GAZETA Wielkiego Xiestwa Zmffi U{, Z N A N S K I E G O. ja* Kr N akładem Drukarni N adworney W. D e t e r a i spółki, - Redaktor: Assessor Ra a b s ki. Nro. 17. W Sobotę dnia 28. Lutego 1824. WIADOMOŚCI KRAIOWE. Z Berlina dnia 24. Lutego. Król Jmć raczył dotychczasowego Radzcę Regencyinego B u r c h a r d a przy Regencyi w Bydgoszczy, mianować Taynym Radzcą Regencyinym. Przybył tu z Petersburga Podkonsul Francuzki d e B r i m o n t . Dnia 20. m. b. z południa o wpół do pierwszey, po kilkomieeięcznych cierpieniach, umarł w 64. roku wieku swego Fryderyk B o g u s ł a w E m a n u e l Hrabia T a u e ntzien-Wittenberg, Jego K. Mci Generał piechoty, dowodzący Generał trzeciego korpusu, Szef 20go pułtu piechoty, Podkomorzy, Kawaler orderów wielkiego orła czarnego i czerwonego, orderu zasługi, wielkiego krzyża żelaznego, orderu Joannitów, orderów Rossyiskich Alexandra - Newskiego,ś. Jerzego i Ś. Włodzimirza 2giey klassy» niemniey orderu Ś. Anny i. kiaesy, Kommandor C. Austryackiego orderu Maryi T ereasy, orderu francuzkiego zasługi woyekowey, Szwedzkiego orderu miecza, Angielsko - Hannowerskiego orderu Gwelfów i W. Xiaieco-Saskiego orderu sokoła. - Oyciec iego, znany Król. Generał piechoty T a ue n t z i e n, który przez swą chlubną obronę W r o c ł a w i a należy do poczetu bohatyrów siedmioletuiey woyny. Zmarły urodził się był dnia 15. Września 1760. w P o c z d a m i e i odebrał swe pierwsze wojownicze wychowanie począwszy od dnia 1. Marca 1 774. w Król. akademii woyskowey w Berlinie. Dnia 1. Września 1 775.został sztandarowym w półku żandarmów, lecz wkrótce przeniesiony był do półku Xiąźę_cia H e n ryk a, a dnia 82. Lipca 1776. posunięty na Oficera. Xiąźę H e n ryk Pruski obrał go potem swym ]I Ł-ar- r A"»4-ty"C; tł d ł . R L J L A ł o 7 ' .T * /'.. od PobIlI zos a or erem zas ugI. .; 7 9 3 . U o . a e ny Adjutanten, skrzydłowym, i z o s t a ł " A II d T o 1 r mo" , U W ™ »« po. podczas woyny iako Pełnomocnik woyskowy II o" r u "1 I' r" A " " * H * "" przy armii Ces. Królewskiey w Niderian- r X! o " So ,iOWOdZ£iCym Genedach. v W tych stosunkach był ś. p. Generał "I J 5?* "l?! ob OW A ki tego urzędu rr, "I»s. (i. ueutrai pełnił do samev śm erci ._7", Ł · T a u e n t z . e n przytomny ogniu działowemu L a r ł e a o £ v - v a Z Z l 1 A II , K o ? " e dnJ pod Valmy, a potem wszystkim bitwom i c.one do Krnl V 8 oSC, II,eo&ra,«* t k N . d l d h k t " k . ' h rM ,prz*w,azat) \ e, A n a ł Y po ycz om w l e r a n a c ; wro u 7 9 4 a s l został odwołany i przebaczony na Poała 2 o Z u T j J Z L , , f o * A * 1 * * * dworu Cesarsko-Rossyiskiego J« > naówcza- L t r T «owych wainych układach. U rzl d ten s p r a . ]]I A C ° i 1 wował aź do r. i 7 S 7' po koronacyi Cesarza M , Pawła, gdd.-poAd. doBerfina R ]I A fi « 7 9 5. b ę d , c P o s ł e m , p o s t ąp ił" a Pół k o l i - g " , , " , , ka Powróciwszy P e t e r s b u r g a używany J A l l l A był tako rzeczywKty Oficer armii do różnych poleceń dyplomatycznych, a wroku J801. zoeuł Generał-Majorem. R. 1804. otrzymał pćłk piechoty po Laurenzu w Ansp a c h, a i 805, za swe równie rostropne iak N odważne branie się podczas woyny w połu- 7 ' A \JI* ° J' · dniowych Niemczech, zaszczycony został vv FraI1ki n ! T- r '?' llTe&, orderem wielkiego orła czerwonego. V\T woy. ra b 1 - li l o fi t z y' o « C dnia I . nIe 1806. dowodził przednia stfaza korpusu 71 AS "[ i f / A T A »wi«"o"e« X i e c i a H o h e n l o h e, i został w Maju , 8 o 7. N a w v raź L " S ? f " D e g o M u r h a " » . Generale-Porucznikiem. idn.til- I. Z"£ \ P d ,,,,* /'.. ! *& °r' Kao, p r z y niu woyska został Szefem brygady Branden- n L v l u t i ' P" B Y r" II o t ak ź e i < e S A P A burgskiey, p O ź O i e y P o T o r . '. f t A g L w Z A l i A A A A A A buchnięciuwoyny 1813. został Gubernatorem sanlu tych naZów T5{ P"Ypf2e,frA Woyekowyta P o m e r a n i i , a wkrótce potem A fi r A )K A dowodzę, 4 g ° kor{;usu. Rozprawy pod leśd dowodu, izby Radzca Nad vornv Mur" O 10 M hl . r . II 1 D ę n n e w i t z , w z i ę c i e h a r d m i a ł n a ł e z e ć d o n k . " " y c l , ° w . n f « w T o r g . w, . W. t t e n b o r g a , p r z yw l ę Z U l, b b d o o w e g o n i k c z e m n e g o ! " t a od I «. * Er Afljutantem, w iŁtóryro to znaczenIU odbył podtego bokiem wypraw, woienn, j 77 g. i towarzyszył X,ąięciu W dwukrotnych iego podróżach do Francy i. Roku / 784. L Mał Porucznikiem; , 786 . zaraz p o «L i * . rnu na tron Króla Fryderyka WiihelI I; KapitanelllJ J f c Malo1.m. Z SE A A : ' " A . świetnego czasu W V 'i JI , zDakom7te zasłud wieJkTbAV? " "A d« orłi "nr niechotv rr r ' o? ?""""* o G e fi e » ' « _ £ «O nLvl T'* «, S P»ydomk,em:y iie'''ll7'o r , ,,,,D ÓW ,, o, " " " y Wittenbergo Ar? R, , A , " A " Ar-"o", £ K?" dłu» II a y w a Ź D , e y s z y c h woyskowych r A A A A A A » * * ° A zv"Tbvł d r "O>'BKO' K'O> * *>"?« ** --«--. WIADOMOŚCI ZAGRATVTrvM.? Z kanin Kełchzostał wKassel wypuszczony na wolność. F R A N C Y A. Z Paryża dnia 17. Lutego. Król mianował Margrabię T a l a r u, Hosta naszego przy dworze Madrytskim, Kommanciortm Królewskich orderów. Depesza telegraficzna poselstwa francuskiego w M a d r y c i e do Ministra spraw zagranicznych w Paryżu z d. 10. m. b.zwiastuie wyrok Króla Hiszpańskiego, przyznaiący wszystkim narodom równą wolność handlową z osadami hiszpańskiemu H i s z p a n i a przyznała ostatecznie cwe 34 inilliony Franków iako dług należący się F r a n c y i; takie umowa względem obsadzenia kraiu została podpisaną. Jak wiadomo, zostały wciągu woyny hi»zpańskióy pozawierane szczególne konwenCye między niektórymi naszymi Generałami a dowódzcarai woysk hiszpańskich" i przez Jego Królewiczoską Mość Naczelnego Wodza pozatwierdzane. W konwencyach tych wałowane było Hiszpanom, którzy do owych woysk należeli, zupełne bezpieczeństwo z powodu należenia ich dawniey do dzieła rewolucyinego i zdań ich politycznych; nadto niektórym korpusom, iak n. p. M o r u l a i B a l i e s t e r o s a zapewnione były te korzyści, iż Oficerowie mieli pobierać płacę zaległą i zatrzymać swe stopnie. Milicye, które były przy tych korpusach, otrzymały pozwolenie, udać się do swych domów, gdzie sobie w pokoiu i zgodzie żyć miały. Przyrzeczeń tych Władze Hiszpańskie nie dotrzymują, tak iż Rząd nasz miał teraz żądać dopełnienia tych warunków. Zapewniają oraz, iż Bząd nasz wciąż nalega o ogłoszenie amnestyi, i że w tym względzie nowe uczynił kroki. R o s s i n i żądał od tuteyszey akademii muzyki 40,000 Franków za napisanie wielkiej opery. Gtnerał Hrabia A m a r a n t e l Hrabia V i II a R e a l S u z a, którzy położyli wielkie zasługi około restauracyi tionu Poriugalskie« go, otrzymali od Króla Francuzkitgo order S. Ludwika. Piszą z Tours pod dniem 12. Lutego: "Przedwczoray przybył tu Generał M o r i llo, i zdaie się, iż tu pr/.ez «zae nieiaki zabawi." - Gwiazda przygarną Dziennikowi Rozpraw, iż. pochlebną o Janseiwrtach uczynił wzmiankę. "Ra ci o e, mł« - pisze Dzieli' nik Rozpraw - był J anstnistą, tak iak wszystkie prawie wielkie talenta, wszystkie znakomite gieniusze i 7 go wieku z małym wyjątkiem. Doznał on wszelkich przykrości za zdanie, które niesprawiedliwie i dziecinnie prześladowano. Doznał potwarzy, iak się działo w każdym czasie, gdzie duch stronnictwa przewodził." Na to czyni Gwiazda uwagę: "W tym samym czasie, kiedy Dziennik Rozpraw tak się wynurza, czytamy w Merkurym, dzienniku, krórego PP» Etienne, Aignan, Tissot i t. d. s$ współwydawcami, artykuł Pana L e o n » T h i e s s e, w którym ewaniclia iako dzieło filozoficzne iest zapowiedziana." Wyrażono w nim: "Zapewne kazuiści wietrzyć będij ianseniem w zapowiedzianem dziele; lecz cóż ztąd; iansenism iest nauką oppozycyi religiyney. Jezus był głową oppozycyi swego czasu, a oppozycya ta odniosła zwycięztwo. '* "Dosyć będzie - prowadzi daley Gwiazda - dosyć będzie dla Dziennika Rozpraw t gdy się dowie, iakich ma sprzymierzeńców, aby się na swe własne słowa wzdrygał. N ad to przypominamy Dziennikowi Rozpraw, i£ B o s-s u e t , F e n e lon, B o r d a l o u e , M a s sili o u, źarllwle powstawali przeciwiansenismowi, i że ci czterey mężowie zaiste należą do rzędu wielkich i 7 go wieku gienius z ów, o b ok któ ry c h t Y lk o R a c i n e, B o i * leau i Pani Sevigne postawieni byŁ mogą,.« cmStąifra"cuzką rozprawą zacnego F e n * ł o n a, wydane prze« X. L a b o u d e r i e . Listy z Z a o te ponoszą, ii Lord B y . ron rnaprzysobiekilnaliteratorówizasluźo. oych woyskowych, którzy sprawie Greków Istotne świadczą przysługi; Lord utrzymuie te osoby własnym groszem. Ma on zamiar, zaprowadzićieden lub dwa dzienniki w nayludnieyezey części Grecy i. »88 - Baron d' E r o l e e c h ]l hl , słychać i ż ) £ " , po mi! li r dzie do M a d r t li y Xiążę An 1 · «III d o »0 o S Ó b - V . r T A H T \ 7 "" flor id a (nie iest to P e U " gielskiey) wydani sa Y H . A. F*6 A.'1 U r , byli d o B a i o n n y ł.', "p a n i 1 , P" Y" W liście P · lvło skie niebo, St · z ! A P , S ni» n piszą pod dniemc I , " " , A A " A Po ,e" Znad AcyHis Askieyd A Uiiego. kto'ry o J a ł m A A A f c g « * * Jak wiadomo, hiszpańscy brańcy woienni, r o n e, to iest d" ia c Stycznb« & *, powraca.ący do swey oyczyzoy, zatrzymać B a r c e Ilon y Generał f Y " b e r fI a A .1« musieli w swym pochod.zie natomiast piękny p o ś A e n i a p a j i c I A II "fi' sześć szwadronów strzelców konnych odebra- ski C on ce pl\ on tonął lIc y y" , lo rozkaz, wzmocnić francuzką armią zay- obliczu portu a żaden H ' , T _ w mUlącą. l u k dwa szwadrony poydą do n i e chcii P, s A' « A" , " P' " '*' *«B'«« Madryt.«, dwadoKadyxu, ieden do W.e m Gub r r r T r A "A Burgos, iedeo do Wittoryi. Między wsiadł na ID Lr t * FrancuzaTM dniem 26% Lutego i 4. Ma/ca przeAgn A. A. A. J A. A. t f A. A. P * wszystkie przez B a i o n n e , Także pułk hI III SWOllll1 ierowaf JAr * l lekk.ey piechoty, stoiący w M o n t - L o u i s , chociaż bałwany o k ™ , * '1* ? * * póydzie dc U r g e l , a stoiący um batalion przybyli« c z e ś a L l A 7 TM c L" , , a « póydzie do Figueras, dla wzmocnienia ura i "" l Z J r A " 1 1 A tan.eczney załogi. n i a ć · - J L, q '? y " U Ź w o d * n a p e ł " Drugi główno-dowodzący « K a t a lon i i t o A II r o o p o n T Z l [fi I T A ' kazał pod dniem 30. Stycznia obwieścić w dwóch maytków byłomolo ur K i y" Z"7 Barcelonie, ażeby wszyscy znayduiacy y w" ? ugodzonych.« się leszcze w tem mieście woyskowi z armn Z M J + Y konstytucyiney, którzy iako ieńcy woienni Król nIe poiedzie rr r . II h a, r* wztcl.paezporta zagranice" w przeciągu 48 d o E s c u r i a l K»TM b _ ™ " e z > te ™ godzin z miasta sie; wynieśli. Z r e s z t , - iak i o i e k l Ó" O dJ ii.l y S . d T"" A Z " " " 7 dziennik Tu.uzki donosi, - kkaią A L B a, Monarsze. Powszechnie r a r A A celo nie wybuchnięcia rozruchów. znanIU ki.m. K BIOtfl? o li Należące d o zakonników dobra/które z a 3 A A 2 )], fi A "A rządu konstytucyjnego rozprzedano lub zagra- bowiem unieważnieni kupna "r X ' K o ! " b.ono, powracaią teraz w Bstcsllonie czone zrodziłoby trudności 4ł! r przeszłym posiadaczom. Wielu iedoak na- że iaki,ś obce Ł S A « h A £ £ E 2 bywcow protestowało się przeciw temu. a« n t a nabyć nr» "" e - j · · r p L S T · 1 , "yc P r a w posiedzicieh dóbr narocłn Trzynastu x'ciy konstytucyinycb, wszyscy wych. To pewna dzbankowi narodowcu m.m.l..«.«, x,). zro oych mieysc Ka- San.Carlos proponowano, ażeby odp«e « · tabu, przybyło do Tuluzy. Porzucili dał dobra, których nabył za rządu L n s v t u b db l . t . y l A" to " o, O rowo nIe oyesys e p rcu ;1. c v i n c g O . N i e o d p o I i t d , . a ł C Z e a bank. powodu tak nagle zosuła zakazaną - i a k Gwiazda donosi - iż umieściła z dziennika Tuluzkiego wiadomość, że itst w zamiarze złożyć z tronu Ferd*ynanda VII., a na iego mieysce wykrzyknąć Królem Infanta Carlos. Zaprzeczyła ona wprawdzie tey pogłosce i wystawiła tylko iey bezczelność i ohydę; stemezystkieai zdaie się, ii rząd 6karcił słusznie rozgłoszenie tak njepokoiących artykułów. Podczas oblężenia K a d y x u odezwano się razu igdnego raptownie w szykach półku Marcial: "Niech źyie Król absolutny!" N atychmiast Generał H u r r i e l kazał rozstrzelać siedmiu żołnierzy, i rozbroić pułk przez ochotników MadrvtsHch. Teraz nadszedł do K a d y x u rozkaz Króla, aby aresztowano pomienionego Generała, d31ey Exsztfa E s c a r i o , l wielu innych Oficerów. Przez A l i c a n t e nadeszła wiadomość, iżtlnia ig. Stycznia zawinął do tamecznego portu okręt Szwedzki, ( N o r p o l e n , pod Sprawą Kapitana Kryetyana Eck len), którego Kapitan powiadał, iż przed 4ml duiami opuścił Algier, że tam dnia 10. tegoż rn. wypowiedziano woynę H i s z p a n i i , £e Konsul hiszpański iuż wyieehał z mbsta, ze eskadra złożona z trzech fregat, iedney bryg?ntyny i innego ieszcze woiennego okrętu puściła się na morze, i że dwie inne fre. gaty były»takźe w pogotowiu do wypłynienia na morze. Chcą także wiedzieć o zaszłern poroznleniu miedzy Dejem Algierskim a Konsulem Amtrykjńakim S h a 11 e r. Przyczyną tego - dodaią '- ieeł panuiąca między Algierczykami a Maurami nienawiść i rozk?z Deji, aby ostatnich wymordować. Konsul Amerykański miał w usługach kilku Maurów, których postanowił bronić z niebezpieczeństwem własnego ijcia przeciw rządzcy algierskiemu, który wydania ich żądał. Nowinom (ym niech tymczasem da wiarę, kto chce. Biega tu pogłoska - pisze Monitor która ieat może dziełem źle myślących ludzi, a podług którey oddział konstytucyjnych miał znowu w M a n z a n a r e z wznlesc kamień konstytucyiny; przeciw tym konstytucyoniStom miał iuż wyruszyć oddział rojalistów z Ci u d a d - Re a ł. Mówią takie o zmianie w Minieteryum. Hrabia d' E s p a g n e miałby być pierwszym Ministrem. Wiadomości te są może tak płonne, iak doniesienia o powstaniu w E s t r e r a »d u r z e , na którego czele znaydować się ma Generał Z a y a s. Przynaymniey od skonania gazety Restaurador zostaiemy zupełnie bez wiadomości, co się na prowineyach dzieie. Wciąż ieszcze mówią o ogłoszeniu amnestyi, toż samo o zwołaniu starych Kortezów. Ci narodowi reprezentanci maią tylko prawo, uchwalać s u b s i d i a, i prosić Króla o te lub owe ustawy, lecz właściwym prawodawcą, iest Król. Prócz wysokióy szlachty i-duchowieństwa niektóre tylko miasta zaszczycone były prawem posełania Deputowanych do Kortezów. Podczas kiedy słyszymy o łagodney zimie w R o s s y i , naszey piękney oyczyznie dokuczaią mrozy. Z Wal e n c y i dowiaduiemysię, że w tameczoem ciepłem klimacie niesłychane panuią zimna. ANGLIA Z Lor.dynu d. ij. Lutego. Król, zupełnie znowu zdrów, wyieehał onegday do W i n d s o r . N a adres podany Królowi przez deputacye obu Izb parlamentowycH, odpowiedział Monarcha między inne mi : iź nic bardziey serca iego nie zaymuie, iak utrzymanie wielkości imienia brytańekiego i wzrost szczęścia i pomyślności ludów iego. Pożyczka austryacka w summie a millionów 500,000 Furtów Sterliogów gotowizną, r A e II ,, , "' WDOVer, iiU£8iCtU CZaiĆs * ID PÓhlOA P O" *. **** « Posileniaobu U h Parlamenten A ' i A e A X ' A * " " A A »i dl. cud.o.iemcow. W bbie wyższey s zp a u i i walcyła J A n [ fi - * M H " A D a r n i e, dnia U * 2 c h , P li b Q e d a i / ś W A C t l f" [ o [ [ [ b. ,iidm. .. Marca zdalne wierna spraw- ek"wY(H' o A e A Z A J ż B" T " 3 " O położeniu I r l a n d y i, Jctóre zdaniem iego życia odznacał sie ,21 A" B o bI bł d hk b l .--.. -,----ł'-'---'-*** e y o nig y o . , o p " i e , . " , w o e c o y -/ -L '--" -L -L-L chwtl, Przedwczora zebrała sie Izba wyż- L o w l i e / ć J A A T ' b y 0* '" szatako.adappellacyrny dla słuchania roz- aniź.' 1 potrawy larzone Po p d Z * V praw processu względem spadku po Xia 2e _ciu p o k o n a złączył sie. »w y Z Z ™i l i ' B u e e n s b u r y awczoray nie było posie- rzy w mexykanskiey prowioc i T e "T 'nowi dzenia. W labie niższey złożył Idnia 10. utworzyć umilili "L) y 7 * Kanclerz Izby skarbowe/odpowiedź Króla p o I a z y T u uTfh" "1 ,["15",,,,1 n n a d r e s . N a wn i o s e kP a n a G r e n fe 11 s u ™ i I V , ( III p d a S y I e ) , T 1 ł chwaliła Izba przełożenie wAkTlu l ! L X T 1 -Ł- 2 S bankowych, ktdreoddnia A -Kwietnia. S ?3. "i. A A [ K A AA Et "'" Z M d o? d cotydzień były w obiegu. Podhra- zapewne spotkał llsovZJl A o "' t a L o w t h e r podał petycy, wzglądem czay tamtych ludów wab c i e nil w' l T * zmestema podatku od psów owczarskich; l" * miłość it " % [* I U" 'i"" ° A , * Pan H u m e petycya, prywatnego człowieka, wiem dzicy Am , \ s o b r o n i e Alboialacego ii iż nksłuLie aresztowanym wnel uż Lfa T nr'" Po,IIoCIII, St3I"O(,a" był O d strofa nocnego, który tylko 2 3 ]. 3 o A ? o Ę *" II [ A A Z mego wyłudzić pieniądze z a puszczenie go i pannom poz wabi a w o , o w li' k o « . P a n P e e l uznawał z a rzecz P o t r z e b A , P W? [6 A [ o £ f T A A po ażeby poczynić me.akie odmiany w ustawie niewiasty ocala ich od oewniy "V *' względem włóczęgów. Podobne rnniey wa- męczarniach śmerci T r yr ".y,,*l** %£**« >J>jJI/'...«, ». Iżjło naszlrAnoIVki-r: /'... S_AWAAN Rozmaite wiadomości* Poznań AObmn xr 5l »,. , N i d południowa granica M e x y ku, n a General Mc Gregor, rodem ze Szko. c Y., dostawszy panowania md amerykanskim narodem P o y e r zakłada nowe p, ń«w o , torego dzikich miWańcówosw.iaiac * ta.««, E » » 1 ]I III, stara uoby. t r z > f a S o e o b i e «orka naczelnika pokolenia owego; zostawszy iey mężem, zoetał póimey sam naczelnikiem. Zapewne OD ';J11'J! > Łtobo,wie b * . * . .. fi a S, CZUle pf 7kros« nowego położenia, gdyż p o (r z e b n e nam wygódki, były mu * a " S z e obcemi, a raoże to eamo, co iego ziomkom zdawało eie, w nim osobliwości" «y n A 3» . 1 Aienie dzikich swoich poddanych dobrodziey. stwami życia obyczaynego a o D m o a M y Były Szef szwadronu S c h u l t z znanr tu w mieyecu i na prowincji, prze'to hl. a wiadomość C> życiu iego / B ' III I:> La Z g t K