczytoe-cenie, aby mu w tey b i · W H Z A X A A ! S . ' A Codroiy towarzyszył, i zapewne odprawi zJ. .kupo» miał b z a, 4 K A , · " £" ? '} n. * 1 * g P o dr ó i z T e r e s p o ł a d o 5 J U A « 2 5 i o S 2 W. f A @dessy, potem przez- Krym i cały kray sięgę, przyilcJ? V L"'*o" '*'''* W k i na powrót do Moskwy. dokajdJ.C w 3 r A S S A i A A ' t", M U S'3 Mość przybyd, m a dnia. , 3. Czerwca , b. "i i a V A T £ r M r A A " A »0», et Gdy si, dowlekano *, N. Ce.arz dliwości i, Arcybl3 H 7 bI o £" ? ¥ ' " Bos.y«fa" w p e e W ł i Y swpiey z K a m i e ń. a koronęKrólewca 3 r Z % * doBesa-rabii, przeieidzać będzie grftnio, 8» A y c b S A & i . i S S S T ' " J A « . l , c , . *, p o d O k o p a m i , G . n e r a l M ,j o r L, b e r ł o , i a b l k o , k' £« r , m r " " H o h e n. g g Dowód«« gnnicuy WBU..O- wn% zaweL przemowa "< o i j; 2 7 A Wim., i Starosta Cyrkułowy R.osentbal Marszałek państwa dał w £ ht P' I T " · ebrali rożka, o d Władz .s.woich, aby .1, radowi p X A A A «dahnamuyscerzeczoneygva.icy, i tam naywyższy .topień «nCH-, NQ y b Y C O oczek. wah rozkazów J. C. Mości. N. Cesarz tad Kar o l X I V J -an Lr" v " BossyBtkirn %Tithb&ąJ}}) śiććz ()1\ą.,cUb (Q1h<0-- }(r m Iłmtw-Slwkdzki alp ho n s e całą linią Francuzka. Gdy przybił na koniec przedmieścia Świętego Antoniego, oyrzal oddział młodzieży nabiiaiącey zręczni» działa i iak lwy poiykaiącey się, ale która nie będąc od nikogo wspierana zoetałaby znękaną i w sztuki rozsiekaną ud przcmagaiącey łnzby Rozmaite wiąinmości. nieprzyjaciół, bo nie m)ślelipoddać się a J eden z dziesmików Paryzkich ogłosił l}st byli to uczniowie szkoły politechiiczury. Pe» oddaiący świetną słuszność waleczności naro- łen uwielbienia dla nich 30 K o I n i c ki, wsiał du Polskiego, a ten iest następuiący: 02 się wydanie im potrzebnych rozkazów, i "Czytałem w iednym z ostatnich N rów pilnowanie Hi wykonania. Z tbrał, ile mogły' dziennika WPana opis wojskowego życia- gwardyi narodowcy, tudaiei nieco wuyeka zmarłego Generała Kościuszki. Zawsze liniowego, pociągnął znitmi, uderzył na nie» nazwisko tego buhatyra przywodzi mi na pa- przyjaciela, i tyle dokazał, żt uratował tę raięć dwóch innych Polaków, Xiecia Ponia- mężną młodzież od oczywistey śmierci. U* towskiego i Generała S o K o J n ic kiego, czniowie szkoły politechniczney nie wiedzieli, których męztwo przynosi także zasczyt ich komu winni byli ocalenie swoie, i dotąd nie kraiowi, tudzież, zaraz mi przychodzi na było im wiadomo, że ie winni cudzoziemcopamięć, że ci rycerze prawie podubnym epo- wi, który przez lat 20 był ciągle uczestnikiem eobeni życie uiraciłi.-Xiąźę Ponia to-wski nasxey chwały wuieaney. «jenerał Sokolwskoczył w rzekę Elsterę chcąc ią wpław nicki służył Francyi w kampaniach nad przebydż" po zerwaniu mostu pod L i p s k i e m , i ł e n e m, we W ł o s z e c h, i »»redzie, gdzie i życie tam utracił. Generał Kościuszko go wiodła powinność żołnierza witrnego pounaarł w Szwaycaryi szwankuiąe z konia wołaniu iego. Jemu to wpewnem zdarzew przepaściach, między któremi odbywał niu we F r a n c y i powiedział wspaniałomyślny zwykle konne przechadzki. J a n S o kw lo i - Cesarz A l e x a n d e r: Szacuie WPana; Poek i umarł niemniey niesczęśliwym sposobem lacy są walecznemi ludźmib kocham ich i cd konia. Zgon iego dał mi powód do przy- szacuię. Chcą użYwać wolności, dam im poranienia mało, albo wcale niewiadomego wiec wolność. Zobaczą A ie umiem dotrzYczynu tego Generała, którym wielką przysłu- mac obietnicy. Jakoż i dotrzymał. - So» ge Francyi uczynił. *-Dnia 30. Marca roku. ko In icki był nieustraszony, ale i roziroprty J&14. w czasie woienney rozprawy pod Pa- na polu biiwy. Biegły w umiejętnościach i ryżem waleczny ten Polak, lubo nie był naukach, przyiemoy w towarzystwie..... ** -. Dodatek