KRONIKA MIASTA POZNANIA MIEsnCZNIK POŚ\\TIlCONY RPRA \VOM KPLTlTHALNYM STOt--<. M. POZNANL'\ (OłWAN TOWARZYSTWA l\IIŁOŚN[KÓW MIASTA POZNANIA.) RJijDAKUJA: %) UMUNT Z.\LEW::;K[ - KAZlMIERZ RUCiŃr\:I - DR. KAZJ:\lIER% KAC%MARCZYK Rok II. Poznań, dnia 30. kwietnia 1924. Nr. 4. Ul';IAL HIHTORYCZNY. ilDBt'lH IWAKlE l Ol>NOWIEKIE KOŚt 'lULA BOZEUO CIAŁ!\. ,"" ei"zy i hez rozgłou (lokouauo W lIiJiegłych (lwÓeh latarh W IlIieHeie naSZl'1Il dziela, kUJre warto może dla pamięei opiS:ll' kilku :,;Iowy w ..Kroniee miastl Poznania". :-5taroży'tny kośeiół T;oże'o Ciała. }pLleu z naj{,pnniejszyeh za hytkÓw stylu gotyckiego w Polse{' Za:'lludniej i jPLlpu znajwspanialszych g'maehÓw stoł('('znego mia,st.a Poznania. - otrzymal nową szat zewnętrzną i nowy wyst rÓj wrwll(:trzny. Zoh:\ł'zmy, jaki p są (1zieje tego kościoh! ? r;r;b;pt I:)t min(:lo 1:3. marC:l l!)I)G 1'. od linia pamiętnego. w kll)rym hl.'; \Vła(lyslaw .Jadpl'o podpisał 1111 Zamku Kl'akf\wf,kim tlokl!11Il'nt fUll!Jlu'yjny dla kOŚI'io!a Bożego (iala i Llla klasztol"n on. KarT1lelitlnv w Poznanin. Dostojne gTono najwyższych dyglIitarzy dnl'llOwnyeh i wipckich otaczalo w tej chwili l\l'oezy",tt'j monarl'h<:. B'I tam Ówczesny Pryma,s Poh;ki, 1\1 i koł a j Kur o w s k i, al'eybi,;knp g'[]ipźnie{lKi, był [' i o t r \V y Z lJiskap kl'ai'l,wki i W li j e i c c h J a;-i t r z ł: h i e c bisknp pO"ZlIalbki, byłl) taIlI trZl':'-l wojl'wo,łÓw: kr:1koWHki .J a n z T a r n o wa, łęczycki .J a II L i !!; ę % a i :-;andoll1ierski P i (I t r K m i t a; byli ka,Hztplanowip Kry,;t.yn H:I1Hlomicrski, Miehał luhPlski i KlpHl(Ja;o; z l\1o:-\korzowa larnns, r:eelpsiam nll,1 ('\Im mOllastrLH) pr:wdinti onLnis in landem oJ1ll1ipoteJ1ti;; Dei et in Iwnorem san,)fja.Hc1i corpori:-; domini nO'itri .J c,;u ('hri,sti in sulnrhi{} civitati,.: nos1 ra,e POlIalliae ;n llwo nhi i p,; 11111 corpns uominieU1ll miracnlo-l' olim inVCl1tmIl cssc dinO'scitnr, oh rpmiss:onem pl ecatorum notr()1"11111 :( ptiam irH'Iitarmn He\lyiis defl1lwtae et Allllar moikrnae r£'g'iili!1'lIm ('on1hor:diłl111 110tr:Ullm fl1ilI1:n-inm,.; l'l'PX;mn" elp liea\ : iii \I "i IIn.liI l'1 1!1IPf' flllldam\ls (,1'ig'ilJl\ls. dpdil'amus .et dotamns. \\' do;J(.\nH'1II tlomaC7.l'lliu nie !'\ajHw. S:!kramelltil Bo,żpg'o t 'ia.ja ;'w'iątynil: i to na jJrzel1mie;rin l'oznat'lskipm w lJIit'j,eu, gllzif' ,.toż ('iało 1':11'1tskie e11l1ownip znalezionp zostało", Dla ez,pgo .Jagiełło lmdl1jp nowy kośei{)l wotPVllY, kUn'y ma b'(' widomym pomnikiem jrgo wlhięrzności względem Boga maz zadatki('IIJ dabzy('h łal( Bożych - lIa przerlJl1ieśeiu, na l) l"P\\ ua kohiPta z lLamowy życl('IW jJof.';1allskieh wykradla z koeiola 00. f}omi'uikanÓw hostjc w.. zau!osl:t je do Zlł:Ljt!lłją,'\'j i(: tui 01111:' tlzil'luil'Y żydowskiej (ł-n.v('zp.;uP g'l1Ptto) i 0111\;.1:\ jp ż t!OIU. t 'i zaui('li hostjp do .;klepu i nożami .II' kluli . kI '(ty "IH),.;1\7,('gli, że krn" z nieh !';ąrzyła, zatrwoil'lli za will<:li IJl)s1jP '\L 'v t'l1\Y:il':tt (ehnstkl'l i wYllip{;li jP. za miasto. ,,' ,.;tronę l 11l(,1l11I7" ży(lowskicg'O. ktbry jJołożony uył wÓwrza:-; przy \V ar(.je B:I przl',.;1I'ZI ni mil:(1zy l1zisie.Iszym Illo:::tem w. Rocha, :1. ulicą ",l rzelceką. Tnwj w drodze 1Ia l'IHl'ntarz h(J"tjP HW. na l)agnio p0I"ZlleRJą. Dowie(hiat siu o tem l\lagistl'at oraz his'kup Wojeiprll KIWNIKA MIASTA PONANIA Jastrz<:bic'l'. Tpn przyszP(H z (!rH'howiMlstwpm wziął hostj<: i du koij w'dane jest prawo Wh1S!loki, Tym pl'tllIliotem je'-'t 11< piPJ',,':;ypm micjsclI kObej(,ł sam. nastl:IJllie :da-;z!or. potem przf'1ożony a w km'Jf'n f'lIy konwent duchowny. KrÓ:lpwskir to lIposażl'ui{> ko;::('iM Bożego Cial:1. posiadał a,ż do t fi2:3 ro!m. \\T tym roku rOl.por7:pJzellif'J1l g'a binptowHIll krÓla pruskieg'o kOl'ioi zOlital og-rahiouy zm' cuia SWl'g'o, l'ozo,;t:nviono IUU jPllyn:.p kijka llloq!,'o\V zipmi połoźol]:'j IIPz)JoRrel!lio wkolo khuo\ztOl"ll. Ale i te. z małym wyjąt:,if'm do:;tały ::;p. za rządÓw prukidi hpzprawIlil w I'lHlze n;re. Zaopatrzeni w zasoby prz,cz krÓla .Jagiełłę no. Karmelici raz ł"zerz li j,uż w latach 1-HirJ-1470 k()ciÓI Boiego ('iala, 110]1r ll \\":1.1z:1 jąc go 11(, I'oraz w:kszej okaralof,-ej i w:>pania,loHd. l\nnagali im 'Y t,cm dziele wiemi, kt\n"zy tlunmit' iiwiąt.yniQ tę t;l.:;kami ,.;ly n!('ą zewsząd nawiedzali, poma,I.!::tl nawet H:lJll papież. \Y ruku :Hi Hf1zielił l"fWiplll ykstns IV odpustu tym wszy:-;t:<.im, kt;Órzy v pipl'\v,:izą niedzil>lę w:f'lki.eg-o postu ko;;eir.J wlwip.łzili i .)fi;l,rt: na jeo h1Ulo-v, <: złożyli. l',tpipż okr;nHlił nawet ,\'ysok'):'-l' ofiary. !;:tÓra mial:r wYilo,;il' tll:r ;.:zlal'heie;[, i 110gatego OhY""ltei:ł tyte. ile, prZ1"Z 10 (lni na sipbie li na rOllzinę wydaje; dla l'zlowieka ,;t:ll111 l'edll>;!,'o, ile- prz(>. 7 IIIli, a dla ezło\\cipka st:lIl1l ni"kicg'o.ile przez :3 dni wydaje. t,) Jat hlisko trudzili sil: (\( l. Kar\llpli/'i 11<111 iHHl )\\':1 i Upil:k:i7.ani"ł\l ko;;('iola ]Jożeg-o (jała. To tei doprowatlzili g'O w kOI[(u lG wieku !lo takiej okazaJ,,':;ci. ŻP g'I,';ował ar(.llitc';ztun! swą i "'ytr()jt'm ponad \VzY8tkiemi Ówcz£,-;llemi :'. (',t! clzisilj, ho 1wt>ei'Jly f:w. Woje;PI'ha i \\. ;\Ial'l'i\l;1 hyly k'I.;!'iołk:l-ln wiejsKimi, eżąeemi [Joza mi:itcm; kościół pojeZllil'ki :Fai"a) jeo;z('zc wtedy nie i!'>tJliał, tak ,,:llIlO nie hyło jeszrze. ko::icioła Fl'aneiszkanÓw, ani !{RONIKA MIASTA POZNANIA Icrl1ai"(lyu("v. ,: ,vi:kzyeil LJ:::l'io!Ów hyla tyjk " tara l':na w. ,;\1:1 rji .Magdakn}' Ja nowym ryui,u. kOHl'l,')l 00. ])IJmiuikan,'lw 'j 1"ltf'rll':t, a z tych żaden niE' mC'g'ł Sil rl"V11:1' z łr61p'\,sk[[ .rzf')Jit;klll' a 11I1['(:hn., w rY:'lIllkn ,.;woiT1l. \V t!w{.ch zamurow:luyeh oknach od ,.;tl'lh}Y \'cil'hor!l1iPj zal'l1tl w:tJy siE,' także kawaly la.skowa!', l'zyli ,.;łnpy "itrażowr" hl alllfl rzdbionp z p:l."kowca. PomYHle( żp t ol1ll'zymi!' ma,,}' i hryly ]I:a:-:kowc;' trzeba 1)yło wÓwczas. w wieku pił:tnastym. Hprowadza(.....1:[;'mym z'lprz£:gicm i wł:r:'1l,V7ni wozami z kamieniołomÓw 1,!I'Lieh. sa.skirh czy malopolsl,irh. ażeby jp potem w Pnzllaniu. na wipjseu IHlllnjąceg:o :;ię kO'l'ioł:t cio"a(-. i rzeźbi!'! Ileż na to potrzeba hyło pienit;dzy. ikż "ily pl)('ią.'o\Ynj. ilp "iły ln(lzkiej, :1 I'rzyt,pm ileJ zapału r('lig'ijJ!.e:o! ł) }osa,ch kOHcioła Boż<,g'o (,iaJa w \\'ieku :-:zhlla,;tym n;e mamy 7:1rlny\'h Hwi:ult'I,t\\'. P,)\yodz.ip i wylpwy \y rt ni.zl'zyly z }Jl'WIl()('i! i wÓwezas llmry koc:ol:1. Z: to wiek ;mJnlll'" f' , oJIlllasty zapisał się w dziejarh jego smnt.JlPmi wsponmiplliami. J'ołl,żony Ha :-;kr:łjn g:rO'(ll1. ueierpial wiele przy ohlężeniu przez woj;o;ka szwedzko-bra11l1!'nbur"kie za krÓl:' .Jalla Kazimierza 'Vterly to kościM prz.ez o(lrhodzącp wojskl homharLlowallY, nlcgł pożarowi wraz z najpięklliejszymi zabytkami z C7:''1ÓW g'()tycki"h. Pc, trzprh latach kościM hył ollllowiollY. ale jui. n:" w poprzedniej F.wietności. () spalf'niu i orlhUllowie kOl'io:a wiallczy napis ua ciana('h jego na.stpnjąccj zw'<.złej treHri: Inimi( IS hOłll.) con;].n;:-:sit a. D. 1 U54. Amicl'us homo l"cstanravit a, D. 1GG7. .Je,st także 11:1 fidieip g;{nVllPj Hawy obraz _,l)lorowT na ktl)rYJ,} krÓl Jan Kazimi{'rz w o))E'I'ności bi",.;lml'a pozaalhk:pg'o ol!l bif'ra od bnrmistrza, miasta Poznania 1wpmvrót klncz.f' mi;'l'sta, oraz homagin:L KrÓl uhl:allY w p:<:kllC! tLpljl: g','ollo.,.;tajow:!. hisku')! w 7J;.aplpTZ karll1dieki. a burmistrz w delję 50holową! \V ty:n <-:tlllYlll wieku 17-tym a mianowicie w lIi!)1-j r. traf\Zl1,plI\Y{J(li n:lwic(lzila, ko? na mal'JIIlHowPj plye;,: .\n11o n. 17:3(i tIie 8 .JnEi iIlOpin<1tl im!H(lat io aqnannn al'l,("""it a(l h:mc basilicam llO:itram ot ipjojam ma.\.inlP in l1tarihils lahefactayit. (na1ll pristinae indenmitati et intrgritati pffnsa muniE('entia sua anno Hrqncnti l'estitnit lU-mus r'i EXI:r-\I-mn" D-'HlI" ('a1'Oll1:<. zc10 et . pietźniej. w tanowisku, ks. Kowa]ski za lO kn IPIł"' HOZ:f':O Cwła w Poznaniu. Poznań 1840) na r6wnem. KW.)NIKA llAHTA POZNANIA \\'\,jI01,- ::>J.\ K:\lWL.\ l\L\H('U\KO\r::-;K1EUO Z.\ 11DZL\L W PuW8'L\KJi[' U;:-\TUl':\DUWF:.\I. 'V rozjir;nvie zatytułowanej ..Kowe przyt'7.'nki do ży('iory.;a Karola l\farcinkowskicg'o", umicszrzoncJ IV num. 6 '(i ..KroIliki 1\1 i ;;;1a Poznania" (lol( 1), Ivyraziłern uho.)ewani:' z tpg'o IJow(Jllu. :i:. t' H'P zal'iwwajy się {lo na,zyrh ('zas('m' akb proce-n. wyto('zallt';!'" lan'illl,o"'ski(,;Hu Z:I I I'rl7.iaI ". )low:.:talliu li"to)l'HIOlv(,IIl, fbls7.f' JI'.'''zukivmn;a IV ,\rchiIVl1Jn I'ar'lstwOI"pm IV Po:mailiu lIlialy t(,H "klll('k. :i:.(' (ldnalazJPlH (hipis wyroku. w'daIH'g-o Ha l\[an'inkow:.;kif'go przoz ..:'ą<1 z!P11l:;ki i mirj:;ki" (,.Land- nnt! t:u1tg'''r'('ht'') w Poznaniu llI,ia :2:2 CZE'rwea H:ł3 r.') 'Vyro'!( ten w tlo.;bw lym przekł:1Clz i r hrzmi jak ił:l:.:tt:PUjp': ..\V Llo('hor!zPllin krymillaJIif'IlI. )l1'I'wa 1 dzOIK'1Il prz.pz krolf'lV:.:ki inkwlzytorjat W' Poznaniu przeehv 1:11)(lwel'zyeif' (bklorowi IlH'fl). ryllY Karolowi l\Tareinkow.;C>,i(',nu pH.;tilll:nvia. krl,lpwski są:l zielllf;ki i miejski w Pozllalliu 11;\ po(l"ta:wip' aktln\'. że HaJp.ży IIkara(' ohwinj'Jllpg., K,irola l\l:ueinkow,.:kiego z pow()(lu zanif'dla-J1Pgo powrotu z ]( rÓl.e::;twa Polskiego przed. tprmil 1 (''II1. 1w.kazanYIIl IV u:.:ta wie z (j lutrg.. 1 Hil1. konfi:.:katą ea lego jPg'o ohel('llcg'o i przyszł-ego 1l1;!jątku. ui:t t1ll1'enekiego i or!ll:UHI na :-;Z!'H{' min'si(:ey arnsztu ka!'llPgo- ,lo fortpcy w Gdmlsku. ..\V r. 182:3. po zll:tniu cg'7:lIl1inu p;u'r,.;twow::go, wyhrał sohip j:lko lekarz pl'aktycwy, miasto Pozlla{1 jako mirj,,('p. z;\llli,"szkania. l'r:teował tlkże, rhoeiaż Le'l wJaśei,,>,ej l'oP!inaeji lCiez tyEw na mocy pozwolenia. miniRt,el'jalnego illtcI'Y1llistY{'.Zl1ip, jako l::karzl) .\n'hiv. 1':II'HII. I'mm, ,,"aez. Prez. IX, J:, d, iiii", ,..\l'Ia hl'łl'. dit' naeh n1 jakO' lekarz. ..'potanow:enie to wykona!. 'Vetll11g' zeznania swego, z10iOlWgO wo}wc nał,eżycie ahsadzonego sądu kryminalnegO'. wybrał siQ \" drogI. bez paszportu L1n:a 8 grudnia wymi,enimlcgo roku, prze.szO'dl bez prz8-;zkł-)d granicę pod 8trzałkowem i przybył 13 tegaż mies;ą.c.a L1n Warsza;wy. Ltrzymuje, że w annji 1'0'\\'olucyjn-ej llie s!llżył nigdy jako żnłnierz, lecz tylko jaka lekarz i chirurg', że jaka taki kier(J'w:ł "\zpitalem w Warszawie od 2r> ln!eg n 1830 (sldi da :H marca 18:-31. 1'Otl8111 mia] wstąpić jako 18karz (b sztabu gClwralnego generala :-5krzyneckiego. pocz,em mial się wylm1ć z g'l''lleralem Chłapowskim na. Litwę, z ktć'.'ego korpusem w Eprll 1831 przeszedł na t.crytarjum tutej-sz.e. Zgadnie z życzeniem magistratu w Klajppdzip. gdzie wÓwczas pannwała dlOlrra. udał się do t{go miaJkim, promjel' Grahki, mtczeln:k kancelarji cywilnej J "H-(, i - Prezydent Rze!'zypospolitpj. Pwczy,stość otwa,rci:ł rozpoczyna dll:a :!.7. kwiotnia o g"O(lz. 1 t Prt:,zyden-.. Miasta Ratajski. Powita'\o1szy gości, wykazuje, że W)siłek polskIego przomyslowc:ł, kupca, rzemieślnika i robotnika stworzył ten Targ. Iktóry stanowi dla nas zwycię przem'any i uzdrowienia waluty. przqll'Owadzonego o wlasnych silach wspaniah} ofiarą spoleczlenstwa i wielką energj prez€l'3a ministrÓw Grab.kiego. Przy wszy:-.tkich wielkich zagadnieniach go.spodarstwa w,::;półdzi.ałać pragnie Targ Pozn:Ulski, pmgn1e służyć spoleczel1stwu i IJaIlstwu. Zakol'czył morwę swą p. prezydent Ratajski slowy: "Zyjemy tu wszyscy szczęściem odzyskanej Ojczyzny i pragniemy, aby ta Polska., wymarzona przez pokolenia, cie.sn,c się w dlugie lata. hłogim pokojre:m, rozwijająe wszy;;tkie siły drzemiącp. w narodzi-e, do nap0cia najwyższeg-u. kroeząc po droclz£' pOS1!pll g"OI3podarczego i cywilizacyjnego. nnrosła się w najbliższy('h latach do po1t:gi lT1oca,rstwowej. N iech żyj'£' N a.jjaśniejsza Rz.ecz'jlospolita! Ni,cch żyje Pan Prezydcnt Wojciechow:ski!" Okrzyk powtarzają zd))"ani. Pr.ezydent Rzeczypopolitej rOl'eina taślllę, orkiestn\ gra hymn narodmvy, świszczą syreny wszystkich maszyn. ezwarty Targ PoznailsKi otwarty. 1'0 il\'il'(17l'lIiu '''ptaw I'rpz'dC'llt BH'ezyposl'olitpj nt!ajl' "II' (lo rahlS7,1 11il HlIiat1all'f' przez .:\lia:-:to !la jPg'o e z (';".-' Wytl:łlIP, groIII:HI7<](' \y'plkip grono' g'o'l'i. ]'rz kOIIl'1l Klliadania z:rln'ał 1!ł,," J!1'l'zydt"11 L{ataj"ki. Iih,dw Pauip! t zeigodna P.llli! Votojni (;ofwip! :\Ii,lto I'OZI"lIi IJł71'pl'luiołlf' .if't rado('i,! i 1111111;1. Ż!' UW?P lIg-o(,lr w pl;l"':tr'1!I \\-oilll Itatnzu Pana Pn'z-dlc'uta, [{ze!'Z-POI}(}litp.i wraz z ,h'l!(I Pot".iu:! Hodziu:ł, \Vital1l- ('ipl,ip, Panir ['rpzydpnrip, i l'iehic, ('z('i!!,'odna Paui, !'n'pm w.'zhr,!IlFlU IH'l.uriplIl wl! Zi(,(,zlloHri, Ż!' dziip.iza, IIro('z'to.' otwareia T,lIg'l l'{)I.II,u'l],i!,!!"(J u;.wictniow! z('tała \Va',i!, ;\Iiło('iwj l':t{ltWO. ohe!')]('Hrią. KOrIJ{'1Il 1':)rh-I!'lli ('zolem prz!'!1 ł'iatuut'm lI.faje..,tatu Rzcezy1'0p(>litPj Pd:-;kiPj, HadallJY ('i, [';wi!' PrezydBlh'ip, hołd, zapewniając ('iI;, o ł':lloki!'j ('z,d i miloHri, jak:! 1Il'. ohywatt'\!' pozlla{H;ry, otaez:uny l'iQ jako pipl\vzl'g'o l 'h W:lt('\;l l'at'l"twa. " POWill'l, 1oliea ougi Pia"tow:-;ka, to kolt'llka uarol[U, ką([ myśl p:uitwO\n:,t wÓrna rozp,",zl:I il: po zi!'lIliaeh lu:bkieh, Udy po .Uug'ieh latach ni!'woli, rz:,..,1! \\'iplkil'.i Wojn, 7. najh:mlzipj p)\vzedllle w Pozmmiu, \V or1ro og-6łll pobł,iego, i oto ię stało, D1i"ki Ipl1Iu llIożpmy hyć świa-iłkołll ohe.' !II';:'!) I'0koleuia poto 11111 i 7l1ajt!ą si Ił SZl'7ytu rOl.kwitu HZf'I'7,\ Jl'osl'"W i f,llil'ei(' oua hl;dzie w Europie już nic ja'o od r",lzilj:jl'l' k HO\vpl flailstw :.1c j:d,,} "iełkie l:iOl'art\Vo, ,JpSI.l'f.(' jl'dl,;' prawd,; US]YŁ:II(,1Il IV Twoim flrz.'mówipuiu, PauiI' Prl' I.yd, lwie miast:l, mialiO\I i('ie. że ],,"]stawą i l1ip7!1(:t!nYIll wal'llllki('m istuie HL, U..S;.I'/! l. j:lko Fil ,hl 'I, j,'st 7jl'IhHH'Zl'uil' zil'lłI l'0]skil'\l. 1\n rlawlly,'h '1.1ald:lin..Jl II:I I'h i \\ hnslal'll II: 'I.,n'h I'rzwlków h l" w pial1t': .,\\"01Jl(r(', ( nlo(" :\'il'pod]eg-łość". Tcnją(' z Wallli, jak tC:g"a i dzi..llli,' ta zit'lIlia I,raeujp lila ]'1 zYHp!>rz"tlia 1.(,t<;:.6 HzP('z I'0spolitt'j, I>Jatr'g"n pralIę zakot'u'ZYl; d1.isiejz [ón.eldąd w iłkó\\' Wazyl''' tnaHh'l!I: "I\i"l'I; lozwi,a H; lIaHza 1(;ljl"1 zadlOllnia - l'ozuail i lIipl'h r;tz"1!I 7 IIi;! I, wiil.iP I Ioari H: \\1' \' 7.; J:1l1ial zostać zamknięty dla I uehu ko1ejowPI!:0 i w najbliżH7.Ylil czaó\jp zaHtąpiony hy(;, nllli lOwym. i w inll.yeh mi('jsl'aeh. Przeli Wil:kszą klę..;k:l (zalaniem stan'g"o mia..;bl. Chwa']izewa. or:'Z ::ze{.hny mir w8rOll ()hywatel twa. \\ y(Jl"l' rÓwIIOl'z('n.it: e{'BioIlY przez kolc'gbw adwokatÓw 'VipJkolol"ki. Praktykę 12"1'0dziką porzlH'i1 w roku 1\11\1. aby zorgallizowa{' I:;ądownietwo \\iPlkol'oh;kie, dla ktbl'!"g'o Ha s:mowh.;ku prezpsaądu applac)'jnq.?;o nil'l'ospolil!' p(,lożyl zasług'i. r odz,dł z por<)(l nas jpde n z t y <'I I niplil"7.Ilyeh, kt{)J'yeJi nazwh;l.o jpst szta!Hlarł'm, mąż czcigodny, twÓrezy, dzielny. IL i. ]J. ;\ i 4. ::Jzef szta hu nllnlll'i,.;kił'gu w Poznaniu. li. "yhÓr proh()%eza pwangl.liklrw Ih)lsl;ieh w ['oznaniu, ks. )'lanie'usa z Z(!tllbkipj Wcli. 1:-t l'owi!.'l'pnip l'prkipwki prawosławnej w Pozn:miu. 20. Ri(' okrężny G puhar "Kurjera. P07,n:uJkipgo". Zwyeil:żył Dajew,.;ki z UniPz:na. Ii. IV. do l. \'. l'rezy,h'nt Rzpł'zYV(,:-opolitej :::\t:wbław VvTojeieeh(mski w l'nzn:wiu. 27. IV. 110 ,l. \" Czwarty Targ l:'ozTlailki. 2H. Utwareil' o(ldzialu Banku l'olkipgo w POZ\laniu. \Vprowailze1l1e %łotego polskH'g'o, 2D. Og'Ólhy zjazll kupipdwa polskiego w Poznaniu. \Y po('z:!tku kwi!'1nia zał0żono Towarzy,.;two PrzyjaeiÓł ClI.iwersytptu Poznmbkiq!:o. .\keyj Banku Polskiego podrisali (;bywatele i ill,.;tytucje z miaf'ta POZllania 132000, czyli około 12 Jlr(J('. l'ałPj subskrYPl'ji. (Fakt ten wypa(la.1(;.by po(lkn';lat zawsze' i ws?dzi(', gdzie pewne i wawa , ulgi i przywilpje (lziPli ię wl(llP liezby... ludności). l'rezp:; Rady .Miejskiej. Dr. Właclyshw }lipezkowki, mianow:wy zota.l mu'zplnym dYl'ekton'lIl Banku Po],;kiego i opuśeił mia"tu naszp, przenosząc ,ię do Warzawy. Okrę Wil'lknpolski .,Sokda" obdl011ził 13. kwietnia ,lU-lr-rle '-'''lH'ow:L(lwuia okolstwa w W'iplkopobce zjazdmn delegatów. n(,llowaejl. ko::złE'j Kronice. dłuta arty:itymierz!' piękny '-' KROXIKA l\HAS'J'A P07,N.-\IA Z HL(,HI T \\'1'1).1\ \VNICZIGO. Dr. Worwan-Nawrowski. L l' g' n i li o ,d e:-; e t l a n g p r P 11Z II a)I. POZllall 1!12--1. IV. T a r!!: P o z n a 11 ski. Książka infG]'[lia!'yj1la wYIlana dla go:śei zagnmitzlly('h rrZl'7.. "Mip,Hd UrząlL Tarl!'u Pl)zlł:u\:-kiego. Pozlłall 1!)2"!. II II ,; t r () w a 11 y P r z e w o d II i 1. P o IV. T a r g' n P o z II dl,;]Z i Hl i In i e::' (' i p P o Z n a n i n. NaH. '1'0\\. Ake. Rd..lallta PoI--l..a. Poznał', W21. A r l' h i w n III H i 1< t n r j i i F i l o z o f j i M l' et Y e Y]l y. Hl'llaktn!': prof. dr. V¥l'lc:-;l'l... Ukazał ,;ię z8,;zy1 jli/l'\\ ,zy, zawieraj:!i'" m. i1J.. nid..ti,l't. li:-;ty Kar()la. .\fan'itl kowkił'i!(). Dr. Jan Rakowicz, K l' o Ił i k a P a )1 h t w o \\' P j /., k .) l Y D ndowni(,twa i zI..oły l\lipr1lipzpj w Poznaniu. 1!)1!)-1f)-l. PGZ1Ian I !)24. S\I, ::rezytlpllta Rzeczypo::iiJOlitpj, a przez cały mie:-;i'l!' czę:-;w pisywała o ]\'. Targu Pozm1ilkim. TOW.\.RZYSTWO l\IlLl,śNIKóW J\I1A8TA POZAKIA. 1. \" (lnin 11. bm. odbyło 'ł\nvarzyiotwo liłośników .Mia.ta. Pl/mania "ebranie rnieięezn w Ra.tu:-;zu. VV za!!ajPlliu uezeił p. ratka Hal'iilki pamię<' zmarłego ('złvnka p. radcy Fra.nkiewicza. Po l;1'z('o["La\\ it'uiu kil ku komuuikatfJW z:u ZWhl przez p. (lyr. Zaltw:-;hiq;o, \"y1!'!o"il li. prof. 1>r. \"rzo,;:;pk wyklad 1\, t. ..Zahiegi okolo zalożenia uni\, orj'tptn W Poznaniu ezyniol1c w 1(;., 17.. 18. i lO. tulpeiu". R!'forl'nt przodtawił w t1'l'eiwYIll zary"ip dzioje ak:Hlemji Lubr.ttl"ki('to i w'.zy,tkil' starani:L ok0ło zalvżollia uuiwer:iytew, czynione na'amI'rzÓt1 I rzez Jpzuitów, później przez l...,;, Rogaliil"kit'g'(), a wru,;zl'ip pn:l'z n'J!l'pzl'II:wjl' uhywatl'lstw.l. Ctly w 'r. 15H) hi;;kup LuhraiL4i zak1ad:rl akademję jq!:o imienil'l1l 1.otom zwauą - w POZ1lauiu illliały tylko ,;zI...uły fama (niżza) i tumka (śrellllia), a w Pobee i;..,tniilla tylko jClllla akadpmja Krak(", :-;ka, wÓw('za:-; jlotlupallaj;ll'il. l'UlJ(lator wYI)II,:ai.yJ ak;J,demję liOgato. (:dy jPilnak w trntlzip I'I,H'Y zlIIarl. hilwp TOlllicki nil' tJl)::'7,f',r;yl się (r tlzidu l'0przt:tlnika. Dopil'ro 11:1"t£:l e.L TomiekiPf!o bi"kup Lahabki ototzył aklIh'mj(: w:-;1'311iala opif'l, i pozYf'kal dla niej lJajznakolllit,;zych l'roJ'c..;orów lBe!lprm:ułlI. \\'rbb!'!, Coroniu:-;, l\latpuz i Urzl'gorz z Szamotuł, Hp\ mlori'or itd. '1.\\ la",z('l.a IfPg'l'llIlol'fl'l', zdolny hU!llaui"ta, rozhwlził "ielki Tudl UlllY,..ki\Y. Udy j\.tluakżp Jlt'gI'JHlol'fer. podejrzany o luteranizm pÓźl1il-j zo,..k'll nuni(:ty. g'lly rÓwnież humanizm 8tar:mo si wykorzeui(\ ak20dl'Ulja olahł:1. Dopipl'o llikllp CZal'l1kOW8ki poduió"ł szkol£,: llo naj1\ yj,,( g'o pozilinlll, i to tak dalpl'f, ż(' Jlip JHiała kOJlkurl'll('ji aui w Pol';1'('. :111 i np. \\ Nil'lłI('ZPe]I. l'oi.niej zmi,'un.ó' akallunja prz('!']lo'!ził.c !-(,(jl', już W 17. w,..zaldp wieku l'0uupadł::r tk ban1zo. żP KO!l1ija Edl.J,aeyjna znio"la ją I Tf.Y koill'll 18. "ieku bpz wahauia. \V r7ail' ist1uenia ak:ulemji LuhraiJ,;ldego kilkakrotuip starali "II: .h'"uiej pIJZIl:l"I('Y II praw'L nuili prsytPekip (lIa swPgo Kolegjum. L:zy..,bIi uawpt w latal'h Hi12, 1(i30 i lfi7K pl'zywileje Królc\\:-;kie. Za\' 'ZI .it'(llIak oparły it: Z:llllil'l'7('lIio1tl jP'mil'killl kut!'\'zJlit, akatl'mja K l':lkl;\\ ka (tli1. 1 H7H). uJlatrnj:1l' tutaj u:nll"zcnip ,.;wyeh przY\i'ilc)j(m, allto akallt-mja }lozlIaJ'lslm ([()!)O). Nie llIIJgli wrp"zeip Jpzuil'i uuiwl'r"ytl't1l fprmalnie 7.ałożyć, mieli go uatOlłJil"t przez dwa wieki faktyeznip, liiI' IIIog-:!l' jpdynie 1Hlzi"':t( stopni uniwl'rsytpnkieh. Szkc!:l j!'zlI;eka za::.łyn<:ła jesz('zp wielkim filył-iPIll i atroIlOIll!Hn k:-;. .JtJzcf"1ll 1{('"aliJ'I"l...illl, ktł-Il'Y wywarł wielki wpływ 1Ia .J:ma Hnia{(pckiego. g"dy \\ roku IH'7i3 l'oz\\iązano 'zg'l'oHlat!zpni(, .Jr.zuitł-m. t:;zkoły urządza KolIIi.ia Eduk:ll'yjll:l. która lIliml1ljp ks. I{ogaliJbkil'l!0 wizytatorPHI.