GAZETA Wielkiego f Xiestwap O Z N A N S K I E G O. Nakładem DrukarniNadworneyW. Deckera i spółki,-«Redaktor: Assessor Raabski. Nro. 8, - w Sobotę dnia 27. Stycznia 1821. WIADOMOŚCI KRAIOWE. Z Berlina dnia 23. Stycznia * N. KTOI raczył Nadinspektorów celnych Becher w Schkeuditzj EvlerwStrasburgu, Ramm w Li ban, Borken wKoklenc, Hauchecorne «Ak wizg ranie, Nadinspektorów poborowych H a u e c h t e c k w Elblągu, lamera w Poznaniu, Schiitz w Ty Izy, i Nadinspektora poborowego Radzcę rachuBkowegoK u h fu s e w H agen, mianować Badzcami poborowymi. WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE. ZKrakowa dnia 17, Stycznia, Na eessyi Seymu naszego dnia »0. Grudnia Sekretarz seymowy czytał odpowiedź Senatu Rząd A cego, przychyhiącego się de proponowanych przez Rommiesyą Prawo dawcza odmian proiektu do prawa przepisującego postępowanie przy naymowaniu własności prywatnej na użytek publiczny, po odczytaniu poprawionego proiektu. - JVV. Słotwiński oświadczył się przeciwko projektowi. JW. Kozłowski tłumacząc potrzebę przyięcia proiektu odwołał się do istnącego prawa cywilnego, dozwalaiącego zaięcia własności prywatney na użytek publiczny za poprzedzaiącem wynadgrodze* inem. JW. JX. Paezkowicz delegowany z Kapituły, z art. i6. traktatu dowodził nietykalności funduszów duchownych. JW. Marszałek obiaśnił, i£ proiektowane prawo nie «tósuie się do gruntów pltbańeHch, na przypadek prowadzenia dróg zaiąć się mogących, w czem są oddzielne przepisy. JW* Siemioński r powodu zaręczoney konstytucyą nietykalności prywatney własności byt przeciw projektowi;; (IW. Mąk ois Ki zwra « prawa cywilnego teraz obowięzuiącego będzie wolne zaięcie własności prywatney, a przeto radził potrzebą przyjęcia proiektu iako ebeymuiącego sczególne formy i zasady zsięcia tego. JW. S o c z y ń g kj z powodu, iż proiekt nie obeymure zasady oszacowania zaiąć się maiących własności, które z względu na położenie mieysca odmienney wartości ulegać mogą, oświadczył się przeciw projektowi. JW. Marszałek zaspokoiaiąc tsoakuwość co do wnoszonego oszacowania, od' wołał się do osnowy proiektu, który znawcom oszacowanie oddał; a przytem, gdy nie było itdnomyślności, wezwał Izbę prawodawcza, do sekrttnego kreskowania, przez skutek którego, gdy za proiektero było głosów 24, przeciwko 11, ogłosił proiekt ulegaiący decyzji Izby prowodawczey £ częściami głosów za nieprzyięty. Następnie, wprowadzony był proiekt do prawa rozciągającego kary pieniężne na opiekunów, inwentarzów mass spadkowych niespcrządzaJąeych. Po odczytaniu opinii Komrr-iesyi prawodawrzey za przyięciem proiektu, i przedstawieniu przez prezyduiącego w teyże Kormnissyi reprezentanta C h wal i b o g o - w s k i e g e, iż gdy doświadczenie udowodnił o , ie opiekunowie pomimo włożoney na nich przez prawo odpowiedzialności za szkody, któreby z złego zarządu maiątkiem małoletnich wyniknąć mogły, powiększey części opieszałymi się bydi okazuią w Sporządzeniu inwentarzów, do czego ich artykuł 451 kodtxu cywilnego wyraiaie onowięzuie; gdy nadto mieyscowe okoliczności weła-suią potrzebę wczesnego zapobiegania, iżby przez opóźnienie sporządzania inwentarzów majątki małoletnich osczerbku sakiego rtjeodniosły, z powodu, iż częstokroć opiekunowie nieposiadaiąc nieruchomego maiątku, z któregoby w wypadku zadosyćuczyniente małoletnim nastąpić mogło, żadnego oie ekazuiądla tychże bezpieczeństwa, proiekt prze* 40 wprowadzony, stanowiący: iź każdy opiekun, któryby w terminach przez prawo oznaczonych nie dopilnował spisania inwentarza maiątku do małoletnich należącego, iub zaszłych w tey mitrze przeszkód dostatecznie niettsprawiedliwił, oprócz obowiązku wy»«*grodzenia małoletnim szkód i straconych korzyści, iakieby przez opoźaienie się w «porządzeniu inwentarza wynikły, w miarę opieszałości okazaney ulegr.ie karze piehięźney od £ ł. 6 do 300, rozciągaiąc łę same karę do Notaryuszów, Pisany Sądu Pekoiu, W óytów i ich zastępców, ilekroć by się Monarchów i Ludów E u r o p y . Jest bez podpisu, lecz ma- bydź dziełemJUBty Rządowey. U pkane są w nim obszernie rike&acści?, które były skutkiem oddaleni* się Króla do Brezy lii" i naduźyciów,. które: i« poprzedziły. U sprawiedliwia potem esratnie wypadki, których nie naleiy uw-aźac za sprtwę fakcyi. słodki, których się ięto w P u s t u g a 1 i i, aasługuią na pochwała wszystkich oświeconych narodów i t. d. Z Londynu dnia 75. Stycznia. Przedwczora odbyło się nader hczne zebranie kupców, bankierów, prtfessjonistów i innych mieszkańców miasta L o n d y n u , na harem przeczytano następujące oświadczenie: "My, podpisani kupcy, bankierowie, CT «fe * »yooiści i mieszkańcy miasta L o n d y - n u, mamy się w tcrajSoieyszem położeniu kram za powołanych do wynurzenia nas»ych dobrze rozwalonych chęci, eczerą pokładaiąc nadzieię, ii nitscześcia, któremi dziśAzagrO' ieni iesteśmy, odwróci od nas Boska Op atiauość, i źe nie maiąc obcych nieprzyjaciółdo pokonania, nieprzerwanego feosztowse będzietn pokoiu. Oświadczamy więc, iż Stałym i niezmiennym itst zamiarem naszym, utrzymać naszą szanowną i sczęśliwą Konatytucyą, złożoną % Króla, Lordów i Gmin, przeciw wszystkim zamachom godzącym na iey odmienieni« lub obalenie, i bronie naszey świętey i czeigoduey religii w iey czystości; przekonani bowiem itsteśmy zupełnie, ii nay większa część zaspokoieria ludzkiego wypływa 2 itdney, równie iak do najlepszych i nayśilnieyezych nadziei wieczney sczęśliwości druga nam daie prawo. Z głębokim smutkiem i wstrętem patrzymy się na środki" zmierzaiące do znisczenia tych źródeł terainieyszego ukonteotowaoia i przyazłey pociechy, i ufamy, ii praw» z ostrością użyte będą do odstraszenia i ukarania tych, któr/.y swemi buntownicztmi i bluinitrcztmi sprawami chcą poddanych tego wielkiego i wolnego kraiu pozbawić tych nieoszacowanych błogosławieństw, które znaddziadów naszych przeszły na nas[ które są w poszanowaniu mędrców i cnotliwych naszego wieku, I zdaViem naszem stanowią pomyślność i sezęśliwość przyszłych pokoleń." - Orvgir.abia deklaracya lic?y iui do 1000 podpisów. Można ztąd wziąść miarę sposobu myślenia mieszkańców mia«ta i drzent ludu Angielskiego. . Rada gminna miaeta L o n d y n u zebrała się takie ooegday w ratuszu, gdzie wśród potęintgo zgiełku wcale innego rodzaiu uradzono uchwałę, to iest prośbę do obydwóch Izb Parlamentu, którey te s$ celnieysze przedmioty: N i e b a w n e przywrócenie imienia i tytułu Królowey J eymci w 1 i t u r g i i ; nieba wne zaopatrzroie Królowey porrzefenemi iundusz-ami dr» utrzymania krVnVwskich praw i dosrnyności j: n i e b :JJC W n e śledztwo początku i postępowania 1 Kommiesyl Medyolańskiey,. w celu iiJfewrnw *n iey sprawców.. - Rury er «a tos »T e sa,lfodki, których stołeczne miasto pań- otrzyma r,»** " *. .tw. żąda po Ministrach Króla dla wymlę- patwami b lactam* "A rzenia się z swey niesprawiedliwości. Pewni r»c«v orfif ]I f* ™ P t e s t w A h , O r. f a * f a £ i i Ministrowie n i e b a w n i e Z r 7 t f c 1 A A W a «do syć uczynią; n i e b a w n i e zrzeka sie szyllilów" * > ' posad swoich i ustąpią i c h niebawnie J r o r ! i? d C a 1 e 1 nikom (Whig s,; poddadzą się nie b a wnie «,»" W llZlu T" T A , m " " , * * , . b> oney kar z e, i nar e sz a e n i e b a w n i e n a p L n 1 b y ł y Z J / L wydadzą odezwę. , w którey oświadcz, , ii m ą d roś ć " % )J;" · odtąd większość rady grmnney, w teraii, ey- Z'" T.> T szym iey składzie/ L a ż a A bydl m a 7. S A /\ 6tóleczne miasto państwa. Jak to K I v o nastąpi, uyłzerny się niebawnie . *' Królowi' Wl* A TMf* b 3 A , cym l . wwyśmienitem położeniu.« O Panu AV ViIi" .. /\' odiech31i na F . V . I I, z którego głowy wyszły wszystkie r i X 6 i 6 A A Z A A , *,ofy« pO'««te pięknepropozycye, mówi tai gazeta: "Jest Inane w Z r T f A A J A o > P"T" on«łonkiem rady gminne y i filozofów a fi- . a,*o** KTTMO .J11 świadka * & , l o w e y . .Y» lozofem pomiędzy członkami rady gminney. Powiada on, ii Królowa uznana, została za zupełnie niewinną; niechie więc tak będzie; mamy my takie uszanowarie dla tego wielkiego człowieka, ie, gdyby był powiedział, ii xieiyc ieet wazą puoczu, byliśmy rówsiia tak sczerze twierdzenie iegopowtórzyli. I Pan Podług naynowszych wiadomości od beze »tarszy gminy W a i t h m a n powiedział wieie go w Afrykańskich, panuie teraz w Cesarstwie pięknych rzeczy oprawach Królowey i oma- Maroktnskiem kłótnia o zwierzchnictwo rza teryi rządowey tyczącey się liturgii; gdyby duo Maleylsmael, syn sławnego M ule ia łQ > Pft był o. tern mówił .Rx,\M"my może V A.2I,eoi:d.a li ,s jtW' Z¥Jtćt TM Ce* ,r*. na to ii i;; aatili płMnwrlh2Włtc eea ,$lę o tron., Z g:m {ę, ; iest iedynym słusznym człowiekiem, którego me długo potrwa, kiedy woysko hl s; e porównać moina z Panem FavelI, i dla oświadczyło za Muleiem Isrnaelem ] tego zasługuie na ten sam szacunek, iak i tenże w F e z Cesarzem wykrzywiony i J o dostoyny przyiafefej iego. Trudnoby nam ronowany został. Wszakże stary Gera« n i e było, wyrazić pokorną boiaźn, z iaką przyi- iest:, e . "e detronizowany, J e s t K' t e r a z muiemy ważne myśli tych wieikich geniuszów dwóch Cesarzow, z których ieden mieszka wieku naszego. Nie przystoi nam, uchylać wMaroklo, drueiwFez Z.r.,. zasłony przyszłości, Jub wróżyć, w iakie > «iugiwrez. zaraza morowa cuda płodną icst potomność nasza; ltcz-te- ustała zupełme na brzegach B arb ary i lecz ielt potrwa pokolenie W a i t h m a n ó w i F a- niespokoyxiy stan kraiu dłu g i 4 CZ3S , t " v t 11 p w, niczego się A n g 1 i i obawiać nie tamować będzie handel z M a rok k o trzeba." B z e p zastanowienia godna, iak 'bardzo Starszy gminny Wo o d odebrał w tych czytanie gazet stało się potrzebą ludu Andniach list, w którym mu doniesiono? iz RWlskiego OdoayniAzego ai donaywyis"c o . * a n t o n«, "a lądzie, w kopalniach podziemnych, wszędzie czytaią gazety. - W W "*""" 6ii:fo TYf * * « » . * " * furrnaoowi ** * "/\kUroP"eW ". '''A Sf, ° '*" olla ? " , * *Ę '0 doWo d o a, /\/\ /\ Biskup z Vincfaester, który był niecdyl nauczycielem i poufnym przyiacielem P h / a wyda iyciopis iego. N Nieboszczyk N e 1 s o n był także Baronem pism peryodycznych. Pomiędzy pismami peryodyczru-mi, które 2 nowym rokiem światłość śwista u yrzaiy, Łnayduie się także Księga cudów, ofiarowana Kcólewt-y Kar o 1 i n i e . Księga ta, według doniesienia wydawców, zawierać ma msssę wiadomości, które lepiey otworzą oczy ludu Angielskiego, aniżeli inne ijkie dzieło, które dotąd na widok publiczny wyszło. Głoszą, ii Królowa kupiła od Kiążęcia Sasko- Koburgskiego pałac M ar 1 b o r o u g h - Ho use. W przeciągu pewnych lat upłscać będzie co rok. po 4,000 Funtów za ten gmach pyszny. Gazety oppozycyine nadmieniaią, ii połączenie wyspy St. Domingo pod iednym n a c z e 1 n i k i e m, «taó się może niebezpiecznem dla spokoyności n e g rów oa wy-spacłi Zachodnio- Indyiskich. Takie w F d i n b u r g o uchwalono adress do Króla o oddalenie Ministrów. Rząd nasz i Francuzki są wśród obecnych okoliczności śileieyszyra niż kiedykolwiek węzłem połączone. 2 Madrytu dnia 4 Stycznia. Dotychczasowe a teraz zamknięte kluby polityczne, ułrzytnywały eię w kawiarniach, do których każdy miał wolny przystęp. Adwokat M o r a , który w iednym z tokowych klubów wzywał do oporu przeciw zwierzchności, został aresztowanym. Tuteyezy Gubernator cywilny oświadczył w odezwie, iż Bząd, potrafi należycie poskromić wszystkich eieprzyiaciół Konstytucji. Dnia 30. Grudnia wzniesionym został uro, C*y9cie kamień Konstytuc} iny czyli tablica Konstytucyina przy branie T o 1 e d o . Tegoż djiia podany był publicznie Generałowi £)-uir o g a, przysłany dlań z L o n d y n u pałasz honorowy. Miedzy członkami zamkniętych klubów znaydowalo się także kilku cudzoziemców, mianowicie Anglików. S5 Depulacya nieustające K6rtez ów odprJu wiła długie posiedzenie r powodu okoliczności N eapolitańekicn. Odiasd Króla JI'e3politańskiego do Ł aj b a c h, wielkie su sprawił wrażenie. Jacy to po części iud?ie kluby (uteyeze odwiedzali, wnorić ztąd można, iż urzędnikowi policyjnemu, który podczas ostatniegol rgiełku w klubie kawiarm mjlnńskiey chciał przy wrócić epokoyoość, Zegarek i irieEŁę, ukradziono. Mówią o przymierzu zaczepnera t odpornem między Hiszpania, Portugaliami Nea polem. Odbywa się wciąż przedaż dóbr Inkwizyeyi. Po nich nastąpią dobra braci J o a n n.is de De o, a potem inne. Panuie tu tera» zupełna spekoyność, OJ Menu dnia uf Stycznia. Powiadaią, iż Xiążę F r y d e ryk DarmsztadAki, który przeszedł w Rzymie na łono kościoła katolickiego i został wyświęconym, przeznaczony iest na Arcy - Biskupa Mogunckiego. Radzca Kościelny K n i t t e 1 w Kar i s r u h e właśnie maiąe dnia 31. Grudnia r. z. mieć mowę przy grobie dwóch zmarłych osób, został nagle na cmentarzu powietrzc-llI ruszony i skonał. Z Moguncji dnia 13. Stycznia. Gazeta tuteysza zawiera co następuie: "Za przykładem niektórych gazet chcemy także poieździć sobie niekiedy na rumaku etatystycznym, który wszędzie ma wolne przeyście, gdzie polityczny tylko na rogatki napotyka. Jest to w samey rzeczy wygcdniey i bezpieczniey, opowiadać, co i ile" ludzie ziedli i wypili, aniżeli co iAile zrobili. Daleko swobodoiey liczyć woły, barany i wieprze, które wprawiały w ruch zęby ludzkie; aniżeli roztrząsać dzieła, któremi ich B3miętuości i głupstwa, ich rozum i umiar nieście XMBrern nie próżnowały, i że miasto to pod względem statystycznym w stosunku wcale P a ryż o w i nieustępuie, chociaż pod względem politycznym bynaymniey, za co Bogu. chwała! mierzyć cię z nim niemoże, niechay naetppuiący wykaz naszey konsumSyi zaświadczy: Ludność Moguncji, wraz z załoga »oyekową, wynosi 31,500 głów. W roku, i&jo, wprowadzono: (TunaStępui* spis wprowadzonych wołów, baranów wieprzy i ionych wiktuałów" tudzież napoiów i t. d.) Wy wrowadzono : Mierzwy i błot» uliczneSego H>888 taczek. Z Naifotw dnia 2$. Grudnia. Na posiedzeniu Parlamentu dnia 1 5. ro_b. ipeztrzasaoo raport Kommieeyi, wyznacsroney w względzie odpowiedzialności Mi'istrowco do pierwszego poselstwa. Królewskiego zdnia 7.. m. b. Przy tey okoliczności miał Pan Nicolai mowę" w którey między inne mi wyraził: "Kommiseya iest tego zdania, iź miko Ministrowie spraw zagranicznych i wewnętrznych powinni bydź pod sąd oddeni. Pewno iż każdy Minister odpowiedzialnym itffc tylko z* te rozkazy niekonstytucyine-, które Król w wgp wydziale podpisuje.. Ale »je kaziż Konslytucyi wszystko, co zaszło W dniu 7. Grudnia, w dniu żałoby, dla ludu a hańby dla nieprzyiacioł* dobrego? Nie S4Ż tao Ministrowie oczywiście współwinnymi, InnI: «hociaŻ aktui niepodpieali? RozbierzmyA izeez tę. iaŁ nayzimniey. Król-" moi Panowie, ieet podług, ducha K-onstytucyi geniis.zem dobrego,. ptzviacitlemJudu, p.odpora .lawy narodowcy" ma. za SOuą «O fllesrarty domysł, iż nia może skazić sprawiedliwości i cnoty. ZAdrugiey strony równie pewną iest raerzą, iż Ki-ó* nie może nic przedsięwziąść n* izkode. luda swoiego» ieieli uIZąd iegonie iest przez złych sprawowany Minletrewv JfcStze Król we względzie sił swoich co wiceey, isk człowiek S VV przppysznem pałaców iego usironiu" nie stykaiąc się bezpośrednio ? światem zewnętrznym, TU« może prawie fizycznie uczynić co złego; chcieć tylko moic. Lecz tu (o przybliżaj się do niego nikczemni poradnicy,. nadaje chceniu, - zwykle dziełu swych układów - dzielność i wykonanie, i wtenczas stai* się zgubnem dla ludu owo chcenie, klóre bez ich przyłożenia się albo aie byłoby nigdy powstało. lub też byłoby na zaweze w głębi sirta ukry te . Wszakże dzieło chytrości minisirowekiey nie zawsze obiawia, He tylko w wyraźnem gwałceniu swobód, narodowych; wyrok, * którymby Monarcha powiedział: chcę obalić konstytucyą,. ponieważ to za dobre uznaię; uwolniony ieetem od obowiązków mty przysięgi; wyrok takowy zerwałby bez gw-łtu towarzyską umowę ludu. Bez wątpienia. *y* rot takowy byłby dziś tylko życzeniem, króreb y mogło przeyść w rzeczywistość lub nie ; ależ konstytucyą karze wszelako Mh>i*tra, który, gj> śmie obiawle narodowi pod ministrowskienr naywyżsaty woli nazwiskiem. Rzućmyż na chwilę okiem na posełstwo zdnia 7. Grudnia - mówię na chwilę ( bo-nikt z pomiędzy, na» nie będzie się chtią? chełpić, iż ma dosyć siły do wpatrywani* się długo- w ten p*mnik ludzlfiege upodlenia.Nie anayduiem-yż, iż w i.ieva każą Moname mowie: "Chcę odiechać i cb<-ę nową ustalić Konstytocyą;- obalam moią przysięgę, a wy macieńa to milczeć!" (£gazety Btrlmsfcity.)* Z Paryżu dnia 1$. Stycznia. 4Eapewr iaią, iż ieden z naszych' Ko ntfAdmirałów wynalazł t e 1 e g r a f i e g 1 u ż n y i h a n d 10 w y, który wfelłie przyniesie korzyści, bez naymieyszego dla Rządu wydsitiu.. Towarzystwo kupcówFramcuzkich chce go zslozyć uzyskawszy zezwolenie Bządu. Dotychczasowy telegraf odbywa tylko wśród dnia swe posługi, a telegrafu żeglużnego używać można we dnie i w nocy; dotychczasowy telegraf kosztuie 3000. Franków, a nowy tylko 600. Na przestrzeni, wymagaiąCbY 10. dotychczasowych telegrafów, w>starcza f$. nowych; przy dotychczasowych telegrafach wszyscy ludzie służby wiedzą osnowę depesz, przy nowych iest to taiemnicą, gdy potrzeba, niedocieczoną; dotychczasowe telegrafy kosztuią Rząd rocznie 600,000. Franków; nowe telegrafy przyniosą mu dochodu około miiliona i t. d. Pewien Anglik, Łtóry niedawno przhył do Ł u g d u n u , zrobił sobie osobliwszą zabawi ę, wyrzucaiąc przez dwa dni r okna talary pięctołra okowę. Liczba miłośników, którzy ie zbierali, była nadzwyczaynie wielka, i wszyscy mocno narzekali, iż ten srebrny descz dłużę y niepotrwał. Przybył tu z Londynu Pan Pelletier, były agent Króla He ryk a Haytyckiego przy Rządzie Angielskim. PanSpohr daie tu teraz koncerta, i sprząta płonne ifijwo dłoniowe i kieszeniowe. Ludność F r a n c y i pomnożyła się od roku 1 06. o dwa miliiony. Był» to Xiężna Następczyni tronu N eapolitańsklego (sioBtra Króla Hiszpańskiego), która ofiarowała «we iuwełe w zastaw zaciągp.ioney tu pożyczki. Słychać, iź prócz owych półosma tnillionów, staraią się tu ieccze o zaciąguienie pólptęta miiłiooów Frantów, F r a n c y» podzielona iest os ao. wielkich okręgów leśnych, których naddozorccwie maI.( tytuł Konserwatorów, Z Rzymu dnia .20. Grudnia. Dnia «5. m. b, przybył tu z Wiednia Hrabia L e b z e 1 t e r n , Poseł Austryacki w SL P e t e r s b u r g u, a dawniey Poseł przy «tol1cy tuteyszey, Przybycie «ego wielkie sprawia wralenle. Mniemaią, lz Jest umocowany do ułożenia się względem wszystkiego, co się tycze przechodow woyska Au Stryackiego przez państwo Kościelna. Z Turynu dnia -f Stycbttia. Hrabia M o t e n i g u , tuteyszy Poseł C Bossyiskl, wyiechał przeszłey nocy do L ub i a n y , dokąd poiedzie takie Hrabia S L Ma-rsan, Poseł naez spiaw zagranicznych. ZRzymu, iaksłyrhać, ziechaćma na kongres Lubi a ń ski Kardynał Con sa 1 vi, Sekretarz Stanu, a z F lor e n c y i Radzca Sta» cu Gorsini. Rozmaitt wiadomości. Powszechna Pruska gazeta etanu zawiera pod napisem: Murowana Goślina, co następuie: "A p o 1 e o n, wyrobnik r. W ełfJ y, wracaiąc niedawno z ionĄ z B o g o z n a, trucizną naszego przemysłu, naszey moralności, i sczęścia naszego Judu - gorzałką - upoiony, potknąwszy się, upadł, został na mieyscu i umarzł w czasie 1 g. etopni mrozu. Zona, która, zdaie się ie niebyła zbytgorliwą w zabiegach około przywrócenia go de życia, pociągnioną została do odpowiodzialoośti. " Pewien piiak umieścił w iedney i gazet Amerykańskich co następuie: 'łfMaiąe niesczęście, iż mocne trunki więcey lubię, nii to memu zdrowiu służy, upraszam wszystkich sprzedających takowe, ażeby.n;al ich pod żadnym pozorem <