GAZETA Wielkiegop O Z N A N S K I E G O. Nro. 4 S . w Srodę dnia 1819. Z Berlina Jma iz. Czerwca. N. Król dał Taynemu Nadradzcy Przyc h o d o *, S e n i l er, o r d e r O r ł a C z e rw o n e g o trzeri-y kbss). Ks cii. Polaki Generał N o w i c ki, odiechał do K arłsbfrdu. Pierwszy nasz synod prowincyalny, złożony z« wszystkich ewanitli- kich Supenntendentów Berlińskiego i Poczdamskiego Obwodu Regencyinego, otworzonym został uroczyście dt ia 4. m. b. w kościele S. Mikołaja, rozpoczął swe prace i-wciija się nIemI codzienbie zaymuie. Jego Królewkoska Meść N astępca tronu wyieehsł, du Sl- .as.ka, a Jego Królewieoska Mość K'U/ll1, W iHi'e l.m (syu Króla Jmci) do Dessau. 1 Z Mar.s%awy -dnia $. CbeMecH. Dcia 6. b. HI. odprawiła się kofisekracya JW.JX. Sczepana*Hbłowczyca Admi 16. Czerwca UlUlmUlJl niłtratora Generalnego Archidyeceżyi Watszawskiey, Jaty i zasługami okrytego. Konsekrował go J W. J?C P r a i m o w s i i Biskup Płocki, Senator Królestwa. Assystowali W czasie konsekrscyi J W. JX. Bi*kup Za m b r* y-> c K i, i JW. JX. Biskup Ostrowski Suffragan Łowicki. Zssczyuli ten powainy akt w Hierarchii kościelney. zwykłym" obrądkiera co do złożenia ofiar, iako to niosąc wino, J JWW. Senatorowie Kasztelani B a d e n i i Sierakowski: chleb, JJWW. Geperał Stanisław Potocki, i Koesecki Generał Rnlca Stkrętarz Stanu.; świece J JWW. P raź m o w s k i Sędzia Appellacyiny i Ł e n v p i c K i Szsfmbtlan. Prórz wymienionych, o becni byli Ba tey rtligyiney ureczyatości J JWW. Senatorowie Wojewodowie, Kasztęlani, Mii istrowie i wielu Członków Władz Rządowy i h. Ci wszyscy, iako i liczna Pu« bliczneJ ć, nowodowaBi byli szacunkiem dla Weterana Strata ta, powszechnie znanego B aego -wysokick przymiotów i uprzeymoś« dla Itaidego. Przeszedł on pl przedłużonym biegu życia przez wiele stopni duchownych wprzedmiotach religyinych, politycznych i edtą niesiony został na godność Biskupic B Senaiorską łaską naypotęźnieyszegCł Cesarza i Króla aaszego A l e x a n d r a, umiejącego cenić zdatność, cnotę, i przeds.tatoioiią sobie pracę. Z Krakowa dnia SD. Mata. Dnia 24. b. m. odprawiło się w tuteyszym katedralnym kościele żałobne naboieńbtwoza i, p, JW. JS. Franciszka Skarbka Maiezewskiego Arcybiskupa Warszawskiego, W obecności naszego Pasterza, Prałatów, Kanoników Kapitułę jjkładaiąeych" wszelkiego tey stolicy Duchowieństwa, przy odgłosie dzwonów we wszystkich kościołach.Łiczne ołtarza ofiary, połączone z modłami pobofnie zsebranego ludu, ubogich dom s-chronienja w bliskości tey świątyni raaiąeych, błagały miłosierdzia Boga za duszę swego Metropolily, i pierwszego w odrodzoney Oyczyźnie Prymasa. Takież -nabożeństwo aJ\woli JW. Biskupa całemu, duchowieństwiu vi dyecezyi iego test zalecone. JDo maiącey wkrótce wyiić na widek publiczny historyi miasta Krakowaikladziemy wstęp. Dzieie N arodów są ściśle połączone z dzieiami ich miast »nacznieyszych. Kościoły, zamki, mury, wały, mogiły, są to żyiące pamiątki kraiowych epok; akta, archiwa, piima zamknięte w ratuszach, składach sądowycb, w bibliotekach zakonnych, a ezęstokroć i prywatnych domach, są to pewne i niezawodne świadectwa oświaty t obyczaiów, wielkości klęsk i zwycteztw, pomyślności i wiewzęii narodowych, są w meMpuecaonc dowody dzija tylu siawnyeb ludzi, które historya kraiów w części tylko potomności p 0dała, a których blask cały ukrywa się wroicyeh gmichach mieyskich, sklepieniach i zakątkach, JGdyby Jl& drogie pamiątki Tazern .canieyszych epok każdego miasta w iedney znaydowały się księdze, byłyby to obfite źrzódła, z ktutych dzieiopisrno narodu naypewnieyeze czerpaćby mogło prawdy.- Takiemi przejęty uwagami (słowa są autora), gdy w aktach miasta Kra k o w a znaydowalem często bądź opisanie iakiege znacznieyszęgowypadku i czynu, bądź iakiey waźnieyszey dla krjsłu i mift'sta epJ\oki, niezgadzaiąc * się z opisaniem historycznych p o dań, a za pierwszym'wstawia się powaga mieysca, gdzie się rzecz stał a, i współczesne po-da-nie, za drugim zaś obcych tylko częstokroć dzieiopisów świadectwo;" tenI mocniey uczułem potrzebę wydania historyi tego sławnego w dzieiach narodowych miasta. - Przyznać zapewne każdy powinien, ii Kra k ó w iestiedynem miastem, w ictórera starożytność P 018 K i znayduie iescze swoie ślady i świadectwa niezaprzeczone. Inne bowiem miasta, czyli to mieszkaniem Króló-w zasczycone, czyli obradami narodowemi sławne, czyli z innych. epok kraiowych pamiętne, -taką od czasu i różnych przygód poniosły klęskę, iż zaledwie pamięć tych interessuiących zdarzeń dochowały. Z smutkiem zaiste mieszkańcy miast tych wskazują nam mieysca sławne, z żalem opowiadała o ich wielkości, która aft do gruntu zatartą została. Kra k ó w naymężniey bronił się potędze czasu, i prześląduiącym go przygodom. Czyli bowiem częś6 ozdób iego pochłonął ogień, czyli powietrze w pustynią zamienić go chciało, czyli woyna i tylokrotne oblężenia zostawiły spustoszenia ślady, mięsekunięe Krakowa, wiemy »troi; 'przywiązany, i z tego pyszniący się, starał się wkrótce zatrzeć te klaski, aby pomniki kraiowey i »wey willkościnayodlegkyszym ». przesłał potomkom. Któż s poszanowaniem nie wehodzi do t<.y Świątyni PańsWPf dziewięć liczącey wieków, - wyetawkmry obok mieszkania Królów, · dozieraiącey z wysokości śwoiey,- aby cześć prawemu Bogu wiernie oddawana była. -<** Któż z- zadumieniem nie patrzy na tea wyniosły zatoeSr* "i,ioo lat stary, którego mury, iafc gdyby nieśmiertelne, wytrzymawszy róine szturmy, mocą i trwałością natrząsaią się z dzisieyezych? Jakież iiczucieJ\nie eprawuia owe gntachy poświęcone naukom,' które sczeiłra ręka Monarchów, Monarchin, i *vielu o sławę narodu i' nauk; gorliwych osób stawiała i uposażała! Owe kośdifeły wielkością i pięknością zadziw iaiące- dJ\isieyazo kunsztu I -*_. Owe dzida dobroczynności, - Ę których cierpiąca ludzkość znayduie sw« wsparci< Owe gmachy mieyskie, świst}*etwa źyws bogactw i kwitnącego handlu w tern mieście, w. wieko i h 1 2 1 1 3! x*= Owe domy prywatnych, k-tóre Królowie właśnć i obcy mocarze swoią gościnną zasczycali bytnością-!- - Owe wodociągi, które dowodzą gustu l jgo wkku! - Zgoła, powiedzieómoib», ii lubiąty myśleć rodak ledwie nie na każdym kamienia w Krakowie widzi rysy dawney swey Młwy. (rr Tego to miasta kisteryą pisać przedsięwziąłem. Ażeby zaś rachować związek z historyą, krajową, poszedłem, ile możności, za porządkiem epok narodowych. Pierwszą epoką history! K. raK o w a będzie: założenie lIgo miasta przez Krakusa, aż do Popiela Igo, syna Leszka 3go;< 2. Od Leszka 3go do Mie czysława Igo. 3. Od 4M i eczysława,.Igo do Bolesława Wstydliwego. Ą. Od Bolesława Wstydliwego do Władysława Jagiełły.» 5. Od Wład'ysr*wa foglefr? do Zygmunta 3go. 6 . O d Zfgmuati 3 g» ' d o S t a n i s ł a w a Augusta. J. Od -S t'a ni c -a-ar w · * A u g u s t a do odgtosz«nia Kra b ów» miastem woltieizi-,. rrrepodhgłem, ściśle neutralflem.- lt Z Carogrodu d. 25. Kwietnia. Każdy cudzoziemski Poseł dostak po przybyciu sweiem pozwolenie od Perty, -od»iedaenia raz meczetów stolicy. Ltcz nigdy grze czność ta nie była z większą l i b e r a l n e - ś c i ą »pełniona», iak na osobie Gesa, «1 iego 10ternuncyueza, Hrabiego L u t z ów, który ze strony oprowadzających go osób i przytomnych widzów nayuprzeymieyszego de J\ znał przyiętia i obeyśria. Generał. S B va ry (Xiae<; fi O vi g o), po ttiadomey scenie w S m y r n i e, wyieefeał-do Londyn u»Za grzecznie przysługi- Barona- Stfog:o-r no fa , Posła Rossyiskiego, w nakłoniu Porty do uznania Królestwa Niderlandzkiego, aa-scaycił Król Niderlandzki tegoż Posła wi*Ikim krzyżem-Beigickiego orderu Lwa,Z Pragi' dfna*lm Czerwca, , Rząd Austryacki postępuie ostro przeciw obcym Studentom, chcącym zwiedzie kąpiele Czeskie.' Powinni wylegitymować się, autentycznymi świadectwami znanych lekarzy, a ubiory staroświeckie Niemieckie zakazane. Z Wiednia dnia 2\ Czerwca.Cesarz dał młodemu Xieciu R @i c list ad t" ra herb' Czarnego Lwa w złotem polu. Nay* owszre wiadomości z N e ap oi u-, db-J\ chodzące-do dnia J'2go Maia donoszą onaypomyślnieyszem zdrowiu bawiących tanr NN.- 'CoBa ra twa Iifemośó Austriackich- i icb rodairy, - Dnia 4go był wk-lkr koncert'u C.-K. nad zWyczaynego Posła i pełnomocnego, Ministra, Xjlcia J a b ł o n o w s k i e g o, gdziesNNw rolina, Kroi JmćSycyliyski, Xi<;stvyo Jchmć kaląbryiscy i Sałeraeńscy. i eT« T« wysokie osoby znaydować się raczyły. -- VV Niedzielę dnia ggo Maia NN;. Gesas»two Jchmć «asczycili obecnością awoią teatr S. G ario; s. G; a o alegoryczną kantatę;i b,ikt O r i a n do, apodczas etgo. A'*stryacką pieśń narodową: Boże utrzymuj Cesarza Franw%ka'. N £ N . Pań - stwo oglrądaią zresztą. cOJI(j)J;e[m1 <:o osobliwości »atuki i na tury, w które N e a p o l i okohee tak bardzo obfitują. ZSłoJiŁolmu i. $. Cuet-iACtt. Dzjsieysawgo rana wyiechał KasubJi&ć do obozu w S c h o n e n . N a c*as nkbyniyśa Króla u-stanowiofla tu U egęiacya, ski«.sly.) VTI' bat zenit Generałowi G r o u c h y i Xieciu Bas sa nu (Maret) , mimo wstawienie się Xiecia A n g o u I *. ITi e ,': odłoźonem zostało do dalszego <<»<y*lHcb. asa nadto nuspavdaiy» Takie 4. niegdy i członkowie Konwentu, Generał Bouille, i Panowie Mathieu, L e c l e r c i N i o c h e, którzy dotąd w B e 1g i u m bawili, otrzymali, pozwolenie, powrótenia do F r a n c y i. Dla Mitisteistwa spraw zagranicznych, któngo wydatki obrachowane były na g mil. lipnow, uchwaliła l/.ba Deputowanych 7 millioiów 850,000 Franków. (J enerał, Hrabia Wo r. o ń e o w, wyjechał ztąd z powrotem do-Bq>$«yi. Z Londynu dliiri l. Czerwca. W prl .es/Q sobotę powrócił tu ze stałego lądu X ążę Leo p o 1 d S-isko-Koburgekf, I u d.l się r.aty« hwiast do swoiey siedziby wityskity w C la rill o nr. Przybyły tu Deputowany od R/ądu Chili, Antoni Yrissari, przywiózł kopią, umowy między Rządtm Chiliyskim i HuenosAyr*kim, względem oswcbodzti.ia P e ru. Meca t. y uinony z( bowięzuią się oba Rządy do u/broienia "s, óli.t_y wyprawy prztci * L i m a . Zaręczają wolrosrV 4 ' iepodl- głi ść kraiu PeruwiaAsih go, skoro tylko Hiszpanie tamże pokoi.a i i oddaleni zfam'ad zostaną, i. rbowięzuią »ję 51 y. TOM, dzić ?t>rntąd swe woyska po osiągnu i.iu tego celu, chybaby Rząd B e ru życzył s obje dłuższego kh yobytu. Nie uiaią bydź wybb ranę <>ci mi< szkańców żadne koutrybueye, lec« tylko koszta tey, wyprawy ponieść ma kray siosirzeńczy , skoro niepodległość iego zupę ł ie przywcoconą«oa taiic - Traktat ten, zawarty na żądanie mieezJ sańców L i m y, d. 5. L utego r. b. w Bu en os-Ay re s między Don (a l e g o r i o F age le, MinUirem spraw zagranicznych stanów «jednoczonych Ri o tle la PtlaLa, a ae strony Chi ii przez Pułkownika Do u AnL. de Vrresari, składa się i 6. artykufców., a zatwierdzenia onegoż miały b,)di w przeciągu »0. dni. wymienione. Do K S d Y x u zawinęły i V e r a - C r u x pod niebytność oficera oli straży z nikim od «Swa kupieckie okręty, pod zasłoną dwóch osady nie rozmawiali, a na przypadek gdyby fcjików, z JOO,OOO piastrów. riieprzyiaciel «antrai na fregatę, lub gdyby Jutro skończy się żałoba za Królową. ta na nieprzyiscitla nacierała, aby csły cz3s zostali pod zamknięciem. Zaktzano zaś wy. raźnie i pod karą prędką a przykładną, ażeby ich niczem nie ubrazać, i t. d. Fregata C h i ffo n n e miała 3 odział i 569 ludzi osady. Nikt, sam nawet Kapiian okrętowy, nie wiedział, dokąd była przeznaczę« ną, miał bowiem rozkaz zapieczętowany, który dopiero pod przylądkiem F i n i s t e r r e mógł otworzyć. W tern dopiero micys u wyczytał z owego rozkazu, że celem ich żeglugi była wyspa M a h e, nayznakcrobza z S e c h e II ów, leżąca na morzu Indyyskiia o S50 mil francuzkkh ku stronie północnozachodi.ity .od M a d a g a s kar u . Kapha« miał razem surowy zakaz, aby i wtenczas iescze nie ważył się wyjawić ani skazanym, anI nawet oficerom swoim, dokąd żagluią. Wygnańcy za'ipiali się w domysłach, i znaywiększą pilnością uważali bieg otrętu, lecz niczego nie mogli domyeleć się, ponieważ kierunek okrętu mógł ich prowadzić równie do K a y e n n y iako też i do P r 2 y ląd K a ć na zadanie dfa bezpieczt listwa ósmą r >ęść leyz V snmmy w gotowiźnie lub w p a p t - raih płatnych, a ita przypadek dzierżawy czaSt)i" ey katują na i200 tal. Do folwarku Krumpohl należy 30 włok 30 mórg 92 prętów magdeburgskicli ZIemI"poOT)-jiiio zna} dnie siq rra tym'ftil wa'rkti gorzaljiia -i tartak) niemuity szopa do cegielni, i niiłjbj.kanie dla ceghiza. Do debitu trunków zobowiązanych iest dotąd 7 szynkouni. Bydło i porządki rolnicze oraz siewy oszacowane są na 13 7 tal. 72 gr. bl fen., siatki norzelne i browarne zaś, na 13 16 tal. 41 gr. 4.5 fen. Można eiaz i.abyć: 48'szefli żyta, 186 14 mac. ięc/mienia, 43 - -- owsa, 5 ,,3 groiliu, 40 wiader 11 kwan v. odk; , Dzierżawa czyniła w ostatn.rn loku cm tal, z 1 częścią w starem złocie i JO .'ai. .14 gr. 13 J ten. kont; y bu cv i. Kwidzyna dnia 3. Czerwca 18'9królewsko Pruska Regencja. -.: .."....-si-t t OB W I E 8 C Z E NT I E. Separa 'ye przy teatrze tutejszym znaczne, które w tym foku do skutku p zypr wadzone bydż maią, ma'anaymriiey źndaiąexrnu. w Entrepri/.ę bydż wypusezonemi. ' Termin w tym celu na dzień 2 1 go Czerwca b. r. przed południem o godzinie ioie;y z rana na Jtrólewskiey Regencyi tiiteyszey, pi zed Se kretarzem regencyi Wiefm, P e t z k e wyznaczonym został. Wszyscy podiąć się wyprowadzenia rt-para cyi rzeczonych ochotę rnaiący wzy waią się nime'yszym, do stawienia się w terminie powyższym, zainformowania się z przełożyć im się tóaiących anszlagow, i kondycyiłicyracyinych p «tanie rzeczy i podania następnie licitow «syli podań 'rwyeh -do protokułu, nayamtey 5! 4 r* za reparacye te rządaiący spodziewać się mnz'e, że ieźeli waźne iakowe przeszkody n. tzayd *, kontrakt enireprizy z nim zawaitym zostanie. Poznań dnia 26.'Maia i8'9Królewsko - Pru tka Regencya J. OB WIESC ZENIE. Z rozkazu wysokiego Królewskiego Ministerstwa Skarbu maią bydż grunta do karczmy piąskowey należące pod Obornikami, naprzeciw miasta imienia i< goi leżące, w dzierżawę wiec-ystą czyli Erbpacht, w drodze łicytaoi wypust zone. Du karczmy wspomnioney należy oprócz domu komorniczego: 7 Morgów ioo [HPrętów Magdeburgsk. roli rriiędzyktórą 4 Morgi 173 [Hprętów ogrodu, 2 Mojg. 54 łąk i 53 mieysta na budynki znayduie się, z possessyi tey wkupne na 43 tal. 22 dgr. 6 d'., kanon zaś wieczysto dzierżawny na 8 tal. ustanowiono. Celem wvdzierzawieiiia wieczystego czjli w Erbpacht gruntu tego wyznaczyliśmy termin do l.cytacyi na dzień lity Paźelzitrnik a r. b. o godzinie cjtey przętl połudńera pized Radzcą Rtgencyinjm W. Siutxlem, w domu Urzędu ekonomicznego w Bogdanowie w Ekonomii Obornickiey, wzywaiąc na licytacyą wezystkich interessentów do dzierżawy tey kwalifikujących się. Kondycye dzierżawiło wieczyste mogą tak w Ekonomicznym U r z ę d z i e O b o r n i c ki m, iak równi e ż i w Registra urze ekonomiczney regencY,ney bydż przeglądanemu Poznań dnia 10. Maja 1819 Król. Pr us Ka R egeneya II. OBWIESCZENIE."" Wiadomo ninieyszem się czyni, iż meble, bielizna 1 sprzęty domowe do pozostałości zmarłego Sekretarza mieysfcieco Piotra Subokwskiego należące, na terminie d n i a 2 i. C z e rw c a z rana o godzinie otey przez U r. haiczerskiego publicznie za gotową zapłatę w kurancie prze dane bydż maią. Poznań dnia 3. Cze-rwea l-B-jg. Krolewsko-Pruski Śąd Ziemiański. -j // Dodatek,