GAZETA Wielkiego Xicstwa Z N A N S K I E G O. NakłademDrakarniNadworneyW»Detersi spółki» - Redaktor.- AssessorRaabski. JW 65. W Sobotę dnia 1825. Wiadomości zagraniczne. A u s t 2 Y a. Gazeta Preszburgska zawiera następujący, t, łacińskiego ięzyka przełożony list N ayiaśnieyszego Pana, seym VVę-gierski zwołuiaxy, przesłany Stanom kraiowym tegoż królestwa: "Franciszek Pierwszy, z Łaski Boiey cesarz Austrył, Król Apostolski, Węgierski, Czeski, Galicyi i Lodomeryi, Arcy Xiaze Austryi i t. d. i t. d. - Rozumni i Rozstropni, Kochani Wierni! - Nie dla tego iedynie, abyśmy szli za uczuciem Naszey przychylności, lecz aby takie uczynić zadosyć naypokornieyszym prośbom Władz Państwa do N as zaniesionym, postanowiliśmy, by N ayiaśnieyeza Cesarzowa, Karolina Augusta, Nasza nayukochańsza Małżonka, święta korona Państwa »a Królowa Węgierska, poświęcona, i według 13. Sierpniadot%d zachowywanego zwyczaiu, arOCZYSCler była koronowana. D» tego obrzędu poświęcenia i koronacyr Królowey, maiącego podług przepisów nastąpił* tudzież, by to, co do ustalenia pomyślności i wzrostu Naszego Królestwa Węgierskiego i onego i wcielonych kraiów, na teraz i dla naypóźnieyszych potomków stósownem i poźytecznem będzie się Nam «dawało wnieść i oddać pod obrady, i przez to dać nowy dowód Naszego oycowskiego sposobu myślenia i przychylności ku N aszemu drogiemu Narodowi Węgierskiemu, postanowiliśmy wszystkim Stanom Naszego Królestwa Węgierskiego i do onego wcielonych kraiów zapowiedzieć i ogłosić wN aszent wolne m i Król. mieście Preszburgu Seym, n» którym przy pomocy Boźey osobiście znaydować się będziemy, a który przynadnie na szesnastą; Niedzielę po Zielonych Swiątkach w A I i. Września teraźnieyszego roku. Stosownie do teg,o zalecamy i roakazuiemy Wam wyr** chowywanym, wybrać dwóch mężów, i to takich, którzy miłuią spokoyność i których obchodzi dobro publiczne, i takowych iako Deputowanych na przepisany dzień, usuwaiąc wszelkie usprawiedliwienia się, odprawić i przysłać. Atoli ci Deputowani wiedzieć mala., że wraz z innetni Prałatami, baronami, Szlachtami innemi Stanami Naszego pomienionego Królestwa na tym Seym"'-j znajdować się powinni; a wy będziecie się o to starali, aby ciż w przepisanym czasie pewnie i niezawodnie stanęli; w przeciwnym razie nastąpić ma kara wymierzona Generalnym wyrokiem Państwa. Zresztą, zostaiemy Wam z Naszą, Cesarską, Królewską Łaską nayłaskawiey przychylni. Dan w Bergamo we Włoszech, dnia 3. Lipca roku Pańskiego 1825. F r a n c i s z e k mpo Xiążę Franciszek Cohary mpo Ignacy de Markus mp." Dosirzegacz Austriacki z dnia 22. Lipca donosi: "Wiadomości z Grecyi. Jedenaście numerów Kroniki Greckiey z dnia 11, Maja do d. 15. Czerwca, które niedawno odebraliśmy, napełnione są po'uiekszey części szczegółami działań oblężenia, iak i obrony Meseolongi. Nieprzyiaciel, który gdzie niegdzie podstąpił pod twierdzę aż do 15 sąini, rzucał do niey bomby, szczególniey podczas nocy; oblężeni odpowiadali mu ogniem z dział i ręczney broni, przezco z każdey strony prawie codziennie kilku ludzi zginęło. Z Greków poległ w dniu 2. Czerwca od kuli działowey w reducie Botzarego znakomity Oficer i głowa znaczney rodziny, Kapitan Demeter Sideri, W kilka dni pozniey przy rozpoznawaniu wzięli Turcy w niewolę Kapitana Metzo. N owa turecka reduta, naprzeciwko bateryi Normana, zdaiesię być podług zeznania zbiegów przeznaczona, aby z niey zrobiono wyłom, którym Reszyd Basza chce przypuścić szturm, na iaki przecież, iak Kranika powtórnie zapewnia, wszyscy w twierdzy Si6przygotowani są do n3ymocnieyszego odporu. W obozie Seraskiera ma być znany Oficer artylleryi, Casetto (dawniey w służbie Alego Baszy). Z gazet Messolungskich z dnia 28> Maja i dnia 4. Czerwca pokazuie się także, iź Nikita Stametelopulo, ieden ze znanych buntowników przeciwko Dyrektoryum w N apołi di Romania (otrzymali oni teraz amnestyą), który przy końcu Kwietnia ze swoimi towarzyszami wygnania, Zaimi i Londo, pod Gastuni był wylądował, a w skutek czego wyrok Dyrektoryum nakazał, aby go schwytać i do N apoli przystawić; przebywał pod ten czas w Messolundze i na wezwanie uczynione do niego pod dniem 31. Maja z Kalwarita, ażeby na mocy naynowszey amnestyi powrócił do Morei, (gdzie go potrzebuią), odpowiedział, iż nieopuści Messolungi, póki trwać będzie oblężenie. W nocy z dnia 30. na 31. Maja zawinął Grecki bryg Leonidas do portu Messolungi z potrzebami żywności i amunicyą. W Lilka dni późniey, w dniu 4. Czerwca, bardzo rano, pokazały się przed Messolungą będące na stanowisku pod Patras cztery tureckie okręty: 2 brygi, I szebeka i 1 mistik. Leonidas wyszedł przeciwko nim; wszczęła się potyczka, xvktorey tureckie okręty nieiaką poniosły stratę, atoli silny wiatr przeszkodzi! dalszey z niemi utarczce. Turcy cofnęli się ku Papa, Grecki bryg krążył pod Prokopamistą. Dnia następuiącego, gdy wiatr ustał, przybyły znowu z Papa owe cztery okręty, atoli postrj.egłszy zdałeka Leonidasa, obróciły i schroniły się pod obronę twierdzy. W dniu 10. Czerwca rano ukazał się trzeci oddział flotty greckiey, przeznaczony na blokadę zatoki Koryntskiey (siły iego niepodaią) pod sprawą Admirała N enga (J etzego, syna Demetra) w porcie Messolungi, i ieszcze tegoż samego dnia wydał wspomniony KOIIIrnendant uwiadomienie, które nakazaną blokadę zatoki Koryntskiey rozporządzeniem z dnia 26. Października r. z. przez Dyrektoryum w N apoli znowu przywodzi do skutku; (ta biokada z powodu zamieszek wewnętrznych w Morei, nie długo trwała). Numer 43 Kroniki Greckiey z dnia 11. Czerwca zawiera wyrok amnestyi, ogłoszony w dniu 30tym Maja W N apoli di Romania , treści nasiępuiącey: k t o r y u m . Ponieważ zgoda i wspólne działanie wszystkich Greków, wyraźnie iedyną i niepokonaną są bronie przeciwko nieprzebłaganemu nieprzyiacielowi oyczyzny; ponieważ przez cały czas teraźnieyszey wałki, rząd miał świetne dowody, źe Grecy w umysłach swoich przechowują, starodawną cnotę ścisłey iedności i zgody, przeciwko nieprzyiacielowi, i każdą inną namiętność zapominaią, ożywieni iedynem szlachetnem uczuciem ocalenia oyczyzny, gdy za porozumieniem się i w chrześciańskićy i braterskiey zgodzie wypędza barbarzyńskich Władzców; ponieważ rząd Grecyi słusznie do tego przyczynić się musi, aby w sercach wszystkich Greków głębiey utkwiła ta prawdziwa wszystkich cnot posada, od którey spodziewać się sławy imienia Greckiego i z nią połączoney pomyślności Oyczyzny; ponieważ ci, którzy niegdy , albo przeciwko swym obowiązkom politycznym postępowali, lub iakitn innym sposobem niezważali na istuące ustawy, a z drugiey strony okazali szczerą odmianę sposobu myślenia i wzywaiąc łaski ustaw i litości rządu, ofiaruią wspólnie przykładać się w teraźnieyszey walce przeciwko nieprzyiacielowi; - zatem Dyrektoryum za przyzwoleniem dostoynego Senatu, stanowi: i) Wszystkim, którzy dopuścili się politycznego przewinienia (wyjąwszy występek iawney zdrady) i wskutek tego uwięzieni, lub inaią z swoich czynności zdać sprawę: otrzymuią powszechną amnestyą. 2) Wszystkie czynności rządu przeciwko tym, którzy się dopuścili przewinień politycznych (wylawszy zdradę) odwołuią się i idą w niepamięć. ,3) Wszyscy, którzy się podobnych przewinień dopuścili, iakiegobądi stanu i stopnia, od dnia dzisieyszego bez wyiątku otrzymują znowu prawo obywatela, stosownie do ustawy organiczney. 4) Ninieysze uwiadomienie ma być drukiem ogłoszone; Generalny Sekretarz, q Minister spraw wewnętrznych, woyny, sprawiedliwości i policyi, powinni, iak daleko każdego dotyczę, czuwać nad onego wykonaniem." W Napoli dnia 30. Maja J825. - Podp. Gilla Botassi. Wice-Prezydent. - Maurocordato. Sekretarz Generalny, 8i7 Nidtrlandy. Z Bruxelli dnia 31. Lipca Zakon mularski królestwa dawał wczoray .wielki festyn Xiąźęciu Fryderykowi, swoi emu W. Mistrzowi. W gazetach naszych napomina Pan Everaerts z Ligni: iż tegoroczna pszenica iest pięknieysza, aniżeli kto z żyiących spamiętać IIIO« źe, iż ma podwóyną wartość przeszłoroczney, źe się długo konserwować będzie, lubo dla posuchy nie obrodziło iey się zbyt wiele i źe dla tego dobrąby może było spekulacyą, postarać się o zapas iey na dwa lata, ile że z powodu tey suszy, która nader szkodliwy miała wpływ na późne płody, iako to na ziemiaki, groch, bob, żniwo roku 1820 podobno się nie uda. Gazety nasze uwaźaią, iż niektóre dzienniki Paryskie a mianowicie Gwiazda uwzięły się na to, ażeby ganić w naywyższym stopniu wszystkie urządzenia naszego mądrego i miłowanego Króla, które kray sam z naywiększą radością i uszanowaniem przyimuie. 1 tak IIp. o założeniu kollegium filozoficznego, oddanego pod dozór pierwszego katolickiego Prałata w kraiu, Arcybiskupa Mechlińskiego, powiedział pomieniony dziennik: "iż przezto wychowanie poddanych katolickich królestwa przeszło w ręce protestantów!" to iest źe nie przeszło w ręce Jezuitów, lecz źe iest zachowane od ich wpływu. F 2 a n c y a. Z Paryża dnia 2. Sierpnia. Dnia 31. z. m. wyszedł rozkaz królewski, stanowiący Kommissyą, pod przewodnictwem Barona de ia Bouillerie, z trzech Radzcow Stanu złożoną. Kommissyą ta przeznaczona iest, w dniu 5. m. b" z którym upływa termin podawania próśb o zamienianie pięćprocerrtowych rent na trzyprocentowe, sprawdzić sura. n»ę ofiarowaną do zamiany, regestra zapiso we w tej mierze -zamienić ostatecznie o pół- W. Kanclerz orderu legii iiooorowey {Marnocy dnia pomienionego, a potem sporządzo- szałek Macdonald) odbył podroż do Anglii i ny protokół w skutek sprawdzenia regestru, Szkocyi, zkąd dnia 27. JJpca powrócił do ogłosić publicznie w przeciągu 24 godzin. Dieppe, a dnia 28- wyńschał do Koueu. Złotnik Delfina i Xieiney Berry, Fauoonnier, ziożył Królowi 4 stopy wysoką wazę, z pozłacanego śr«bra, którą Monarcha przeznaczył w podarunku dla Cesarza tureckiego, a która mu przez Król. Posła przy Porcie, Generała Hrabię Guiileminot, ma być podaną. Kupiec Molard w Lugdunie, katolik, który niedawno przeszedł na łono kościoła ewanieJickiego, wydał pisemko, w którem krok ten usprawiedliwia. Gazeta Berlińska V o 1 1 3 umieściła obszerny wyiątek z tego pisemka. TJ ,-., -, ,. , , Jeden z dzienników francuskich wyraża nadziej ę" ij Król weydzie wkrótce w związki małzensKle. Prefekt apostolski w Martynice, Xiądz Carand, miał wczoray prywatne posłuchanie u Króla. Pod nazwiskiem: "Bracia Świętego Karola Boromeusza" zawiązało się m bractwo wspierania takich chorych, którzy nie mogą być do · zpitalów przyięci. W gminie Avenieres zaczęło się zbiegać chłopstwo z strzelbą i widłami, tak źe Prefekt Departamentu Izery przyzwać musiał siłę zbroyną na pomoc. Gwiazda uwaia, ii część Redaktorów Gazety Codzienney nawróciła się do chrześciaństwa (we względzie Greków). Dnia 28- z. m. Pan Villele «lał w pałacu finansowym wielki obiad, na którym znaydowali się Ministrowie, Ceneralni poborcy i niektóre Daray J ui dnia 27. z. m. biegała pogłoska na giełdzie, ii ieden - tuteyszy bankier w Chailiot iycie sobie wystrzałem z pistoletu odebrał. Minister spraw duchownych wydał w 22ch artykułach instrukcyą względem wykonania ustawy, .tyczącey się klasztorów panieńskich. Konsul nasz wPatras, Pan Hugues Pouqueville, posłał J 000 Franków do Marsylii JI1a hawiących tam Greków, litórzy szczęśliwie uszli rzezi w Chios i Psara. Xiąię Hfissen-Darmstadt, młodszy brat tego, który służył pod Napoleonem, i podLip. .skiem wzięty był do niewoli, a który bawi ter I w Barcelonie, weydzie w służbę hitwpańską lako Połkownik gwardyi saskiey Xiaźe ten przeszedł przed meiakim czasem na łono kościoła Katolickiego. Marszałek obozowy. Baron Henriod, który odbył wszystkie woyny rewolucyine z zaleta mi walecznego żołnierza, umarł u wód w N.erlS. Margrabia Dampierre wystawił na rzece W swoiey wsi (Depart. Aube) most wiszący z drutu ieiaznego, 54 stóp długi, a 4ry stopy szeroki. Most ten, po którym 40 osób razem bezpiecznie przechodzić może, kosztował tylko 600 Franków. W roku 1819 Doktor Loquin, powracając z Wschodnich Indyi, chciał się zatrzymać w Afryce, gdzie w roku 18U bawił 9 miesięcy. JLecz został wraz z swoim towarzyszem uięty i d o Tunis zaprowadzony, gdzie mu Dey przyobiecał wolność dla niego i dla iego przyiacioł, ieieli potrafi wyprowadzić z niebezpiexzney choroby piękną -letnią georgiankę, w którey Dey na śmierć był rozkochany, a kto. rey lekarze tureccy i ui iycie wypowiedzieli. Dokazał swego Do&t.Loquin; nadobna geor« gianka wyzdrowiała, ale wdzięczność iey o mało niepozbawiła życia lekarza francuskiego. Miała ona pozwolenie, widywać go i po swem uleczeniu, pod pozorem, ii Jeszcze nie przy iednego wszedł niespodzianie D e y, gdy wdzięczna dziewczynka wynurzała oiłetnieniu zbawcy swemu dowody wdzięczności, które niebyły bynaytnniey występne, ale dostatecznymi były do zapalenia gniewem zazdrosnego Deja.; wymierza on z wściekłością sztylet przeciw kochance, a razem wołana Frań cuza głosem przeraźliwym,- "Za godzinę będzie i po tobie!" "Stóy" - odpowie lekarz - głosem poważnym i uszanowanie oakazuiącyra - "wiedziałem przybywszy do Afryki, iż tu umrzeć muszę, ale to ci powiadam, że w godzinę po II5Ioiey-śmierci póydziesz za mną, a ieźeli zabiiesz tę, którą chcesz ugodzić tern zabóycćm narzędziem, w tey chw:łi trup z ciebie. 1 " - To .usłyszawszy Dey Jcazałtylfco uwięzić Doktora Loquin i odesłać go naza iutrz z towarzyszami iego do Sycylii. Tak tedy Pan Lo PITY naylepszych utworach polskich» Gdyby Mickiewiczowi spnyialy te same okoliczności ca By tonowi, kto» wie, czy by Byroaem nie został. I chciałby, by twe lata cofał/ się wstecznie: Taki, iak ty poeta, powinien żyć wiecznie. Powiedz, ktoś iest i iakie świata cię wydały? Z kąd czerpiesz t e, ktaremi goreie*a zapały? C5Iy:tt zacnwycon w śnJ -erci krainę wspaniałą Toś widział, czego ludzkie oko nie widziało? Kto ci pozwolił wieczność obiąć w oka rzucie, W zimne sersa umarłych wlewać snął i czucie? I dzikie twosy innych myślenia sposobów Na: nasze pole cierpień wyprowadzać z grobów? Milczysz, do nowćy pieśni stroiąc lutnią twoię, Spieway, niech »awistników twych umilkną roie, Niech do twyeh laurów prawa nie wazą się rościć, Gdyż ciebie nawet obcy frędą nam zazdrościć. Tak orzeł gardząc świata niskiemi posady. Po skałach się unosi za wiatrami w ślady, Z rozkoszą śmierć niosącey przygląda się burzy, Lub w wrzącym ognia słońca chciwe oko n urzy , I gdy W poziomie ptactwa tuła się gromada. O n, iak król iego, d umnie na Ałpie usiada. Śpiewem przodkuiąe wielu od pewnego czasu, Adamie, iesteś orłem Sarmatów Parnasu, Stanisław Jas>zowski, Doniesienieteatralne. W niedzielę dnia 14 Siespnia. Pan Maurice, Pan Grekowski i Panny Palczewskie, dadzą o s t a t n i b a l e t . W dniu tym dane będą następuiące sztuki:. Na żądanie wielu 0sob,- Scena z tiagedyir A B U F AR, czyli FAMILIA ARABSKA (Scena ta wystawiona będzie przez JJ. Panny Palczewskie, więzyku polskim). Nastąpi: Zartero i do prawdy, czyli; Trafił iak kulą w płot. Koroedya w 1 akcie Kostenobla, Potem: T u rniey z utarczką} i tańcami, wykonane przez Pana Maurice, Pana Grekowskiego, iJ J, P P. Palezewabie i t. d. Poczem» Ś p i e w a k i Kr a w i e c, Opera komiczna w 1 akcie» Na zakończenie r P o l e m o n i T h e o n a , czylif P r z e r w a n a o f i a r a . B al e t w i a k c i e, urzą. * dzony przez P. Maurice. Poznań dnia J j, SieIpnia 1825. Co urżo l. (D&datekr)