-$ 3 II Hrabia P «Ti ia to w s ki, Ittórzy teraz ieżdżą do wszystkich, prócz tey JceS-iey T»! r dorn iści po]I 1 glii, udali się w tych dniaih w P o rt e - i tiauki: Nie %ublldy! - Ktoryźby oyeies rn o u t i» na okręt k ról o w a Kar o l i n a, i nie zostawił naó wczas synów swoich w ręku powitali by ii s.ilwą artylleryi. prostty natury, i nie przekład sł wychowywać Kommisearz Rossyiski na wyspie S. H e - ich wśroel dzikiey pusczy, nii żeby powierzał Jen y został odwołany. irh Akademii niemieckiey? - Któżby nakoniec pi wjiył się bronie i utrzymywać te nauki umiarkowania, t o e . m t tylko mogą zaspokoić potrzfby czasu, bez popchnięcia nas w okropności dawney ciemnoty - i wiarzmo obcey, niewól? - *. Rozmaite wiadomości. Dnia ił. Kwietnia przedsięwzięto z S a nilem lekarską ope-racyą, którą wytrzymał. Dnia 10. rozumiano, ii umrz«; nie chciał ou się tia żaden sposób poddać operacyi, która go iedynie uratować mogła, chociaż niezmiernie cierpiał na zadana, sobie ranę. Po operacyi miał się nieco łeptey. Gazeta wychodząca pod tytułem" Narodowey"dla Niemców, umieściła zpowodu śmierci P. K o t z e b u e pismo J3arona G a g e r n , 2 którego oto wyiątek : " . . N a sławę oyczyzny zakiiaatn W Pana, podnieś głos twoy, i bądź tłumaczem uczuć i oczekiwania naroduwego. Rząd wasz nieopuści niczego, i uźyie całey swey władzy, ażeby c1»>ść i wyśledzić prawdziwe źrzodło i tayue sprężymy tey ha Iliebney zbrodni, któraby zakał naszemu narodowi triu thaTakterowi nieomylnie przyniosła, gdyby wszystkie oswietonr narody nie były przekonane, ile brzydzą eUl; nią Nitracy. Przypusczaiąc, iż złe do wysokiego iuż podniosło się stopnia; przypusczaiąc nawet, de są, takie szkoły w N i e m c z e c h, Łtóreby dawną -wyniosłość narodową teraz w kluby Jakobinów przeistaczały, i w odrodków szkodliwych nicmieckiey oyczyznie zmieniały; przypusczaiąc nakeniec, ie są nauczyciele taey, ktorzyby zamiast wpaiania młodzieży użytecznych nauk, tworzenia z niey dobrych obywateli, polityczny iey fanatyzm do tego podniecali stopnia, izby sądziła rzeczą konieczią nie inaczey, iak śmitrtelnein- żelazem zbihć twierdzenia każdego inaczey myślącego, ktoryźby naówczae oyciec wahał się na chwilę, i eie zamknął na zawsze eynom swoim drogi W St-uttgardzie wychodzić będzie od początku Maia nowe pismo peryodyczne dla panien i męistek pod tytułem: Pawiowita. -Za rządów teraznieyszego Papieża, umarło 6g. kardynałów. Gazeta Auszpurgska przyrównywa teraznieysze tworzenie ustaw Koi stytucyinych w N i e m c z e c h do orkiestry, w którey muzykanci stroią «we różne instrumenta i każdy na swoim co innego zyzoli; Kaptlmeietra braknie, nie widać go dotąd i nie tak prędko się ziawi. Z pomiędzy żyiących teraz rymotworców Rossyiskich pueiada naywięcey talentu Z uko wski, któremu równie iak K a c z a n o ws k i e m u, udały eię naytrjf.iey przekłady romaneów Francuzkich i Niemieckich. W r. >8°8 i ! 8 °9 był ón Redaktorem»Dziennika Rossyisfciego: Przepowiadacz. Cesarz Al exander wyznaczył mu teraz 4,000 rubli pensyi Toczney, które (iak TJkaz Cesarski opiewa) wyznaczone są nie tylko w dowjid laski Monarchy, kc z także dla zabezpieczenia mu niepodległości, nalcżney takiemu PoeCIe. List do Cesarza, i dwie pieśni: Spit' U(aK międzY woiownikami Rossyiskiemi i Spiewak na gruzach Kvemlina, poczytuią za klaseyczr.e. Żuk o w s k i przekładał wiele poezyi Góthego i Szyliera. Zyie teraj: w Dorpacie. Seniiorem rodu ludzkiego zdaie się bydź według wszelkiego podobieństwa, lYląCY w ZlecSnOcronych Stanach Am e ry bI pełno- życia nie b) ł. TTc?yniitl nlywaznlfyala po; Cney starzie, maiąey sio trzydzieści lai wieku; sługę tyra, zaktór;chcn w.kzyłj podałtś .Nazywa się Henryk Francisco.} służył ira w ręce broń .naynd'owi'sza. Jędze wypaw u'oysku Ang'u lekiiir iako szeregowiec iescze dać teraz będą z swych iftskirV, wytykaćiega źa Krolowey A n n y, i stał w paradzie pod- krwawe zwło- ki, i 'rrifotabrć wyrok potępienia czas it-y koronacyi. Jest kstze zupełnie zdro- na -Sprawiedliwych i Nksf.r wiediiwych, krzy- » »ym. na eitle i umyśle, a W Styczniu r. b, czeć będą: biada!" biada'!' zwodzicielom miobrał w Was i y n g t o n i e świadectwo, (po - dzieży i' apostołom wul ości r nieprzyiaciele trzebne do podniesienia żołdu inwalida. zaś oyczyzny rozokcać będą i dtrruchae iskrę Do Scinda * (I Korrespondent* ŁUmburgsluego.) Dokaz iczęsr em rniiiemaniu, żeś wielkiego i chwalebt.f go -dokonał dzieła, staiesz przed Sędzią Porannlk' dla Stanów Oświeconych (Mot* twoim! .Nksrczęśliwy! Bóg, który waży sprawy genbht fur gebildete Staide) zawiera rozprirmQKK wt die ich zamiaru, niech fi praebaczy; wę: O Literaturze w Państwach Austrialud/ie i.iemogą ci darować; ci nawe t, którym ciach, z kt o' e y udzieiamy czytelnikom l1a» «ądziłuf wyświadczać przysługę przez trkryto- sżym co następuier boysfwo, pbtępiafc cię muszą. Topiąc bo- Kunszta i Literatura kwitną i pięknie wzraw-era żelazo mordercze w łonie r.ieprzyiacie- staią. Dosyć iuż znane są zasługi Ministra łacnie przeszyłeś niąniepTzyiatklff, lecz do- Xiążęcia Metternieha, które położył dla brą i sprawiedliwą sprjwę; mniemaiąc, ii go kunsztów narodowych iako opiekun Ak?deafabiiasz, nadałeś mu dopiero prawdziwe mll. Jak wiełe winna Mężowi temu hisfoi y c i e. Teraz to dopiero zabrzmi głos iego rya Anstryi, Dyplomatyka, i Nauka Staro- I silnie i zwyrięzko; teraz dopiero zaiaśnieią żytności, wystawiły iui rzettloie i z uczu- I Słowa i» go płomienistym charakterem; spraw- ciem rapporta roczne Akademii J 6anncum, I Iwoią j cłozyłtś na nich znamię wierzjttloo- Instytutu założonego pod imieniem Arcy- I lei i zbogacihś ie dzielnością ewankliczną XieciaJana i przez tegoż. Jak dalee-3 pra- f "WS.rdach ludzi słabych. "Jednakowoż gnie Mąż ten bydź zwycięzkim rywalem wielto on prawdę głosił" - powiedzą oni - kiego K a u n i t z a nie tylko w swtim tak świej,wszelakożci to zly, zgubny d u th, który tn.ym zawodzie, ale nawet iako Mecenas kun. z tych wszechnic szkol.>ych wychodzi! Ta- sztów i umitiętności narodowych, dowodzi łieżto są owoce owego przechwalonego ducha nayłepiey nieustanne wspieranie roczników l · czasu! Dal» y więc, rzućmy nań klątwę i oko- literackich wychodzących w W i e d ti u u G i e - *ry, aueby się ku powszechney zgubie niewy- r o ł d a. Mówiliśmy iuż o wartości tego treio dził!" - Tak Z, ślepiony! kalaiąc twym ściwego pisma czaBowego, dodaiemy iescze postępknm twą dawniey czystą duszę, zada- i tę uwagę, że pismo to chlubnie zmazało leś razem plamę świętey sprawie, za którą ehańbę, którą Ausirya długo ponosiła, nieserce twe ogniem pałało; Ty iesteś przekli- nsaiąc gazety Literackiey; wychodząca bawiem nanym; O a zaś iaśnkie teraz w koronie mę- w roku i 8» 7 dla braku wsparcia ustać mu« «zennika prawdy, staiąc się w zgonie potę- siała* W zawodzie Literatury wechodniey, ioieyszyra niepr*jiatiel«m, takim nigdy za kuneztów archeologii, bisiory H krytyki bistoliezgody, ażeby v/ płomk niu wybuchneł« T a i t o i u t r z e n K a, k t ó r a ś m i a ł na * dzieię obudzići* F. IL Friedrich. skarb doskonałych prac, gotowy nabytek nowych i ważnych, wynalazków. Odległa Rossya dala Austryi poznać Ie piey iednego z iey naysławnityezych mężów, Zygmunta Bsrona Herben s teina. Radca staau A d e l u n g wsparty wieikumjślnie przez Hrabiego R u m i a ń c o w a, wyetawU naypowabniey życie tego męża połączone tak ściśle z ważnemi wypadkami, zdarzonemi za panowania M a x y m i l i a n a l. Kar o l a V. i Ferdynanda I. Jaku to Z3sczyt dla Herbens tein a, ze i dziś iescze iest naywybornieyszern źródłem, Latopisarzem wzorowym i Jeografcm Rossyiskim, a nieodzownie potrzebnym dla ówczesney Polski i ówczesnych Węgier. Oby iak nayprędzey wyszły naiaw ze Skarbu bibliintcki Wiedeńskiey i Insbruckiey przygody i śpiewy również stawnego podróźuia'" cego O s wal d a W o 1 K e n s t e i n a , Pcety i Muzyka, iednego z naczelników powstania Szlachty zbuntowaney przeciwko swojemu Xiążęeiu Tyrolskiemu iryderykowi, towarzysza broni H u n i a d e s a i Z y s k a, i Towarzysza Cesarza Zygmunta. Naywiększa, aądzę wzbudziła do tego przedziwna parodya, którą ogłosił przed 14. laty Baron 110 r m a y e r w swoim kalendarzu Tyrolskim, zastosowana do życia Z y gm un ta PI erbensteina wydanego przez Adelungs. Pomyślnym i pocieszaiącym iest wzrost i loztviianie się pięknych Instytutów po Prowkicyach. Scztgóloieyszym popędem do wzmagania się oświaty narodowey w Państwie Austryackiem, są licznieysze teraz niż kiedy, i rozkwitające Muzea narodowe. Osobliwsza, że prawie r. aydawnieysze, przecież nsyhoyniey uposażone, a Muzeum kraiu najbogatszego to iest Węgierskie w Peszcie, względnie innych naymniey postąpiło i naymniey działa bezpośrednie na ukształcenie i Literaturę. Tymczasem, Arcy-Xiąźę Pala tyn postępuje etale w badaniach swoichi zbiorach. Dzienniki byłyby nayleparym środkiem do szybkiego rozszerzeni» wynalazków i umieiętnośti w Węgrzech, gdyby i*tniai pewny reguraloy obieg pism czasowych na zamian pomiędzy Stolicą a Prowincyami. - Z tern wszystkie m Poezya Węgierska i Historya wzmagaią się sihue. Arcy Xiążę J s n chce na zupełne dokończenie założonego przez siebie w r. ijj n Instytutu Joanneum narwanego, aby wychodziło właściwe Instytutu tego .pismo czasowe w poszytach nieoznaczonych arkuszy, i aby się z tym InBtytutem połączyło towarzystwo* ku podniesieniu rolnictwa, historyt naturalney, i etatystyki. Tymczasem Instytut ten poniesie dotkliwą stratę, gdyż sławny M o h s zastąpić ma zmarłego W e r n e r a w Freyburgu; przezce zamiar względem nauki praktyczney górnictwa będzie musiał w skutku swoim bydź odroczonym. Związki, tego uczonego i w pracy niezmordowanego Xiążęcn, utrzymywane z Anglią w względach naukowych, kunsztownych" i przemysłowych, dzialaią wielorako na pomyślność Styryi, która mu w ogólności tyle iuż winna dobrodzieystw. Jako wierny sługa tak powszechnie użytecznych zamiarów przykład« się w duchu powołania ewoiego Kurator Instytutu tego Kawaler Kalchberg, znany światu korzystnie iako Autor. . W Pradze rozwiia się żywo i gorliwie duch do wyższego wykształcenia sczególniey w wzroście Muzeum, do czego początkiem był zeszłey zimy Wielki Burgrabia Hrabia Kollowrath. Dzielne ożywienie celującego niegdyś .gruntownemi pracami Czeskiego "Towarzystwa nauk" i regularny, organiczny związek iego, tudzież towarzystwa rolniczego z nowem Muzeum, nakoniec nabycie Zbioru Schenfeldowskiego ułożonego wyraźnie dla Czech, obfitego w drogie zabytki złotego wieku, wydadzą zapewne nadspodzianie prędkie i pocieszaiące skutki. 4 Witle barcTzo poczynione w tyto zawo- Katedrę gospodarstwa wieysliego, ięzykaPoldaie w zaniedbaney tak dawno Morawie; skiego, i Literatury i Katedrę Numizmatyki; »a\wiecey winna Prowmcya ta swóy wzrost Liceum w Przemyślu, Gymnazyum w Sądnaukowy słusznie sławnemu, iako patryoeie, czu, l Bochni, naukę gospodarstwa w Tar« uczonemu badaczowi hietoryi naturalney, nowie, Przemyślu, Brzeżanaeh i Stanisławo« chemii, i górnictwa, Hrabiemu H u g o n o w i wie; Szkoły realne istnieią we Lwowie i BroS alm» który okrom uporczywego przesądu dach; 5 nowych szkół głównych, czwarta aaprowadził w Morawie sczepienie ospy, a klassa dla rzemieślników i artystów tak pobędąc Dyrektorem tamecznego towarzystwa trzena, przy głównych szkołach Tarnowskich, rolniczego, przez wynalazki, pytania z przy- Jarosławskich, Przemyślskich i Stanisławów* wiązaneroi doń nagrody, udzielanie wszy- skich; Utrzymywanie pomocników nauczy« Stkitgo, co iest naynowszem i naygodoiey- citiskirh przy wszystkich głównych szkołach, tjzem wiadomości, działał nader pożytecznie iest dostatecznym Seminaryum, nauczycieli; na ukształcenie i przemysł kraiowy. - Po - nowe szkoły dla płci feńskiey w Rzeszowie, aiewaz sam Cesarz ogłosił się Protektorem Drokobyczy i Czemiowcach, i kilkaset no« tego pięknego Ii stytutu w Brunie, przeto wych szkół trywiialnych. Biblioteka Lwo» Muzeum to otrzymało nazwisko Muzeum weka; wzbogacona wielu kosztownemi dziełaFianciszka. mi aupos.żenie iey pomnożone. Gyrnna Hrabia T r a u t t m a n dorf{ Kardynał 'ArCY-Biskup w Ołomuńcu, darował dla tegoMuzeum pałac w Briit ie w nayltpezem po łożony mieyecu. Hrabia Sa Im. Dyrektor owego Towarzystwa miał eczęście, że z akomity ten d /\ r, iako lenr.ość Arcy Biskupstwa osobiście przyiął dla Muzeum, dla któlego w Marcu roku . g i b założył kamifń węgieir.y wraz z Hrabią, A ue r s b e rgi e m Qwcae&n\m, Prezesem Appellacyi i zasl uionym histerykiem Czeskim. Czynność poiedyńczych Senatów owego Towarzystwa, iako 't o: Wydzi?łu meteorologicznego, pomelogkznfgo, osobliwie zaś chodowania owicc 'iest równie zna tą iak i godną pochwały. O Instytutach: kształcących w Gallicyi nie roa żadrey wzmianki w powyźszty rostra- - wie. Cu w tym względzie w przeciągu łat kilku częścią ietotnie zaprowadzono, ezęści$ zaś rozkrzewiono, wiadomo iuż czyteli ikem »inieyszey gazety z podań sczegółowych, łrótkt atoli wykaz tego, nie będzie odrze«zy, i przekona w iakiey rozciągłości działałllząd dla dobra Gallicyi. /\ /\ .. /\ /\ »-nuJ l Dodatek /\ /\ /\ /\ /\ /\ /\ /\ /\ /\ /\ /\ /\ A» ul