GAZETA Wielkiego Xicstwa POZNANSKIEGO Nro.90. w Srodę dnia 11. Listopada i8»8» Z listu prywatnego Z Akwisgranu dnia 2jJ. Października. Pogłoska, która według listu W Pana z dnia Ago m. b. rozeszła się w tameczney okolicy o iakieysw zamianie Wielkiego Xiestwa Poznańskiego, itet bez wseelkiey zasady. Jakkolwiek działaaia tuteysze skrycie sie; odbywała, wiem przecież z nader dobrego źródła, ii iescze o żadney zmianie obecnych stosunków Prowincyi Polskich mowy niebyło. Wczorayszy Dziennik Urzędowy tuteyszy zawiera następuiące Wezwanie do dobroczynności. Miasto W r z e ś n i a utraciło w dniu totym ra. b. przez pożar ognia 34 domy z inne mi zabudowaniami. Mieszkance przy natarczywości, z iaką się płomień szerzył, całego swego mięnja pozbawieni zostali. Wzywamy mieszkańców Departamentu tuteyszego, którzy przy licznych wypadkach dobroczynności ewoiey dali iuż dowody, ażeby i teraz zlitować się zechcieli nad losem swoich spółobywateli, przesyłane dobrowolne twe ofiary na ręce Ur. M o e c z e ń s k i e g o, Radcy, Ziemiańskiego, który z rozporządzenia ich' w swym czasie przez pisma publiczne zda sprawę. W mieście Poznaniu Pan C z a r n o w s ki Dyrektor miasta i Policy! przyimować będzie dobroczynne ofiary i odsyłać ie Ur. M o « · C z e ń s k i e r a u, Radcy Ziemiańskiemu. Poznań dnia 35. Października igiSKrólewsko - Pruska Regencya 1« Z Valenciennes d. 24. Października. Przegląd, czyli raczey popisy woyskaj które wczoray pod naszemi murami miały mieysce, nader piękny wystawiały widok. Praeajło 6,000 przyjezdnych by to świadkami lei pod Do u a y hufce Saskie, Duńskie i Hannowcrskie, i dosięgły woyeko Angielskie na równinie Denainskiey. To zrobiło zmyślony odwrót ku obozowi pod Fam ars. Tu rozwinęły się wielkie siły bitne. Przeszło 60,000 ludzi piechoty, 6uoo iazdy i 150 dział czyniły różne poruszenia aż do godziny 6. wieczorney. Pagórki Fainjrskie, mnóstwem widzów okryte, były kilkakrotnie bagnetem zdobyte, a zabranych w niewolę widzów bez okupu wydawano, i bardzo eię grzecznie z nimi obchodzono. Naypięknieysza pogoda eprzyiała tym obrotom, ktoremi Xiążę Wellington dowodził. Cesarz Alex a n d e r i Król Pruski byli ciągle na koniu. Rossyanie pozostali zwycięzcami przy popi-ach. Kilku ludzi poniosło ciężkie rany. Podczas świetney uc-.ty, daney ontgday przez Lorda W e II i n g t o n a dla Monarchów, wystawiony namiot ozdobiony był chorągwiami wszystkich eprzyiaźnionych teraz naro- z dów. Wczoray znaydował się na tuteyszym domu widowiskowym napis: Concordiae gentium (Zgodzie narodów). Na wieczór dał Xiąźę W e II i n g t o n bał, wywzaienmhiąc się za bal dany poprzedzającego dnia przez miasto. Monarchowie tańczyli z Damami Valenciennenffkiemi kilka polskich tańców. Dziś z południa wyiechali ztąd Cesarz Rossyiski i Król Pruski wśród gromu dział d o M a u b e u g e . Staną iutro w S e d a n i e , odbędą nazaiutrz popis wojska Pruskiego, zasczycą przytomnością swoią bal u Generała Ziethen i poiadą potem do Paryża. Z/śkmsgranu dnij3so. Października. Pogłoska, iż między obudwoma Cesarzami wynikły nieporozumienia z powodu okoliczności Badeńskich, iest bez zasady. Podobno Monarchowie przed swoim ztą« wyiazdem, wydadzą do Ludu Francuzki»-go 120odezwę, w które y oświadczą: iż woyeka ich nie inaczey, iak tylko na żądanie L u d w i k a X V I I I powrócą do Francyi. Z Bruxelli dnia 30. Października. N. Cesarzowa Rossyiska matka przybędzie tu około 3. Listopada. Przyporządzaią zarazem ieden z, oaypięknieyszych gmachów na mieszkanie dla N. Cesarza Rnssyiskiego. Miasto wyprawi świetny festyn dla NN. Osób. N. Cesarz Rossyieki niezmiernie iest kontent ze stanu korpusu woyska swoiego we F r a n c y i, 4 dał to w naypochltbnieyszyra eposobie poznać Generałowi, Hrabiemu W 0r ońcowu. W mieście tuteyszem iest w porę tak wielo rodzin Angielskich, iż na ulicach słychać tyle angielsczyzny, co i francuzczyzny. Hrabia Buol - Schauenstein bawi tu, lecz wkrótce wyiedzie do P a ryż a . Nieledwo wszyscy artyści zwalili się (u Akwiegranu. Kontyngens Hannowerski z 195 Oficerów » 3850 Podoficerów i szeregowych, i »45 koni, zacznie tędy wkrótce przechodzić oddziałami. Woysko Duńskie, iakie 4000 ludzi, pociągnie przeje Antwerpią. Z Antwerpii d. 24. Października. Niedawno kazał Pleban w tuteyszym po» Jezuickim kościele o nieśmiertelności duszy. Jeden z słuchaczów wpadł na tę niesczęśliwą myśl, iż przerywaiąc Plebanowi kazanie, zawołał na niego: "I WPan w tey wielkiey materyi tyle wiesz, co i ia.** Prawdaćto może, ale rzeczony słuchacz, który poważył się w ten czas gadać, kiedy tylko miał słuchać, za daoe przez to zgorszenie, skazany wczoray został na 14 dni więzienia, zapłacenie so Złotych za karę i kosztów processowych. Od dolnego Renu d. 30. Października. W Wyck pod Dnurstede zawaliła się Wleza kościoła Kafoikkiego.vcO tylko zbudo- nieważ potrzeba było pierwey nieiedno sprowana. stować i odbyć, co poprzedzać miało nowe u. Earon Al e x a n d e r H u m b o l d t przed- etanowienie Uyecezyi, iakośmy wam w mwcey eięweżmie podróż do Azy i, do którey Król podówczas mowie oświadczyli. Wkrótce po Pruski przeznaczył mu na lat 5 po 12,000 Talarów roczj ie. B o n n był naymłodszym z uniwersytetów Katolickich w N i e m c z e c h, bo dopiero w roku 1787 przez Elektora Kotońskiego Maxy mi liana Austryackkgo założony, i klasztornemi, a mianowicie po- Jtzuickiemi dobrami ho.' it uposażony, lecz wybuchła woyna rew lucyina wkrótce go do upadku przywiodła. ZZurichu dnia - ?j. Października. Gazeta tuteysza zawiera następującą odezwę: "Woyska sprzymierzone wyruszą niezawodnie i bezzwłocznie z Frań c y i. Otwiera się teraz nowa i ważna epoka dla całty Europy. JfCz«-i pomyślenie o"skutKach M iey, tych IOijazny rjisjey r.ieczytaią, r n będzie W stania zachęcić ii h Ł ażeby ią w Październiku, Listopadzie i Grudniu trzymali, do czig« ich ninieyezem u; .rzeymie zapraszamy, to o innych zaletach slrornuość nam mówić nie dozwala. *" Państwa Papiezkie. Oto itst mowa Oyca Śgo, miana do zgromadzony lt Kardynałów ri,i ostatnim taynym Konsystorzu dni* 2. Października r. b. " Wielebni Bracia! Uwiadomiwszy was prz« d rokiem (d ia 5. Listopada 18' 7) z tego saun go mitysca, o uinonie zawzrt. y znaybtilsjym w< hrystueie Synem Naszym Maxym i l i a n e m J ó z e f e m, N. Królem Bawar'kim, prz'l żyliśmy wam wprawdzie oraz i fi*t Apostolski (bullę), mocą kton 1(0 umo Wę tę <<'<wa nu była i« scze w Ba wary i . .głoszona, a?i też bulla względem rozgraniczenia Dyicezyi i' S 'ze nie była wyszła. Owi nowo mianowani Biskupi mieli z.raz po odebraniu Apostolsktey bulli ir .staltocyiney umiesczonymi bydź pizy owych Katedrach, na które byli mianowarrymi, skoro tylko bulla owa, za poprzedniczem ogłoszeniem rzeczoney umowy, byłaby do skutku przyprowadzona. "Taki był stan rzeczy, podczas gdy no« "sięga, mająca wykonać się na akt konetytuwa kpnetytucya ziawiła się w Krolewstwie, "cyi, nie wymierzona iest na żaden sposób tv którey, iako też i w należących do niey za- "przeciwko dogmatem lub prawom kościelłączeniach, znaleźliśmy kilkanaście ustano- "rym, ponieważ przy ogłoszeniu aktu konwionych punktów względem Religii i Kościo- "stytucyi, było wyraźnym zamiarem i wolą ła katolickiego takowych, które zaiste napeł- "Króla, aby przysięga ta miała wpływ iedyniły Nas głębokim smutkiem i boleścią. Na- "nie na stosunki cywilne, przeżcobyowych, radzaliśmy się więc z doyrzałera zastanowię- "co ią wykonywaią, na żaden sposób obowiąnitm, iakiego ważność rzeczy wymagała, iak "zywać nie mogła do tego, coby sprzeciwia» «obie postąpić mamy, aby nie zaniedbywać "ło się prawom Boga i Kościoła, powinności Naszey, względem sprawy Reli- "Wielebni Bracia! Łatwo poznacie, iaką gii katolickiey w owem Królestwie; aliżci N. ulgę i iaką pociechę sprawiło to oświadczenie Król Bawarski prosił Nas właśnie w tym cza- Króla dla Nas w owym smutku Naszym; wisie nayusilniey, abyśmy wysłać mogli do Ba- dziemy albowiem przezto otworzoną sobie wary i Apostoiekiego Nuncyusza, aby za ie- drogę do uchylenia za pomocą Boską powstago przyczynieniem się, mogło wszystko przy- łych trudności. Wekutiu tego przychylaprowadzonem bydź do skutlcu, dokonanie my się do żądania Królewskiego z największą konkordatu przyśpieszonern, i tym sposobem gotowością, i przykazuiemy Nuncyuszowi Biskupi przy rządzie Kościołów swoich umie- Naszemu, wyiechać bezzwłocznie do M 0sczeni. Dowiedziawszy się daley N. Król, n a c k i u m, aby tłómaczył myśli i życzenia jaką boleść sprawiły Nam wyż wspomienione Nasze Królowi, i to wszystko do skutku do-, punkta; ożywiony gorącem pragnieniem prowadził, o cośmy siq z Królem Jmcią uło» - uchylenia przyczyn zgryzoty N aezey, oświad - żyli, aby Biskupi obieli Rząd w Dyecezyach, czył Nam wyraźnie lietem urzędowym, (któ- swoich, i aby umowa zupełnie dokonana, rego kopię zaleciliśmy przełożyć wam) a to została. przez ukochanego Syna Naszego Kazimie - "Gorliwość Króla Jmci dla nayświętszey rza H a ff e l i n a, Kardynała Sgo Kościoła Religii dowiedziona niezbitemi świadectwy, Rzymskiego, i pełnomocnego Ministra S*o- daie Nam pewną nadzieię, iż będzie wszelitgo przy Nas i przy tey S. Stolicy: "iż Jego kir mi sposobami starał się o utrzymanie czy"przedaięwzięciem było, i na zawsze będzie, stey i nienaruszonej Rtłigii katolickiey wKró"aby umowa zawarta ze Stolicą S. na dniu g. lestwie, tudzież (iak z pewnością ufamy) o "czerwea r. p. i8»7» wiernie i sumiennie iey codzień większe rozkrzewienie się, na "co do wszystkich artykułów wykonaną zo- cześć Wszechmogącego Boga. "stała; że umowa ta obwiesczona bydź" ma "Zdawało się Nam Wielebni Bracia, ie "i.iko prawo stanu, i zawsze za takie uwa- to wszystko powinniśmy wam byli przełożyć, "żana; że edykt dołączony do aktu konsty- abyście wiedzieli, w iakim stanie zoayduią "tucyi, którego cel główny zmierza do utrzy się interessa kościelne w Królestwie Bawar"mania porządku, epokoyności i zgody mię- skiem, i abyście się mogli przeyrzeć i rozpac z y wezystkiem; Poddanymi Państwa, słu- trzyć w całym trybie postępowania Naszego "ży za prawidło iedynie dla tych, którzy nie w tey sprawie." ,,,wymaią Religii Katolickiey, przeciwnie zaś, "że dla wszystkich Katolików umowa (kon- Oto iest dokładna omowa nadmienionego "koxiiat) iest prawidłem; cakoniec, iż przy- w powyiszey mowie oświadczenia Króla Jmct Bawarskiego: "N. KrSI Jegomość Bawarski konania Jego Świątobliwości o czystości l rzedowiedział się z niewypowiedzianym smu- teiności zamiarów Jego. tkiem, ze niektóre artykuły obwiesczoney dla ludów Jego konstytucyi, sczególniey zaś załączony do niey edykt względem stosunków religiynych, zdawał sie. Jego Świątobliwości nieiako przeciwny prawom kościoła. Zmartwiony naydolkliwiey i nad wyobrażenie z powodu tego, niemniey przeięty chęcią uchylenia wszelkich wątpliwości i zawad względem owych punktów zachodzących, upoważnił N. Król Jmć mnie niżey podpisanego, abym lego Świątobliwości wynurzył uczucia i myśli Jego, i w imieniu Królewskim J ego Świątobliwość upewnił, iż konkordat zawarty w dniu 5. Czerwca i8*7 ze Stolicą S. , dopełnionym będzie co do wszystkich artykułów wiernie i sumiennie; że konkordat ten obwiesczonym zostanie iako prawo stanu i zawsze iako takie zachowanym i uważanym będzie; że edykt załączony do aktu konstytucyi, którego główny cel zmierzał do utrzymania porządku, epokoyności i zgody między wszystkieint Poddanymi, dla tych tylko służyć ma za prawidło, którzy Religii katolickiey nie wyzoaią, a że konkordat iest i bydź ma prawidłem dla Katolików; że zaprzysiężenie aktu konstytucyi nie jest wymierzone ani przeciwko dogmatom, ani przeciwko prawom kościelnym, ponieważ podczas ogłoszenia aktu konstytucyi było wyraźną wolą i istotnym zamiarem Króla, aby ta przysięga miała iedynie wpływ do stosunków cywilnych, któraby wykonywaiących ią niezobowiązywała bynaymniey do żsdnych czynności sprzeciwiających się prawom Boskim i Kościoła. »Takie iest oświadczenie, takie są uczucia Króla Jmci, naymiłościwszego Pana moiego, od którego upoważniony zostałem wynurzyć ie w imieniu Jego i upewnić, że Go nic bardziey nie obchodzi, nad możność prze W Rzymie dnia 27. Września igig. (Podp.) C L. Kardynał Uiiffelin, Minister pełnomocny N. Król« Bawarskiego przy Stolicy S.". Z Paryża dnia 2$. Października. Dziś spodziewani tu są oby dwa y sprzymierzeni Monarchowie, NN. Cesarz Alexander i Król Fryderyk Wilhe lm. Rachuią teraz w liczbie 39 millionów mieszkańców Francyi, 2 mil. 300,000 Kalwinów, l mil. 100,000 Lutrów, 600,000 Żydów, sodo Hernhutrów i 150 Kwakrów. Przybył tu W. Podkomorzy Austryackij Hrabia W rbn a. Kardynał C a m b a c e r e s, Arcybiskup Roueński, umarł onegday w Rouen w 6f. roku życia swoiego. Z Londynu dnia 30. Października. Wczorayezey nocy rozumiano, iż Królowa dokona życfe. Zrana zapadła w sen wyniaczaiący. Dnia 35. skończył Król 58my rok panowania. Żaden Król Angielski nierządził tak długo. Xiążę Regent ulegaiąc usilnym chorey swey matki życzeniom, poiednał się, z Xiążęciem S u s s ex. Pruski Poseł, Baron Humboldt, Dyrektor Bornemann, i Bankier Ro th s c hi l d) wręczyli wczoray bankowi Angielskiemu Pruskie zapisy na ostatnią pożyczkę. Pora czasu tak tu teraz łagodna, iak podczas wiosny (to samo wPetersburgu); wokoIicy tuteyszey znayduią fiołki a krzewy wypusczaią nowe pączki (to samo w okolicy H a mburga). Rossya posyła do Hiszpanii 3 fregaty., które iui kanał przebyły. Podłóg g»z6t tuteyazycb w& rgey urzędni- "chwycił się Innego H'st*ei*(u?-' - "Gdyby cy His/pańscy rnaią bydź »vezwani, ieby rzą- Monsieur (odpowiedział Generał) wstąpił na dowi przez 3 lata darmo sluiyli. tron, zapewneby starał się poznać grunto. wnie rzetelny stan F r a n c y i, i niezawodnie Okolica tuteysza S pafieids zwana, gdzIe łb . k b t trzyma y S1.ę ws azanego mu przez ra a Pan H u n t przed 2 laty upadek rządu An- " C kł T . t . ł .. . .. toru. - esarz rze : " o mI eI w agIelskIego opowIadał, okrywa SIę ttraz pIę- d . k . lk k t . X .. W 11 . t . . nIe I a ro nIe IąIę e Ing on poknemI domamI. . d . ł "" "WIe ZIa . Wiadome sei Mexykańskie nie brzmią pochl< bnie dla woysk Królewskich; powstańcy wzmagaią się z każdym dniem, a Xiądz T o rr e s itst strasznieyszym nii pierwcy; związki Woyska Hiszpańskiego przerwane; bez mocney zasłony nie moie włestu.ść Hiszpańska ukazać się na gościńcach. Zdaie się hydi rzeczą pewną, (tak się wyraża iedna z gazet Amerykańskich) ii ziawienie się Wodza r. śmiałem postanowieniem, któryby uroiał połąc?)ó rozsypanych powstańców, mogłoby rz-ąd Hitzpjrisai nsbawić wielkiej trwogi. Dziennik Winistrowgki Kuryer ogłasza rozmaite sczegóły o dzi-łaniach hongressu Akwisgrańskiego, i o Monarchach taai będących. Co do Cesarza Kossyiskiego, ogłosu co msiępuie: "Oi ia pewnego Generał Margr.bia Mail a n Par l' r a u c yi. który niej,dy> był Aujutanttm przy Generale M o r t a u, odibr-ł list od X;ę< ia U oł Koń s» i e g u uwiadomiaiąi y , ie będzie miał posłuchani * u Cesarza Al e - xandra, oiton. prosi* p.dcz.is bilu danego przez miasto Akwisgrai» Generał Mais o n przybył du pała u Cesarza, gdy ten powróuł z przechadzki odprswioney z Xięciem R i e h t i ie iw Genefał Jiaron j um i ni Wprowadził t-renerAłd Maison do Cesarza, itory długo z nim mimoniiie o rzeczach politycznych, rozmawiał, "Potrztba (izekł Ce"sarz A l e x anel ej; aby wszędzie wszystkie "ludy uwolnione były od samowolności. - "Wiesz, com w P o l s c e zdziałał, a to sa"roo w całem państwie rnoiem chcę uczynić. "C o się (yrze F r a n c y i, sczerze pragnę, "i e by sczęśJiwą, wielką i silną była. Mo"iesz mi. Gentrałe, zawierzyć w ley raierze boiestem ucztiw y m człowiekiem." - " , Generał M a i s o n, wzruszony mocno tak ślachttmmi wyrazami wielkiego Monarchy, chciał pocałować go w rękę; ałe Monarcha wziął go w swe obiccie i uściskał. - "Mam "wiele zaufania (rzekł potem Cesarz) w ro"zuroie i dobrych chęciacb Króla Ludwiga XVIII. Ale powiedz mi, Generacj e, czyi* nie lękaią się we F rań c y i, aby, "gdy Monsieur, brat iego, na tron wstąpi, nie Z KaJyxu dnia 9. Października, Zawiotły tu z I -i 11) y ł; -itry okręty Z kosztowntmi ładunkami i przeszło i milliony plastrów gotowizny dfa kupców. Ze Stambulu d. 2$. Października. S ilikdar (Mi-cz.. wy; utracił swóy urząd przez śmieszrie wydarzenie. Miał on njesczęście, ii na drodze do meczetu, zrzucił zawóy z głowy Sułuna, i tr. lunek ten, który Turcy za wróg czarny uwaiaią, rozstrzygnął iego oddalenie. Z Petersburga d. g. Października. Senat, stosownie do ukazu N. Pana, wydanego na prztłoienie Ministra spraw duchownych i os'vitcenia, pod ł do powszechney wiadomości, ii wolą test Monanhy, aby osoby duchowne wolne były od donoszenia femui Ministrowi o uiywaniu wł ścian przez ich panów do robienia im w dni niedzielne, oraz święta, gdzie i*kie sa, obchodzone, i ieby każde y Gubernii. o postępach cudzoziemskich Towarzystw bibliynych tak w Europie-, iak i innych częściach świata. Europa. Wielko-Brytańskie i inne zagraniczne towarzystwa bibiiyne w przeciągu czternastu iat wyprzedały i rozdały ll:9q7 93 bibiiy, i 104,306 txemplarzy nowego testamentu; licząc zaś od początkowego tego nastania, rozdało więcey dwoeb. milionów txemplarzy. Dochód z tego, roku l g 14 wynbsił 86.979 funtów szterlingów (blisko 1,800,000 rublij; wydatki wy» hosiły 71,099 funtów szterlingów {1,400,000 łubIi.) Wtenczas, kiedy główne towarzystwo Wielko- Brytańskie zaymuie się tak starannie rozszerzeniem i rozdaniem xiąg pisma świętego, w roku przeszłym utworzyło się wiele posiłkowych oddziałów i współtowarzystw biorących udział w pracach głównego. Należy tu oddić sprawiedliwość płci piękney; zawiązało się albowiem niemało towarzystw damskich, które staraniem swoiem i składkami 8 ą niemałą pomocą ogólnemu. Liwerpolskie towarzystwo bibliyn«, będące pod przewodnictwem Hrabiney D e r b y, z 10 złożone °ddziałów( w przeciągu trzech miesięcy zebrało 7 «9* osób, które przyięły imiona dzionków, rozdało 1338 exemplarzy pisma Świętego, i zebrało 97* funtów szterlingów. W rozmaitych portach i na rozmaitych okrętech zawiązały się towarzystwa morskie; zakazało się takie towarzystwo morskie kupieckie PO(] przewodnictwem Lorda-Mera Londyńskiego, przedsiębiorące l ao.ooomaytków 'dostarczyć xiąg pisma świętego. We Frań« y i Towarzystwa bibliyne zawiązane zostały w P a ryż u , M o n t o b a n i e » Tuluzie, Latour i Strasburgu. We W ł o s z e c h HO wy testament wyefany przez P. M a r t i n, wyszedł w Turynie i N e a p o l u, i dubtarcza się w różne mieysci osobom potrzebującym go. Towarzy stwa bibiiy ne w S z w a y c a r y f wzrastaią coraz w mocy i gorliwości. Towarzystwo bibliyne Niderlantfskie czyni pomyślne postępy; między innemi, przygotowało wielką edycyą nowego testamentu w ięzyku Malayskim Arabskiemi głoskami do użyciaosad Hollenderskich w l n d y a c h wschodnich. Teraz zaś zatrudni -ią się wylaniem tablic stereotypem więzyku Hollenderskim. Gorliwość Towarzystw bibliynych »N i e m - c z e c h nietylke niestygnie, lecz owszem coraz bardziey sic- powiększa i rośnie. Wiele nowych Towarzystw w roku przeszłym i ninieyszyin przybyło. W D re ź n i e zawiązało się Towarzystwo bibliyne Damskie, do którego należy wiele osób wysokiey dostoyności. Potrzeby pism« świętego w rozmaitych kraiach są bardzo znaczne. Niedawno rozdano w N i e m c z e c k 40,000exemplarzów nowego testamentu w ięzyku Niemieckim, przekładania Leandra von Esse. Ten gorliwy przyiaciel Pisma świętego może bydi uważany za całe Towarzystwo bibliyne. Duńskie Towarzystwo bibliyne otrzymało znaczne posiłki i wsparcia od Króla swoiego. W Kopenhadze wydaie się także Pismo święte i nowy testament w ięzyku Kreolskim do użycia Negrów w osadach Duńskich na Ost-Indyiskich wyspach. To Towarzystwo wsparte zostało liczne mi nowo-zawiązanemi oddziałem!. Król darował także znaczna summę i Irlandskiemu Towarzystwa. Starania i trudy Towarzystwa bibliynego Szwedzkiego pomyślnym nagradzaią się skutkiem. Nakoniec, zbawienne światło iawnego słowa Bożego znalazło drogę ido morza śródziemnego. Zawiązane Towarzystwo bibliyne aa Wjepie M a l c i e daleko się rozgałęzia i czyni nadaieię, l e i inne wyspy, tegoż morza oblane wodami, połączą się do dzieła wspólnego, i rozleią świętą naukę po nayodlegleyszych brzegach A z y i. A tak światło nauki nit-bieskiey płynie na powrót w te krainy, zktórych wytoczyło naypierwsze iasności swoiey promienie. A % y a. W I n d y a c h w s c h o d n i c h, z a staraniem Towarzystwa bibliynego W. Brytanii, nowy testament tłumaczony iest na 42 ięzyków wschodnich. P e r s y a opatrzona iest z Kalkuty w biblie. Bachuią w Persyi mieszkańców nawróconych na wiarę chrześciiańską przeszło 80,000. M o r r i s s o n przełożył nowy testament na ięzyk Chiński i rozdano go iuź 20,000 exemplarzy w Chinach, Ko«hinchiuie i Siamie. Nowa · Hollandy a. N owy testament rozdawany iest między mieszkańców O t a b a i t Y i innych wysp południowego morza, którzy umieią iuź mówić i pisać po Angielsku. Afryka. Z Alexandryi i Kairu przesyłane są Dl wszystkie strony exemplarze Pisma świętego.. Psalmy przetłumaczono na ięzyk Et yepski, i posłano chrześciianom doAbissys i i . Znaleziono nawet przypadkiem stary yękopiem w ięzyku Eiyopskim pięciu ksiąg M o y ź e s z a. Ola zachodniego brzegu Afryki przełożono nowy testament na ięzyki Bulamski, Susański, i drukowany przez Mis»yonarzy rozdano. Ameryka. Drukowane w Pensylwanii biblie w ięzyku Angielskim i Francuzkim posyłane są do wysp Zachodnie-Indyiskich. Zaymuią takie tłumaczeniem ksiąg świętych na głównieyeze ięzyki pokoleń mieyicowych Indyan. N · tv esiatkia. Nauka sztuki położniczey dla niewiast, ));0 Zł. - s. Grammatyka łacińska (naylepsza ze wszystkich dotąd exystuiacych dla młodzieżyPolskiey) 4 Zł. - 3. Słownik polsko-łaciriskj, 12 Zł. - 4. Sztuka zbogacenia się prztz gospodarstwo wieyskie i mieyskie, podług P. Thaera, 10 Zł. - 5. Antrr.pologia, czyli nauka o fizycznych i moralnych własnościach człowieka, 6 Zł. - 6. Psychologia, czyli nauka o duszy, i Logika przytem, 6 Zł. - 7. Dyaryusz Seymu Król. Polsk. r. igig, dwa łomy in loiio, 48 Zł. - 8- Atala, czyli miłość dwoyga dzikich na pustyni, z lranc, 6 Zł. - ));. \ Dziki człowiek, histor. z lranc, 5 Zł. - 10. Moie godziny sczęśliwe p. J. ll(hIcK. z koper. 8 Zł. - Poznan 10. Lisiop. 1318. T. Szumski, N. p. G. Doniesienie. W Krakowie, w kamienicy pod liczbą 495 w rynku, znayduią się na składnie wina Węgierskie stare, w naylepszych gatunkach, z roku 178J, 179*. *794. *797,< 1798» W beczkach, antałkach i butelkach. - Życzący sobie nabycia rzeczonych win, za zgłoszeniem się listownym franco wprost do Posiadacz? tychże JPana Józefa Sobieniewskitgo w Krakowie, próbki rzeczonych win z lat wysczególnionych, z oznaczeniem ostateczne y ceny, podług własnego żądania, kosztem za transporta, chęć kupienia tychże maiącego, na mieysce przez siebie oznaczone, natychmiast dosta* wionę sobie mieć może. O czćm w handlu I JPana Greetz w Poznaniu, dostateczne odbie' rze zawiadomienie. N arybku bardzo pięknego kilka set kop za potnienia cenę dostać można w Jaraczewu lub wPol.fvicy pod Zaniemyślem. .... Doniesienie. Kilka set sczepów iabłkowycb i gruszkowych przednich gatunków, za ceoc umiarkowaną, dostać można w G ol (cini* pod Poznaniem. I Dodam